Baixe o app para aproveitar ainda mais
Prévia do material em texto
1 2 TABELAS — LATIM Vittorio Pastelli v. 1.0 | 27.mai.2019 Uma série de tabelas, quadros sinóticos, dicas de composição de advérbios e conjunções, números e numerais e um glossário de advérbios e conjunções para auxilio na leitura de textos em latim. 3 Substantivos Declinações 1a 2a 3a 4a 5a Singular F M M N M F N M M Nominativo carta dominus puer vinum rex civis jus satus res Acusativo cartam dominum puerum vinum regem civem jus satum rem Genitivo cartae domini pueri vini regis civis juris satus rei Dativo cartae domino puero vino regi civi juri satui rei Ablativo carta domino puero vino rege cive jure satu re Plural Nominativo cartae domini pueri vina reges cives jura satus res Acusativo cartas dominos pueros vina reges cives jura satus res Genitivo cartarum dominorum puerorum vinorum regum civium jurum sattuum rerum Dativo cartis dominis pueris vinis regibus civibus juribus satibus rebus Ablativo cartis dominis pueris vinis regibus civibus juribus satibus rebus 4 Substantivos (sinótico) 1a 2a 3a 4a 5a Singular F M M N M F N M M Nominativo carta dominus puer vinum rex civis jus us res Acusativo m jus m Genitivo cartae i is us rei Dativo cartae o i Ablativo carta e u re Plural Nominativo cartae domini pueri vina reges cives jura redditus res Acusativo (a)(o)s vina reges cives jura redditus res Genitivo rum (i)um Dativo is (i)bus Ablativo 5 Pronomes Pronomes pessoais 1a e 2a pessoas ‘Eu’ e ‘nós’ ‘tu’ Singular Nominativo ego tu (tb. Vocativo) Acusativo me te Genitivo mei tui Dativo mihi tibi Ablativo me te Plural Nominativo nos vos (tb. Vocativo) Acusativo nos vos Genitivo nostrum/nostri vestrum/vestri Dativo nobis vobis Ablativo nobis vobis 6 Demonstrativos (pronomes pessoais anafóricos = pessoais de 3a pessoa) esse | ele M F N SINGULAR Nominativo is ea id Acusativo eum eam id Genitivo eius eius eius Dativo ei ei ei Ablativo eo ea eo PLURAL Nominativo ei/ii eae ea Acusativo eos eas ea Genitivo eorum earum eorum Dativo eis/iis eis/iis eis/iis Ablativo eis/iis eis/iis eis/iis Empregados na função de pronome pessoal de terceira pessoa (ele, ela) ou em correlação com o relativo qui (is qui = aquele que, quem). São pronomes pessoais de 3a pessoa que funcionam também como demonstrativos. 7 Demonstrativos (sinótico) esse | ele M F N SINGULAR Nominativo is ea id Acusativo eum eam id Genitivo eius Dativo ei Ablativo eo ea eo PLURAL Nominativo ei/ii eae ea Acusativo eos eas ea Genitivo e(o,a,o)rum Dativo eis/iis Ablativo 8 Pronomes reflexivos de 3a pessoa Singular/Plural Singular Plural Nominativo – – – Acusativo se/sese ele, ela, isso (mesmo) eles (mesmos) Genitivo sui dele, dela, disso (mesmo) deles (mesmos) Dativo sibi para ele, ela, isso (mesmo) para eles (mesmos) Ablativo se/sese de/com/por ele, ela, isso (mesmo) de/com/por eles (mesmos) 9 Pronomes possessivos Meu meus, -a -um [voc. mi] Teu tuus, -a, -um Seu suus, -a, -um Nosso noster, nostra, nostrum Vosso vester, vestra, vestrum Deles suus, -a, -um Declinam como adjetivos comuns. Noster e Vester declinam com a 3a. 10 Pronomes demonstrativos esse este* aquele Singular M F N M F N M F N Nominativo hic haec hoc iste ista istud ille illa illud Acusativo hunc hanc hoc istum istam istud illum illam illud Genitivo huius huius huius istius istius istius illius illius illius Dativo huic huic huic isti isti isti illi illi illi Ablativo hoc hac hoc isto ista isto illo illa illo Plural Nominativo hi hae haec isti istae ista illi illae illa Acusativo hos has haec istos istas ista illos illas illa Genitivo horum harum horum istorum istarum istorum illorum illarum illorum Dativo his/hiis his/hiis his/hiis istis istis istis illis illis illis Ablativo his/hiis his/hiis his/hiis istis istis istis illis illis illis istic istaec istoc ** * Pode ter sentido pejorativo: Hic vir = Este homem vil. ** Istic, istaec, istoc = iste, ista, istud 11 Pronomes demonstrativos (sinótico) esse este aquele Singular M F N M F N M F N Nominativo hic haec hoc iste ista istud ille illa illud Acusativo hunc hanc hoc istum istam istud illum illam illud Genitivo (hu, ist, ill)ius Dativo huic isti illi Ablativo hoc hac hoc isto ista isto illo illa illo Plural Nominativo hi hae haec isti istae ista illi ille illa Acusativo hos has haec istos istas ista illos illas illa Genitivo (...) (a)(o)rum Dativo his/hiis istis illis Ablativo 12 Pronomes relativos e interrogativos Pronome relativo quem, qual, o que Pronome interrogativo quem? o que? Singular Masculino Feminino Neutro Masculino Feminino Neutro Nominativo qui quae quod quis? quis? quid? Acusativo quem quam quod quem? quem? quid? Genitivo cuius cuius cuius cuius? cuius? cuius? Dativo cui cui cui cui? cui? cui? Ablativo quo qua quo quo? qua? quo? Plural Nominativo qui quae que qui? que? que? Acusativo quos quas que quos? quas? que? Genitivo quorum quarum quorum quorum? quarum? quorum? Dativo quibus quibus quibus quibus? quibus? quibus? Ablativo quibus quibus quibus quibus? quibus? quibus? + PIAM quispiam quaepiam qualquer um / uma qualquer coisa quodpiam quidpiam 13 Pronomes relativos e interrogativos (sinótico) Pronome relativo quem, qual, o que Pronome interrogativo quem? o que? Singular Masculino Feminino Neutro Masculino Feminino Neutro Nominativo qui quae quod quis? quis? quid? Acusativo quem quam quod quem? quem? quid? Genitivo cuius Dativo cui Ablativo quo(a) Plural Nominativo qui quae que qui? que? que? Acusativo (o)(a)s Genitivo (a)(o)rum Dativo quibus Ablativo + DAM = PRONOMES INDEFINIDOS quis, quae (qua), quid (nominativo) também pronomes indefinidos 14 outro Singular Masculino Feminino Neutro Nominativo alius alia aliud Acusativo alium aliam aliud Genitivo alius alius, aliae alius Dativo alii alii, aliae alii Ablativo alio alia alio Plural Nominativo alii alie alia Acusativo alios alias alia Genitivo aliorum aliarum aliorum Dativo aliis aliis aliis Ablativo aliis aliis aliis 15 o mesmo / próprio Singular Masculino Feminino Neutro Nominativo idem eadem idem Acusativo eundem eandem idem Genitivo eiusdem eiusdem eiusdem Dativo eidem eidem eidem Ablativo eodem eadem eodem Plural Nominativo eidem/iidem eaedem/eedem eadem Acusativo eosdem easdem eadem Genitivo eorundem earumdem eorundem Dativo eisdem/iisdem eisdem/iisdem eisdem/iisdem Ablativo eisdem/iisdem eisdem/iisdem eisdem/iisdem 16 eu, tu, ele/a mesmo/a Singular Masculino Feminino Neutro Nominativo ipse, ipsus ipsa ipsum Acusativo ipsum ipsam ipsum Genitivo ipsius, ipsi ipsius ipsius Dativo ipsi ipsi, ipsae ipsi Ablativo ipso ipsa ipso Plural Nominativo ipsi ipsae ipsa Acusativo ipsos ipsas ipsa Genitivo ipsorum ipsarum ipsorum Dativo ipsis ipsis ipsis Ablativo ipsis ipsis ipsis 17 Adjetivos 1a e 2a declinações 3a declinação Masculino Feminino Neutro Masc/Fem Neutro Singular Nominativo bonus bona bonum omnis omne Acusativo bonum bonam bonum omnem omne Genitivo boni bonae boni omnis omnis Dativo bono bonae bono omni omni Ablativo bono bona bono omni omni Plural Nominativo boni bonae bona omnes omnia Acusativo bonos bonas bona omnes omnia Genitivo bonorum bonarum bonorum omnium omnium Dativo bonis bonisbonis omnibus omnibus Ablativo bonis bonis bonis omnibus omnibus Adjetivos especiais (genitivo sing. em -ius e dativo em -i, seguindo o padrão de illius) U unus, a, um (unius) | um N nullus, a, um (nullius) | nenhum U ullus, a, um (ullius) | qualquer um S solus, a, um (solius) | só, apenas N neuter, neutra, neutrum (neutrius)| nenhum de (neither) A alius, a, ud (alius) | outro U uter, utra, utrum (utrius) | ou, qual (de dois) T totus, a, um (totius) | todo A alter, altera, alterum (alterius) | o outro (de dois) (v. Wheelock, pp. 74-5) 18 Plus O comparativo de multus, -a,-um é plus. É um substantivo neutro de 3a declinação. Singular Nominativo plus Acusativo plus Genitivo pluris Dativo pluri Ablativo plure Plural Nominativo plura Acusativo plura Genitivo plurium Dativo pluribus Ablativo pluribus 19 Verbos regulares | Voz ativa Indicativo Conjugação Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito 1 vocare voco vocabam vocabo vocavi vocaveram vocavero vocas vocabas vocabis vocavisti vocaveras vocaveris vocat vocabat vocabit vocavit vocaverat vocaverit vocamus vocabamus vocabimus vocavimus vocaveramus vocaverimus vocatis vocabatis vocabitis vocavistis vocaveratis vocaveritis vocant vocabant vocabunt vocaverunt vocaverant vocaverint 2 habere habeo habebam habebo habui habueram habuero habes habebas habebis habuisti habueras habueris habet habebat habebit habuit habuerat habuerit habemus habebamus habebimus habuimus habueramus habuerimus habetis habebatis habebitis habuistis habueratis habueritis habent habebant habebunt habuerunt habuerant habuerint 3 ducere duco ducebam ducam duxi duxeram duxero ducis ducebas duces duxisti duxeras duxeris ducit ducebat ducet duxit duxerat duxerit ducimus ducebamus ducemus duximus duxeramus duxerimus ducitis ducebatis ducetis duxistis duxeratis duxeritis ducunt ducebant ducent duxerunt duxerant duxerint 3 io capere capio capiebam capiam cepi ceperam cepero capis capiebas capies cepisti ceperas ceperis capit capiebat capiet cepit ceperat ceperit capimus capiebamus capiemus cepimus ceperamus ceperimus capitis capiebatis capietis cepistis ceperatis ceperitis capiunt capiebant capient ceperunt ceperant ceperint 20 4 audire audio audiebam audiam audivi audiveram audivero audis audiebas audies audivisti audiveras audiveris audit audiebat audiet audivit audiverat audiverit audimus audiebamus audiemus audivimus audiveramus audiverimus auditis audiebatis audietis audivistis audiveratis audiveritis audiunt audiebant audient audiverunt audiverant audiverint 21 Verbos regulares | Voz ativa Subjuntivo Conjugação Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito 1 vocem vocarem – vocaverim vocavissem – voces vocares – vocaveris vocavisses – vocet vocaret – vocaverit vocavisset – vocemus vocaremus – vocaverimus vocavissemus – vocetis vocaretis – vocaveritis vocavissetis – vocent vocarent – vocaverint vocavissent – 2 habeam haberem – habuerim habuissem – habeas haberes – habueris habuisses – habeat haberet – habuerit habuisset – habeamus haberemus – habuerimus habuissemus – habeatis haberetis – habueritis habuissetis – habeant haberent – habuerint habuissent – 22 3 ducam ducerem – duxerim duxissem – ducas duceres – duxeris duxisses – ducat duceret – duxerit duxisset – ducamus duceremus – duxerimus duxissemus – ducatis duceretis – duxeristis duxissetis – ducant ducerent – duxerint duxissent – 3 io capiam caperem - ceperim cepissem capias caperes - ceperis cepisses capiat caperet - ceperit cepisset capiamus caperemus - ceperimus cepissemus capiatis caperetis - ceperitis cepissetis capiant caperent - ceperint cepissent 4 audiam audirem – audiverim audivissem – audias audires – audiveris audivisses – audiat audiret – audiverit audivisset – audiamus audiremus – audiverimus audivissemus – audiatis audiretis – audiveritis audivissetis – audiant audirent – audiverint audivissent – 23 Verbos Regulares | Voz passiva Indicativo Conjugação Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito 1 vocor vocabar vocabor vocatus sum vocatus eram vocatus ero vocaris vocabaris vocaberis vocatus es vocatus eras vocatus eris vocatur vocabatur vocabitur vocatus est vocatus erat vocatus erit vocamur vocabamur vocabimur vocati sumus vocati eramus vocati erimus vocamini vocabamini vocabimini vocati estis vocati eratis vocati eritis vocantur vocabantur vocabuntur vocati sunt vocati erant vocati erunt 2 habeor habebar habebor habitus sum habitus eram habitus ero haberis habebaris habeberis habitus es habitus eras habitus eris habetur habebatur habebitur habitus est habitus erat habitus erit habemur habebamur habebimur habiti sumus habiti eramus habiti erimus habemini habebamini habebimini habiti estis habiti eratis habiti eritis habentur habebantur habebuntur habiti sunt habiti erant habiti erunt 24 Conjugação Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito 3 ducor ducebar ducar ductus sum ductus eram ductus ero duceris ducebaris duceris ductus es ductus eras ductus eris ducitur ducebatur ducetur ductus est ductus erat ductus erit ducimur ducebamur ducemur ducti sumus ducti eramus ducti erimus ducimini ducebamini ducemini ducti estis ducti eratis ducti eritis ducuntur ducebantur ducentur ducti sunt ducti erant ducti erunt 4 audior audiebar audiar auditus sum auditus eram auditus ero audiris audiebaris audieris auditus es auditus eras auditus eris auditur audiebatur audietur auditus est auditus erat auditus erit audimur audiebamur audiemur auditi sumus auditi eramus auditi erimus audimini audiebamini audiemini auditi estis auditi eratis auditi eritis audiuntur audiebantur audientur auditi sunt auditi erant auditi erunt 25 Verbos regulares | Voz passiva Subjuntivo Conjugação Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito 1 vocer vocarer – vocatus sim vocatus essem – voceris vocareris – vocatus sis vocatus esses – vocetur vocaretur – vocatus sit vocatus esset – vocemur vocaremur – vocati simus vocati essemus – vocemini vocaremini – vocati sitis vocati essetis – vocentur vocarentur – vocati sint vocati essent – 2 habear haberer – habitus sim habitus essem – habearis habereris – habitus sis habitus esses – habeatur haberetur – habitus sit habitus esset – habeamur haberemur – habiti simus habiti essemus – habeamin i haberemini – habiti sitis habiti essetis – habeantur haberentur – habiti sint habiti essent – 26 Conjugação Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito 3 ducar ducerer – ductus sim ductus essem – ducaris ducereris – ductus sis ductus esses – ducatur duceretur – ductus sit ductus esset – ducamur duceremur – ducti simus ducti essemus – ducamini duceremini – ducti sitis ducti essetis – ducantur ducerentur – ducti sint ducti essent – 4 audiar audirer – auditus sim auditus essem – audiaris audireris – auditus sis auditus esses – audiatur audiretur – auditus sit auditus esset – audiamur audiremur – auditi simus auditi essemus – audiamini audiremini – auditi sitis auditi essetis – audiantur audirentur – auditi sint auditi essent – 27 Verbos regulares (sinótico da 1a conj.) INDICATIVO AT pres pr. i fut. i pp p+p fp o bam bo i eram ero as bas bis isti eras eris at bat bi it erat erit mus bamus bimus imus eramus erimus atis batis bitis istis eratis eritis ant bant bunt erunt erant erint SUBJUNTIVO AT pres pr. i pp p+p em arem erim issem es ares eris isses et aret erit isset emus aremus erimus issemus etis aretis eritis issetis ent arent erint issent INDICATIVO PASS pres pr. i fut.i pp p+p fp or bar bor tus + pres sum tus + pi sum tus + fi sum aris baris beris atur batur bitur amur bamur bimur ti + pres sum ti + pi sum ti + fi sum amini bamini bimini antur bantur buntur SUBJUNTIVO PASS pres pr. i pp p+p er arer tus + pres subj sum tus + pi subj sum eris areris etur aretur emur aremur ti + pres subj sum ti + pi subj sum emini aremini entur arentur INDICATIVO ATIVO (sinótico completo) pres. pr. i fut. i conj. 1 2 3 3io 4 1 2 3 3io 4 1 2 3 3io 4 sing. o o io o bam bas bat bamus batis bant iebam iebas iebat iebamus iebatis iebant bo bis bit bimus bitis bunt am iam ies iet iemus ietis ient as es is it imus itis iunt es at et et plural amus emus emus atis etis etis ant ent ent a e i -- + i - + i pp p+p fp conj. 1 2 3 3io 4 1 2 3 3io 4 1 2 3 3io 4 sing. i isti it imus istis erunt eram eras erat eramus eratis erant ero eris erit erimus eritis erint plural pr.p. sum pr.i. sum fut.p. sum 28 Verbos irregulares sum, esse, fui, -, | ser Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito Indicativo (Ativo) sum eram ero fui fueram fuero es eras eris fuisti fueras fueris est erat erit fuit fuerat fuerit sumus eramus erimus fuimus fueramus fuerimus estis eratis eritis fuistis fueratis fueritis sunt erant erunt fuerunt fuerant fuerint Subjuntivo (Ativo) sim essem – fuerim fuissem – sis esses – fueris fuisses – sit esset – fuerit fuisset – simus essemus – fuerimus fuissemus – sitis essetis – fueritis fuissetis – sint essent – fuerint fuissent – Ativo Particípio Infinitivo Presente – esse Futuro futurus futurus esse/fore Perfeito – – 29 eo, ire, ii, itum | ir Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito Indicativo (Ativo) eo ibam ibo ivi * iveram ivero is ibas ibis ivisti iveras iveris it ibat ibit ivit iverat iverit imus ibamus ibimus ivimus iveramus iverimus itis ibatis ibitis ivistis iveratis iveritis eunt ibant ibunt iverunt iverant iverint Subjuntivo (Ativo) eam irem – iverim ivissem – eas ires – iveris ivisset – eat iret – iverit ivisset – eamus iremus – iverimus ivissemus – eatis iretis – iveritis ivissetis – eant irent – iverint ivissent – * O ‘v’ do perfeito, mais que perfeito e futuro perfeito pode ser omitido. Ativo Particípio Infinitivo Presente iens, euntis ire Futuro iturus iturus esse Perfeito – ivisse 30 fero, ferre, tuli, latum | suportar, carregar Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito Indicativo (Ativo) fero ferebam feram tuli tuleram tulero fers ferebas feres tulisti tuleras tuleris fert ferebat feret tulit tulerat tulerit ferimus ferebamus feremus tulimus tuleramus tulerimus fertis ferebatis feretis tulistis tuleratis tuleritis ferunt ferebant ferent tulerunt tulerant tulerint Subjuntivo (Activo) feram ferrem – tulerim tulissem – feras ferres – tuleris tulisses – ferat ferret – tulerit tulisset – feramus ferremus – tulerimus tulissemus – feratis ferretis – tuleritis tulissetis – ferant ferrent – tulerint tulissent – Indicativo (Passivo) feror ferebar ferar latus sum latus eram latus ero ferris ferebaris fereris latus es latus eras latus eris fertur ferebatur feretur latus est latus erat latus erit ferimur ferebamur feremur lati sumus lati eramus lati erimus ferimini ferebamini feremini lati estis lati eratis lati eritis feruntur ferebantur ferentur lati sunt lati erant lati erunt 31 Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito Subjuntivo (Passivo) ferar ferrer – latus sim latus essem – feraris ferreris – latus sis latus esses – feratur ferretur – latus sit latus esset – feramur ferremur – lati simus lati essemus – feramini ferremini – lati sitis lati essetis – ferantur ferrentur – lati sint lati essent – Ativo Particípio Infinitivo Presente ferens ferre Futuro laturus laturus esse Perfeito – tulisse Passivo Particípio Infinitivo Presente – ferri Futuro – latum iri Perfeito latus latus esse 32 fio, fieri, factus sum | acontecer, ser criado, vir a ser, tornar-se Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito Indicativo (Ativo) fio fiebam fiam factus sum factus eram factus ero fis fiebas fies factus es factus eras factus eris fit fiebat fiet factus est factus erat factus erit fimus fiebamus fiemus facti sumus facti eramus facti erimus fitis fiebatis fietis facti estis facti eratis facti eritis fiunt fiebant fient facti sunt facti erant facti erunt Subjuntivo (Ativo) fiam fierem – factus sim factus essem – fias fieres – factus sis factus esses – fiat fieret – factus sit factus esset – fiamus fieremus – facti simus facti essemus – fiatis fieritis – facti sitis facti essetis – fiant fierent – facti sint facti essent – Particípio Infinitivo Presente – fieri Futuro – factum iri Perfeito factus factus esse 33 malo, malle, malui, -, | preferir Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito Indicativo (Ativo) malo malebam malam malui malueram maluero mavis malebas males maluisti malueras malueris mavult malebat malet maluit maluerat maluerit malumus malebamus malemus maluimus malueramus maluerimus mavultis malebatis maletis maluistis malueratis malueritis malunt malebant malent maluerunt maluerant maluerint Subjuntivo (Ativo) malim mallem – maluerim maluissem – malis malles – malueris maluisses – malit mallet – maluerit maluisset – malimus mallemus – maluerimus maluissemus – malitis mallemus – maluerimus maluissetis – malint mallent – maluerint maluissent – Particípio Infinitivo Presente – malle Futuro – – Perfeito – maluisse 34 nolo, nolle, nolui, -, | não querer, não desejar Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito Indicativo (Ativo) nolo nolebam nolam nolui nolueram noluero nonvis nolebas noles noluisti nolueras nolueris nonvult nolebat nolet noluit noluerat noluerit nolumus nolebamus nolemus noluimus nolueramus noluerimus nonvultis nolebatis noletis noluistis nolueratis nolueritis nolunt nolebant nolent nolerunt noluerant noluerint Subjuntivo (Ativo) nolim nollem – noluerim noluissem – nolis nolles – nolueris noluisses – nolit nollet – noluerit noluisset – nolimus nollemus – noluerimus noluissemus – nolitis nolletis – nolueritis noluissetis – nolint nollent – noluerint noluissent – Particípio Infinitivo Presente nolens nolle Futuro – – Perfeito – noluisse 35 possum, posse, potui, -, | poder, ser capaz de Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito Indicativo (Ativo) possum poteram potero potui potueram potuero potes poteras poteris potuisti potueras potueris potest poterat poterit potuit potuerat potuerit possumus poteramus poterimus potuimus potueramus potuerimus potestis poteratis poteritis potuistis potueratis potueritis possunt poterant poterunt potuerunt potuerant potuerint Subjuntivo (Ativo) possim possem – potuerim potuissem – possis posses – potueris potuisses – possit posset – potuerit potuisset – possimus possemus – potuerimus potuissemus – possitis possetis – potuerimus potuissemus – possint possent – potuerint potuissent – Particípio Infinitivo Presente – posse Futuro – – Perfeito – potuisse 36 volo, velle, volui, -, | querer, desejar Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito Indicativo (Ativo) volo volebam volam volui volueram voluero vis volebas voles voluisti volueras volueris vultvolebat volet voluit voluerat voluerit volumus volebamus volemus voluimus volueramus voluerimus vultis volebatis voletis voluistis volueratis volueritis volunt volebant volent volerunt voluerant voluerint Subjuntivo (Ativo) velim vellem – voluerim voluissem – velis velles – volueris voluisses – velit vellet – voluerit voluisset – velimus vellemus – voluerimus voluissemus – velitis velletis – volueritis voluissemus – velint vellent – voluerint voluissent – Particípio Infinitivo Presente volens velle Futuro – – Perfeito – voluisse 37 particípios ATIVO PASSIVO presente amans, amantis (= que ama) --- perfeito --- amatus, a, um (= que foi amado) futuro amaturus, a, um (= que está para amar) amandus, a, um (= que deve ser amado) 38 Números e numerais Número Numeral latino Por extenso 0 nihil 1 I ūnus 2 II duo 3 III trēs 4 IV quattuor 5 V quīnque 6 VI sex 7 VII septem 8 VIII octō 9 IX novem 10 X decem 11 XI ūndecim 12 XII duodēcim 13 XIII trēdecim 14 XIV quattuordecim 15 XV quīndecim 16 XVI sēdecim 17 XVII septendecim 18 XVIII duodēvīgintī 19 XIX ūndēvīgintī 20 XX vīgintī 21 XXI vīgintī ūnus 22 XXII vīgintī duo 23 XXIII vīgintī trēs 24 XXIV vīgintī quattuor 25 XXV vīgintī quīnque 26 XXVI vīgintī sex 27 XXVII vīgintī septem 28 XXVIII duodētrīgintā / vīgintī octō 29 XXIX ūndētrīgintā / vīgintī novem 30 XXX trīgintā 31 XXXI trīgintā ūnus 32 XXXII trīgintā duo 33 XXXIII trīgintā trēs 34 XXXIV trīgintā quattuor 35 XXXV trīgintā quīnque 36 XXXVI trīgintā sex Número Numeral latino Por extenso 37 XXXVII trīgintā septem 38 XXXVIII duodēquadrāgintā / trīgintā octō 39 XXXIX ūndēquadrāgintā / trīgintā novem 40 XL quadrāgintā 41 XLI quadrāgintā ūnus 42 XLII quadrāgintā duo 43 XLIII quadrāgintā trēs 44 XLIV quadrāgintā quattuor 45 XLV quadrāgintā quīnque 46 XLVI quadrāgintā sex 47 XLVII quadrāgintā septem 48 XLVIII duodēquīnquāgint ā / quadrāgintā octō 49 XLIX ūndēquīnquāgintā / quadrāgintā novem 50 L quīnquāgintā 51 LI quīnquāgintā ūnus 52 LII quīnquāgintā duo 53 LIII quīnquāgintā trēs 54 LIV quīnquāgintā quattuor 55 LV quīnquāgintā quīnque 56 LVI quīnquāgintā sex 57 LVII quīnquāgintā septem 58 LVIII duodēsexāgintā / quīnquāgintā octō 59 LIX ūndēsexāgintā / quīnquāgintā novem 60 LX sexāgintā 39 Número Numeral latino Por extenso 61 LXI sexāgintā ūnus 62 LXII sexāgintā duo 63 LXIII sexāgintā trēs 64 LXIV sexāgintā quattuor 65 LXV sexāgintā quīnque 66 LXVI sexāgintā sex 67 LXVII sexāgintā septem 68 LXVIII duodēseptuāgintā / sexāgintā octō 69 LXIX ūndēseptuāgintā / sexāgintā novem 70 LXX septuāgintā 71 LXXI septuāgintā ūnus 72 LXXII septuāgintā duo 73 LXXIII septuāgintā trēs 74 LXXIV septuāgintā quattuor 75 LXXV septuāgintā quīnque 76 LXXVI septuāgintā sex 77 LXXVII septuāgintā septem 78 LXXVIII duodēoctōgintā / septuāgintā octō 79 LXXIX ūndēoctōgintā / septuāgintā novem 80 LXXX octōgintā 81 LXXXI octōgintā ūnus 82 LXXXII octōgintā duo 83 LXXXIII octōgintā trēs 84 LXXXIV octōgintā quattuor 85 LXXXV octōgintā quīnque Número Numeral latino Por extenso 86 LXXXVI octōgintā sex 87 LXXXVII octōgintā septem 88 LXXXVIII duodēnōnāgintā / octōgintā octo 89 LXXXIX ūndēnōnāgintā / octōgintā novem 90 XC nōnāgintā 91 XCI nōnāgintā ūnus 92 XCII nōnāgintā duo 93 XCIII nōnāgintā trēs 94 XCIV nōnāgintā quattuor 95 XCV nōnāgintā quīnque 96 XCVI nōnāgintā sex 97 XCVII nōnāgintā septem 98 XCVIII duodēcentum / nōnāgintā octō 99 XCIX ūndēcentum / nōnāgintā novem 100 C centum 200 CC ducenti 300 CCC trecenti 400 CD quadringenti 500 D quingenti 600 DC sescenti 700 DCC septingenti 800 DCCC octingenti 900 CM nongenti 1.000 M mille 5.000 — V Barra sobre o numeral = multiplicação por mil 10.000 — X 100.000 — C 1.000.00 0 — M 40 DICAS DE FORMAÇÃO DE ADVÉRBIOS E CONJUNÇÕES ADVÉRBIOS A maioria é caso oblíquo de raízes nominais ou pronominais, mas alguns são formados por terminação, por exemplo: -tim talvez tenha origem no acusativo partim (em parte), do subst. pars | nominatim (por nome), do adj. nominatus | passim (aqui e ali), do v. pando -ter adicionado a raízes e particípios da 3a declinação prudenter (prudentemente), do particípio prudens | fortiter (bravamente), do adj. fortis -iter -ter às vezes ligados a adjetivos da 2a declinação humaniter (humanamente), do adj. humanus | turbulenter (tumultuosamente), do adj. turbulentus -tus adicionado a raízes substantivas ou adjetivas, forma advérbios de origem divinitus (vindo de deus), do adj. divinus | radicitus (vindo das raízes), do subst. radix -sus adicionado a certas partículas, dá a ideia de direção, para onde prorsus (para frente), de pro | rursus (para trás), de re CONJUNÇÕES A maioria é formada por partes mutiladas de raízes pronominais. Algumas são formadas por reduplicação ou composição, por exemplo: quam-quam*: embora quam: como ante-quam, prius-quam antes post-quam depois tam-quam como se, tanto quanto quam-vis como queira, embora qua-si (por quam-si) como se sic-ut assim como vel-ut como, da mesma forma que * os hifens são apenas para enfatizar a composição. Não são escritos. Com adaptações, a partir de de: Lodge, Gonzales, The Vocabulary of High School Latin, Teachers College Columbia University, New York, 1922 41 LOCUÇÕES COMUNS A abi in mala rem que passe mal, que se dane ab ineunte aetate desde muito jovem ad unum a um homem aequo animo feliz, resignado, paciente aere alieno premi estar fortemente endividado agere gratias agradecer alius aliam in partem um em uma direção, outro na outra amico aliquo uti ter intimidade com alguém animo tenus commoveri estar comovido até o coração annum quartum agens em seu quarto ano annos quattuor natus na idade de quatro anos ante annos antes da idade legal apud regem na corte do rei B bellum inferre fazer guerra a bene habet está bem bono animo esse estar bem disposto bonum animum habere ter grande coragem C capitis damnatus sentenciado à morte causam dicere ou agere alegar uma causa, defender uma causa certior fieri ser informado certiorem facere informar consilia inire fazer planos consulere alicui cuidar dos interesses de alguém consulere aliquem consultar alguém, pedir conselho a alguém D dare operam cuidar, dar atenção a diem dicere ou edicere indicar um dia, definir um dia dum haec geruntur enquanto isso acontecia E eo magis ainda mais extrema hieme no fim do inverno ex re publica no melhor interesse do Estado 42 F foedus ferire fazer um tratado/pacto/aliança G gerere magistratum ocupar um cargo gratias agere agradecer gratiam habere ser grato gratiam ou gratias referre devolver um favor gratum facere fazer um favor I idem qui o mesmo que idem sentire ter a mesma opinião in dies todo dia, diariamente in dubium vocari ser posto em questão / em dúvida in fugam dare ser posto para correr in gratiam redire estar reconciliado in matrimonium ducere casar-se in perpetuum para sempre inter cenam à mesa ius dicere pronunciar sentença L longum est seria demorado, seria tedioso M mandare litteris colocar por escrito manum conserere travar batalha memoria tenere lembrar-se moleste ferre levar a mal, sentir-se agravado multum valere ser muito influente N navem conscendere embarcar novae res uma revolução novus homo arrivista, parvenu, novo rico O orationem habere fazer um discurso opus est é necessário P placuit senatui o Senado decidiu plurimum posse ser muito influente ou poderosoprae se ferens mostrando, exibindo 43 praeclare se habere ser admirável pro amico habere considerar (como) amigo pro contione diante da assembleia, em um discurso Q quae cum ita sint uma vez que isso é verdade, sendo este o caso quam primum tão logo quanto possível R rationem reddere prestar contas, explicar res gestae feitos, atos S salutem dicere saudar, cumprimentar satis constat é bem estabelecido se conferre tomar caminho, ir se gerere conduzir-se, agir semel atque iterum várias vezes sententia stat está resolvido, eles resolvem stipendium merere fazer serviço militar T terga vertere retroceder U ultro citroque para cá e para lá unus atque alter um ou dois V veniam dare perdoar ventum est ele/ela/ veio, eles vieram vereor ne eu temo que vereor ut eu temo que não vitam agere viver Com adaptações, a partir de B.L. D'Ooge, Easy Latin for sight reading, Ginn & Company, 1897, pp. 20-23 44 Palavrinhas Uma coleção (arbitrária e em progresso) de advérbios, conjunções e preposições. A, AB, ABS — a partir de, para longe de (prep + abl.) ABHINC — daqui pra diante (adv.) AC — e [ac...ac conecta sinônimos] AD — em direção a (prep + acc.) ADEO — a tal ponto, tão (adv.) ADHUC —até aqui, ainda (adv.) ALIAS — noutro tempo/lugar; previamente/posteriormente (adv.) ALIBI — noutro lugar (adv.) ALIQUANDIU — por algum tempo, temporariamente (adv.) ALIQUANDO — finalmente (adv.)— alguns, vários (subst. indeclinável) ALIQUANTISPER — por algum tempo (adv.) ALIQUO — para qualquer lugar (adv.) ALIQUOT — alguns, vários (indeclinável) ALIQUATENUS — até certo ponto (adv.) ALITER — de outra forma, “autrement” (adv.) AN — adv. e conj. se, ou, ou será que (introduzindo frase que expressa dúvida) ANTE — antes, acima (adv.) ANTEA — antes (adv.) ANTEHAC — até aqui (adv.) ANTIQUITUS — antigamente, antes, há muito tempo (adv. e adj.) APUD — em, perto, com (prep + acc.) ARTE — proximamente, fortemente (adv.) AT — mas, pelo menos (conj.) ATQUE (ou ATQUI) — e ainda [como em ac...ac, conecta sinônimos] (conj.) AUT — ou (aut... aut - ou... ou) (conj.) AUTEM — mas, porém, também (expletivo = Ora!); mas também CETERUM — além disso, ainda (adv.) CLAM — secretamente (adv.) CONFESTIM — imediatamente (adv.) CORAM — diante, em público, em pessoa (adv.) CUM — com, quando / assim que (adv.), como, embora (conj.) [cum... tum = não apenas... mas também] CUR — por que? (adv.) DEINCEPS — imediatamente, sucessivamente (adv.) DEINDE (DEIN) — próximo / seguinte, dali (adv.) DEMUM — enfim, somente (adv.) DENIQUE — e daqui para diante (adv.) DENUO — novamente, de novo (adv.) DIU — durante o dia, por muito tempo (adv.) DONEC — enquanto, até (conj.) DUM — enquanto, durante, até (conj.) DUMMODO — só se (conj.) DUMTAXAT — desde que, contanto que (adv.) EIUSMODI — desse tipo (adv.) ENIM — pois, com efeito (expletivo), mesmo (conj.) ENIMVERO — sim, na verdade, de fato (expletivo) (adv.) ENIXE — honestamente, a sério (adv.) EO — portanto (adv.) EODEM — para o mesmo lugar / propósito (adv.) ERGA — com respeito a (prep. acc.) ET — e, ainda, também [ et...et conecta opostos] (conj.) ETIAM — também, ainda, além disso, sim, até (conj.) ETIAMSI — mesmo que (conj.) ETSI — embora, ainda que, mesmo se (conj.) EXQUISITE / TIM — arduamente pesquisado / cuidado, excelentemente (adv.) [cuidado com o falso cognato com o português. O sentido é o mesmo de “exquisite” em inglês.] EXTEMPLO — imediatamente, sem demora (adv.) 45 FACETE — espertamente (adv.) FERE (ferme) — quase (adv.) FORS, FORSAN, FORSITAN, FORTASSE, FORTASSIS, FORTE — talvez, por acaso (adv.) FUNDITUS — profundamente, completamente (adv.) HAC — aqui (adv.) HAUD = HAUT — não, de forma nenhuma (adv.) HAUDQUAQUAM — de jeito nenhum (adv.) HIC — aqui (adv.) HINC — daqui, desde agora, =abhinc (adv.) HUC — para este lugar (adv.) IDCIRCO — por esse motivo, por conta disso (adv.) IDEM, ITEM — também (adv.) IDEM, EADEM, EODEM — para o mesmo lugar (adv.) IDENTIDEM — de novo e de novo, continuamente (adv.) IDEO — por isso (adv.) IGITUR — então, logo, portanto ILICO — imediatamente, instantaneamente (adv.) ILLIC — naquele lugar, lá (adv.) ILLINC — daquele lugar (adv.) ILLUC — lá, acolá (adv.) IMMO (ou IMO) — deveras não, ao contrário (adv.) IMPRIMIS — especialmente (adv.) INDE — daí (adv.) INIBI — lá (adv.) INSUPER — acima, além de (adv.) INTEREA — nesse ínterim (adv.) INTERIM — por enquanto, nesse meio tempo (adv.) INTRORSUS = intro+versus — dentro (adv.) INTUS — dentro (adv.) ISTIC (ISTUC) — ali [onde tu estás] (adv.) ISTINC — dali [onde tu estás] (adv.) ITA / ITAQUE — assim, desse modo (adv.), tal ITA UT — de tal forma ITEM — da mesma forma, igualmente, assim (adv.) JAM — já (adv.) JAM HINC: deste ponto em diante JUXTA — ao lado, perto (dv.) LOCO — como, no lugar de (adv.) MODO — bem agora, somente (adv.) MOX — logo (adv.) NAM — pois, não (adv.) NAMQUE — pois, com efeito (conj) NAVITER — zelosamente (adv.) NE — que... não (c/ subj.), não (adv.) ; como advérbio, pode ser traduzido por “na verdade”. (= indeed). Vereor ne necesse sit... = Temo na verdade (que) seja necessário... NEC — nem, e não (conj.) NECDUM — ainda não (conj.) NECNON — nem, e não, e também (adv.) NEDUM — ainda menos, sem falar que (conj.) NEMPE — sem dúvida, não é assim? [solicitando o reconhecimento de algo] (adv.), = “né?” NEQUAQUAM — de forma nenhuma (adv.) NEQUE — nem... nem (conj.) NEU ou NEVE— e não, nem... nem (conj.) NIHILOMINUS — todavia (conj.) NISI — se não, salvo se (conj.); nisi si=exceto se; nisi ut=a menos que NONDUM — ainda não (adv.) NUDIUS — Nudius (adv.) agora é o ... dia desde. Usado com ordinais: Nudius secundus: ontem / Nudius tertius: anteontem NUM — [para interrogar], adv., Pode ser que? / Não pode ser que? NUMQUAM — nunca (adv.) NUPER — recentemente (adv.) NUSQUAM - em parte alguma (adv.) OB — prep. + acc. devido a, para OMNINO — completamente (adv.) 46 PALAM — publicamente (adv.) PARTIM — parcialmente (adv.) PASSIM — em todo/qualquer lugar (adv.) PAULISPER — por um pouco de tempo (adv.) PERINDE — igualmente, da mesma forma (adv.) PERPERAM — erradamente (adv.) PLERUMQUE — (n)a maioria das vezes, geralmente (adv.) PORRO — além disso, e mais (adv.) POSTRIDIE, PRIDIE — no dia seguinte, no dia anterior (adv.) POTISSIMUM — melhor (adv.) POTIUS — antes, de preferência (adv.) PRAESERTIM — sobretudo (adv.) PRAETER — exceto (adv.); contra / diante (conj.+acc.) PRAETEREA — além disso (adv.) PRIUS — antes (adv.); como adj.: anterior (prior, prior, prius) PRO — em frente a, em nome de (prep + abl.) PROCUL — ao longe (adv.) PROFECTO — certamente (adv.) PROPE, PROPIUS, PROXIME — perto, quase (adv.) PROPERE — rapidamente (adv.) PROPTER — devido a (conj. + acc) PRORSUM — diretamente, totalmente, de todo (adv.) PRORSUS — absolutamente (adv.) PROTINUS — adiante, em seguida, imediatamente (adv.) QUA — onde, por onde (adv.) QUĀ — onde, como (pron.) QUACUMQUE — por onde quer que seja (adv.) QUADAM (QUADAMTENUS) — até certo ponto (adv.) QUANDIU = QUAMDIU — por quanto tempo?, quanto tempo atrás (adv.) QUAMQUAM (QUANQUAM) — ainda que, bem que (conj.) QUANTUM — tanto quanto (adv.) QUARE — pelo quê?, por que motivo? (adv.) QUASI — quase, como se (adv.) QUEMADMODUM — de que forma, como (adv.) QUIA — por isso, por essa razão (conj.) QUICUMQUE, quaecumque, qoudcumque — qualquer que (adj.) QUID — por quê? (adv.) QUIDAM — um certo (adj. e pron.) QUIDEM — certamente, pelo menos (adv.) QUIN — por que não, como não, para que não (conj.); de fato (adv.), que, =ut non (adv.) QUIN ETIAM — além disso, de fato QUIPPE — de fato, certamente (adv.) QUISQUAM —qualquer um, qualquer coisa (adj. - declina a 1a parte) QUISQUE — cada um / uma/ isso (adj.) QUISQUIS, QUIDQUID — qualquer um, qualquer coisa (pron.) QUO — para que, a fim de que (adv. e conj.), onde? (adv. de lugar) QUOAD — atéque, até, enquanto (conj.) QUOD — porque (conj.), com respeito a (adv.) QUOMINUS — e não, a partir de (adv.) QUONAM — aonde, para onde (adv.) QUONDAM — outrora, antigamente (adv.) QUONIAM — desde, visto que (conj.) QUOQUE — também, e (conj.); similarmente (adv.) QUOTIENS — todas as vezes (adv.) (=QUOTIENSCUMQUE) QUOUSQUE — até quando? até que ponto? (adv.) [jamais inicia frase] RURSUS — de volta, para trás (adv., de re + versus) SALTEM — pelo menos (adv.) SCILICET — sem dúvida, indubitavelmente, justamente, obviamente (adv.) SED — mas (conj.) SEMEL — uma vez (adv.) SERO — tarde (adv.) SETIUS — pior, menos (adv.) [Nihil tamen setius = Nevertheless] SICUBI — se em algum lugar (adv.) 47 SIMUL — ao mesmo tempo (adv.) SIMULAC — tão logo quanto(adv.) SIN — mas se (conj.) SINGILLATIM — um por um, separadamente (adv.) STATIM — imediatamente (adv.) SUBINDE — imediatamente depois, repetidamente (adv.) TAM — tão, tanto (adv.) TAMEN — mas, ainda, enfim (adv.) TAMETSI — ainda que (conj.) TANDEM — enfim, finalmente (adv.) TANDEM TAMEN — mas enfim TANQUAM — como se, tanto quanto, com base em (conj. e adv.) TANTUM — apenas, somente (adv.) TOT — tantos, um grande número (numeral indecl.) TOTIDEM — o mesmo tanto que (adj. indecl.) TUM — então, em seguida (conj.) TUM — então, em seguida (adv.) TUNC — então, naquela época (adv.) UBI — a partir de (conj.); onde, em qual lugar (adv.) UBICUBI — em qualquer lugar que seja (adv.) ULTRO — voluntariamente (adv.) UMQUAM — algum dia, alguma vez, jamais, sempre (tb. UNQUAM) (adv.) [inglês: ever] UNDE — donde, de que lugar (adv.) UNDIQUE — por todos os lados (adv.) USQUE — até, continuamente (adv.), desde (ad) ou até (com ad e in), conforme a preposição UT — quando, para, a fim de (conj.) UTI — de forma que (adv. e conj.) UTINAM — oxalá que! (adv.) UTRUM — se, se... ou (adv.) [semelhante ao "whether" inglês) UTPOTE — naturalmente, como é de esperar, visto que (adv.) VALDE — muito, fortemente (adv.) VEL — ou (conj.) VERO — verdadeiramente, positivamente (adv.) VIRITIM — por cabeça (adv.) VIX — quase, por pouco (adv.) VIXDUM — mal (como em "mal chegamos e já...") (adv.) VULGO — por toda parte, geralmente, normalmente (adv.) Para sugestões e correções: vittoriopastelli(at)gmail(dot)com Substantivos Substantivos (sinótico) Pronomes Pronomes pessoais 1a e 2a pessoas Demonstrativos (pronomes pessoais anafóricos = pessoais de 3a pessoa) Empregados na função de pronome pessoal de terceira pessoa (ele, ela) ou em correlação com o relativo qui (is qui = aquele que, quem). São pronomes pessoais de 3a pessoa que funcionam também como demonstrativos. Demonstrativos (sinótico) Pronomes reflexivos de 3a pessoa Pronomes possessivos Pronomes demonstrativos Pronomes demonstrativos (sinótico) Pronomes relativos e interrogativos Pronomes relativos e interrogativos (sinótico) + DAM = PRONOMES INDEFINIDOS Adjetivos Adjetivos especiais (genitivo sing. em -ius e dativo em -i, seguindo o padrão de illius) Plus Verbos regulares | Voz ativa Indicativo Verbos regulares | Voz ativa Subjuntivo Verbos Regulares | Voz passiva Indicativo Verbos regulares | Voz passiva Subjuntivo Verbos regulares (sinótico da 1a conj.) Verbos irregulares sum, esse, fui, -, | ser eo, ire, ii, itum | ir fero, ferre, tuli, latum | suportar, carregar fio, fieri, factus sum | acontecer, ser criado, vir a ser, tornar-se malo, malle, malui, -, | preferir nolo, nolle, nolui, -, | não querer, não desejar possum, posse, potui, -, | poder, ser capaz de volo, velle, volui, -, | querer, desejar particípios Números e numerais DICAS DE FORMAÇÃO DE ADVÉRBIOS E CONJUNÇÕES LOCUÇÕES COMUNS Palavrinhas
Compartilhar