Baixe o app para aproveitar ainda mais
Prévia do material em texto
II I pe la s in st itu iç õe s qu e fo rm am o si st em a de jus tiç a. V am o s as si m ap re n de n do (o u re ap re n de n do ) qu e m u ito do qu e an te s de sc ar tá v am o s co m o “ su pe re st ru tu ra s” o u co m o “ fo rm al is m o s” in su bs ist en te s n a v er da de pe sa m , e m u ito , so br e o c o tid ia n o d os c id ad ão s e o s de st in o s da so ci ed ad e. Es ta n ov a pu bl ic aç ão d a Ed ito ra S um ar é dá s eq ue nc ia a o tra ba lh o in ic ia do c om o v o lu m e O J ud ic iá rio e m d eb at e (19 94 ). É tam bé m fru to d o pr og ra m a de es tu do s q ue o Id es p ve m de se nv o lv en do co m ap oi o da F un da çã o Fo rd e d a Fa pe sp , e nt re o ut ra s in sti tu iç õe s, a re sp ei to d o sis te m a de ju st iç a. O s e stu do s a qu i r eu ni do s s ão b as ta nt e di fe re n ci ad os q ua n to a s eu s ob jet os , e m ai s a in da q ua nt o ao s m ét od os d e pe sq ui sa em qu e se b as ei am . M ar ia Te re za Sa de k e Ro na ld o Po rto M ac ed o Jú ni or a n al isa m o J u di ci ár io e o M in ist ér io Pú bl ic o em pe rs pe ct iv a hi stó ric a, co lo ca nd o em ev id ên ci a as a lte ra çõ es q ue am bo s so fre ra m n o to ca nt e a su a es tru tu ra e a se u s re sp ec tiv o s pa pé is in sti tu ci on ai s. A v isã o do s juí ze s so br e a ch am ad a “c ris e do Ju di ci ár io ” é an al isa da no ut ra co nt rib ui çã o de M ar ia Te re za Sa de k: u m a pe sq ui sa qu an tit at iv a re al iz ad a jun to a 5 70 ju íz es . Es te s eu tr ab al ho é c om pl em en ta do po r um te xt o a re sp ei to do “ cl im a” d es sa s en tre v ist as , pr ov id ên ci a po uc o co m u m , m as p ro va v el m en te ú til , te nd o em v ist a o ca rá te r pi on ei ro d es se pr oje to . M ar ia d a G ló ria B o n el li ta m bé m es cr ev e so br e a m ag ist ra tu ra , m as so b ou tro p ris m a an al íti co , pr oc ur an do d em o n st ra r co m o o s co n ce ito s e in str um en to s da so ci o lo gi a d as p ro fis sõ es a jud am a co m pr ee n de r a ca rre ira d e m ag ist ra do , be m co m o as di fe re nç as n as a tit u de s e co m po rta m en to s e ev en tu ai s te ns õe s qu e so em tr an sp ar ec er e nt re o s di st in to s se gm en to s da jus tiç a. G es sé M ar qu es J ún io r fa z u m a de sc riç ão a nt ro po ló gi ca d o co tid ia no do J u di ci ár io , r ep ro du zin do o c lim a pe cu lia r da in st itu iç ão , d e se us rit os e rit ua is, de s eu s lo ng o s co rr ed or es , en fim de t od o o cl ar o/ es cu ro qu e a ca ra ct er iz a. Su po m o s qu e es sa v ar ie da de d e pe rs pe ct iv as da rá e ns ejo a re fle xõ es , qu es tio na m en to s e qu iç á at é a de ba tes a ca lo ra do s. Se o co rre r i ss o, a pr es en te p ub lic aç ão te rá al ca n ça do p le na m en te o s eu o bje tiv o . 1 A O R G A N IZ A ÇÃ O D O PO D ER JU DI C IÁ RI O N O BR A SI L M ar ia T er ez a Sa de k Es te t ex to de sc re v e as m ai s im po rta nt es al te ra çõ es n a es tr ut u ra do Po de r Ju di ci ár io n o pe río do r ep ub lic an o . A ê nf as e n o as pe ct o es tru tu ra l jus tif ic a- se p or tr ês m o tiv o s pr in ci pa is: p rim ei ro , p or qu e o nú m er o d e ór gã o s, su a co m pe tê nc ia e s ua c om po siç ão a lte ra ra m - se re pe tid as v ez es de sd e a pr oc la m aç ão d a R ep úb lic a; se gu n do , p or qu e a s m o di fic aç õe s n a d el im ita çã o e n a di str ib ui çã o d e fu nç õe s r ef le te m di fe re n te s re sp os ta s da da s p el os s ist em as po lít ic o e so ci al a o pr o bl em a ce n tr al d e di str ib ui çã o da ju st iç a – fu nç ão pr im o rd ia l d o Po de r J u di ci ár io ; e , f in al m en te , p or qu e a ev o lu çã o es tru tu ra l d o sis te m a pe rm ite u m a v isu al iz aç ão s in té tic a da s di fe re n te s so lu çõ es fo rm ai s da da s a os d ile m as d a in sti tu iç ão ju di ci ár ia e m se u e sf or ço p or se im po r c om o po de r a ut ôn om o . D es ta s tr ês jus tif ic at iv as , a úl tim a m er ec e u m es cl ar ec im en to pr el im in ar , já qu e é m en o s ev id en te . A co n st ru çã o de u m a id en tid ad e in sti tu ci on al m an té m co m pl ex as r el aç õe s co m a es qu em at iz aç ão f or m al d e u m a o rg an iz aç ão . A in stitu ci on al iz aç ão d e de ter m in ad as c on qu ist as – p or ex em pl o, a v ita lic ie da de e a in am o v ib ili da de d a m ag ist ra tu ra – , pe rm ite av al ia r di fe re n te s gr au s de au to no m ia d a in sti tu iç ão fre nt e ao s de m ai s po de re s, ao m es m o te m po e m qu e i nd ic a a fo rç a d os in te re ss es e ne ce ss id ad es qu e a tu am n o â m bi to d a o rg an iza çã o. Co m es ta s pr eo cu pa çõ es , pr oc ur ar em o s sa lie nt ar o s di fe re n te s m o m en to s qu e m ar ca m a ev o lu çã o do J u di ci ár io . C o m o se v er á, a ev o lu çã o da in sti tu iç ão ju di ci ár ia p as so u p or im po rta nt es p on to s d e i nf le xã o em di re çã o a u m a m ai or a ut on om ia , p on to s es se s qu e nã o c o in ci de m po r c om pl et o co m as da ta s de pr oc la m aç ão de no v o s te xt os co ns tit u ci on ai s, em bo ra se co n so lid em n as C ar ta s M ag n as e e m o u tr os d oc um en to s le ga is. A n te ce de n te s: a s pr im ei ra s fo rm a s de Ju sti ça Em bo ra o m ar co in ic ia l de sta a ná lis e se ja 18 89 , as in sti tu iç õe s jud ic iá ria s br as ile ira s sã o m ai s an tig as d o qu e a Re pú bl ic a. A ri go r, e la s t êm 2 se u e m br iã o na in de pe nd ên ci a, ai nd a qu e o rg an ism o s jud ic iá rio s t en ha m sid o im pl an ta do s d es de o s p rim ei ro s t em po s d a c ol on iza çã o1 . N o in íc io d o pe río do c ol on ia l, os a dm in ist ra do re s da ju st iç a – juí zes o rd in ár io s, al m o ta cé s, ve re ad or es e o ut ro s fu nc io ná rio s – e ra m n o m ea do s pe lo s do na tár io s, qu e po r su a v ez se co n st itu ía m ta m bé m em au to rid ad e m áx im a, co m di re ito , i nc lu siv e, d e re ce be r p ed id os d e re ex am e da s d ec isõ es , em gr au de r ec ur so . O s tri bu na is da c or te , se di ad os e m Li sb oa , só ex am in av am ca u sa s cí ve is de g ra n de v al or ec on ôm ic o . Co m a in sti tu iç ão d as g o v er n ad or ia s g er ai s, a ad m in ist ra çã o da ju sti ça to rn ou -s e fo rm al m en te m en o s pe rs on al iz ad a, es tru tu ra n do - se d e ac or do c o m as O rd en aç õe s F ili pi na s e m tr ês in stâ nc ia s. N a pr im ei ra e sta va m o s juí ze s, o s o u v id or es g er ai s, os c or re ge do re s, al m o ta cé s, al ca id es e v er ea do re s, en tre o u tr os s er vi do re s. Pa ra f un ci on ar c om o se gu n da in stâ nc ia f or am in sta la do s do is tri bu na is de ju st iç a, o Tr ib un al d e R el aç ão d o Ri o de Ja n ei ro e o Tr ib un al de R el aç ão d a Ba hi a 2 . N o áp ic e do si ste m a es ta va m o D es em ba rg o do Pa ço de L isb oa e as ju n ta s da s c ap ita ni as , co m o tr ib un ai s d e ú lti m a in stâ nc ia . A pe sa r de ss a h ie ra rq ui za çã o, an te s da ch eg ad a d e d . J o ão V I, em 18 08 , n ão d isp ún ha m o s, a rig o r, de u m a es tr ut ur a co m fu nç õe s jud ic ia is. A in ci pi en te o rg an iz aç ão ju di ci ár ia e ra in ca pa z de s e co nt ra po r a o do m ín io d o ar bí tri o, c ar ac te riz an do - se m u ito m ai s co m o u m a in sti tu iç ão c om fu nç õe s ad m in ist ra tiv as e p ol ic ia is. E ss a sit ua çã o só c om eç ou a se m o di fic ar n o in íci o do s éc ul o X IX , co m a v in da d a fa m íli a re al p or tu gu es a pa ra o B ra sil , c om a In de pe nd ên ci a e, fo rm al m en te , co m a Ca rta co n st itu ci on al o ut or ga da d e 18 24 , q ue c ol oc ou o J u di ci ár io c om o u m do s qu at ro p od er es , a o la do d o Ex ec ut iv o , do L eg isl at iv o e do M od er ad or . M es m o a ss im , n es sa fa se in ic ia l, o J u di ci ár io n ão a pr es en ta v a ef et iv as c o n di çõ es n em de in de pe nd ên ci a, ne m de ef ic ác ia . M as e sta es tru tu ra in ic ia l – qu e, al ém de s ua s pr ec ar ie da de s e de fic iê nc ia s in trí ns ec as , so fri a as li m ita çõ es d ec or re n te s do p od er d e fa to d o im pe ra do r – fo i o e m br iã o n a co n st ru çã o do J u di ci ár io b ra sil ei ro . N ão há 1 U m a de sc riç ão de ta lh ad a da jus tiç a n o p er ío do c o lo n ia l p od e se r en co n tr ad a em N eq ue te , 19 75; M al uf , 19 77 . 2 O da B ah ia fo i in sta la do e m 16 09 e fu n ci on o u at é 16 26 . Em 16 52 f o i re in sta u ra do , fu n ci on an do co m o o ú n ic o tr ib u n al da Co lô ni a. O do R io d e Ja n ei ro fo i c ria do em 17 51 . 3 co m o en te nd er a e vo lu çã o e a es tr ut ur a do J u di ci ár io n a fa se re pu bl ic an a se n ão se a te nt ar p ar a e ss es p rim ór di os . A Ju sti ça p ro v in ci a l A tr an sf er ên ci a da c or te p or tu gu es a pa ra o B ra sil in au gu ra u m pe río do de ci siv o n a es tr ut u ra çã o e no fu nc io na m en to d a jus tiç a. O an o d e 18 08 fo i o m ar co in ic ia l de u m a sé rie de m u da nç as q ue t er ão re fle x o s n o pe río do im pe ria l e ta m bé m n o r ep ub lic an o. Fo ra m v ár ia s as m o di fic aç õe s in tr o du zi da s n a o rg an iz aç ão jud ic iá ria . En tr e el as de st ac a- se c o m o a m ai s im po rt an te a t ra n sf o rm aç ão da R el aç ão d o R io d e Ja ne iro e m Su pr em o T rib u n al d e Ju st iç a, e qu ip ar ad o à Ca sa d e Su pl ic aç ão d e Li sb oa . Co m es ta m ed id a, c rio u -s e u m tr ib u n al d e úl tim a in st ân ci a, ap to a ex am in ar to do s o s re cu rs o s, po r m ai o re s qu e fo ss em o s v al o re s en v o lv id os , e co m jur is di çã o so br e to do o P aí s e ta m bé m so br e as il ha s do s A ço re s e da M ad ei ra . Fo ra m ta m bé m cr ia do s m ai s do is tr ib u n ai s de re la çã o, u m n o M ar an hã o e o u tr o e m Pe rn am bu co ; in st al o u -s e o Su pr em o C on se lh o M ili ta r e de Ju sti ça ; o Tr ib un al da M es a do D es em ba rg o do P aç o e da C o n sc iê nc ia e O rd en s; a In te nd ên ci a G er al de Po líc ia e jui za do s pr iv at iv o s. To da e sta co m pl ex a es tru tu ra – fo rm al m en te ex tin ta em 18 21 – pe rm an ec eu a pó s o re to rn o da c or te p ar a Po rtu ga l e , m ai s im po rta nt e, se rv iu co m o n úc le o pa ra a s in st itu iç õe s j u di ci ár ia s d o pe río do p ós - In de pe nd ên ci a. A Co n st itu iç ão de 1 82 4 re gu la m en to u o Su pr em o Tr ib un al d e Ju st iç a e de te rm in ou a c ria çã o de tr ib un ai s pa ra o ju lg am en to d as c au sa s em se gu n da in stâ nc ia , n o s m o ld es d os a n te rio re s tr ib un ais d e re la çã o . Co m pu nh am ai nd a a es tr ut ur a jud ic iá ria o s ju íz es d e d ire ito , o s juí ze s de p az e o jú ri po pu la r. Em bo ra a Ca rt a de 18 24 co nf er iss e in de pe n dê n ci a ao Po de r Ju di ci ár io , tr at av a- se d e um a in de pe n dê nc ia b as ta n te re la tiv a, já qu e o m es m o te xt o co n st itu ci o n al do ta va o im pe ra do r de a m pl os po de re s, in cl u siv e o de in te rfe rir n o Ju di ci ár io e e xe rc er co n tr o le so br e el e. A in flu ên ci a do Po de r M od er ad or v er ifi ca v a- se n ão ap en as n a fa cu ld ad e de n o m ea r a jus tiç a to ga da , m as p rin ci pa lm en te e m se u d ire ito d e su sp en de r o u tr an sf er ir juí ze s, pr ev ist o n o s ar tig o s 15 3 e 15 4 da Co ns tit u iç ão . D ec re to s e le is or di ná ria s p os te rio re s pr os se gu ira m a ta re fa d e es tru tu ra r e de fin ir as fu nç õe s d os ó rg ão s da ju st iça . A ss im , n o fi na l d o Im pé rio , e sta v am 4 es ta be lec id as a s re sp on sa bi lid ad es e a s co m pe tên cia s do s juí ze s do S up re m o Tr ib un al; d as re laç õe s; do s ju íze s de pa z; do s j u íze s m u n ic ip ais ; d e ó rg ão s; d os pr ov ed or es ; d os su bs tit ut os e d os ju íze s de d ire ito . O te rr itó rio n ac io na l e sta v a di vi di do e m 11 c irc un sc riç õe s, às q ua is co rre sp on di am re laç õe s, ist o é, tri bu na is pr ov in cia is, co m fu n çõ es d e s eg u n da in stâ nc ia. O s juí ze s de d ire ito er am n o m ea do s pe lo im pe ra do r; o s juí ze s m u n ic ip ai s e ra m es co lh id os pe lo pr es id en te da Pr o v ín ci a em lis ta tr íp lic e o rg an iz ad a pe la s câ m ar as m u n ic ip ai s; o s juí z es de pa z e ra m el ei to s. O p er ío do re pu bl ic a n o Im po rta nt es m o di fic aç õe s n o Ju di ci ár io ir ão o co rre r du ra nt e ope río do re pu bl ic an o, af et an do su a es tr ut u ra e su a o rg an iz aç ão . A lte ra çõ es sig n ifi ca tiv as f or am fe ita s nã o ap en as m ed ia nt e pr es cr iç õe s co ns tit uc io n ai s, m as t am bé m po r m ei o de e m en da s, de cr et os e le is o rd in ár ia s. O J u di ci ár io , co m o de r es to t od as a s de m ai s in sti tu iç õe s, so fre rá a in te rfe rê nc ia da s in úm er as cr ise s qu e m ar ca ra m o pe río do , re fle tin do de p er to t an to a in sta bi lid ad e p ol íti ca co m o a fra gi lid ad e i ns tit u ci on al . Em bo ra m u ita s da s ca ra ct er íst ic as do p er ío do a nt er io r e m es m o pe ss oa s an te s in ve st id as d e au to rid ad e jud ic ia l t iv es se m sid o pr es er v ad as , a s al te ra çõ es d o pe río do r ep ub lic an o fo ra m pr of un da s, a co m eç ar p el a cr ia çã o da J u st iç a Fe de ra l, in ex ist en te d ur an te o Im pé rio , e pe la r ed ef in iç ão da s at rib ui çõ es e c om pe tê nc ia s do s de m ai s ór gã o s, b em co m o da s ga ra n tia s da m ag ist ra tu ra . Pr im ór di os d a Re pú bl ic a N o qu e se re fe re à or ga n iz aç ão d a jus tiç a, a C o n st itu iç ão d e 18 91 in tr o du zi u um a in o v aç ão , q ue d ist in gu irá o Ju di ci ár io re pu bl ic an o da qu el e qu e o pr ec ed eu . Tr at a- se d a du al id ad e da jus tiç a, e x pr es sa n o c o n v ív io d os ór gã o s da J us tiç a Fe de ra l a o la do d os ó rg ão s da jus tiç a do s es ta do s. E st a in ov aç ão fo i o bje to d e ac irr ad os d eb at es d ur an te o s tr ab al ho s da pr im ei ra Co n st itu in te re pu bl ic an a e n o de co rr er de to do o p er ío do . A fo ra is so , a e st ru tu ra d o Ju di ci ár io fo i m an tid a, co m a co n tin ui da de do s de m ai s or ga n ism o s pr ee xi ste nt es , ai nd a qu e co m n o v o s n o m es . Fo ra m - lh es d ad as , c o n tu do , n ov as at rib ui çõ es , f at o in di ca tiv o d e qu e se de se jav a en fre nt ar o p ro bl em a da su bo rd in aç ão d a jus tiç a ao s de m ai s po de re s. A ss im , 5 n a cú pu la d o Po de r J u di ci ár io p as so u a fig u ra r o S up re m o Tr ib un al F ed er al, qu e tra ns fo rm o u e a m pl io u os p od er es d o Su pr em o T rib un al d e Ju st iç a da Ca rta d e 18 24 . E ste ó rg ão n ac io na l, al ém do s po de re s de re ve r de ci sõ es d os tr ib un ais d e se gu n da i ns tân ci a, de u ni fic ar a jur isp ru dê nc ia e p ro ce ss ar e jul ga r al ta s au to rid ad es pa ss ou a te r co m pe tê nc ia pa ra de cl ar ar a in co ns tit uc io na lid ad e da s l eis . O u tr a m o di fic aç ão d eu - se em su a co m po siç ão , co m a re du çã o do n úm er o d e juí ze s de 17 p ar a 15 . S al ie nt e- se , po ré m , qu e v ár io s do s ba rõ es e c on se lh ei ro s da m ai s al ta c o rt e do Im pé rio a ss um ira m ca rg o s n o r ec ém - cr ia do S up re m o T rib un al F ed er al , o q ue d en ot a a au sê nc ia de u m ro m pi m en to ra di ca l c o m a es tr ut ur a an te rio r. Lo go ab ai xo d o ST F na hi er ar qu ia ju dic iá ria fo ra m in sti tu íd os o s ju íze s da U ni ão , ou d as q ue stõ es f ed er ai s. Ca m po s Sa le s, m in ist ro d a Ju st iç a, sin te tiz o u n o s se gu in te s te rm o s a n ec es sid ad e de sta al te ra çã o: “ n ão h á go v er n o fe de ra l s em Po de r J u di ci ár io in de pe nd en te d as jus tiç as do s es ta do s, pa ra m an te r o s di re ito s da U ni ão , g u ar da r a C on sti tu iç ão e as le is fe de ra is” 3 . A rig o r, a Ju st iç a Fe de ra l n ão fo i u m a cr ia çã o da C on sti tu iç ão d e 1 89 1. Su rg iu u m an o an te s, p or d ec re to . Se u fo rm at o e re gu la m en ta çã o fo ra m o bje to de u m a le gi sla çã o es pa rs a, no s an o s se gu in te s, at é qu e em 19 22 , n a le gi sla çã o en tã o c o n so lid ad a, d et er m in ou - se q ue o D ist rit o Fe de ra l t er ia du as se çõ es ju di ci ai s, e ca da e sta do te ria u m a, a ss im co m o o T er rit ór io d o A cr e. O s juí ze s se cc io na is er am n o m ea do s pe lo p re sid en te d a Re pú bl ic a, em lis ta tr íp lic e o rg an iz ad a p el o ST F. A jus tiç a do s e st ad os he rd ou em lin ha s ge ra is a o rg an iz aç ão ju di ci ár ia pr ov inci al . A Co n st itu iç ão d e 18 91 si le nc io u so br e a su a o rg an iz aç ão e so br e as g ar an tia s d e se us ju íze s. S ó co m a Re fo rm a de 1 92 6 to rn ar am - se e x pr es sa s a in am o v ib ili da de e a v ita lic ie da de d os m ag ist ra do s e a irr ed ut ib ili da de d e se u s v en ci m en to s. C ab ia a os e sta do s a o rg an iz aç ão d e su a jus tiç a, ca da u m co m se u T rib un al d e A pe la çã o e juí ze s de co m ar ca s, m u n ic íp io s e d ist rit os . A C on st itu iç ão d e 19 34 A Co n st itu iç ão de 19 34 in tro du ziu i m po rta nt es m o di fic aç õe s na es tr ut ur a do P od er J u di ci ár io , a po nt o de se d iz er q u e fo i el a a pr im ei ra re sp os ta c on sti tu ci on al à c ris e do J u di ci ár io . H av ia , de u m la do , p re ss õe s no 3 Ci ta do e m V ic to r N u n es Le al , Ju st iç a O rd in ár ia Fe de ra l, 19 72 . 6 se n tid o de m ai or c el er id ad e n o s jul ga m en to s e, d e ou tro , a o po rtu ni da de de se v o lta r a d isc ut ir a d ua lid ad e d a j u st iç a. O p rim ei ro p ro bl em a – o da c el er id ad e – já ha vi a sid o ob jet o de in te rv en çõ es d o G ov er n o P ro v isó rio (19 30 -19 34 ). Em 19 31 , p or d ec re to , o ST F so fre ra m o di fic aç õe s q u an to a o se u fu nc io na m en to in te rn o. P ar a ag ili za r o s jul ga m en to s fo ra m cr ia da s tu rm as d e ci nc o juí ze s, q ue s er ia m ac re sc id as de m ai s d oi s q ua nd o es tiv es se m em pa ut a qu es tõ es c on sti tu ci o n ai s. Su pu nh a- se q ue e ss a pr ov id ên ci a re du zi ria a m o ro sid ad e no p ro n u n ci am en to s ob re o s pr oc es so s, já qu e as tu rm as as se gu ra ria m a du pl ic aç ão d os ju lg am en to s de re cu rs o s ex tr ao rd in ár io s e ag ra v o s. N aq ue le m o m en to , es te s já ha via m se m u lti pl ic ad o m ai s de 2 5 v ez es , to m an do - se co m o po nt o de r ef er ên ci a o pe río do em qu e o ST F co m eç ou a fu nc io n ar . O m es m o d ec re to (nº 19 .6 56 /3 1) re du ziu d e 1 5 pa ra 1 1 o nú m er o d e j u íz es d o Su pr em o . Co m ig u al jus tif ic at iv a e ex pr es sa nd o o re co n he ci m en to en tã o ex ist en te da ne ce ss id ad e de jus tiç as es pe ci al iz ad as , fo ra m ai nd a re gu la m en ta do s pe la C o n st itu iç ão d e 19 34 d oi s no vo s ór gã o s: a Ju st iç a M ili ta r e a Ju st iç a El ei to ra l 4 . Fo i t am bé m in sti tu íd a a Ju st iç a do T ra ba lh o, co m o ór gã o a dm in ist ra tiv o , n ão , po ré m , co m o ór gã o in te gr an te d o Po de r Ju di ci ár io . A se gu n da qu es tã o , a du al id ad e, qu e n u n ca ha v ia de ix ad o de o cu pa r jur is ta s e po lít ic o s, co n ce n tr o u a m ai o r pa rt e do de ba te re fe re n te à re fo rm a do Ju di ci ár io . M ui to s, n a lin ha já pr on u n ci ad a po r R u i B ar bo sa , em su a pl at af o rm a de 1 91 0, co m ba tia m o d ua lis m o da jus tiç a, pr eg an do a v o lta à un id ad e do Ju di ci ár io da Co ns tit u iç ão de 18 24 . O ut ro s pr o pu gn av am po r u m a “d u al id ad e m is ta ” o u po r u m co m pr o m is so co m a du al id ad e. A C on st itu iç ão de 19 34 ac ab ou po r co n sa gr ar a du al id ad e (ar t. 10 4) , in st itu in do , co n tu do a u n id ad e do pr o ce ss o , em su bs tit u iç ão ao pl u ra lis m o le gi sl at iv o da Co n st itu iç ão an te rio r. A jus tiç a do s e sta do s, ao c on tr ár io d o qu e se v er ifi co u n a Co n st itu iç ão de 1 89 1, f oi b as ta nt e co nt em pl ad a na d e 19 34 , qu e cr io u a ca rre ira da m ag ist ra tu ra ; to rn o u o br ig at ór io o c on cu rs o pa ra o s qu e ne la d es eja ss em 4 A Ju st iç a El ei to ra l a te n di a a u m a im po rta n te ba n de ira do m o v im en to v ito rio so e m 19 30 , qu e er a a n ec es sid ad e de el ei çõ es lim pa s (a “v er da de el ei to ra l” ), be m co m o a de m an da de se re tir ar d as fo rç as p olít ic as o co n tr o le e a a dm in ist ra çã o do pr o ce ss o el ei to ra l. 7 in gr es sa r; re gu lo u o ac es so do s m ag ist ra do s às e nt râ nc ia s e in stâ nc ia s e co n fe riu ao t rib un al , c om ex cl us iv id ad e, a pr er ro ga tiv a de p ro po r a lte ra çõ es n o n úm er o d e j u íz es e e m su a o rg an iz aç ão in te rn a. En fr aq ue ci m en to d o Ju di ci ár io so b o Es ta do N ov o A nt es m es m o d o go lp e de 1 93 7, a f rá gi l i nd ep en dê nc ia da ju st iç a já so fre ra a ba lo s. Em 19 31 , o D ec re to n º 1 9. 71 1, in vo ca n do “ im pe rio sa s r az õe s de o rd em pú bl ic a” , a po se nt o u s ei s juí ze s do S TF . A Ca rta d e 19 37 a va n ço u ai nd a m ai s ne ss a di re çã o, s ol ap an do a s ba se s do J u di ci ár io . C on fe rin do a o ch ef e do Ex ec ut iv o a m pl os p od er es e a fa cu ld ad e de le gi sla r po r m ei o de de cr et os - le is, a té m es m o so br e as su n to s co ns tit uc io n ai s, tra ns fo rm o u o Le gi sla tiv o e o J u di ci ár io e m po de re s cl ar am en te s ub or di na do s. A “ Po la ca ” in sti tu iu o c on tr o le po lít ic o s o br e os m em br o s do J ud ic iá rio e a tr ib ui u ao Ex ec ut iv o a n o m ea çã o do p re sid en te d a m ai s a lta co rt e de jus tiç a. N o qu e se r ef er e à es tr ut ur a do J u di ci ár io , i nt er fe rê nc ia s im po rta nt es fo ra m a ex tin çã o da J u st iç a Fe de ra l e da J u st iç a El ei to ra l. A tr ib ui u- se à Ju st iç a Es ta du al d e pr im ei ra in stâ nc ia a c o m pe tê nc ia p ar a pr oc es sa r e jul ga r to da s a s c au sa s de in ter es se d a U n iã o. O ar tig o 9 0 da C o n st itu iç ão d e 1 93 7 de te rm in av a qu e se ria m ór gã o s do Po de r J u di ci ár io : “ a) o S up rem o T rib un al F ed er al; b ) o s j u íz es e tr ib un ais d os es ta do s, do D ist rit o Fe de ra l e do s te rr itó rio s; c) o s juí ze s e tr ib un ai s m ili ta re s” . É im po rta nt e no ta r qu e o pr ob le m a en fre nt ad o pe lo J u di ci ár io n es te p er ío do e stá re la ci on ad o m en o s ao s eu n o v o fo rm at o es tr ut u ra l – já qu e a el im in aç ão d a Ju st iç a Fe de ra l er a u m a de m an da t am bé m en do ss ad a po r se to re s de m o cr át ic os – e m ai s à in te rfe rê nc ia d om in ad or a do E xe cu tiv o e à au sê nc ia de ga ra n tia s qu e pe rm iti ss em à m ag ist ra tu ra ag ir de fo rm a in de pe nd en te . A re de m o cr a tiz a çã o d e 19 45 Co m a re de m o cr at iz aç ão d o Pa ís, t or na va -s e im pe ra tiv o ga ra n tir a o Ju di ci ár io e fe tiv as c o n di çõ es pa ra fu nc io na r c om o po de r a ut ôn om o . Pa ra is so er a fu nd am en ta l a ss eg u ra r co n st itu ci on al m en te a s ga ra n tia s in er en te s a u m a m ag ist ra tu ra in de pe nd en te . E st as m ed id as p as sa ra m a co n st ar d a C o n st itu iç ão de 1 94 6, q ue ta m bé m in tro du ziu im po rta nt es m u da nç as n a es tr ut ur a do P od er Ju di ci ár io . Fo i re in tro du zid a a Ju st iç a El ei to ra l, co n st itu ci o n al iz o u - se a Ju st iç a do T ra ba lh o co m o pa rte in te gr an te d o Po de r J ud ic iá rio e c rio u- se o 8 Tr ib un al Fe de ra l d e Re cu rs o s, ó rg ão d e se gu n da in stâ nc ia , e n ca rr eg ad o de ex am in ar a s c au sa s d a U n iã o, e m gr au d e re cu rs o. In ex ist ia a Ju st iç a Fe de ra l co m u m . D es sa f or m a, o s juí ze s es ta du ai s pa ss ar am a pa rti ci pa r de d up la hi er ar qu ia : u m a, r es po nd en do a os re sp ec tiv o s tri bu na is de ju st iç a; o u tra , pe la su bm iss ão d e s ua s d ec isõ es ao T rib un al F ed er al d e R ec ur so s. O p er ío do m ili ta r (19 64 -1 98 5) Em o u tu br o d e 19 65 , a E m en da n º 16 e o A to I n st itu ci on al n º 2 in tr o du zi ra m n o v as m u da nç as n o si st em a jud ic iá rio , en tr e as qu ai s se de sta ca m : a) a re st au ra çã o da d ua lid ad e in te gr al da jus tiç a, t al c o m o n a Co ns tit u iç ão de 1 89 1; b) au m en to do n úm er o d e m in is tr o s do S TF p ar a 16 , p as sa n do a fu nc io na r co m tr ês tu rm as ; c ) i rr ec o rr ib ili da de d as de ci sõ es da Ju st iç a El ei to ra l e d a Ju st iç a do Tr ab al ho pa ra o ST F, ex ceto n o ca so de ha be as co rp u s, m an da do s de se gu ra n ça e de in co n st itu ci on al id ad e. To da s es sa s al te ra çõ es fo ra m in co rp o ra da s pe la Co n st itu iç ão de 1 96 7, c u jo art ig o 10 7 es ta be le ce u o s se gu in te s ór gã o s co m o in te gr an te s do Po de r Ju di ci ár io : “ I. Su pr em o T rib un al Fe de ra l; II . Tr ib u n ai s Fe de ra is d e Re cu rs o s e Ju íz es Fe de ra is ; II I. Tr ib u n ai s e Ju íz es M ili ta re s; IV . Tr ib u n ai s e Ju íz es El ei to ra is; V . Tr ib un ai s e Ju íz es do Tr ab al ho ” . O s te xt os no rm at iv o s de re st ab el ec im en to da Ju sti ça Fe de ra l es ta be lec ia m u m a se çã o jud ic ia l e m ca da e sta do o u te rr itó rio , c o m se de n a ca pi ta l, be m co m o n o D ist rit o Fe de ra l. O s pr im ei ro s juí ze s de ve ria m se r n o m ea do s pe lo p re sid en te da R ep úb lic a, em lis ta q uí n tu pl a el ab or ad a pe lo ST F. S e as in ov aç õe s i m ed ia ta m en te p os te rio re s a 19 64 p er m iti ra m ac el er ar o s tr ab al ho s, o fa to é q ue a ju st iç a, em es pe ci al a s ua m ai s al ta c or te , f oi af et ad a de fo rm a dr am át ic a em su a au to no m ia e in de pe nd ên ci a pe lo de se nr ol ar do s ac on te ci m en to s. A Co n st itu iç ão d e 19 67 c on fe riu tã o am pl a m ar ge m de at rib ui çõ es ao Ex ec ut iv o qu e ac ab ou po r tra n sf or m ar o Le gi sla tiv o e o Ju di ci ár io em su bp od er es , c om fu nç õe s d e m er a as se ss o ria , o u de o rg an ism o s co m pl em en ta re s à c he fia d o go v er n o . O A to In st itu ci on al n º 5, de 1 3 de d ez em br o d e 19 68 , m o di fic ou a C o n st itu iç ão e c on fe riu a o ch ef e do Po de r E xe cu tiv o p od er es p ra tic am en te il im ita do s. Ta l c o m o su ce de ra d ur an te o E sta do N o v o , o p re sid en te da R ep úb lic a pa ss o u a te r po de re s p ar a de m iti r, re m o v er , ap os en ta r ou c ol oc ar e m di sp on ib ili da de o s m ag ist ra do s. Fo ra m su sp en sa s as g ar an tia s co n st itu ci o n ai s da v ita lic ie da de e in am o v ib ili da de . 9 A lé m di ss o, o A I5 e xc lu iu d e ap re ci aç ão ju di ci al q ua lq ue r m ed id a pr at ic ad a co m ba se em se u s di sp os iti vo s e su sp en de u o in sti tu to d o ha be as co rp us . M en os d e do is m es es d ep oi s, o go v er n o m ili ta r v o lto u a in te rfe rir n o Ju di ci ár io . O A to I n st itu ci o n al n º 6 at in gi u d ire ta m en te o S TF . Re du zi u o n úm er o de m in ist ro s, de 1 6 pa ra 1 1, c om o n o pe río do d e 19 31 a 1 96 5. To rn o u irr ec o rr ív ei s as se nt en ça s do s juí ze s sin gu la re s qu e ta nt o a Co n st itu iç ão d e 19 67 c om o as a n te rio re s pr ev ia m co m o re co rr ív ei s. A bo liu o re cu rs o o rd in ár io d as d ec isõ es d en eg at ór ia s d e m an da do s d e se gu ra n ça p el os o u tr os tr ib un ai s. A Em en da Co ns tit uc io n al n º 1 de 17 /1 0/ 19 69 re fo rm u lo u a Co ns tit ui çã o de 1 96 7, e qu iv al en do , s eg u n do m u ito s jur ist as , a u m a n o v a Co ns tit ui çã o . Se gu n do o s pr ec ei to s de ss a n o v a Ca rta o u to rg ad a, o P o de r Ju di ci ár io fo i es tr u tu ra do ab ol in do -s e a di st in çã o en tr e as “ jus tiç as ” da U ni ão e d os e st ad os . E ss e n o v o o rd en am en to b as ea va -s e n a su po siç ão d e qu e a jur isd iç ão é n ac io n al , ist o é, n em fe de ra l n em es ta du al , e sim ex pr es sã o d e um po de r e st at al u no , n ão c o m po rta n do , po rta n to , di vi sõ es 5 · . O Ju di ci ár io p as so u a te r a se gu in te es tr u tu ra : I. Su pr em o T rib u n al F ed er al ; II. t rib un ai s fe de ra is de re cu rs o s e juí ze s fe de ra is; III . tri bu na is e juí ze s m ili ta re s; IV . tr ib un ai s e juí ze s el ei to ra is; V . t rib un ai s e juí zes do tr ab al ho ; V I. tr ib un ai s e juí zes e st ad ua is (ar tig o 1 12 ). M ai s u m a v ez , bu sc av a- se de sc o n ge st io na r o s t ra ba lh os d o ST F. D es ta fe ita , co nt u do , a co rt e su pr em a fo i in ve st id a de p od er es p ar a re gu la r a ad m iss ib ili da de d e r ec u rs o s da s d ec isõ esd e t rib un ais in fe rio re s. O T rib un al F ed er al de R ec ur so s te ve su a co m pe tê nc ia a cr es ci da , re ce be nd o at rib ui çõ es a nt es c o n fe rid as a o S TF , ta nt o em gr au d e re cu rs o co m o o rig in ár ia s. A fo ra is so , fo i a lte ra da a f or m a de in v es tid ur a do s juí zes fe de ra is: a pe na s o s s ub sti tu to s de ve ria m se r es co lh id os m ed ia nt e co nc ur so d e pr ov as e tí tu lo s; os e fe tiv o s pa ss ar am a se r n o m ea do s e n tr e os s ub sti tu to s, d e fo rm a al te rn ad a, or a po r e sc o lh a do p re sid en te d a Re pú bl ic a, em lis ta tr íp lic e de m er ec im en to el ab or ad a pe lo T rib un al Fe de ra l de Re cu rs os , or a po r an tig u id ad e. 5 Pa ra u m a el u ci da tiv a an ál ise d as d isp os iç õe s co n st itu ci o n ai s re fe re nt es a o Ju di ci ár io , v er G rin ov er , 19 91 . 10 Em 19 77 , pr oc ed eu - se a n o v a al te ra çã o na es tr ut u ra do P od er Ju di ci ár io , co m a Em en da Co n st itu ci on al n º 7. F o i cr ia do o C o n se lh o N ac io na l d a M ag ist ra tu ra , q u e pa ss ou a in te gr ar o Ju di ci ár io . E ste ó rg ão ti nh a fu nç ão di sc ip lin ad or a, co m pe tin do - lh e re ce be r as re cl am aç õe s co nt ra m em br o s do s tri bu na is, s en do - lh e ta m bé m fa cu lta do a vo ca r pr oc es so s di sc ip lin ar es c o n tr a juí zes d e p rim ei ro g ra u . A Em en da d e 19 77 in tro du ziu o ut ra in ov aç ão re le va n te e c on tr ov er sa . Tr at a- se do p od er d ad o ao ST F, p or s ol ic ita çã o do p ro cu ra do r-g er al d a Re pú bl ic a, de a v o ca r to da e qu al qu er c au sa e m cu rs o p er an te q ua lq ue r ó rg ão jud ic an te . U m a v ez av o ca da , ca bi a ao S TF p ro ce ss á- la e ju lg á- la c om o se fo ss e qu es tã o de s ua c om pe tê nc ia o rig in ár ia . O fu nd am en to d a av o ca tó ria , co m o di sp un ha es sa e m en da co n st itu ci on al , e ra o in te re ss e pú bl ic o, en te n di do co m o “ im ed ia to p er ig o de g ra v e le sã o à or de m , à sa úd e, à se gu ra n ça o u às fin an ça s pú bl ic as ” . Co ns eq u en te m en te , ca bi a ao S up re m o e a o p ro cu ra do r- ge ra l da R ep úb lic a av al ia r a gr av id ad e da l es ão a p re v en ir. O ra , co m o o pr oc ur ad or -g er al d a Re pú bl ic a re pr es en ta va le ga lm en te o pr es id en te da Re pú bl ic a e só e le tin ha o d ire ito d e fa ze r ar gu iç õe s d e in co ns tit uc io na lid ad e, ac ab av a po r se tra n sf or m ar em pi la r pr in ci pa l do P od er J u di ci ár io . N a in te rp re ta çã o de Iv es G an dr a da S ilv a M ar tin s, “c o m o é o G o v er n o q ue m fa z o s de cr et o s- le is e co m o o p ro cu ra do r-g er al é s eu a dv o ga do p rin ci pa l, so br e se r de m iss ív el a d nu tu m , é ev id en te q ue o P od er Ju di ciá rio re al e st á na fig u ra do p ro cu ra do r- ge ra l da R ep úb lic a, qu e, n as qu es tõ es de u rg ên ci a, pa ss a a de ci di -la s, t om an do e m fu nç ão d a su a de pe nd ên ci a hi er ár qu ic a, po r m el ho r qu e s eja , po siç õe s de d ef es a do P od er E xe cu tiv o ” 6 . A a ut on om ia e a in de pe nd ên ci a do J u di ci ár io e ra m ta m bé m to lh id as pe la a us ên ci a de au to no m ia fi na nc ei ra . Es ta sit ua çã o er a ai nd a m ai s g ra v e n o s tr ib un ais e sta du ai s, co lo ca do s n a de pe nd ên cia d ire ta d o Po de r E xe cu tiv o d os es ta do s, po r su a v ez lim ita do p el o Ex ec ut iv o fe de ra l. A ce n tr al iz aç ão d a ar re ca da çã o na s m ão s da U n iã o, s om ad a à co m pe tê nc ia ex cl us iv a do Ex ec ut iv o p ar a in ic ia r l ei s q u e cr ia ss em ca rg o s, fu nç õe s e e m pr eg os p úb lic os , o u a u m en ta ss em v en ci m en to s o u a d es pe sa p úb lic a, lim ita v am a pr es um ív el au to no m ia d os tr ib un ai s, já qu e es te s nã o p od ia m cr ia r o u e x tin gu ir ca rg o s, n em fix ar se us re sp ec tiv o s v en ci m en to s. 6 M ar tin s, Iv es G an dr a. “ ACo n st itu iç ão de 19 67 ” in Po rt o , W . C. (or g). Co n st itu iç õe s do Br as il, B ra síl ia , In st itu to Ta n cr ed o N ev es e Fu nd . E N au m an n . 19 87 . 11 A C on st itu iç ão d e 19 88 A Co n st itu iç ão d e 1 98 8 re pr es en to u um pa ss o im po rta nt e n o se nt id o de ga ra n tir a i nd ep en dê nc ia e a au to no m ia do J u di ci ár io . O p rin cí pi o da in de pe nd ên ci a do s po de re s to rn ou -s e ef et iv o e n ão m er am en te n om in al . F oi as se gu ra da a ut on om ia a dm in ist ra tiv a e fin an ce ira ao Ju di ci ár io , c ab en do a es te c om pe tê nc ia pa ra el ab o ra r o se u p ró pr io o rç am en to , a s er s u bm et id o ao Co ng re ss o N ac io na l c on jun ta m en te c om o d o Ex ec ut iv o . N o qu e se re fe re à es tr u tu ra , ho u v e am pl a re o rg an iz aç ão e re de fin iç ão de at rib u iç õe s n o s v ár io s o rg an is m o s qu e co m põ em o Po de r Ju di ci ár io . Pa ra co m eç ar , o ST F, co m o ór gã o de c úp ul a, pa ss o u a te r at rib ui çõ es p re do m in an te m en te c o n st itu ci o n ai s. L o go ab ai x o n a hi er ar qu ia fo i cr ia do o Su pe rio r Tr ib u n al de Ju st iç a qu e in co rp o ro u pa rt e da s at rib u iç õe s an te s co n ce n tr ad as n o ST F. F or am in st itu íd o s ai n da o Ju iz ad o Es pe ci al de Pe qu en as C au sa s e a Ju sti ça de Pa z R em u n er ad a n o âm bi to da s j us tiç as do s es ta do s, d o s te rr itó rio s e do D is tr ito F ed er al . D es ap ar ec eu o Co n se lh o N ac io n al da M ag ist ra tu ra , pa ra da r lu ga r ao Co n se lh o da Ju sti ça F ed er al . O a rt ig o 9 2 da Co ns tit ui çã o as si m n o m eo u o s ór gã o s do Po de r Ju di ci ár io : “ I. o S up re m o T rib u n al F ed er al ; I I. o S up er io r Tr ib u n al de J us tiç a; I II . o s tr ib un ai s re gi o n ai s fe de ra is e ju íz es f ed er ai s; IV . o s tr ib u n ai s e juí ze s do tr ab al ho ; V . o s tr ib un ai s e juí zes e le ito ra is ; V I. o s tr ib u n ai s e juí ze s m ili ta re s; V II. o s tr ib un ai s e juí ze s do s es ta do s e do D ist rit o Fe de ra l e te rr itó rio s” . O S TF te ve su a co m pe tên ci a am pl iad a na á re a co ns tit uc io na l, ten do e m v ist a a cr iaç ão d o m an da do de i nju n çã o e o co ns id er áv el ala rg am en to d o n úm er o de a ge n te s le gi tim ad os a pr op or aç ão de in co ns tit uc io na lid ad e (an ter ior me n te a tri bu içã o ex clu siv a do p ro cu ra do r- ge ra l da R ep úb lic a). F oi ta m bé m lh e da da c om pe tên cia p ar a jul ga r o rig in ar ia m en te a s ca us as e m qu e a m ag ist ra tu ra é di re ta ou i nd ire tam en te in ter es sa da , m as fo i-l he ex tra íd a, co n tu do , a fu nç ão q ue d es em pe n ha ra d es de a s u a cr iaç ão , d e t rib un al un ifi ca do r da a pl ica çã o do d ire ito fe de ra l i nf ra co ns tit uc io na l. A lém di ss o, a C o n st itu içã o de 1 98 8 re tir ou a re pr es en ta çã o a v o ca tó ria d a s ua lis ta de co m pe tên cia s. D e fa to , a gr an de i no va çã o , n o q ue s e re fe re à es tru tu ra d o Po de r Ju di ci ár io , fo i a cr ia çã o do Su pe rio r Tr ib un al d e Ju st iç a, cu jos pr in ci pa is fu nd am en to s er am de sc on ge sti on ar o S TF e as su m ir al gu m as d as f un çõ es an te s at rib uí da s a o Tr ib un al Fe de ra l d e R ec ur so s. Tr at a- se d e u m ór gã o a ci m a do s tri bu na is fe de ra is e do s tri bu na is do s es ta do s, co m as at rib ui çõ es 12 pr in ci pa is de g u ar da r a le gi sla çã o fe de ra l e d e jul ga r em re cu rs o e sp ec ia l a s ca u sa s de ci di da s em ún ic a e úl tim a in stâ nc ia p el os T RF s ou p el os tr ib un ai s do s es ta do s, do s te rr itó rio s e do D ist rit o Fe de ra l. O S TJ te m se de n a Ca pi ta l fe de ra l e p os su i j u ris di çã o so br e to do o P aí s. É co mp o st o de 3 3 m in ist ro s, n o m ea do s p el o pr es id en te d a Re pú bl ic a, ap ós ap ro va çã o d o Se na do . Fu nc io na nd o ao la do d o ST J fo i c ria do ta m bé m o C on se lh o da Ju st iç a Fe de ra l, co m fin al id ad e de su pe rv isã o ad m in ist ra tiv a e o rç am en tá ria d a Ju st iç aF ed er al d e p rim ei ra e se gu n da in stâ nc ia . A Ju st iç a Fe de ra l, re cr ia da em 19 65 , fo i m an tid a na C o n st itu iç ão d e 19 88 . F oi , e nt re tan to , e xt in to o T rib un al F ed er al d e Re cu rs o s e in sti tu íd os o s tr ib un ai s re gi o n ai s fe de ra is, co m o o bje tiv o d e de sc en tr al iz ar a ju st iç a de se gu n do g ra u . O s t rib un ai s re gi o n ai s f ed er ais c om põ em - se d e no m ín im o se te juí ze s, n o m ea do s p el o pr es id en te d a R ep úb lic a. Co m põ em ai nd a o Po de r J ud ic iá rio a s jus tiç as es pe ci ai s: d o tra ba lh o, el ei to ra l e m ili ta r. Co n fe riu - se ao s es ta do s a o rg an iz aç ão d e su a jus tiç a, ca be nd o às co n st itu iç õe s es ta du ai s a d ef in iç ão d a co m pe tê nc ia do s t rib un ai s, se n do a le i d e or ga n iz aç ão ju di ci ár ia d e in ic ia tiv a do T rib un al d e Ju st iç a. A jus tiç a do s es ta do s é fo rm ad a po r ór gã o s de p rim ei ro e s eg u n do g ra u s. O s tr ib un ais re pr es en ta m a jus tiç a de s eg u n do g ra u . N o pr im ei ro g ra u e st ão o s juí ze s de d ire ito , tri bu na is do jú ri, ju íz es de p az e jui za do s es pe ci ai s. D es ta qu e- se t am bé m qu e, em bo ra n ão te nh a sid o cr ia da a in da u m a jus tiç a ag rá ria , o a rti go 1 26 p re vê q ue , “ pa ra d iri m ir co n fli to s fu nd iá rio s, o T rib un al de Ju st iç a de sig n ar á juí ze s de e nt râ nc ia e sp ec ia l, co m co m pe tê nc ia e xc lu siv a pa ra q ue stõ es ag rá ria s” . A s g ar an tia s da m a gi st ra tu ra A s re fe rid as m u da nç as n a es tru tu ra d o Po de r Ju di ciá rio m o st ra m qu e es te p od er fo i s e to rn an do g ra da tiv am en te m ais c om pl ex o e, po r o ut ra p ar te, qu e nã o es te ve im u n e às c ris es q ue m ar ca ra m a Re pú bl ica . A in sta bi lid ad e in sti tu cio na l re fle tiu -se n ão ap en as n as a lte ra çõ es r ef er en tes à e str ut ur a, à co m po siç ão e às a tri bu içõ es do s di fe re n te s ór gã os q ue f or m am o Po de r Ju di ciá rio , m as ta m bé m , e ta lv ez , so br etu do , n o s eu gr au d e a ut on om ia . A s i nt er fe rê nc ias n o Ju di ciá rio e n os pr es su po sto s d e su a in de pe nd ên cia co n st itu cio na l f or am co n st an te s, e ta nt o m ais g ra v es , qu an to m ais p re cá ria e ra su a id en tid ad e i ns tit uc io na l e m ais d éb eis as g ar an tia s d a m ag ist ra tu ra . B em o u 13 m al, p as sa m o s de u m a sit ua çã o de a lta f ra gi lid ad e a u m a o u tra e m qu e o Ju di ciá rio c on qu ist ou g ra u s m ais e le v ad os d e au to no m ia . Es te p er cu rs o nã o fo i lin ea r, ne m pr og re ss iv o . D ur an te o Im pé rio , o Po de r M od er ad or t in ha co n di çõ es , a se u al v itr e, de re m o v er e d e s us pe nd er m ag ist ra do s. N es te pe río do , er am to sc os t an to o p er fil q ua nt o o gr au d e or ga n iza çã o d e se us in ter es se s. D u ra n te a R ep úb lic a, ca m in ho u- se n o se n tid o de u m a m aio r i ns tit uc io na liz aç ão e de in co rp or aç ão d e ga ra n tia s, n ão o bs ta nt e os r ep et id os at os d e so lap am en to da a ut or id ad e jud ici al. E m to do s os m o m en to s em qu e se q ue br ou a o rd em de m o cr áti ca , o J u di ciá rio fo i s en siv el m en te a ba lad o. A ss im , em bo ra a s v ár ias co n st itu içõ es r ep ub lic an as t en ha m af irm ad o co m pe tê n cia s do s o rg an ism o s jud ici ais e in co rp or ad o ga ra n tia s à m ag ist ra tu ra , r ep re se nt an do u m av an ço e m re laç ão a os p er ío do s co lo ni al e im pe ria l, n em po r i ss o o J u di ciá rio d eix ou d e se r al vo de m ed id as d isc ric io n ár ias . Co nf lit os en tre o Ex ec ut iv o e o Ju di ciá rio r ep eti ra m - se , se m pr e em de tri m en to d o Ju di ciá rio . A tri bu i-s e ao pr es id en te F lo ria n o Pe ix ot o u m a fra se qu e ilu str a o de se qu ilí br io d e fa to en tre o s po de re s: “ O Su pr em o de u es se h ab ea s co rp us . E qu em da rá o ut ro ao s m in ist ro s do Su pr em o ?” M as o p re sid en te - m ar ec ha l nã o é um ex em pl o iso lad o en tre o s vá rio s m o m en to s em qu e a au to no m ia do J u di ciá rio fo i c on te st ad a: os c on st an te s de sa ca to s
Compartilhar