Buscar

Apostila Doenças Infecciosas dos Animais Domésticos

Faça como milhares de estudantes: teste grátis o Passei Direto

Esse e outros conteúdos desbloqueados

16 milhões de materiais de várias disciplinas

Impressão de materiais

Agora você pode testar o

Passei Direto grátis

Faça como milhares de estudantes: teste grátis o Passei Direto

Esse e outros conteúdos desbloqueados

16 milhões de materiais de várias disciplinas

Impressão de materiais

Agora você pode testar o

Passei Direto grátis

Faça como milhares de estudantes: teste grátis o Passei Direto

Esse e outros conteúdos desbloqueados

16 milhões de materiais de várias disciplinas

Impressão de materiais

Agora você pode testar o

Passei Direto grátis

Você viu 3, do total de 106 páginas

Faça como milhares de estudantes: teste grátis o Passei Direto

Esse e outros conteúdos desbloqueados

16 milhões de materiais de várias disciplinas

Impressão de materiais

Agora você pode testar o

Passei Direto grátis

Faça como milhares de estudantes: teste grátis o Passei Direto

Esse e outros conteúdos desbloqueados

16 milhões de materiais de várias disciplinas

Impressão de materiais

Agora você pode testar o

Passei Direto grátis

Faça como milhares de estudantes: teste grátis o Passei Direto

Esse e outros conteúdos desbloqueados

16 milhões de materiais de várias disciplinas

Impressão de materiais

Agora você pode testar o

Passei Direto grátis

Você viu 6, do total de 106 páginas

Faça como milhares de estudantes: teste grátis o Passei Direto

Esse e outros conteúdos desbloqueados

16 milhões de materiais de várias disciplinas

Impressão de materiais

Agora você pode testar o

Passei Direto grátis

Faça como milhares de estudantes: teste grátis o Passei Direto

Esse e outros conteúdos desbloqueados

16 milhões de materiais de várias disciplinas

Impressão de materiais

Agora você pode testar o

Passei Direto grátis

Faça como milhares de estudantes: teste grátis o Passei Direto

Esse e outros conteúdos desbloqueados

16 milhões de materiais de várias disciplinas

Impressão de materiais

Agora você pode testar o

Passei Direto grátis

Você viu 9, do total de 106 páginas

Faça como milhares de estudantes: teste grátis o Passei Direto

Esse e outros conteúdos desbloqueados

16 milhões de materiais de várias disciplinas

Impressão de materiais

Agora você pode testar o

Passei Direto grátis

Prévia do material em texto

1 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
DDOOEENNÇÇAASS IINNFFEECCCCIIOOSSAASS DDOOSS AANNIIMMAAIISS 
DDOOMMÉÉSSTTIICCOOSS 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 2 
 
11.. ZZoooonnoosseess 
22.. DDooeennççaass IInnffeecccciioossaass eemm GGaattooss 
33.. DDooeennççaass IInnffeecccciioossaass eemm CCããeess 
44.. GGaassttrreenntteerriitteess VViirraaiiss eemm CCããeess 
 
 
 
RRAAIIVVAA EEMM CCÃÃEESS EE GGAATTOOSS 
 
 
RRAAIIVVAA –– IInnffeeccççããoo 
 
RRhhaabbddoovviirriiddaaee,, LLyyssssaavviirruuss 
 
–– CCoonnttaattoo ddee ssaalliivvaa iinnffeeccttaaddaa 
 ccoomm áárreeaass mmoorrddiiddaass oouu mmuuccoossaass 
 ((ccoonnjjuunnttiivvaall oouu oollffaattiivvaa)) 
 
–– OO vvíírruuss nneecceessssiittaa eennttrraarr eemm ccoonnttaattoo 
 ccoomm tteerrmmiinnaaççõõeess nneeuurraaiiss,, ppeenneettrraannddoo 
 nnaass ffiibbrraass nneerrvvoossaass 
 
RRAAIIVVAA –– PPeerrííooddoo ddee IInnccuubbaaççããoo 
 
VVaarriiaa ccoomm oo llooccaall ddaa mmoorrddiiddaa:: 
 MMEENNOORR eemm ccaabbeeççaa ee ppeessccooççoo 
GGaattooss:: 22 aa 88 sseemmaannaass ((mmééddiiaa –– 1155 aa 2255 ddiiaass)) 
CCããeess:: 33 aa 88 sseemmaannaass 
 
RRAAIIVVAA –– SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
 
CCllaassssiiccaammeennttee,, ttrrêêss ffaasseess ddiissttiinnttaass...... 
aa)) FFaassee PPrrooddrrôômmiiccaa 
bb)) FFaassee EExxcciittaattóórriiaa oouu HHiippeerr--rreeaattiivvaa 
cc)) FFaassee PPaarraallííttiiccaa 
 
11.. FFaassee PPrrooddrrôômmiiccaa 
 
–– AAlltteerraaççõõeess ccoommppoorrttaammeennttaaiiss ((mmeeddoo ee aapprreeeennssããoo)) 
–– HHiippoorrrreefflleexxiiaa ((rreedduuççããoo ddaa iinntteennssiiddaaddee ddee rreefflleexxooss)) 
–– AAuuttoo--mmuuttiillaaççããoo 
–– EEmm aallgguunnss ggaattooss –– ffrraaqquueezzaa ee aattaaxxiiaa 
 
22.. FFaassee EExxcciittaattóórriiaa oouu HHiippeerr--rreeaattiivvaa 
 
 CCOOMMPPUULLSSÃÃOO PPOORR MMOORRDDEERR ((rraaiivvaa ffuurriioossaa)) 
 –– MMaaiiss ccoommuumm eemm ggaattooss 
 –– IInndduuççããoo ppoorr eessttíímmuullooss vviissuuaaiiss ee aauuddiittiivvooss 
 
 OOBBSS:: EEssttuuppoorr ee AAppaattiiaa ((rraaiivvaa mmuuddaa)) 
 
33.. FFaassee PPaarraallííttiiccaa 
 
 PPAARRAALLIISSIIAA DDAA MMUUSSCCUULLAATTUURRAA FFAARRIINNGGOO--LLAARRIINNGGEEAANNAA 
 –– DDiissffaaggiiaa ((ddiiffiiccuullddaaddee nnaa ddeegglluuttiiççããoo)) 
 –– SSiiaalloorrrrééiiaa 
 –– DDiissppnnééiiaa 
 –– AAlltteerraaççõõeess vvooccaaiiss 
 3 
 
 DDAANNOO AA NNEEUURRÔÔNNIIOOSS MMOOTTOORREESS 
 –– PPaarraalliissiiaa ccoomm aattaaxxiiaa aasscceennddeennttee –– mmeemmbbrrooss ppééllvviiccooss 
 
 
 
 
RRAAIIVVAA –– TTrraattaammeennttoo 
 
 NNããoo ssee rreeccoommeennddaa ttrraattaammeennttoo –– RRiissccoo hhuummaannoo 
 
 UUssoo ddee ssoorroo hhiippeerriimmuunnee ((ssoorroo aannttii--rráábbiiccoo)) 
 
 AAnniimmaaiiss cclliinniiccaammeennttee ssaauuddáávveeiiss,, qquuee mmoorrddeerraamm ppeessssooaass,, ddeevveemm sseerr mmaannttiiddooss eemm oobbsseerrvvaaççããoo ppoorr 1100 ddiiaass 
((ssee ttiivveerreemm pprroopprriieettáárriiooss ccoonnhheecciiddooss)) 
 
 
RRAAIIVVAA –– PPrreevveennççããoo 
 
 IIMMUUNNIIZZAAÇÇÃÃOO 
 –– VVaacciinnaass ddee vvíírruuss iinnaattiivvaaddoo ((““mmoorrttoo””)) 
 –– 11
aa
.. ddoossee aaooss 44 mmeesseess 
 –– RReeffoorrççooss aannuuaaiiss 
 
 
 
 
TTOOXXOOPPLLAASSMMOOSSEE EEMM CCÃÃEESS EE GGAATTOOSS 
 
 
 
TTOOXXOOPPLLAASSMMOOSSEE 
TTooxxooppllaassmmaa ggoonnddiiii 
 
-- PPrroottoozzooáárriioo ccooccccííddiioo 
-- PPaarraassiittoo iinnttrraacceelluullaarr oobbrriiggaattóórriioo 
-- DDiissttrriibbuuiiççããoo ccoossmmooppoolliittaa 
 
 
ÚÚnniiccooss HHoossppeeddeeiirrooss DDeeffiinniittiivvooss:: GGaattoo ddoommééssttiiccoo ee ffeellííddeeooss sseellvvaaggeennss 
 
HHoossppeeddeeiirrooss IInntteerrmmeeddiiáárriiooss:: AA mmaaiioorriiaa ddooss mmaammííffeerrooss ee aavveess 
 
EEnnvvoollvviimmeennttoo ddee ggaattooss nnaa ttrraannssmmiissssããoo 
 
GGrraannddee pprreeooccuuppaaççããoo  mmuullhheerreess ggeessttaanntteess ee iinnddiivvíídduuooss iimmuunnooddeepprriimmiiddooss 
 
PPootteenncciiaall ddee ttrraannssmmiissssããoo mmaatteerrnnaa aaoo ffeettoo eemm ddeesseennvvoollvviimmeennttoo 
 
DDiisssseemmiinnaaççããoo ddee OOOOCCIISSTTOOSS nnaass ffeezzeess 
 
TTOOXXOOPPLLAASSMMOOSSEE –– CCaarraacctteerrííssttiiccaass ccllíínniiccaass nnoo GGaattoo 
PPooddee aaffeettaarr qquuaallqquueerr ssiisstteemmaa oorrggâânniiccoo 
 
MMaanniiffeessttaaççõõeess ccllíínniiccaass uussuuaaiiss –– 11 
 
 -- AAnnoorreexxiiaa,, lleettaarrggiiaa,, ppeerrddaa ddee ppeessoo 
-- FFeebbrree,, ddiiaarrrrééiiaa,, eemmeessee,, iicctteerríícciiaa 
 4 
-- EEnnffeerrmmiiddaaddee rreessppiirraattóórriiaa 
-- PPaannccrreeaattiittee,, EEffuussããoo AAbbddoommiinnaall 
 
MMaanniiffeessttaaççõõeess ccllíínniiccaass uussuuaaiiss –– 22 
 
-- CCoommpprroommeettiimmeennttoo ooccuullaarr ee ddoo SSNNCC 
-- HHiippeerreesstteessiiaa mmuussccuullaarr,, ccllaauuddiiccaaççããoo 
-- DDiissttúúrrbbiiooss ddee mmiiooccáárrddiioo 
-- MMoorrttee ssúúbbiittaa 
 
VVaarriiaa ddee ddiissccrreettaa ee aauuttoo--lliimmiittaannttee aa ffaattaall 
 
–– IInnffeeccççããoo ttrraannssppllaacceennttáárriiaa  nnaattiimmoorrttooss oouu mmoorrttee llooggoo aappóóss oo nnaasscciimmeennttoo 
 
 –– GGaattooss iinnffeeccttaaddooss ppeelloo VVIIFF  pprreeddiissppoossiiççããoo aa aapprreesseennttaarr qquuaaddrrooss ccllíínniiccooss mmaaiiss sseevveerrooss 
 
 –– ÓÓrrggããooss mmaaiiss aaffeettaaddooss  oollhhooss ee ppuullmmõõeess.. AApprrooxxiimmaaddaammeennttee 7755%% ddooss ggaattooss ccoomm uuvveeííttee aanntteerriioorr ssããoo 
ssoorrooppoossiittiivvooss ppaarraa TTooxxooppllaassmmaa.. 
 
 AA eennffeerrmmiiddaaddee ccllíínniiccaa éé rraarraa nnoo ccããoo.. QQuuaannddoo ooccoorrrree,, dduuaass ffoorrmmaass ddiissttiinnttaass ppooddeemm sseerr pprriimmaarriiaammeennttee 
oobbsseerrvvaaddaass:: 
 
 GGeenneerraalliizzaaddaa  
 sseevveerraa ee ffrreeqqüüeenntteemmeennttee ffaattaall ((RR ++ GGII)) 
 
 LLooccaalliizzaaddaa  aaffeettaannddoo oo ssiisstteemmaa 
 nneerrvvoossoo ((CCeennttrraall ee PPeerriifféérriiccoo)) 
 
 
TTOOXXOOPPLLAASSMMOOSSEE CCAANNIINNAA –– FFoorrmmaa GGeenneerraalliizzaaddaa 
 
IInnffeeccççõõeess mmuullttii--ssiissttêêmmiiccaass,, aaffeettaannddoo mmaaiiss iinntteennssaammeennttee ooss ssiisstteemmaass rreessppiirraattóórriioo ee ggaassttrriinntteessttiinnaall 
 
 CCoommuunnss eemm ccããeess ccoomm mmeennooss ddee uumm aannoo.. 
 CCaauussaamm mmoorrttee rrááppiiddaa.. 
 
 
TTOOXXOOPPLLAASSMMOOSSEE CCAANNIINNAA –– FFoorrmmaa LLooccaalliizzaaddaa NNeeuurroo--MMuussccuullaarr 
 
OOss ppaacciieenntteess eemm ggeerraall nnããoo aapprreesseennttaamm qquuaaddrroo ccllíínniiccoo rreeffeerreennttee aa oouuttrrooss ssiisstteemmaass 
 
11.. QQuuaaddrroo nneeuurroollóóggiiccoo eemm FFiillhhootteess:: CCoommpprroommeettiimmeennttooddee NNMMII  RRiiggiiddeezz eessppáássttiiccaa ddooss mmeemmbbrrooss ppééllvviiccooss 
 
22.. QQuuaaddrroo nneeuurroollóóggiiccoo eemm AAdduullttooss:: HHiippeerreexxcciittaabbiilliiddaaddee,, DDeepprreessssããoo,, TTrreemmoorreess,, 
PPaarreessiiaa,, PPaarraalliissiiaa ee CCoonnvvuullssõõeess 
 
OObbss:: éé ccoommuumm ooccoorrrrêênncciiaa ccoonnccoommiittaannttee ddee cciinnoommoossee...... 
 
TTOOXXOOPPLLAASSMMOOSSEE –– DDiiaaggnnóóssttiiccoo ((11)) 
 
DDaaddooss ccllíínniiccooss ee llaabboorraattoorriiaaiiss iinnccoonncclluussiivvooss 
GGrraannddee ddiiffiiccuullddaaddee eemm ffiirrmmaarr uumm ddiiaaggnnóóssttiiccoo aannttee--mmoorrtteemm ddeeffiinniittiivvoo 
 
QQuuaaddrroo ccllíínniiccoo ee RReessppoossttaa aaoo TTrraattaammeennttoo:: FFeerrrraammeennttaass úútteeiiss nnoo ddiiaaggnnóóssttiiccoo ddee ssuussppeeiiççããoo 
 
 
TTOOXXOOPPLLAASSMMOOSSEE –– DDiiaaggnnóóssttiiccoo ((22)) 
 SSoorroollooggiiaa éé oo mmeeiioo pprriimmáárriioo ddee ddiiaaggnnóóssttiiccoo,, mmaass ooss rreessuullttaaddooss ddooss tteesstteess ssoorroollóóggiiccooss ddeevveemm sseerr aavvaalliiaaddooss àà 
lluuzz ddoo qquuaaddrroo ccllíínniiccoo.. 
 
•• TTííttuullooss IIggMM ddee 11::6644 oouu 11::225566 ((oouu mmaaiioorreess)) ssuuggeerreemm iinnffeeccççããoo aattiivvaa oouu rreecceennttee.. 
 
 5 
•• AA pprreesseennççaa ddee aannttiiccoorrppooss nnoo ssoorroo ssoommeennttee ddooccuummeennttaa aa eexxppoossiiççããoo aaoo TTooxxooppllaassmmaa,, mmaass aallgguunnss ggaattooss ee 
ccããeess cclliinniiccaammeennttee ddooeenntteess ttêêmm ttííttuullooss eexxttrreemmaammeennttee bbaaiixxooss,, ee aallgguunnss ggaattooss ee ccããeess cclliinniiccaammeennttee ssaauuddáávveeiiss 
ttêêmm ttííttuullooss eexxttrreemmaammeennttee aallttooss...... 
 
•• AAddiicciioonnaallmmeennttee,, aallgguunnss ggaattooss ssããoo ssoorroonneeggaattiivvooss mmeessmmoo dduurraannttee ooss ppiiccooss ddee ddiisssseemmiinnaaççããoo ddee oooocciissttooss  
ssoorroollooggiiaa nneeggaattiivvaa nnããoo pprroovvaa qquuee oo aanniimmaall nnããoo eesstteejjaa iinnffeeccttaaddoo.. 
 
TTOOXXOOPPLLAASSMMOOSSEE –– DDiiaaggnnóóssttiiccoo ((33)) 
 
OO eexxaammee ddee ffeezzeess ddee ggaattooss ppaarraa ddeetteeccççããoo ddee oooocciissttooss ddee TT.. ggoonnddiiii nnããoo éé ccaappaazz ddee ddaarr iinnffoorrmmaaççõõeess ppeerrttiinneenntteess.. 
MMeennooss ddee 11%% ddooss ggaattooss eexxaammiinnaaddooss ssee eennccoonnttrraa eemm ffaassee ddee ddiisssseemmiinnaaççããoo aattiivvaa ddee oooocciissttooss.. 
AAlléémm ddiissssoo,, ooss ggaattooss ddiisssseemmiinnaamm oooocciissttooss aappeennaass ppoorr ccuurrttooss ppeerrííooddooss,, oo qquuee ddiiffiiccuullttaa aa aavvaalliiaaççããoo:: 
•• CCllaassssiiccaammeennttee,, uumm ggaattoo ddiisssseemmiinnaa oooocciissttooss dduurraannttee 33 sseemmaannaass aappóóss aa iinnffeeccççããoo iinniicciiaall.. 
•• DDiisssseemmiinnaaççããoo rreeccoorrrreennttee nnããoo éé uumm ffaattoo ffrreeqqüüeennttee,, mmaass ddeevvee sseemmpprree sseerr lleevvaaddaa eemm ccoonnssiiddeerraaççããoo.. 
 
TTOOXXOOPPLLAASSMMOOSSEE –– DDiiaaggnnóóssttiiccoo ((44)) 
 
TTrraattaammeennttoo ddaass MMaanniiffeessttaaççõõeess CCllíínniiccaass ddaa TTooxxooppllaassmmoossee eemm GGaattooss ee CCããeess 
 
11.. DDrrooggaa ddee EElleeiiççããoo –– CCLLIINNDDAAMMIICCIINNAA 
 1122,,55 mmgg//kkgg//1122 hhoorraass//PPOO oouu IIMM,, 2288--3300 ddiiaass 
 
22.. TTrriimmeettoopprriimm ++ SSuullffoonnaammiiddaass ((TTrriibbrriisssseenn®®,, eettcc......)) 
 1155 mmgg//kkgg//1122 hhoorraass//PPOO,, SSCC oouu IIMM,, 2288--3300 ddiiaass 
 
33.. OOuuttrraass ddrrooggaass eeffiicciieenntteess:: mmiinnoocciicclliinnaa,, ddooxxiicciicclliinnaa,, aazziittrroommiicciinnaa ee ccllaarriittrroommiicciinnaa 
 
GGaattooss ccoomm uuvveeííttee aanntteerriioorr:: 
AAssssoocciiaarr ccoorrttiiccootteerraappiiaa ttóóppiiccaa ee//oouu ssiissttêêmmiiccaa 
 
DDúúvviiddaass ccoommuunnss ee pprreevveennççããoo ddaa iinnffeeccççããoo ppoorr TTooxxooppllaassmmaa ggoonnddiiii eemm ppeessssooaass ee ggaattooss 
 
PPeessssooaass qquuee mmaannttêêmm ggaattooss eemm ccaassaa,, vveetteerriinnáárriiooss ee aassssiisstteenntteess nnããoo ttêêmm rriissccooss ssiiggnniiffiiccaattiivvaammeennttee mmaaiiss aallttooss 
qquuee aa ppooppuullaaççããoo eemm ggeerraall.. 
 
EEvviittaarr aa eexxppoossiiççããoo aa ggaattooss nnããoo éé ssiinnôônniimmoo ddee eevviittaarr aa eexxppoossiiççããoo aa oooocciissttooss ddee TTooxxooppllaassmmaa ((ccaarrnnee ssuuíínnaa,, ssoolloo,, 
eettcc......)) 
 
OOoocciissttooss ppooddeemm ssoobbrreevviivveerr nnoo ssoolloo dduurraannttee aannooss,, ee ppooddeemm ssee ddiisssseemmiinnaarr aa ppaarrttii ddoo llooccaall ddaa ddeeppoossiiççããoo,, ddee 
ddiivveerrssaass mmaanneeiirraass...... 
 
 LLaavvaarr ffrruuttaass ee vveeggeettaaiiss.. 
•• UUssaarr lluuvvaass ppaarraa jjaarrddiinnaaggeemm.. 
•• CCoozziinnhhaarr ccaarrnnee ssuuíínnaa ((6611ooCC –– 44 mmiinnuuttooss)).. 
 
CCoonnttaammiinnaaççããoo ppeelloo aarr  AA iinnaallaaççããoo ddee oooocciissttooss tteemm ssiiddoo aassssoocciiaaddaa aa ccaassooss ddee ttooxxooppllaassmmoossee hhuummaannaa.. 
 
MMuullhheerreess ggeessttaanntteess oouu iinnddiivvíídduuooss iimmuunnoo--ddeepprriimmiiddooss jjaammaaiiss ddeevveemm lliimmppaarr bbaannddeejjaass ssaanniittáárriiaass ddee ggaattooss.. 
 
AA rreemmooççããoo ddiiáárriiaa ddaass ffeezzeess aauuxxiilliiaa aa pprreevveennççããoo,, ppooiiss ooss oooocciissttooss ssããoo rreemmoovviiddooss aanntteess ddee eessppoorruullaarr.. 
 
TT.. ggoonnddiiii nnããoo éé iissoollaaddoo ddee ppêêllooss ddee ggaattooss qquuee eesstteejjaamm eemm ffaassee ddee ddiisssseemmiinnaaççããoo ddee oooocciissttooss.. 
 
AAssssiimm,, aa ccoonncclluussããoo éé qquuee nnããoo hháá rriissccoo ddee aaddqquuiirriirr aa iinnffeeccççããoo,, aaccaarriicciiaannddoo oouu mmaanniippuullaannddoo ggaattooss.. 
 
 
 
TTRRAAQQUUEEOOBBRROONNQQUUIITTEE IINNFFEECCCCIIOOSSAA CCAANNIINNAA 
 
 VVíírruuss ddaa PPaarraaiinnfflluueennzzaa CCaanniinnaa 
 AAddeennoovvíírruuss CCaanniinnoo TTiippoo 22 ((CCAAVV--22)) 
 AAddiicciioonnaallmmeennttee,, VVíírruuss ddaa CCiinnoommoossee ee CCAAVV--11 
 6 
•• PPaarraaiinnfflluueennzzaa ee CCAAVV--22 ssããoo vvíírruuss ssããoo aallttaammeennttee iinnffeeccttaanntteess,, eexxcclluussiivvaammeennttee ppaarraa oo ttrraattoo rreessppiirraattóórriioo.. 
 
•• TTrraannssmmiissssããoo  aaeerroossssóóiiss 
 
•• AAss iinnffeeccççõõeess vviirraaiiss ccoossttuummaamm sseerr ssuuaavveess oouu iinnaappaarreenntteess,, mmaass oo ccoommpprroommeettiimmeennttoo sseeccuunnddáárriioo ppoorr ddiivveerrssaass 
bbaaccttéérriiaass ((BBoorrddeetteellllaa bbrroonncchhiisseeppttiiccaa)) ppooddee rreessuullttaarr eemm pprroocceessssoo ffaattaall.. 
 
 
 
 
 
SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
 
•• TToossssee ppaarrooxxííssttiiccaa 
 ((ppooddee sseerr iinndduuzziiddaa ppoorr ppaallppaaççããoo)) 
 
•• RReeccuuppeerraaççããoo eemm 33 aa 77 ddiiaass 
 
•• OO ddiiaaggnnóóssttiiccoo eettiioollóóggiiccoo nnããoo éé ffuunnddaammeennttaall,, 
 ppooiiss oo mmaanneejjoo ccllíínniiccoo éé ppaaddrroonniizzaaddoo 
 
TTrraattaammeennttoo 
 
AAnnttiibbiioottiiccootteerraappiiaa ddee aammpplloo eessppeeccttrroo,, eemm 
ccaassooss ddee ccoommpprroommeettiimmeennttoobbaacctteerriiaannoo sseeccuunnddáárriioo 
 
 -- AAmmooxxiicciilliinnaa ((1100 aa 2200 mmgg//kkgg//1122 hhoorraass)) 
 -- EEnnrrooffllooxxaacciinnaa ((1100 aa 2200 mmgg//kkgg//1122 hhoorraass)) 
 
 
IInnaallaaççããoo ccoomm GGeennttaammiicciinnaa ((22 aa 33 xx ddiiaa)) 
 -- 5500 mmgg eemm 33 mmLL ddee ssoolluuççããoo ffiissiioollóóggiiccaa 
  2200 mmiinnuuttooss ddee iinnaallaaççããoo//1122 hhoorraass)) 
 
CCoonnttrroollee ddaa ttoossssee 
 -- BBuuttoorrffaannooll ((00,,0022 mmgg//kkgg//SSCC,, 88––1122 hhoorraass)) 
 -- CCooddeeíínnaa...... 
 -- ÓÓppiioo eemm ttiinnttuurraa –– ““EElliixxiirr PPaarreeggóórriiccoo”” 
 
PPrreevveennççããoo 
 
VVaacciinnaa mmuullttiivvaalleennttee iinnjjeettáávveell 
iinncclluuiinnddoo vvíírruuss vviivvooss mmooddiiffiiccaaddooss 
•• PPaarraaiinnfflluueennzzaa 
•• CCAAVV--22 
 
 VVaacciinnaa iinnttrraa--nnaassaall ccoomm vvíírruuss aatteennuuaaddooss ((PPaarraaiinnfflluueennzzaa ++ CCAAVV--22)) ++ BBoorrddeetteellllaa aatteennuuaaddaa,, 
 ppaarraa aaddmmiinniissttrraaççããoo aa ppaarrttiirr ddee 88 sseemmaannaass...... 
 
 
 
HHEEPPAATTIITTEE IINNFFEECCCCIIOOSSAA CCAANNIINNAA 
 
AAddeennoovvíírruuss CCaanniinnoo TTiippoo 11 ((CCAAVV--11)) 
 
IInnffeeccççããoo ppeellaa vviiaa oorroo--nnaassaall 
  RReepplliiccaaççããoo nnaass ttoonnssiillaass 
 7 
  VViirreemmiiaa 
  IInnffeeccççããoo ddoo ppaarrêênnqquuiimmaa hheeppááttiiccoo 
 
SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
 
11.. CCaassooss SSuuaavveess 
•• FFeebbrree 
•• DDeepprreessssããoo 
•• LLeettaarrggiiaa 
•• RReeccuuppeerraaççããoo eemm 11--22 ddiiaass.. 
 
22.. CCaassooss MMooddeerraaddooss 
•• HHiippeerr--sseennssiibbiilliiddaaddee aabbddoommiinnaall 
•• AAnnoorreexxiiaa 
•• TToonnssiilliittee 
•• FFaarriinnggiittee 
•• LLiinnffaaddeenniittee cceerrvviiccaall 
•• RReeccuuppeerraaççããoo eemm 33--55 ddiiaass.. 
 
33.. CCaassooss SSeevveerrooss –– EEnnvvoollvviimmeennttoo mmuullttii--ssiissttêêmmiiccoo 
 
•• DDiiáátteessee HHeemmoorrrráággiiccaa ((ppeettééqquuiiaass ee//oouu eeqquuiimmoosseess)) 
•• PPnneeuummoonniiaa 
•• MMeelleennaa 
•• SSiinnaaiiss NNeeuurroollóóggiiccooss 
•• AAsscciittee sseerroo--ssaanngguuiinnoolleennttaa 
•• HHeeppaattoommeeggaalliiaa.. 
•• LLeeuuccooppeenniiaa 
•• TTrroommbboocciittooppeenniiaa 
•• EElleevvaaççããoo nnaa AALLTT ((TTGGPP)) ee eemm ÁÁcciiddooss BBiilliiaarreess 
•• PPrrooggnnóóssttiiccoo rreesseerrvvaaddoo.. 
 
NNaa ccoonnvvaalleesscceennççaa:: EEddeemmaa ccoorrnneeaannoo 
 
MMaacceetteess ddee LLaabboorraattóórriioo CCllíínniiccoo ppaarraa ddiiaaggnnóóssttiiccoo ddee hheeppaattooppaattiiaass 
 
 
DDoossaaggeemm ddaa AALLTT ((aallaanniinnaa aammiinnoottrraannssffeerraassee)) 
 
•• EEnnzziimmaa ddoo cciittooppllaassmmaa ddooss hheeppaattóócciittooss 
 
•• QQuuaallqquueerr ddaannoo àà mmeemmbbrraannaa hheeppaattoocceelluullaarr 
 rreessuullttaa eemm aauummeennttoo ddooss nníívveeiiss sséérriiccooss ddee AALLTT 
•• AAllttaass ccoonncceennttrraaççõõeess sséérriiccaass ddee AALLTT 
  LLeessããoo hheeppááttiiccaa ddiiffuussaa,, eessppeecciiaallmmeennttee ssee oo ppaacciieennttee ttiivveerr iicctteerríícciiaa.. 
•• VVaalloorreess nnoorrmmaaiiss ddee AALLTT  eennttrree 1100 ee 8888 UUII//LL 
 
OObbsseerrvvaaççããoo 
 
EEmm aanniimmaaiiss qquuee uussaamm aammiinnooáácciiddooss ccoommoo ffoonnttee ddee eenneerrggiiaa ((ccoommoo ooss ffeellííddeeooss)),, aa eennzziimmaa qquuee eeffeettiivvaammeennttee ssee 
eelleevvaa éé aa AASSTT ((aassppaarrttaattoo aammiinnoottrraannssffeerraassee)).. 
 
 8 
NNeesssseess aanniimmaaiiss,, ppoorr vveezzeess aa AALLTT nneemm cchheeggaa aa ssuubbiirr…… 
 
DDoossaaggeemm ddee ÁÁcciiddooss BBiilliiaarreess 
 
•• ÁÁcciiddooss oorrggâânniiccooss ddeerriivvaaddooss ddoo ccoolleesstteerrooll,, ssiinntteettiizzaaddooss eexxcclluussiivvaammeennttee nnoo ffííggaaddoo,, iimmppoorrttaanntteess nnaa ddiiggeessttããoo 
ddee ggoorrdduurraass nnoo iinntteessttiinnoo ddeellggaaddoo 
 
•• SSããoo eexxccrreettaaddooss nnaa bbiillee ee rreeaabbssoorrvviiddooss nnoo íílleeoo,, ccaaiinnddoo nnaa cciirrccuullaaççããoo ppoorrttaall ee sseennddoo rreemmoovviiddooss ppeellooss 
hheeppaattóócciittooss 
 
•• AAnniimmaaiiss ssaauuddáávveeiiss  CCoonncceennttrraaççããoo mmuuiittoo bbaaiixxaa 
 ddee áácciiddooss bbiilliiaarreess nnoo ssaanngguuee ppeerriifféérriiccoo 
 
•• AAlltteerraaççõõeess eennvvoollvveennddoo uumm oouu mmaaiiss ccoommppoonneenntteess eessttrruuttuurraaiiss ddoo ffííggaaddoo  FFuuggaa ddee áácciiddooss bbiilliiaarreess ppaarraa aa 
cciirrccuullaaççããoo ppeerriifféérriiccaa  NNíívveeiiss ssaanngguuíínneeooss eelleevvaaddooss 
 
•• AA ddeetteerrmmiinnaaççããoo qquuaannttiittaattiivvaa ddooss nníívveeiiss sséérriiccooss ddee áácciiddooss bbiilliiaarreess éé uummaa pprroovvaa ddee ffuunnççããoo hheeppááttiiccaa mmuuiittoo 
mmaaiiss sseennssíívveell ddoo qquuee aa mmeennssuurraaççããoo ddooss nníívveeiiss sséérriiccooss ddee bbiilliirrrruubbiinnaa 
 
•• CCoonncceennttrraaççõõeess eelleevvaaddaass ddee áácciiddooss bbiilliiaarreess ppooddeemm sseerr ddeetteeccttaaddaass aanntteess mmeessmmoo ddoo ddeesseennvvoollvviimmeennttoo ddee 
iicctteerríícciiaa 
 
 VVaalloorreess NNoorrmmaaiiss ((mmooll//LL)) 
 
 CCããoo GGaattoo 
JJeejjuumm 00,,00 –– 55,,00 00,,00 –– 55,,00 
PPóóss--PPrraannddiiaall << 2255 << 1155 
AAlleeaattóórriioo << 2255 << 1155 
 
TTrraattaammeennttoo 
•• TTrraattaammeennttoo ddee ssuuppoorrttee 
•• AAppoorrttee GGlliiccííddiiccoo 
•• SSiilliimmaarriinnaa 
 
PPrreevveennççããoo 
 
VVaacciinnaass pprreeppaarraaddaass ccoomm CCAAVV--22 vviivvoo mmooddiiffiiccaaddoo iimmuunniizzaamm ccoonnttrraa CCAAVV--11 
ee CCAAVV--22,, ccoomm aallttaa eeffiicciiêênncciiaa 
 
 
 
 
 
CCIINNOOMMOOSSEE CCAANNIINNAA 
 
 
 
MMoorrbbiilllliivviirruuss ((PPaarraammyyxxoovviirriiddaaee)) 
 
•• DDooeennççaa iinnffeecccciioossaa ccaanniinnaa ddee mmaaiioorr pprreevvaallêênncciiaa,, mmoorrbbiiddaaddee ee mmoorrttaalliiddaaddee 
 
•• MMaaiioorr pprreevvaallêênncciiaa eennttrree 33 ee 66 mmeesseess,, ppeellaa qquueeddaa ddaa iimmuunniiddaaddee rreecceebbiiddaa ddaa mmããee 
 
IInnffeeccççããoo 
 
•• TTrraannssmmiissssããoo pprriimmáárriiaa ppoorr aaeerroossssóóiiss ee ggoottííccuullaass ddee mmaatteerriiaall pprroovveenniieenntteess ddee aanniimmaaiiss iinnffeeccttaaddooss 
 9 
 
•• IImmuunnoo--ssuupprreessssããoo ccoonnttrriibbuuii ppaarraa oo aaddvveennttoo 
 ddaa iinnffeeccççããoo 
 
•• IInnffeeccççõõeess sseeccuunnddáárriiaass ccoonnttrriibbuueemm ppaarraa oo qquuaaddrroo ccllíínniiccoo ee eelleevvaamm ttaaxxaa ddee mmoorrttaalliiddaaddee 
 
SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
 
•• 77 aa 1144 ddiiaass aappóóss aa iinnffeeccççããoo oobbsseerrvvaa--ssee 
 HHiippeerrtteerrmmiiaa,, RRiinniittee ee CCoonnjjuunnttiivviittee 
•• TToossssee ee AAnnoorreexxiiaa 
•• DDiiaarrrrééiiaa,, EEmmeessee,, DDeessiiddrraattaaççããoo,, PPeerrddaa ddee PPeessoo 
•• PPnneeuummoonniiaa ((sseeccrreeççããoo ooccuulloo--nnaassaall mmuuccoo--ppuurruulleennttaa))•• PPúússttuullaass nnaa ppeellee ggllaabbrraa ddoo aabbddoommee 
•• HHiippeerrqquueerraattoossee ddee ccooxxiinnss ppaallmmaarreess ee ppllaannttaarreess 
 
SSiinnaaiiss nneeuurroollóóggiiccooss ppaarraa ddiiffeerreenntteess eennttiiddaaddeess ccllíínniiccaass 
 
•• JJoovveennss 
  PPoolliiooeenncceeffaalloommiieellooppaattiiaa 
 
•• AAdduullttooss MMaadduurrooss 
  LLeeuuccooeenncceeffaalloommiieellooppaattiiaa 
 EEnncceeffaalliittee ddoo ccããoo iiddoossoo 
 
SSiinnaaiiss nneeuurroollóóggiiccooss nnooss ppaacciieenntteess jjoovveennss ppoorrttaaddoorreess ddee eenncceeffaalliittee aagguuddaa 
 
•• MMiioocclloonniiaa ee ccoonnttrraaççõõeess mmuussccuullaarreess iinnvvoolluunnttáárriiaass 
•• CCoonnvvuullssõõeess ppaarrcciiaaiiss ((ddoo ttiippoo ggoommaa ddee mmaassccaarr)) 
•• AAttaaxxiiaa 
•• AAbblleeppssiiaa ((cceegguueeiirraa)) 
•• IInnccoooorrddeennaaççããoo mmoottoorraa 
•• DDeeaammbbuullaaççããoo eemm ccíírrccuullooss 
•• HHiippeerreesstteessiiaa 
•• RRiiggiiddeezz mmuussccuullaarr 
•• AAlltteerraaççõõeess ccoommppoorrttaammeennttaaiiss 
 
SSiinnaaiiss nneeuurroollóóggiiccooss nnooss ppaacciieenntteess jjoovveennss ppoorrttaaddoorreess ddee eenncceeffaalliittee ssuubb--aagguuddaa 
 
•• SSiinnaaiiss ssiimmiillaarreess aaooss ddaa ffoorrmmaa aagguuddaa 
 
•• OOss ppaacciieenntteess ssoobbrreevviivveenntteess ppooddeemm aapprreesseennttaarr sseeqqüüeellaass ppeerrmmaanneenntteess 
 
CCIINNOOMMOOSSEE CCAANNIINNAA –– DDiiaaggnnóóssttiiccoo 
 
•• HHiissttóórriiccoo ee QQuuaaddrroo CCllíínniiccoo 
•• OOffttaallmmoossccooppiiaa 
 –– IInnffeeccççõõeess CCrrôônniiccaass  CCoorriioo--rreettiinniittee 
•• LLiinnffooppeenniiaa ee TTrroommbboocciittooppeenniiaa 
•• CCiittoollooggiiaa ddaa ccoonnjjuunnttiivvaa 
 10 
 –– CCoorrppúússccuullooss ddee iinncclluussããoo 
•• HHiippooppllaassiiaa ddee eessmmaallttee ddeennttaall 
 
CCIINNOOMMOOSSEE CCAANNIINNAA –– TTrraattaammeennttoo 
 
NNããoo hháá ttrraattaammeennttoo eessppeeccííffiiccoo 
 TTeerraappiiaa ddee SSuuppoorrttee:: 
•• RReeppoossiiççããoo hhiiddrroo--eelleettrroollííttiiccaa 
•• SSuupplleemmeennttaaççããoo nnuuttrriicciioonnaall 
•• CCuuiiddaaddooss ddee eennffeerrmmaaggeemm 
•• NNaass SSeeqqüüeellaass 
 –– FFeennoobbaarrbbiittaall ((GGaarrddeennaall®®))  ccoonnvvuullssõõeess 
 –– PPrrooccaaiinnaammiiddaa ((PPrrooccaammiiddee®®)) mmiioocclloonniiaa 
 –– CCoorrttiiccoosstteerróóiiddeess  ssiinnaaiiss nneeuurroollóóggiiccooss 
•• AAtteennççããoo  JJaammaaiiss eemmpprreeggaarr ddeerriivvaaddooss ffeennoottiiaazzíínniiccooss,, qquuee bbaaiixxaamm oo lliimmiiaarr ccoonnvvuullssiivvoo!! 
•• SSoorroo HHiippeerriimmuunnee ((““ssoorroo ccoonnttrraa cciinnoommoossee””)) 
 SSóó aattuuaa ssee aaddmmiinniissttrraaddoo nnoo ppiiccoo ffeebbrriill iinniicciiaall,, aanntteess ddaa ddiisssseemmiinnaaççããoo eeppiitteelliiaall ddoo vvíírruuss ((aanntteess ddooss ssiinnaaiiss 
ccllíínniiccooss)) 
 
 
NNEEUURROOGGÊÊNNEESSEE OO TTrraattaammeennttoo ddoo FFuuttuurroo,, oouu oo FFuuttuurroo ddoo TTrraattaammeennttoo...... 
 
EEssttrraattééggiiaass ddee RReeppaarraaççããoo CCeerreebbrraall  TTeerraappiiaass ccoomm CCéélluullaass--TTrroonnccoo 
•• CCéélluullaass--ttrroonnccoo nneeuurraaiiss aadduullttaass ((rraarrooss rreemmaanneesscceenntteess ddoo ddeesseennvvoollvviimmeennttoo eemmbbrriioonnáárriioo iinniicciiaall)),, qquuee eexxiisstteemm 
nnoo hhiippooccaammppoo ee nnooss vveennttrrííccuullooss,, ee ppooddeemm ssee ddiivviiddiirr ppaarraa ffoorrmmaarr nnoovvooss nneeuurrôônniiooss oouu ccéélluullaass gglliiaaiiss.. 
•• CCéélluullaass--ttrroonnccoo eemmbbrriioonnáárriiaass ((iissoollaaddaass ddee eemmbbrriiõõeess qquuee nnããoo ttêêmm mmaaiiss ddee 110000 ccéélluullaass)),, qquuee ppooddeemm ssee 
ddiiffeerreenncciiaarr eemm qquuaallqquueerr ttiippoo ddee ccéélluullaa ddoo ccoorrppoo.. 
 
CCIINNOOMMOOSSEE CCAANNIINNAA –– PPrrooggnnóóssttiiccoo 
 
•• OO pprrooggnnóóssttiiccoo éé aallttaammeennttee iinnfflluueenncciiaaddoo ppeellaa sseevveerriiddaaddee ddooss ssiinnaaiiss ccllíínniiccooss,, ee ppeellaa mmaaggnniittuuddee ddoo 
ccoommpprroommeettiimmeennttoo nneeuurroollóóggiiccoo 
 
•• OOss ssiinnaaiiss nneeuurroollóóggiiccooss ppooddeemm aappaarreecceerr aarrddiiaammeennttee,, sseemmaannaass oouu mmeesseess aappóóss eevveennttuuaall rreeccuuppeerraaççããoo ddee 
pprroocceessssooss aagguuddooss oouu ddee iinnffeeccççõõeess iinnaappaarreenntteess 
 
NNooss ccaassooss aagguuddooss,, eessppeecciiaallmmeennttee qquuaannddoo hháá qquuaaddrroo nneeuurroollóóggiiccoo,, oo pprrooggnnóóssttiiccoo éé eexxttrreemmaammeennttee rreesseerrvvaaddoo 
 
EEUUTTAANNÁÁSSIIAA 
 
Protocolo de vacinação para cães 
 
 Vacina "Polivalente" ou "Multivalente", associando na mesma dose vírus vivos modificados 
(Cinomose,Parvovirose, Coronavirose, Parainfuenza e Adenovírus tipo 2), e bacterinas contra 
Leptospira (preferencialmente quatro sorotipos). 
 VVaacciinnaa AAnnttii--RRáábbiiccaa ((vvíírruuss iinnaattiivvaaddoo)).. 
 
 
Idade Vacina Indicada 
 
7- 8 semanas Multivalente (1ª dose) 
11-12 semanas Multivalente (2ª dose) 
15-16 semanas Multivalente (3ª dose) + Anti-Rábica 
19-20 semanas Multivalente (4ª dose) * 
4
a
 Dose - Especialmente para Rotweillers e Dobermanns 
Anualmente: Uma dose de reforço de cada vacina citada. 
Vacinas Injetáveis para Cães e Gatos : Atenção ao local de administração 
 11 
 
 
EEHHRRLLIICCHHIIOOSSEE CCAANNIINNAA 
 
 
((MMoonnooccííttiiccaa && GGrraannuullooccííttiiccaa)) 
 
EEhhrrlliicchhiiaa ccaanniiss 
RRiicckkeettttssiiaa qquuee ppaarraassiittaa lleeuuccóócciittooss cciirrccuullaanntteess 
 
TTrraannssmmiissssããoo 
RRhhiippiicceepphhaalluuss ssaanngguuiinneeuuss 
 
SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
 
11.. FFAASSEE AAGGUUDDAA ((SSiinnaaiiss ddiissccrreettooss)) 
 
 -- HHiippeerrtteerrmmiiaa iinneessppeeccííffiiccaa 
 -- AAnnoorreexxiiaa 
 -- LLiinnffaaddeennooppaattiiaa 
 -- SSeeccrreeççããoo nnaassaall 
 -- DDiissppnnééiiaa 
 
 HHEEMMAATTOOLLOOGGIIAA -- DDiissccrreettaa LLeeuuccooppeenniiaa  LLeeuuccoocciittoossee 
 -- TTrroommbboocciittooppeenniiaa 
 -- AAnneemmiiaa ((eevveennttuuaallmmeennttee)) 
 
FFaassee SSuubb--CCllíínniiccaa –– eessttíímmuulloo aaoo ssiisstteemmaa iimmuunnee 
 
22.. FFAASSEE CCRRÔÔNNIICCAA ((PPoorr iinnccaappaacciiddaaddee ddee rreessppoossttaa iimmuunnee)) 
 
•• FFrraaqquueezzaa ee DDeepprreessssããoo 
•• PPeerrddaa ddee PPeessoo 
•• IInnaappeettêênncciiaa  AAnnoorreexxiiaa.. 
•• HHiippeerrggaammaagglloobbuulliinneemmiiaa 
 ((ssiinnaall ddee bbaaiixxaa rreessppoossttaa ddaa iimmuunniiddaaddee cceelluullaarr)) 
•• AAlltteerraaççõõeess rreellaacciioonnaaddaass aa iinnffeeccççõõeess ooppoorrttuunniissttaass:: 
 -- PPnneeuummoonniiaa iinntteerrssttiicciiaall 
 -- IInnssuuffiicciiêênncciiaa rreennaall 
 -- AArrttrriittee 
 -- MMeenniinnggooeenncceeffaalliittee 
• Hemorragias e Anemia 
 
 
HHeemmoorrrraaggiiaass ee AAnneemmiiaa nnaa EEHHRRLLIICCHHIIOOSSEE CCAANNIINNAA 
 
HHIIPPOOPPLLAASSIIAA DDEE MMEEDDUULLAA ÓÓSSSSEEAA 
 
PPAANNCCIITTOOPPEENNIIAA 
 
TTRROOMMBBOOCCIITTOOPPEENNIIAA 
 
HEMORRAGIAS 
 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo•• DDiiaaggnnóóssttiiccoo PPrreessuunnttiivvoo –– SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
 12 
 
•• PPrreesseennççaa ddee mmóórruullaass eemm lleeuuccóócciittooss 
 OObbss:: eennccoonnttrraaddaass ooccaassiioonnaallmmeennttee nnaass ffaasseess iinniicciiaaiiss ddaa iinnffeeccççããoo,, mmaass rraarraammeennttee eemm pprroocceessssooss ccrrôônniiccooss...... 
 
•• DDiiaaggnnóóssttiiccoo DDeeffiinniittiivvoo 
  SSoorroollooggiiaa ((AAnnttiiccoorrppooss eessppeeccííffiiccooss)) 
 
 
EEHHRRLLIICCHHIIOOSSEE CCAANNIINNAA –– TTrraattaammeennttoo 
 
11.. CCaassooss AAgguuddooss:: DDOOXXIICCIICCLLIINNAA oouu MMIINNOOCCIICCLLIINNAA 
 ((MMeellhhoorriiaa 2244--4488 hhoorraass aappóóss aa iinnssttiittuuiiççããoo ddaa tteerraappiiaa)) 
 
22.. CCaassooss CCrrôônniiccooss:: 
 -- RReessppoossttaa mmeennooss ffaavvoorráávveell àà aannttiibbiioottiiccootteerraappiiaa 
  mmuuiittaass vveezzeess éé nneecceessssáárriioo ttrraattaammeennttoo 
 pprroolloonnggaaddoo ((sseemmaannaass –– mmeesseess)) 
 -- FFlluuiiddootteerraappiiaa ee//oouu TTrraannssffuussããoo SSaanngguuíínneeaa 
 -- TTrraattaammeennttoo IImmuunnoossssuupprreessssiivvoo ccoomm ccoorrttiiccoosstteerróóiiddeess 
  BBeennééffiiccoo ppaarraa TTrroommbboocciittooppeenniiaa//HHeemmoorrrraaggiiaass 
 
 
 
 
 
TTRROOMMBBOOCCIITTOOPPEENNIIAA CCÍÍCCLLIICCAA CCAANNIINNAA 
 
 
EEhhrrlliicchhiiaa ppllaattyyss 
 RRiicckkeettttssiiaa ppaarraassiittaa ddee ppllaaqquueettaass 
 
TTrraannssmmiissssããoo 
 PPrreessuummiivveellmmeennttee ppoorr mmeeiioo ddee ccaarrrraappaattooss  eexxppeerriimmeennttaallmmeennttee,, oo RRhhiippiicceepphhaalluuss ssaanngguuiinneeuuss nnããoo ffooii 
iiddeennttiiffiiccaaddoo ccoommoo ttrraannssmmiissssoorr 
 
PPaattooggeenniiaa 
 EEhhrrlliicchhiiaa ppllaattyyss éé mmiinniimmaammeennttee ppaattooggêênniiccaa,, ee ggeerraallmmeennttee éé uumm aacchhaaddoo llaabboorraattoorriiaall iinncciiddeennttaall...... 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 13 
BBAABBEESSIIOOSSEE CCAANNIINNAA 
 
 
 
BBaabbeessiiaa ccaanniiss ee BBaabbeessiiaa ggiibbssoonnii 
 
TTrraannssmmiissssããoo –– ddiivveerrssooss ccaarrrraappaattooss,, ccoommoo 
 IIxxooddeess,, DDeerrmmaacceennttoorr,, eettcc...... 
 
 
SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss -- DDiivveerrssaass aapprreesseennttaaççõõeess ccllíínniiccaass:: 
 -- SSuubbccllíínniiccaa 
 -- HHiippeerraagguuddaa 
 -- AAgguuddaa 
 -- CCrrôônniiccaa 
 -- AAttííppiiccaa 
 
 
SSÍÍNNDDRROOMMEE HHIIPPEERRAAGGUUDDAA 
 
EEssttaassee vvaassccuullaarr 
CChhooqquuee vvaassooggêênniiccoo vvaassooppllééggiiccoo 
HHiippóóxxiiaa ++ DDaannooss TTeecciidduuaaiiss 
MMoorrttee ssúúbbiittaa 
 
SSÍÍNNDDRROOMMEE AAGGUUDDAA 
 
-- AAnnoorreexxiiaa,, lleettaarrggiiaa ee eemmeessee 
-- LLiinnffaaddeennooppaattiiaa ggeenneerraalliizzaaddaa 
-- TTrroommbboocciittooppeenniiaa 
-- AAnneemmiiaa hheemmoollííttiiccaa 
-- EEsspplleennoommeeggaalliiaa 
-- IIcctteerríícciiaa 
-- HHeemmoogglloobbiinnúúrriiaa 
 
BBAABBEESSIIOOSSEE CCAANNIINNAA –– DDiiaaggnnóóssttiiccoo 
 
•• AAnneemmiiaa 
 –– IInniicciiaallmmeennttee,, nnoorrmmooccííttiiccaa ee nnoorrmmooccrrôômmiiccaa 
 –– AA sseegguuiirr,, mmaaccrrooccííttiiccaa ee hhiippooccrrôômmiiccaa 
 
•• QQuuaaddrroo ccllíínniiccoo ggeerraall 
 
•• HHiippeerrbbiilliirrrruubbiinneemmiiaa ((aappeennaass eemm BB.. ccaanniiss)) 
 
•• PPrreesseennççaa ddee ttrrooffoozzooííttooss ddoo ppaarraassiittoo 
 eemm hheemmáácciiaass ((ssaanngguuee ppeerriifféérriiccoo)) 
 
BBAABBEESSIIOOSSEE CCAANNIINNAA –– TTrraattaammeennttoo 
 
TTrraattaammeennttoo ddee SSuuppoorrttee ((fflluuiiddootteerraappiiaa,, ttrraannssffuussããoo,, bbiiccaarrbboonnaattoo......)) 
 
11.. DDiipprrooppiioonnaattoo ddee iimmiiddooccaarrbb ((IImmiizzooll®®)) 
 22 aa 77 mmgg//kkgg,, IIMM oouu SSCC ((ppooddee sseerr rreeppeettiiddoo eemm 77--1144 ddiiaass)) 
 MMaaiiss eeffeettiivvoo ccoonnttrraa BBaabbeessiiaa ccaanniiss,, pprreevvaalleennttee nnoo BBrraassiill 
 PPrreevveennççããoo ddee eeffeeiittooss ccoolliinnéérrggiiccooss –– ssuullffaattoo ddee aattrrooppiinnaa 
 
22.. AAcceettuurraattoo ddee ddiimmiinnaazzeennoo ((GGaannaasseegg®®)) 
 14 
 33,,55 mmgg//kkgg,, IIMM oouu SSCC ((aattuuaa ttaammbbéémm ccoonnttrraa BBaabbeessiiaa ggiibbssoonnii)) 
 
33.. CClliinnddaammiicciinnaa –– 1122,,55 mmgg//kkgg,, PPOO,, 1122 hhoorraass,, 1155 ddiiaass 
 
OObbss:: DDrrooggaa ““IIDDEEAALL”” –– IIsseettiioonnaattoo ddee FFeennaammiiddiinnaa 
 1155 mmgg//kkgg,, SSCC,, ddiiaarriiaammeennttee dduurraannttee 22 ddiiaass 
 EEffeettiivvoo ccoonnttrraa BBaabbeessiiaa ggiibbssoonnii ee BBaabbeessiiaa ccaanniiss 
 
 
ATENÇÃO! 
 
CCaassooss mmiissttooss ddee BBAABBEESSIIOOSSEE ee EERRLLIICCHHIIOOSSEE ssããoo ffrreeqqüüeenntteess eemm aallgguummaass rreeggiiõõeess...... 
 
AAssssoocciiaarr 
 
DDiipprrooppiioonnaattoo ddee iimmiiddooccaarrbb 
++ 
MMiinnoocciicclliinnaa 
++ 
TTrraattaammeennttoo ddee ssuuppoorrttee 
 
 
 
 
BBRRUUCCEELLOOSSEE CCAANNIINNAA 
 
 
IInnffeeccççããoo 
 
BBrruucceellllaa ccaanniiss 
 
-- VViiaa oorroo--nnaassaall,, ccoonnjjuunnttiivvaall oouu vveennéérreeaa 
-- VViiaa iinnttrraa--uutteerriinnaa ((ggeerraallmmeennttee ccaauussaa aabboorrttooss)) 
 
EEmm FFêêmmeeaass 
 BBaaccttéérriiaass pprreesseenntteess aappeennaass nnaass sseeccrreeççõõeess 
 vvaaggiinnaaiiss ddoo eessttrroo ee ppuueerrppéérriioo,, ee nnoo lleeiittee 
 
EEmm MMaacchhooss 
 GGrraannddeess qquuaannttiiddaaddeess ddee bbaaccttéérriiaass nnoo llííqquuiiddoo 
 sseemmiinnaall,, vváárriiaass sseemmaannaass aappóóss aa iinnffeeccççããoo iinniicciiaall 
 
SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
 
•• EEmm FFêêmmeeaass 
 -- IInnffeerrttiilliiddaaddee 
 -- AAbboorrttooss 
 -- NNaattiimmoorrttooss oouu rreeccéémm--nnaattooss mmuuiittoo ffrráággeeiiss 
 
•• EEmm MMaacchhooss 
 -- DDeerrmmaattiittee EEssccrroottaall 
 -- AAttrrooffiiaa TTeessttiiccuullaarr 
 -- EEppiiddiiddiimmiittee ee//oouu PPrroossttaattiittee 
 
•• MMeennooss ccoommuummeennttee 
 -- PPaarreessiiaa,, PPaarraalliissiiaa,, UUvveeííttee 
 
 
 15 
 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo DDeeffiinniittiivvoo 
 
•• SSoorroollooggiiaa eessppeeccííffiiccaa ppaarraa BBrruucceellllaa ccaanniiss 
 
TTrraattaammeennttoo 
 
•• OO hháábbiittoo iinnttrraacceelluullaarr ddiiffiiccuullttaa aaççããoo ddee aannttiibbiióóttiiccooss 
 
•• AAnniimmaaiiss iinnffeeccttaaddooss ddeevveemm sseerr ccoonnssiiddeerraaddooss 
 ppoorrttaaddoorreess ppoorr ttooddaa aa vviiddaa  CCAASSTTRRAAÇÇÃÃOO 
 
•• PPrroottooccoolloo mmaaiiss eeffiicciieennttee ppaarraa aannttiibbiioottiiccootteerraappiiaa:: 
 
 ++ MMiinnoocciicclliinnaa oouu DDooxxiicciicclliinnaa –– 44 sseemmaannaass 
 ++ GGeennttaammiicciinnaa –– 11
aa
.. ee 44
aa
.. SSeemmaannaass 
 
•• AAlltteerrnnaattiivvaa:: TTrriimmeettoopprriimm ++ SSuullffaa ++ RRiiffaammppiicciinnaa•• NNããoo hháá 110000%% ddee eeffiicciiêênncciiaa 
  NNÃÃOO ccoonnssiiddeerraarr ccuurraaddooss ooss ccããeess ttrraattaaddooss!! 
 
TTÉÉTTAANNOO CCAANNIINNOO 
 
 
 
NNeeuurroottooxxiinnaa ddoo CClloossttrriiddiiuumm tteettaannii 
 
CCoonnttaammiinnaaççããoo ddee ffeerriiddaass ccuuttâânneeaass ccoomm eessppoorrooss 
 
SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
 
DDee 55 ddiiaass aa 33 sseemmaannaass aappóóss aa ccoonnttaammiinnaaççããoo  
•• AAuummeennttoo ddoo ttôônnuuss ddee uumm ggrruuppoo mmuussccuullaarr oouu mmeemmbbrroo 
•• RRiiggiiddeezz ggeenneerraalliizzaaddaa 
•• OOrreellhhaass eerreettaass 
•• CCoonnttrraattuurraa ddaa mmuussccuullaattuurraa ffaacciiaall 
•• PPrroottrruussããoo ddaa 33aa ppáállppeebbrraa 
•• TTrriissmmooss 
•• SSiiaalloorrrrééiiaa 
•• DDiissffaaggiiaa 
 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo 
 
•• HHiissttóórriiccoo ddee ffeerriimmeennttoo rreecceennttee 
•• SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
 
SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss ddoo TTééttaannoo CCaanniinnoo:: 
 
EEssttíímmuullooss sseennssoorriiaaiiss 
 
CCoonnttrraaççããoo eemm mmaassssaa oouu CCoonnvvuullssõõeess 
 
 16 
TTrraattaammeennttoo 
 
•• IImmuunnoogglloobbuulliinnaa ((TTeettaannooggaammmmaa®®)) –– 22 aa 55 mmll IIMM 
 
•• PPeenniicciilliinnaa GG ((aallttaass ddoosseess,, IIMM oouu IIVV)) 
  ppaarraa eelliimmiinnaarr oo CClloossttrriiddiiuumm vveeggeettaattiivvoo nnaa ffeerriiddaa 
 
•• FFlluuiiddootteerraappiiaa ++ TTrraattaammeennttoo ddee ssuuppoorrttee 
 
•• SSeeddaaççããoo:: 
 11.. BBaarrbbiittúúrriiccooss 
 22.. FFeennoottiiaazzíínniiccooss  ssããoo aallttaammeennttee eeffiicciieenntteess 
 ((aappeessaarr ddee ccoonnttrraa--iinnddiiccaaddooss nnaass oouuttrraass 
 eennffeerrmmiiddaaddeess ccoonnvvuullssiivvaass......)) 
 
 
 
 
 
LLEEPPTTOOSSPPIIRROOSSEE CCAANNIINNAA 
 
 
 
 LL.. ggrriippppoottyypphhoossaa 
 LL.. ppoommoonnaa 
 LL.. iinntteerrrrooggaannss 
 LL.. ccaanniiccoollaa 
 LL.. iicctteerroohhaaeemmoorrrrhhaaggiiaaee 
 
IInnffeeccççããoo 
 PPeenneettrraaççããoo ddaass bbaaccttéérriiaass nnaa ppeellee oouu mmuuccoossaass,, aappóóss eexxppoossiiççããoo aa uurriinnaa ddee rraattooss oouu ccããeess ccoonnttaammiinnaaddooss 
 
PPrriinncciippaall ccaauussaa ddee iinnssuuffiicciiêênncciiaa rreennaall aagguuddaa eemm ccããeess 
 
SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
 
SSiinnaaiiss  ddaannoo hheeppááttiiccoo,, rreennaall ee//oouu vvaassccuullaarr 
DDuuaass FFoorrmmaass  LLaatteennttee ee AAgguuddaa 
 
IInníícciioo ddoo qquuaaddrroo ccllíínniiccoo 
 -- AAnnoorreexxiiaa 
 -- EEmmeessee 
 -- FFeebbrree 
 -- DDeessiiddrraattaaççããoo 
 -- PPoolliiddiippssiiaa 
 -- AAppaattiiaa ee pprroossttrraaççããoo 
 
SSeeqqüüêênncciiaa ddoo qquuaaddrroo ccllíínniiccoo 
 -- GGaassttrreenntteerriittee HHeemmoorrrráággiiccaa 
 -- MMiiaallggiiaa 
 -- OOlliiggúúrriiaa // AAnnúúrriiaa 
 -- EEssttoommaattiittee UUllcceerraattiivvaa 
 -- IIcctteerríícciiaa 
 
DDaaddooss LLaabboorraattoorriiaaiiss 
 -- LLeeuuccoocciittoossee 
 -- TTrroommbboocciittooppeenniiaa 
 -- BBiilliirrrruubbiinnúúrriiaa 
 -- EElleevvaaççããoo ddaa AALLTT ((TTGGPP)) -- EElleevvaaççããoo ddaa UUrrééiiaa 
 17 
 -- EElleevvaaççããoo ddaa CCrreeaattiinniinnaa 
 
TTrraattaammeennttoo 
 
•• FFaassee ddee LLeeppttoossppiirreemmiiaa  PPeenniicciilliinnaass ((AAmmooxxiicciilliinnaa)) 
•• AAppóóss aa RReeccuuppeerraaççããoo  DDooxxiicciicclliinnaa oouu MMiinnoocciicclliinnaa 
  ppaarraa eelliimmiinnaarr oo eessttaaddoo ddee ppoorrttaaddoorr 
 
•• AAssssoocciiaarr ttrraattaammeennttoo ddee ssuuppoorrttee 
  FFlluuiiddootteerraappiiaa ++ ddiiuurrééttiiccooss oossmmóóttiiccooss oouu ffuurroosseemmiiddaa 
 
•• AAtteennççããoo àà mmoonniittoorriizzaaççããoo ddaa ffuunnççããoo rreennaall 
  DDéébbiittoo uurriinnáárriioo == 11 aa 22 mmll // kkgg // hhoorraa 
 
 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo DDeeffiinniittiivvoo 
 
•• SSoorroollooggiiaa 
  TTííttuullooss ffrreeqquueenntteemmeennttee nneeggaattiivvooss nnaa 11
aa
.. sseemmaannaa 
  RReeppeettiirr eemm 22 –– 44 sseemmaannaass 
 
•• MMiiccrroossccooppiiaa ddee ccaammppoo eessccuurroo ((uurriinnaa)) 
 
IImmuunniizzaaççããoo -- PPrrooffiillaaxxiiaa 
 
•• BBaacctteerriinnaass ((AAnnuuaall oouu SSeemmeessttrraallmmeennttee)) 
  UUssaarr aass nnoovvaass vvaacciinnaass ccoomm 44 ssoorroottiippooss 
 
LL.. ppoommoonnaa ++ LL.. ggrriippppttyypphhoossaa ++ LL.. ccaanniiccoollaa ++ LL.. iicctteerroohhaaeemmoorrrraaggiiaa 
 
 
 
 
 
TTUUBBEERRCCUULLOOSSEE 
 
 
 
 
•• EEttiioollooggiiaa:: 
 BBaacciilloo aallccooooll áácciiddoo rreessiisstteennttee ((BBAAAARR,, ppeellaa ccoolloorraaççããoo ccoomm ffuuccssiinnaa,, aappóóss llaavvaaggeemm ccoomm áállccooooll ccoonnttiinnuuaa 
ccoorraaddoo -- ccoomm ccaammaaddaa lliippííddiiccaa)),, ggrraamm ++.. 
 MM.. ttuubbeerrccuulloossiiss:: 00,,22 aa 00,,55  xx 2244  
 MM.. bboovviiss ee MM.. aavviiuumm:: 11 aa 11,,55  
 
•• AAnniimmaaiiss ssuusscceeppttíívveeiiss 
 bboovviinnooss ((mmaaiiss sseennssíívveeiiss)),, oovviinnooss,, ccaapprriinnooss,, eeqqüüiinnooss,, ssuuíínnooss,, aavveess ee aannffííbbiiooss ((rrããss)) 
•• CCoonnttáággiioo:: vviiaa rreessppiirraattóórriiaa oouu ddiiggeessttóórriiaa.. 
 EEmm bboovviinnooss,, nnoorrmmaallmmeennttee éé vviiaa rreessppiirraattóórriiaa;; eemm ssuuíínnooss,, ccããeess ee ggaattooss,, vviiaa oorraall.. 
 
SSiinnaaiiss ccllíínniiccooss:: 
DDeebbiilliiddaaddee,, aannoorreexxiiaa,, ddiissppnnééiiaa,, eemmaacciiaaççããoo ccrrôônniiccaa,, ffeebbrree ddiissccrreettaa ee fflluuttuuaannttee.. 
 EEmm ccããeess,, aass lleessõõeess ppuullmmoonnaarreess ppooddeemm sseerr jjuullggaaddaass ccoommoo nneeoopplláássiiccaass aaoo RRXX.. 
 
 
ffooccoo pprriimmáárriioo ((nnoo ppuullmmããoo oouu ttrraattoo ddiiggeessttóórriioo)) 
  
 18 
ddrreennaaggeemm lliinnffááttiiccaa 
 
ffooccoo sseeccuunnddáárriioo eemm 77 aa 1100 dddd 
((lliinnffoonnooddooss ccoomm lleessããoo ccaasseeoossaa:: nneeuuttrróóffiillooss,, mmaaccrróóffaaggooss ee lliinnffóócciittooss)) 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo:: 
 RRXX ppaarraa pprriimmaattaass ee ppeeqquueennooss aanniimmaaiiss;; 
 TTuubbeerrccuulliinniizzaaççããoo:: ooss aanniimmaaiiss ccoomm mmiiccoobbaaccttéérriiaass ssããoo aalléérrggiiccooss ààss pprrootteeíínnaass ddaa ttuubbeerrccuulliinnaa,, ooccoorrrreennddoo 
uummaa rreeaaççããoo ddee hhiippeerrsseennssiibbiilliiddaaddee ttaarrddiiaa.. 
 
•• OOss aanniimmaaiiss iinnffeeccttaaddooss rreeaaggeemm aaoo tteessttee aappóóss 44 aa 88 sseemmaannaass ddaa iinnffeeccççããoo,, sseennddoo qquuee ooss lliinnffóócciittooss TT eessttããoo 
eennvvoollvviiddooss.. 
 
•• OO tteessttee ppooddee sseerr ffeeiittoo vviiaa ooccuullaarr ((eemm aanniimmaaiiss ddee zzoooollóóggiiccoo)),, ssuubb--ccuuttâânneeaa oouu iinnttrraaddéérrmmiiccaa((mmaaiiss uussuuaall eemm 
aanniimmaaiiss ddoommééssttiiccooss)) 
•• AAnneerrggiiaa:: ccaappaacciiddaaddee ddee aallgguunnss aanniimmaaiiss qq aapprreesseennttaamm aa ddooeennççaa mmaass nnããoo rreeaaggeemm aaoo tteessttee 
 
•• AA ddoossee ddee ttuubbeerrccuulliinnaa éé ddee 00,,11 mmll DDPPPP mmaammííffeerraa ee 00,,0055 mmll aavviiáárriiaa,, sseennddoo qquuee aa lleeiittuurraa eemm mmééddiiaa ooccoorrrree eemm 
4488 hhoorraass ppaarraa aavveess ee ssuuíínnooss ee 7722 hhoorraass ppaarraa bboovviinnooss,, ccaapprriinnooss ee oovviinnooss.. 
•• EEmm ccaaddaa mmll ddee ttuubbeerrccuulliinnaa eexxiissttee 11 mmgg ddee ddeerriivvaaddoo pprrootteeiiccoo ppuurriiffiiccaaddoo ((DDPPPP)).. AA ttuubbeerrccuulliinnaa 
sseemmii--ssiinnttééttiiccaa ccoonncceennttrraaddaa ppeelloo ccaalloorr ((OOTT -- oolldd ttuubbeerrccuulliinnaa)),, éé mmeennooss eessppeecciiffiiccaa qquuee aa DDPPPP.. 
•• PPaarraa ccoonnffiirrmmaaççããoo,, oo iiddeeaall éé oo iissoollaammeennttoo ddoo aaggeennttee,, oo qquuee aaccoonntteeccee aappóóss 66 aa 88 sseemmaannaass ddee ccuullttuurraa.. 
 
•• DDiiaaggnnóóssttiiccoo llaabboorraattoorriiaall:: 
 11)) ccoollhheeiittaa ddee mmaatteerriiaall::pprroovvaass bbaacctteerriioollóóggiiccaass ddee iinnooccuullaaççããoo ((eexxppeeccttoorraaççããoo,, lleeiittee,, uurriinnaa )) ee 
hhiissttooppaattoollóóggiiccaass ((ffrraaggmmeennttooss ddee óórrggããooss)).. 
 11..11.. eexxppeeccttoorraaççããoo:: ccoonntteerr oo aanniimmaall,, ppuuxxaarr aa llíínngguuaa,, iinnttrroodduuzziirr aattéé aa ggaarrggaannttaa uumm ““sswwaabb”” eessttéérriill,, ffeeiittoo 
ccoomm uummaa hhaassttee lloonnggaa.. PPeellaa ccoommpprreessssããoo ddaa gglloottee,, oo aanniimmaall vvaaii ttoossssiirr,, oo qquuee ppeerrmmiittee aa ccoollhheeiittaa ddee 
mmuuccoo.. OO ““sswwaabb”” sseerráá eennttããoo ccoollooccaaddoo eemm ffrraassccoo eessttéérriill,, rreessffrriiaaddoo ee eennvviiaaddoo ppaarraa aannáálliissee;; 
 11..22.. lleeiittee:: eennvviiaarr oo lleeiittee ((110000 mmll)),, ccoollhhiiddoo aasssseeppttiiccaammeennttee.. AAddiicciioonnaarr áácciiddoo bbóórriiccoo aa 55%% ((eevviittaa 
ccooaagguullaaççããoo ee ppuuttrreeffaaççããoo)) ee mmaanntteerr ssoobb rreeffrriiggeerraaççããoo,, ppaarraa ccuullttuurraa ee iinnooccuullaaççããoo eemm ccoobbaaiiaa;; 
 11..33.. eessffrreeggaaççooss ddee lleessõõeess:: ffaazzeerr ooss eessffrreeggaaççooss eemm llââmmiinnaass,, ffiixxaarr ppeelloo ccaalloorr;; 
 11..44.. tteecciiddooss ccoomm áárreeaass ddee lleessõõeess ffeecchhaaddaass ((lliinnffoonnooddooss,, ttuubbéérrccuullooss)):: aaccoonnddiicciioonnaarr eemm ffrraassccooss 
eesstteerriilliizzaaddooss,, mmaanntteerr ssoobb rreeffrriiggeerraaççããoo;; 
 11..55.. tteecciiddooss ppaarraa hhiissttooppaattoollooggiiaa:: ffaattiiaass ffiinnaass,, ccoomm áárreeaass ddee lleessããoo,, aaccoonnddiicciioonnaaddaass eemm ffrraassccooss ccoomm 
ssoolluuççããoo ddee ffoorrmmooll.. 
 
 22.. HHeemmooggrraammaa:: lliinnffoocciittoossee 
 
 33.. BBiiooppssiiaa ddee lliinnffoonnooddoo aauummeennttaaddoo ((lliinnffaaddeenniittee)):: 
 ** ccoolloorraaççããoo ddee iimmpprreessssããoo oouu eessffrreeggaaççoo ppeelloo mmééttooddoo ddee ZZiieehhll 
 ** hhiissttoollooggiiaa:: ccéélluullaass eeppiitteelliióóiiddeess,, ggiiggaannttóócciittooss ee oo BBAAAARR 
 
•• DDiiaaggnnóóssttiiccoo llaabboorraattoorriiaall:: 
 AA iinnooccuullaaççããoo eemm aanniimmaaiiss ddee llaabboorraattóórriioo ddeevvee sseerr ffeeiittaa,, pprrooppoorrcciioonnaannddoo oo sseegguuiinnttee rreessuullttaaddoo:: 
 
TTrraattaammeennttoo:: PPRROOIIBBIIDDOO...... 
 
 IIssoonniiaazziiddaa ((hhiiddrraazziiddaa ddee áácciiddoo iissoonniiccoottíínniiccoo)):: 
 2255 mmgg//kkgg PPVV,, eemm ddiiaass aalltteerrnnaaddooss ((22
aa
,, 44
aa
 ee 66
aa
)),, eemm uumm ttoottaall ddee 8800 ddoosseess ((ppaarraa uumm aanniimmaall ddee 5500 kkgg PPVV,, 
aapprrooxxiimmaaddaammeennttee 110000 gg ddee mmeeddiiccaammeennttoo)).. 
 
PPrrooffiillaaxxiiaa 
CCoonnttrroollee ddooss rreesseerrvvaattóórriiooss:: hhoommeemm ee bboovviinnoo 
AAppóóss rreeaalliizzaaddooss ooss tteesstteess nneecceessssáárriiooss,, ttoommaarr aass sseegguuiinntteess mmeeddiiddaass:: 
aa)) tteessttee ++ ee eeuuttaannáássiiaa 
bb)) tteessttee ++ ee iissoollaammeennttoo 
cc)) tteessttee ++ ee qquuiimmiiootteerraappiiaa ((IIssoonniiaazziiddaa)) 
DDeevvee--ssee pprrooppoorrcciioonnaarr aaddeeqquuaaddaa ddeessiinnffeeccççããoo aammbbiieennttaall,, uummaa vveezz qquuee aa ddeessttrruuiiççããoo ddoo bbaacciilloo ooccoorrrree:: 
## lluuzz ssoollaarr ddeessttrróóii eemm 33 aa 1100 ddiiaass;; 
## aaqquueecciimmeennttoo ddoo lleeiittee àà 6655
oo
CC ddeessttrróóii MM.. ttuubbeerrccuulloossiiss eemm 44 mmiinnuuttooss ee 4400 sseegguunnddooss;; 
## ccoommppoossttooss ffeennóólliiccooss aa 22 oouu 33%%,, oorrttooffeenniillffeennaattoo ddee ssóóddiioo aa 11%% ee áállccooooll 7700%% ttaammbbéémm ssããoo eeffiicciieenntteess.. 
PPrrooffiillaaxxiiaa:: qquuaannttoo aa rreessiissttêênncciiaa ddoo MMyyccoobbaacctteerriiuumm:: 
 19 
 MM.. bboovviiss:: 
•• 55 mmeesseess eemm ffeezzeess ddee bboovviinnooss;; 
•• 22 mmeesseess eemm llaammaa 
 
 MM.. aavviiuumm:: 44 aannooss nnaa ccaammaa ddee aavveess.. 
 
 AAssssiimm,, rreeccoommeennddaa--ssee oo uussoo ddee ccoommppoosstteeiirraa,, oo qquuee ppeerrmmiittiirráá oo aaqquueecciimmeennttoo ddaa mmaattéérriiaa oorrggâânniiccaa ((ffeezzeess ee 
rreessíídduuooss ddee ccaammaa)) aa uummaa tteemmppeerraattuurraa ddee aattéé 8800
00
CC.. 
 
 
 
PPAASSTTEEUURREELLOOSSEE 
 
 
AAggeennttee:: PPaasstteeuurreellllaa sspppp 
 PP.. mmuullttoocciiddaa,, PP.. ppnneeuummoottrrooppiiccaa,, PP.. ggaalllliinnaarruumm,, MMaannnnhheeiimmiiaa ((PPaasstteeuurreellllaa)) AA22 hhaaeemmoollyyttiiccaa 
 
•• CCooccoobbaacciillooss,, ggrraamm -- ,, aaeerróóbbiiooss,, iimmóóvveeiiss,, ccoolloorraaççããoo bbiippoollaarr;; 
•• PPoouuccoo rreessiisstteenntteess:: ccaalloorr,, ddeesssseeccaaççããoo,, ddeetteerrggeenntteess ccoommuunnss 
 
 
EEppiiddeemmiioollooggiiaa:: 
 AAccoommeettee jjoovveennss,, 
 ÉÉppooccaa ffrriiaa 
 ssuuppeerrppooppuullaaççããoo 
 
 
 
 
 
LLIISSTTEERRIIOOSSEE 
 
 
EEttiioollooggiiaa:: 
 bbaaccttéérriiaa ddoo ggêênneerroo CCoorryynneebbaacctteerreeaacceeaaee,, GGrraamm ++,, 
 nnããoo eessppoorruullaaddaa nneemm eennccaappssuullaaddaa,, ccoomm mmoovviimmeennttooss ((ffllaaggeelloo tteerrmmiinnaall)) eemm ccuullttiivvooss aa 2255--3300
oo
CC ee iimmóóvveeiiss aa 
3377
oo
CC.. 
 CCrreessccee eemm áággaarr ssaanngguuee aa 3377
oo
CC,, ffoorrmmaannddoo ccoollôônniiaass ppeeqquueennaass ccoomm eessttrreeiittoo hhaalloo ddee hheemmóólliissee ;; éé 
ccaattaallaassee ppoossiittiivvaa.. EExxiisstteemm vváárriiooss ssoorroottiippooss.. 
 AA LLiisstteerriiaa mmoonnooccyyttooggeenneess ppooddee ssoobbrreevviivveerr nnoo aammbbiieennttee ppoorr mmaaiiss ddee 220000 ddiiaass 
 
 
EEppiiddeemmiioollooggiiaa:: 
 ttooddaass aass eessppéécciieess ddoommééssttiiccaass,, sseennddoo mmaaiiss ccoommuumm eemm rruummiinnaanntteess,, ccooeellhhooss ee aavveess ee mmeennooss ccoommuumm eemm 
ssuuíínnooss,, eeqqüüiinnooss ee ccaarrnníívvoorrooss.. 
 AAccoommeettee ttaammbbéémm ooss aanniimmaaiisssseellvvaaggeennss.. 
•• AApprreesseennttaa--ssee ccoomm mmaaiioorr ffrreeqqüüêênncciiaa nnoo iinnvveerrnnoo ee eemm cclliimmaass ffrriiooss.. 
•• RReesseerrvvaattóórriiooss 
 aanniimmaaiiss ddoommééssttiiccooss,, 
 sseellvvaaggeennss ee 
 ppeeiixxeess,, 
 ppooddeennddoo--ssee iissoollaarr oo aaggeennttee ddee ssoolloo,, vveeggeettaaiiss,, ssiillaaggeemm.. 
•• FFoonntteess ddee iinnffeeccççããoo:: aanniimmaaiiss,, aalliimmeennttooss,, áágguuaa ee ppooeeiirraa.. 
DDooeennççaass iinnffeecccciioossaass 
LLiisstteerriioossee 
 
PPaattooggeenniiaa:: 
 iinnffeeccççõõeess ddiiggeessttiivvaass  eenntteerriittee ee lleessããoo eemm lliinnffoonnooddooss mmeesseennttéérriiccooss ((ddee oonnddee ssee iissoollaa oo aaggeennttee));; 
 20 
 iinnffeeccççõõeess nneerrvvoossaass  lleessõõeess nnoo SSNNCC ee iissoollaammeennttoo ddoo aaggeennttee ssoommeennttee ddeessssaa rreeggiiããoo;; 
 iinnffeeccççõõeess uutteerriinnaass  aabboorrttoo,, ddooeennççaa sseeppttiiccêêmmiiccaa eemm nneeoo--nnaattooss ((ttrraannssmmiissssããoo ttrraannssppllaacceennttáárriiaa));; 
 iinnffeeccççõõeess ooccuullaarreess  qquueerraattiittee ppoorr eexxppoossiiççããoo ddaa ccóórrnneeaa ((eexxppoossiiççããoo ppoorr ppaarraalliissiiaa ffaacciiaall)) ee uuvveeííttee aanntteerriioorr.. 
 
•• MMoorrbbiiddaaddee:: vvaarriiáávveell ddee eessppéécciiee ppaarraa eessppéécciiee.. PPooddee ssee aapprreesseennttaarr ccoommoo ddooeennççaa iinnddiivviidduuaall oouu ccoommoo ssuurrttoo 
eeppiiddêêmmiiccoo,, ccoomm ccaassooss eennddêêmmiiccooss.. 
 
•• LLeettaalliiddaaddee  2200 -- 5500%% 
 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo:: nneeccrrooppssiiaa 
 sseeppttiicceemmiiaass 
  bbaaççoo,, 
 ffooccooss nneeccrróóttiiccooss ee ppuunnttiiffoorrmmeess ee aacciinnzzeennttaaddooss nnoo ffííggaaddoo;; 
 eenntteerriittee ccaattaarrrraall,, hheemmoorrrráággiiccaa ee//oouu uullcceerraattiivvaa;; 
 lliinnffaaddeenniittee mmeesseennttéérriiccaa;; 
 ààss vveezzeess,, ppnneeuummoonniiaa lloobbuullaarr,, ppeettééqquuiiaass pplleeuurraaiiss,, ppeettééqquuiiaass eeppiiccáárrddiiccaass;; 
 eemm ccooeellhhooss,, mmiiooccaarrddiittee ffooccaall ddiiffuussaa;; 
 qquuaaddrroo nneerrvvoossoo 
 mmeenniinnggiittee ccoonnggeessttiivvaa,, 
 aabbsscceessssooss oouu mmiiccrroo--aabbsscceessssooss nnoo bbuullbboo,, ppoonnttee,, eennccééffaalloo ee ttrroonnccoo cceerreebbrraall.. 
 
 ÀÀss vveezzeess,, mmeessmmoo ccoomm mmaanniiffeessttaaççããoo nneerrvvoossaa,, nnããoo ssee eennccoonnttrraamm lleessõõeess.. OO llííqquuiiddoo ccééffaalloo rraaqquuiiddiiaannoo 
ppooddee sseerr uuttiilliizzaaddoo ppaarraa oo ddiiaaggnnóóssttiiccoo:: 
•• ## mmaaccrroossccooppiiaa:: ffllooccooss ddee ppuuss ee ttuurrvvoo ((qquuaannddoo eexxiisstteemm oouuttrraass bbaaccttéérriiaass aassssoocciiaaddaass,, éé iigguuaall,, ccoomm mmaaiiss 
ssaanngguuee)) 
•• ## iinnooccuullaaççããoo iinnttrraa cceerreebbrraall eemm ccaammuunnddoonnggoo:: mmoorrttee eemm 33 aa 55 ddiiaass ee iissoollaammeennttoo ddoo aaggeennttee;; 
 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo:: 
 eexxaammee ddee ccoonntteeúúddoo ggáássttrriiccoo ddee ffeettoo aabboorrttaaddoo 
 EEssffrreeggaaççoo,, ffiixxaarr nnoo ccaalloorr;; 
 CCoorraarr ppoorr 1100 mmiinnuuttooss ccoomm ccaarrbbooffuuccssiinnaa ddee ZZiieehhll--NNeeeellsseenn ddiilluuííddaa aa 11//1100 eemm áágguuaa ddeessttiillaaddaa;; 
 LLaavvaarr eemm áágguuaa ccoorrrreennttee;; 
 DDeessccoorraarr ppoorr 2200 sseegguunnddooss ccoomm áácciiddoo aaccééttiiccoo aa 1100%%;; 
 CCoonnttrraassttaarr ppoorr 3300 sseegguunnddooss ccoomm ssoolluuççããoo aa 11%% ddee aazzuull ddee mmeettiilleennoo;; 
 SSeeccaarr ee eexxaammiinnaarr eemm iimmeerrssããoo:: 
•• BBrruucceellaa:: bbaassttõõeess vveerrmmeellhhooss ((ggrraamm--)),, ccooccoobbaacciillaarreess,, aagglloommeerraaddooss 
•• LLiisstteerriiaa:: ggrraamm ++,, ccooccoobbaacciillooss pplleeoommóórrffiiccooss 
 
 
SSiinnaaiiss ccllíínniiccooss:: aanniimmaaiiss jjoovveennss 
 nnoorrmmaallmmeennttee aapprreesseennttaamm aa ffoorrmmaa sseeppttiiccêêmmiiccaa,, ffeebbrriill,, ààss vveezzeess ccoomm ddiiaarrrrééiiaa,, ààss vveezzeess ppeennuummoonniiaa,, ccoomm 
mmoorrttee eemm 33 aa 55 ddiiaass eemm 5500%% ddooss ccaassooss.. OOss qquuee ssoobbrreevviivveemm ffiiccaamm iimmuunneess.. 
•• AAdduullttooss 
 ggeerraallmmeennttee aa ddooeennççaa éé nneerrvvoossaa,, ccoonnhheecciiddaa ccoommoo aa ddooeennççaa ddee ggiirraarr ((cciirrcclliinngg ddiisseeaassee)),, 
 ttoorrcciiccoolloo pprroonnuunncciiaaddoo ppaarraa uumm ddooss llaaddooss,, iirrrriittaabbiilliiddaaddee aa ppoonnttoo ddee ccoonnffuunnddiirr--ssee ccoomm rraaiivvaa.. 
 MMuuiittooss aanniimmaaiiss aappóóiiaamm aa ccaabbeeççaa ccoonnttrraa oobbssttááccuullooss.. 
 PPaarreessiiaa ffaacciiaall,, ààss vveezzeess ddeeccúúbbiittoo ee mmoorrttee.. PPooddee--ssee oobbsseerrvvaarr ooppaacciiddaaddee ddaa ccóórrnneeaa.. 
 ttoorrcciiccoolloo 
 PPaarreessiiaa ffaacciiaall 
•• AAdduullttooss 
 aappóóiiaamm aa ccaabbeeççaa ccoonnttrraa oobbssttááccuullooss.. 
 
 
•• SSiinnaaiiss ccllíínniiccooss:: ccããeess 
 nnoorrmmaallmmeennttee ssoobb aa ffoorrmmaa nneerrvvoossaa,, ccoomm ooppiissttóóttoonnoo ee ggiirroo oorrttoottôônniiccoo,, aannoorreexxiiaa ee ffeebbrree;; cceerraattiittee uunniillaatteerraall;; 
•• CCooeellhhooss:: 
 ffoorrmmaa sseeppttiiccêêmmiiccaa ee nneerrvvoossaa,, ccoomm iinntteennssoo ttoorrcciiccoolloo,, iimmppeeddiinnddoo oo aanniimmaall ddee ssee aalliimmeennttaarr mmeessmmoo aappóóss aa 
rreeccuuppeerraaççããoo;; 
•• BBoovviinnooss:: 
 ooss aanniimmaaiiss qquuee ssee rreeccuuppeerraamm ppooddeemm aapprreesseennttaarr sseeqqüüeellaass,, ccoommoo ttoorrcciiccoolloo,, ddeeffeeiittooss nnoo ccaammiinnhhaarr,, 
mmaarrcchhaa ccaammbbaalleeaannttee;; 
 21 
 
•• SSiinnaaiiss ccllíínniiccooss:: LLeeiittõõeess ddeessmmaammaaddooss:: 
 ffeebbrree,, ttrreemmoorreess ee ppaarraappaarreessiiaa ((ppaarraalliissiiaa ppaarrcciiaall ddaass eexxttrreemmiiddaaddeess)) oouu ppaarraapplleeggiiaa ddooss mmeemmbbrrooss ppééllvviiccooss 
ee mmoorrttee eemm 33 -- 77 ddiiaass.. 
•• HHuummaannooss:: 
 mmeenniinnggiittee,, ggrraannuulloommaattoossee iinnffaannttaassssééppttiiccaa,, mmoonnoonnuucclleeoossee ee ccoonnjjuunnttiivviittee,, lliinnffaaddeennooppaattiiaa,, ssiinnaaiiss 
rreessppiirraattóórriiooss ee ddooeennççaass ffeebbrriiss aagguuddaass mmaall ddeeffiinniiddaass;; ppooddee ooccaassiioonnaarr aabboorrttaammeennttoo oouu mmoorrttee ffeettaall,, 
pprreemmaattuurroo oouu aa tteerrmmoo,, aaoo nnaasscceerr.. 
 
•• AA ttiittuullaaççããoo ddee aannttii--ccoorrppooss ddeevvee sseerr ffeeiittaa,, ccoollhheennddoo--ssee dduuaass aammoossttrraass aa ccaaddaa 1155 ddiiaass.. SSee ffoorr lleeppttoossppiirraa,, ccaaii oo 
ttííttuulloo;; ssee nnããoo ffoorr,, ssee mmaannttéémm.. 
 
 
PPrrooggnnóóssttiiccoo:: 
 rreesseerrvvaaddoo nnaa mmaaiioorr ppaarrttee ddaass eessppéécciieess;; mmaauu ppaarraa ssuuíínnooss ee ccooeellhhooss 
 
TTrraattaammeennttoo:: 
 ddeevvee sseerr ffeeiittoo ppoorr nnoo mmíínniimmoo 22 sseemmaannaass:: 
** CClloorraannffeenniiccooll ((1100 mmgg//KKgg)) éé oo úúnniiccoo aannttiibbiióóttiiccoo qquuee ppaassssaa aa bbaarrrreeiirraa eenncceeffáálliiccaa;;((PPRROOIIBBIIDDOO......))** VViinnccaammiicciinnaa:: qquuaannddoo nnããoo eexxiissttee mmaaiiss aa ffeebbrree,, ppooiiss aauummeennttaa aa cciirrccuullaaççããoo ssaanngguuíínneeaa cceerreebbrraall,, ffaacciilliittaannddoo aa 
rreeccuuppeerraaççããoo.. 
** PPeenniicciilliinnaa :: 4400..000000 UUII//KKgg aa ccaaddaa 77 ddiiaass;; 
** TTeettrraacciicclliinnaa:: 2200 mmgg//kkgg ,, dduuaass vveezzeess aaoo ddiiaa//55 ddiiaass,, ddeeppooiiss 1100mmgg//kkgg,, dduuaass vveezzeess aaoo ddiiaa//1100 ddiiaass.. 
 
 
PPrrooffiillaaxxiiaa:: 
 DDeessiinnffeeccççããoo ddaass iinnssttaallaaççõõeess == llyyssooffoorrmm 33%%.. 
 IInnffoorrmmaarr aaooss ttrraattaaddoorreess ssoobbrree ooss ppeerriiggooss ddee mmaanniippuullaaççããoo ddee mmaatteerriiaall:: 
 aabboorrttaaddoo,, 
 mmeettrriitteess,, 
 lleeiittee ccoonnttaammiinnaaddooss,, eettcc.. 
 
 
DDEERRMMAATTOOFFIITTOOSSEE 
 
 
•• aaggeennttee:: TTrriicchhoopphhyyttoonn vveerrrruuccoossuumm 
 
•• iinnccuubbaaççããoo:: 22 aa 44 sseemmaannaass 
 
PPaattooggeenniiaa:: 
 ooss ppeellooss ccaaeemm oouu qquueebbrraamm--ssee,, ee eemm 22 aa 33 mmeesseess,, oobbsseerrvvaamm--ssee:: 
 ccrroossttaass cciirrccuunnssccrriittaass,, eessppeessssaass,, bbrraannccoo aacciinnzzeennttaaddaass ee lliiggeeiirraammeennttee eelleevvaaddaass nnaa ssuuppeerrffíícciiee ddaa ppeellee 
 lleessõõeess ssee eexxppaannddeemm eemm ddiirreeççããoo àà ppeerriiffeerriiaa ee ppooddeemm aallccaannççaarr aattéé 55 aa 1100 ccmm ddee ddiiââmmeettrroo.. 
 
•• llooccaaiiss:: ccaabbeeççaa,, ppeessccooççoo ee ppeerríínneeoo 
•• ssiinnaaiiss:: ggeerraallmmeennttee sseemm pprruurriiddoo,, ppiiooddeerrmmiittee sseeccuunnddáárriiaa rraarraa 
 
 
TTrraattaammeennttoo:: ttóóppiiccoo 
 aa)) rreemmoovveerr ccrroossttaass ccoomm eessccoovvaa ee ssaabbããoo 
 bb)) ppaassssaarr ssoolluuççããoo ddee iiooddoo 
 cc)) hhiippoocclloorriittoo ddee ssóóddiioo aa 00,,55%% ((11::1100 cclloorroo aallvveejjaannttee)) 
 
 ssiissttêêmmiiccoo:: 
 dd)) iiooddoo ssóóddiiccoo:: 11gg//1144kkgg PPVV,, EEVV,, eemm ssoolluuççããoo aa 1100%%,, rreeppeettiirr aappóóss 11 sseemmaannaa.. 
 ee)) VViittaammiinnaa AA:: 11 ddoossee aa ccaaddaa 44 ddiiaass ((22 ddoosseess)) 
 
 
DDeerrmmaattiittee eexxssuuddaattiivvaa iinnffeecccciioossaa 
 
 22 
•• aaggeennttee:: DDeerrmmaattoopphhiilluuss ccoonnggoolleennssiiss 
 BBaaccttéérriiaa ggrraamm ++,, mmóóvveell,, nnããoo áácc.. RReessiisstteennttee,, aaeerróóbbiiccaa oouu aannaaeerróóbbiiccaa ffaaccuullttaattiivvaa 
 
•• SSuusscceettíívveeiiss:: bboovv,, oovv,, ccaapprr,, eeqq,, eettcc.. ((ooccaassiioonnaallmmeennttee oo hhoommeemm)) 
 
 
 
 
DDEERRMMAATTOOSSEESS 
 
 
CCoonncceeiittooss:: 
DDeerrmmaattoossee:: ddooeennççaa ddee ppeellee 
 DDeerrmmaattooffiilloossee:: ddeerrmmaattiittee eexxssuuddaattiivvaa iinnffeecccciioossaa 
 DDeerrmmaattóóffiittoo:: ffuunnggoo qquuee pprroodduuzz iinnffeeccççããoo nnaa ppeellee;; 
 DDeerrmmaattoommiiccoossee:: ccaauussaaddaa ppoorr ddeerrmmaattóóffiittoo,, ffeerrmmeennttooss 
 DDeerrmmaattooffiittoossee::iinnffeeccççããoo ccaauussaaddaa ppoorr ddeerrmmaattóóffiittoo TTrriicchhoopphhyyttoonn vveerrrruuccoossuumm 
 
 
 
 
PPAAPPIILLOOMMAATTOOSSEE 
 
 
EEttiioollooggiiaa 
PPaappiilloommaavviirruuss 
EEssppéécciiee eessppeeccííffiiccoo 
BBoovv,, eeqq,, ccaapp,, oovv,, ccããeess,, ggaattooss...... 
 
TTrraannssmmiissssããoo 
CCoonnttaattoo ddiirreettoo,, FFoommiitteess 
 
AAcchhaaddooss ccllíínniiccooss 
PPrroolliiffeerraaççõõeess ssóólliiddaass ddaa eeppiiddeerrmmee 
–– PPaappiilloommaa 
–– FFiibbrrooppaappiilloommaa 
SSéésssseeiiss oouu ppeedduunnccuullaaddaass 
–– BBoovv:: ccaabbeeççaa ee ppeessccooççoo 
–– EEqqüüii:: ffaaccee ee lláábbiiooss 
 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo 
HHiissttooppaattoollooggiiaa 
DDNNAA ppoorr PPCCRR 
 
TTrraattaammeennttoo 
RReemmooççããoo cciirrúúrrggiiccaa oouu ccrriioocciirruurrggiiaa 
VVaacciinnaa aauuttóóggeennaa 
 
bboovviinnooss 
 66 ttiippooss 
–– FFiibbrrooppaappiilloommaass:: VVPPBB--11,, VVPPBB--22 ee VVPPBB--55 
 
–– PPaappiilloommaass eeppiitteelliiaaiiss:: VVPPBB--33,, VVPPBB--44 ee VVPPBB--66 
 23 
 
BBoovviinnooss FFiibbrrooppaappiilloommaass:: 
 VVPPBB--11:: tteettaass ee ppêênniiss,, ppeessccooççoo,, ffrroonnttee ee ddoorrssoo 
 VVPPBB--22:: ffoorrmmaa ddee ccoouuvvee--fflloorr nnaa rreeggiiããoo aannooggeenniittaall ee aabbddoommiinnaall vveennttrraall;; ccâânncceerr ddee bbeexxiiggaa 
 VVPPBB--55:: ffoorrmmaa ddee ggrrããoo ddee aarrrroozz nnoo úúbbeerree 
 
BBoovviinnooss PPaappiilloommaass eeppiitteelliiaaiiss:: 
 VVPPBB--33:: ppaappiilloommaa ccuuttâânneeoo 
 VVPPBB--44:: ppaappiilloommaa ddee eessôôffaaggoo,, ggootteeiirraa eessooffáággiiccaa,, iinntt.. ddeellggaaddoo.. AAssssoocciiaaddoo aa ttuummoorreess ppoorr ssaammaammbbaaiiaa 
 VVPPBB--66:: eeppiitteelliioommaass nnoo úúbbeerree ee tteettaass 
 
 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo ddiiffeerreenncciiaall 
 EEqqüüiinnooss:: ssaarrccóóiiddee ee mmeellaannoommaa 
 
VVaacciinnaa 
MMaatteerriiaall:: 
ppaappiilloommaass 
mmááqquuiinnaa ddee mmooeerr ((lliiqquuiiddiiffiiccaaddoorr,, pprroocceessssaaddoorr)) 
cceennttrrííffuuggaa 
ggrraall ee ppiissttiilloo 
aarreeiiaa eessttéérriill 
vviiddrrooss ddee ssoorroo ((225500,, 550000,, 11000000 mmll)) 
vviiddrrooss ddee eemmbbaallaaggeemm ((2200,, 5500,, 110000 mmll)) 
 
MMeettooddoollooggiiaa 
 CCoollhheerr 1100 gg ddee ppaappiilloommaa ppaarraa ccaaddaa aanniimmaall aa sseerr ttrraattaaddoo:: 
 
 CCoonnsseerrvvaarr eemm ggeellaaddeeiirraa àà 44
00
CC 
–– eemm ccaassoo ddee ppaappiilloommaa ffiillaammeennttoossooss,, ccoorrttaarr eemm ttiirraass,, ccoobbrriirr ccoomm ssoorroo ffiissiioollóóggiiccoo,, gguuaarrddaarr;; 
 
 LLaavvaarr vváárriiaass vveezzeess ppaarraa rreemmoovveerr ssuujjeeiirraass;; 
 
 TTrriittuurraarr eemm mmááqquuiinnaa ppoorr 33 vveezzeess,, ccoomm ffuurrooss ppeeqquueennooss;; 
 
 TTrriittuurraarr eemm ggrraall ccoomm aarreeiiaa eessttéérriill;; 
 
MMeettooddoollooggiiaa 
 
 AAccrreesscceennttaarr ssoorroo ffiissiioollóóggiiccoo nnoo vvoolluummee ddeesseejjaaddoo ddee vvaacciinnaa ((11::44)) 
 eexx:: 1100 gg ppaappiilloommaa :: 4400 mmll ddee ssoorroo 
 
 AAccrreesscceennttaarr cclloorrooffóórrmmiioo eemm ppaarrtteess iigguuaaiiss aaoo ppaappiilloommaa 
 eexx:: 1100 mmll cclloorrooffóórrmmiioo:: 1100 gg ddee ppaappiilloommaa 
 
 AAggiittaarr ppoorr 88 hhoorraass ccoomm iinntteerrvvaallooss.. 
 
 CCoollooccaarr nnoo ccoonnggeellaaddoorr aa --2200
00
 CC ppoorr 1122 hhoorraass.. 
 
 DDeessccoonnggeellaarr àà tteemmppeerraattuurraa aammbbiieennttee.. 
 
 CCeennttrriiffuuggaarr aa 44000000 rrppmm//3300 mmiinnuuttooss 
 
 CCoollooccaarr oo ssoobbrreennaaddaannttee eemm vviiddrrooss eessttéérreeiiss,, aaccrreesscceennttaannddoo ppaarraa ccaaddaa 99 mmll ddee ssoolluuççããoo,, 11mmll ddee ffoorrmmooll aa 55%% 
((eexx:: ffoorrmmooll PP..AA.. aa 3355%%  110000 :: 3355 == 22,,88 qquuee éé iigguuaall aa 11 mmll ddee ffoorrmmooll ppuurroo,, eennttããoo,, mmuullttiipplliiccaarr 22,,88 xx 55 == 1144 mmllddee 
ffoorrmmooll ++ 8866 mmll ddee áágguuaa ddeessttiillaaddaa));; 
 AAddiicciioonnaarr 550000 mmiill UUII ddee ppeenniicciilliinnaa ++ 550000 mmgg ddee ssttrreeppttoommiicciinnaa.. 
 
CCoonnttrroollee ddee qquuaalliiddaaddee 
 EExxaammee bbaacctteerriioollóóggiiccoo:: ffaazzeerr 2244 hhoorraass aappóóss aa vvaacciinnaa eessttaarr pprroonnttaa.. 
 CCoollhheerr 55 mmll ddaa vvaacciinnaa ee sseemmeeaarr nnooss sseegguuiinntteess mmeeiiooss:: 
 24 
 aa)) ccaallddoo ssiimmpplleess;; 
 bb)) ttaarroossee;; 
 cc)) ssaabboouurraauudd llííqquuiiddoo;; 
 dd)) ttiioogglliiccoollaattoo.. 
 IInnccuubbaarr aa 3377
00
 CC ppoorr 7722 aa 112200 hhoorraass.. 
 
 AAccrreesscceennttaarr nnoo vvoolluummee ttoottaall ddaa vvaacciinnaa,, 55%% ddee gglliicceerriinnaa nneeuuttrraa eesstteerriiffiiccaaddaa.. 
 DDuurraannttee oo ppeerrííooddoo ddee eexxaammeess bbaacctteerriioollóóggiiccooss,, aaggiittaarr aa vvaacciinnaa.. 
 AA ppaarrttiirr ddaa ccoollooccaaççããoo ddoo ffoorrmmooll ee ddoo aannttiibbiióóttiiccoo,, ccoonnsseerrvvaarr eemm mmeeiioo aammbbiieennttee.. 
 SSee hhoouuvveerr ccoonnttaammiinnaaççããoo,, aaddiicciioonnaarr cclloorrooffóórrmmiioo nnoo vvoolluummee aacciimmaa cciittaaddoo,, ddeeiixxaarr 44 hhoorraass eemm ggeellaaddeeiirraa,, 
cceennttrriiffuuggaarr,, rreeppeettiirr ooss tteesstteess,, aaccrreesscceennttaarr aannttiibbiióóttiiccoo.. 
 FFiillttrraarr eemm ggaazzee eessttéérriill.. 
ddoossee 
 bboovviinnooss:: 5500 mmll SSCC,, eemm ddoossee úúnniiccaa;; 
 eeqqüüiinnooss:: 1100 mmll ccoomm iinntteerrvvaallooss ddee 1144 ddiiaass;; 
 ccããeess:: 55 mmll SSCC;; 
 ggaattooss:: 11 mmll SSCC 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 25 
 
DDOOEENNÇÇAASS IINNFFEECCCCIIOOSSAASS EEMM GGAATTOOSS 
 
 
AANNEEMMIIAA IINNFFEECCCCIIOOSSAA FFEELLIINNAA 
 
 
 
AAnnttiiggaa HHeemmoobbaarrttoonneelloossee FFeelliinnaa 
 
MMyyccooppllaassmmaa hhaaeemmooffeelliiss ((HHaaeemmoobbaarrttoonneellllaa ffeelliiss)) 
 PPaarraassiittoo ddee eerriittrróócciittooss 
  nnoovvaa ccllaassssiiffiiccaaççããoo –– FFaammíílliiaa MMyyccooppllaassmmaattaacceeaaee 
 
TTrraannssmmiissssããoo:: –– PPuullggaass 
 –– OOuuttrrooss aarrttrróóppooddooss hheemmaattóóffaaggooss 
 
 
SSiinnaaiiss CCllíínniiccooss 
•• MMaanniiffeessttaaççõõeess ddee AANNEEMMIIAA ((ddee aagguuddaa aa ccrrôônniiccaa)) 
 –– PPaalliiddeezz ddee MMeemmbbrraannaass MMuuccoossaass 
 –– DDeepprreessssããoo,, AAnnoorreexxiiaa ee PPeerrddaa ddee PPeessoo 
 –– EEsspplleennoommeeggaalliiaa ee IIcctteerríícciiaa ((ooccaassiioonnaallmmeennttee)) 
 
•• CCaauussaa ddaa AAnneemmiiaa 
 –– AAuummeennttoo ddaa eerriittrrooffaaggoocciittoossee nnoo bbaaççoo 
 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo 
 
DDaaddooss LLaabboorraattoorriiaaiiss IImmppoorrttaanntteess 
 
–– PPaarraassiitteemmiiaa ccíícclliiccaa rreeccoorrrreennttee 
 EElleevvaaççããoo ee QQuueeddaa ccíícclliiccaass nnoo hheemmaattóóccrriittoo 
 
–– GGaattooss iinnffeeccttaaddooss ssããoo CCoooommbbss--ppoossiittiivvooss 
 ((tteessttee ddee aannttiigglloobbuulliinnaa,, ppaarraa aanneemmiiaa hheemmoollííttiiccaa iimmuunnoommeeddiiaaddaa)) 
 
DDiiaaggnnóóssttiiccoo DDeeffiinniittiivvoo 
DDeetteeccççããoo ddooss ppaarraassiittooss bbaassooffíílliiccooss nnaa ssuuppeerrffíícciiee eerriittrroocciittáárriiaa,, eemm ffoorrmmaa ddee bbaassttããoo,, aanneell oouu ccoorrrreennttee 
 
 
TTrraattaammeennttoo 
AAnnttiibbiioottiiccootteerraappiiaa nnaa AAnneemmiiaa IInnffeecccciioossaa FFeelliinnaa 
•• TTrraattaammeennttoo ddee EElleeiiççããoo  TTeettrraacciicclliinnaass 
 ((nnããoo eelliimmiinnaamm oo eessttaaddoo ddee ppoorrttaaddoorr)) 
 
•• CCaassooss rreeffrraattáárriiooss ((cceeppaa rreessiisstteennttee ““ffrraanncceessaa””)):: 
 
 MMeettrroonniiddaazzoollee ((4400 mmgg//kkgg –– 1122 hh –– 2211 ddiiaass)) 
 ++ 
 CClloorrpprroommaazziinnaa ((22 mmgg//kkgg –– 1122 hh –– 88 ddiiaass)) 
 
AAnnttiibbiioottiiccootteerraappiiaa nnaa AAnneemmiiaa IInnffeecccciioossaa FFeelliinnaa 
 
EEmmpprreeggaarr tteettrraacciicclliinnaass ddee úúllttiimmaa ggeerraaççããoo 
 
OOxxiitteettrraacciicclliinnaa 
 26 
 
DDooxxiicciicclliinnaa 
 
MMIINNOOCCIICCLLIINNAA 
 
TTrraattaammeennttoo ddee SSuuppoorrttee nnaa AAnneemmiiaa IInnffeecccciioossaa FFeelliinnaa 
 
•• TTrraannssffuussããoo ssaannggüüíínneeaa 
 
•• CCoorrttiiccootteerraappiiaa –– nnooss ppaacciieenntteess sseevveerraammeennttee 
 aannêêmmiiccooss,, ppaarraa rreedduuzziirr aa eerriittrrooffaaggoocciittoossee 
 eessppllêênniiccaa ee aa aanneemmiiaa hheemmoollííttiiccaa iimmuunnoommeeddiiaaddaa 
 
 
PPrrooggnnóóssttiiccoo ddaa HHeemmoobbaarrttoonneelloossee FFeelliinnaa 
 
•• AA ppaarrttiirr ddaa ffaassee aagguuddaa,, oo qquuaaddrroo ppooddee eevvoolluuiirr 
 ppaarraa óóbbiittoo oouu rreeccuuppeerraaççããoo rrááppiiddaa 
 
 
CCOOMMPPLLEEXXOO RREESSPPIIRRAATTÓÓRRIIOO FFEELLIINNOO 
 
 
 
EEnnffeerrmmiiddaaddeess iinnffeecccciioossaass qquuee ppooddeemm ooccoorrrreerr iissoollaaddaammeennttee oouu eemm ggrruuppoo,, ee aaffeettaamm pprreeffeerreenncciiaallmmeennttee ttrraattoo 
rreessppiirraattóórriioo ssuuppeerriioorr ee ccoonnjjuunnttiivvaa 
 
CChhllaammyyddoopphhiillaa ppssiittttaaccii  CCllaammiiddiioossee ffeelliinnaa 
HHeerrppeessvvíírruuss FFeelliinnoo TTiippoo 11  RRiinnoottrraaqquueeííttee VViirraall FFeelliinnaa 
 CCaalliicciivvíírruuss FFeelliinnoo  CCaalliicciivviirroossee FFeelliinnaa 
 
 
CCaarraacctteerrííssttiiccaass ggeerraaiiss 
 
FFOORRMMAASS AAGGUUDDAASS 
•• AAppaarreecciimmeennttoo aabbrruuppttoo ddee ssiinnaaiiss rreessppiirraattóórriiooss,, 
 aaccoommppaannhhaaddooss ppoorr ffeebbrree,, aannoorreexxiiaa ee ddeessiiddrraattaaççããoo.. 
 
FFOORRMMAASS CCRRÔÔNNIICCAASS 
•• PPaacciieenntteess rreeccuuppeerraaddooss ddee uummaa ffaassee aagguuddaa 
 ssee ttoorrnnaamm ppoorrttaaddoorreess ee ttrraannssmmiissssoorreess.. 
•• PPooddeemm mmoossttrraarr ssiinnaaiiss ccllíínniiccooss ssuuaavveess,, ssooffrreennddoo 
 eessppoorraaddiiccaammeennttee uummaa aagguuddiizzaaççããoo ddoo pprroocceessssoo.. 
 
 
 
CCLLAAMMIIDDIIOOSSEE FFEELLIINNAA 
 
PPnneeuummoonniittee FFeelliinnaa 
 
•• IInnffeeccççããoo ccrrôônniiccaa ee iinnccuurráávveell  lliinnhhaaggeemm ffeelliinnaa ddee CChhllaammyyddoopphhiillaa ((CChhllaammyyddiiaa)) ppssiittttaaccii 
•• AAffeeccççããoo mmooddeerraaddaa ee ppeerrssiisstteennttee ddooss oollhhooss ee ddoo ttrraattoo rreessppiirraattóórriioo ssuuppeerriioorr 
•• CCaarraacctteerrííssttiiccaa ccllíínniiccaa ttííppiiccaa –– CCoonnjjuunnttiivviittee 
•• RReecciiddiivvaass == MMáá rreessppoossttaa iimmuunnee.. 
 
 
TTrraattaammeennttoo 
 
 27 
AAnnttiibbiioottiiccootteerraappiiaa ssiissttêêmmiiccaa ccoomm MMIINNOOCCIICCLLIINNAA 
 OOccoorrrree mmeellhhoorriiaa tteemmppoorráárriiaa,, ppooddeennddoo hhaavveerr rreecciiddiivvaa 22 aa 33 sseemmaannaass aappóóss aa iinntteerrrruuppççããoo ddoo ttrraattaammeennttoo 
((iimmuunniiddaaddee)) 
 
AAnnttiibbiioottiiccootteerraappiiaa ttóóppiiccaa ppaarraa aa ccoonnjjuunnttiivviittee

Outros materiais