<div id="pf1" class="pf w0 h0" data-page-no="1"><div class="pc pc1 w0 h0"><img class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/a3188e98-98ea-413c-9a21-89fb47761926/bg1.png"><div class="t m0 x1 h2 y1 ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, Unicamp. IE<span class="blank _0"></span>. </div><div class="t m0 x2 h2 y2 ff1 fs0 fc1 sc0 ls7 ws0">http://dx.d<span class="blank _0"></span>oi.org/10.1590/1<span class="blank _0"></span>982-3533.2017v27n1a<span class="blank _0"></span>rt7</div><div class="t m0 x3 h3 y3 ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, v. 27, n. 1<span class="blank _0"></span> (62), p. <span class="ls8 ws1">199</span><span class="ws2">-231</span><span class="ls9">, </span>abr. 2018<span class="ff2 fs1">.<span class="blank _0"></span> </span></div><div class="c x4 y4 w2 h4"><div class="t m0 x5 h5 y5 ff1 fs2 fc2 sc1 ls7 ws12">Original a<span class="blank _1"> </span>rticles </div></div><div class="t m0 x6 h6 y6 ff3 fs3 fc0 sc0 ls7 ws12">A natureza da <span class="blank _0"></span>inflação de <span class="blank _0"></span>serviços no Bras<span class="blank _0"></span>il: 1999-2014 <span class="ff4 fs4 ws3 v1">\uf02a</span> </div><div class="t m0 x7 h7 y7 ff5 fs5 fc0 sc0 ls7 ws12">Cláudio Hamilton Matos dos Sant<span class="ws13">os <span class="fs0 lsa ws4 v2">**</span></span> </div><div class="t m0 x8 h7 y8 ff5 fs5 fc0 sc0 ls7 ws12">Antonio Carlos <span class="ws14">Macedo e <span class="ws15">Silva <span class="fs0 ws5 v2">***</span><span class="ws16"> </span></span></span></div><div class="t m0 x9 h7 y9 ff5 fs5 fc0 sc0 ls7 ws12">Cláudio Roberto Amitrano <span class="fs0 ws5 v2">**</span><span class="ws17"> </span></div><div class="t m0 xa h7 ya ff5 fs5 fc0 sc0 ls7 ws12">Sandro Sachet de Carvalho <span class="fs0 ws5 v2">**</span><span class="ws17"> </span></div><div class="t m0 xb h7 yb ff5 fs5 fc0 sc0 ls7 ws12">Ennio Fe<span class="ws18">rreira </span>Bastos Jr. <span class="fs0 ws5 v2">****<span class="fc2 lsa ws4">***</span></span> </div><div class="t m0 xc h7 yc ff5 fs5 fc0 sc0 ls7 ws12">Fernando Henrique <span class="ls0">d</span>e Araújo Esteve<span class="ws19">s <span class="fs0 ws5 v2">****</span><span class="ws1a"> </span></span></div><div class="t m0 xd h7 yd ff5 fs5 fc0 sc0 ls7 ws12">Kolai Zagbai Joe<span class="ws1b">l </span>Yannick <span class="fs0 ws5 v2">****</span><span class="ws1c"> </span></div><div class="t m0 xe h7 ye ff5 fs5 fc0 sc0 ls7 ws12">Lucikelly dos Santos Lima <span class="fs0 ws5 v2">****</span></div><div class="t m0 xf h8 yf ff6 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Resumo </div><div class="t m0 xf h9 y10 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Este <span class="blank _0"></span>artig<span class="blank _0"></span>o <span class="blank _0"></span>tem<span class="blank _0"></span> <span class="blank _0"></span>como <span class="blank _2"></span>objetivo <span class="blank _2"></span>analisar <span class="blank _2"></span>a <span class="blank _2"></span>dinâmica <span class="blank _2"></span>da <span class="blank _2"></span>in<span class="blank _1"> </span>flação <span class="blank _2"></span>de <span class="blank _2"></span>serviços <span class="blank _2"></span>no <span class="blank _0"></span>Brasil. <span class="blank _2"></span>Para <span class="blank _2"></span>isso, <span class="blank _2"></span>procurou<span class="blank _1"> </span>-</div><div class="t m0 xf h9 y11 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">se <span class="blank _0"></span>identificar os <span class="blank _2"></span>elementos constitutivos do <span class="blank _0"></span>Índice <span class="blank _0"></span>Nacional de <span class="blank _2"></span>Preços ao Cons<span class="blank _0"></span>umidor Amplo <span class="blank _0"></span>passíveis </div><div class="t m0 xf h9 y12 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">de <span class="blank _1"> </span>serem <span class="blank _1"> </span>cla<span class="blank _1"> </span>ssificados <span class="blank _1"> </span>como <span class="blank _3"> </span>serviços <span class="blank _1"> </span>d<span class="blank _1"> </span>esde <span class="blank _1"> </span>1999 <span class="blank _3"> </span>e <span class="blank _1"> </span>propôs<span class="blank _1"> </span>-se <span class="blank _1"> </span>u<span class="blank _1"> </span>m <span class="blank _1"> </span>tradutor <span class="blank _3"> </span>entre <span class="blank _1"> </span>esses <span class="blank _3"> </span>elementos <span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>os </div><div class="t m0 xf h9 y13 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">conceitos da <span class="blank _1"> </span>Classificação Nacional d<span class="blank _1"> </span>e Atividades Econô<span class="blank _1"> </span>micas. Com base <span class="blank _1"> </span>nesse traduto<span class="blank _1"> </span>r, foi <span class="blank _1"> </span>possível </div><div class="t m0 xf h9 y14 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws6">extrair<span class="lsb ws1d"> <span class="ls1 ws7">da<span class="blank _0"></span>dos<span class="ls7 ws1e"> <span class="ws12">da <span class="blank _1"> </span>P<span class="blank _1"> </span>esquisa</span> <span class="ws12">Anual <span class="blank _1"> </span>de</span> <span class="ws12">Serviços, <span class="blank _3"> </span>da <span class="blank _3"> </span>P<span class="blank _1"> </span>esquisa</span> <span class="ws6">Nacion<span class="blank _0"></span>al<span class="ls2 ws1f"> </span>por<span class="ws1d"> </span>A<span class="blank _0"></span>mostra<span class="ws1e"> </span>de<span class="ws1e"> </span>Domicílios<span class="lsc ws20"> </span><span class="ws12">e <span class="blank _1"> </span>d<span class="blank _1"> </span>a </span></span></span></span></span></div><div class="t m0 xf h9 y15 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Relação A<span class="blank _0"></span>nual das <span class="blank _2"></span>In<span class="blank _1"> </span>forma<span class="blank _0"></span>ções Sociais sobre <span class="blank _2"></span>a composição <span class="blank _2"></span>d<span class="blank _1"> </span>o <span class="blank _0"></span>valor da <span class="blank _2"></span>produção, das <span class="blank _0"></span>ocupações <span class="blank _0"></span>e do<span class="blank _0"></span>s </div><div class="t m0 xf h9 y16 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws6">rendimentos<span class="lsc ws21"> <span class="ls1">do</span></span><span class="ws22"> </span>trabalho<span class="ws1e"> <span class="ls1 ws7">dos<span class="lsc ws21"> </span></span></span>vários<span class="lsc ws21"> </span>setores<span class="lsc ws21"> </span>de<span class="ws22"> <span class="ws8">serviços<span class="blank"> </span><span class="lsc ws21"> <span class="ls1 ws7">que</span></span></span> <span class="ws9">compõem</span> <span class="ls1">o</span> <span class="ws8">IPCA.</span> </span>Os<span class="ws22"> <span class="ls1 ws7">dados<span class="lsc ws21"> </span></span><span class="ws12">analisados<span class="blank _0"></span> </span></span></div><div class="t m0 xf h9 y17 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">corroboram visões preexistentes sobre o tema e as estend<span class="blank _1"> </span>em, propondo que atenção seja dada a alguns </div><div class="t m0 xf h9 y18 ff3 fs4 fc0 sc0 ls1 ws7">poucos<span class="lsc ws23"> <span class="ls7 ws6">se<span class="blank _0"></span>tores<span class="lsc ws23"> </span>de<span class="ws24"> </span>serviços<span class="lsc ws23"> </span>com<span class="ws24"> <span class="wsa">taxas<span class="lsc ws23"> </span></span></span>excepcionais<span class="ws24"> </span>de<span class="ws24"> </span>crescime<span class="blank _0"></span>nto<span class="ws24"> </span>da<span class="ws24"> </span>produção<span class="ws24"> </span>e/ou<span class="ws24"> </span>do<span class="ws22"> </span>número<span class="ws24"> <span class="ws12">de </span></span></span></span></div><div class="t m0 xf h9 y19 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">ocupados e rendimentos desses trabalhadores. </div><div class="t m0 xf h8 y1a ff6 fs4 fc0 sc0 ls7 ws6">Palavras-chave<span class="ws25">: <span class="ff3 ws12">Inf<span class="blank _0"></span>lação <span class="blank _4"> </span>de <span class="blank _4"> </span>se<span class="blank _0"></span>rviços; <span class="blank _4"> </span>Doença <span class="blank"> </span>de <span class="blank _4"> </span>Baumol; <span class="blank"> </span>Preço<span class="ws26">s </span>relativos; <span class="blank _4"> </span>Inflaç<span class="blank _0"></span>ão <span class="blank _4"> </span>brasileira; </span></span></div><div class="t m0 xf h9 y1b ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Crescimento liderado po<span class="ws27">r </span>salários. </div><div class="t m0 xf h8 y1c ff6 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Abstract </div><div class="t m0 xf ha y1d ff7 fs4 fc0 sc0 ls3">Th<span class="ls7 ws28">e <span class="wsb">natu<span class="ws29">re <span class="ws12">of </span></span>s<span class="ws12">ervices <span class="ls4">i</span>nflation in Brazil: </span>1<span class="wsc">999<span class="ff8 ws3">\u2013</span><span class="ws12">2014 </span></span></span></span></div><div class="t m0 xf h9 y1e ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws6">This<span class="ws1e"> </span>paper<span class="ws1d"> </span>aims<span class="blank _2"></span><span class="lsc ws20"> <span class="ls7 ws6">to<span class="blank _1"> </span><span class="ws1e"> </span>shed<span class="ws1e"> </span>light<span class="ls2 ws1f"> </span>on<span class="ws2b"> </span>the<span class="ws1e"> </span>dynamics<span class="ws1e"> </span>of<span class="ws1e"> </span>Brazilian<span class="ws1e"> </span>services</span> <span class="ls7 ws6">inflation<span class="ws2c"> </span>from<span class="ws2d"> <span class="ls5">1999</span> </span>to<span class="blank _0"></span><span class="ws2e"> <span class="ws6">2014.<span class="ws1e"> <span class="ws12">In </span></span></span></span></span></span></div><div class="t m0 xf h9 y1f ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">order <span class="blank _3"> </span>to <span class="blank _3"> </span>do <span class="blank _3"> </span><span class="lsd wsd">so</span>, <span class="blank _3"> </span>it <span class="blank _3"> </span>first <span class="blank _3"> </span>identi<span class="blank _1"> </span>fies <span class="blank _1"> </span>all<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _3"> </span>disaggregated <span class="blank _1"> </span>co<span class="blank _1"> </span>mponents <span class="blank _3"> </span>of <span class="blank _3"> </span>the <span class="blank _3"> </span>B<span class="blank _1"> </span>razilian <span class="blank _3"> </span>consumer <span class="blank _1"> </span>p<span class="blank _1"> </span>rice <span class="blank _3"> </span>index </div><div class="t m0 xf h9 y20 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">that <span class="blank _1"> </span>can <span class="blank _1"> </span>b<span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _1"> </span>characterized <span class="blank _1"> </span>as <span class="blank _1"> </span>services. <span class="blank _3"> </span>These <span class="blank _1"> </span>components <span class="blank _1"> </span>are <span class="blank _3"> </span>then <span class="blank _1"> </span>translated <span class="blank _1"> </span>into <span class="blank _3"> </span>activities co<span class="blank _1"> </span>mpatible </div><div class="t m0 xf h9 y21 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">with <span class="blank _2"></span>the Brazilian <span class="blank _2"></span>National <span class="blank _2"></span>Classification <span class="blank _0"></span>of <span class="blank _2"></span>Economic <span class="blank _2"></span>Activities. This <span class="blank _2"></span>translation <span class="blank _2"></span>allo<span class="blank _1"> </span>ws <span class="blank _2"></span>the e<span class="blank _0"></span>xtraction </div><div class="t m0 xf h9 y22 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">of stru<span class="blank _1"> </span>ctural data <span class="blank _1"> </span>(value add<span class="blank _1"> </span>ed, occupations, <span class="blank _1"> </span>wages, etc.) <span class="blank _1"> </span><span class="ls5 wse">on</span> <span class="blank _1"> </span>the aforementioned <span class="blank _1"> </span>services from several </div><div class="t m0 xf h9 y23 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Brazilian <span class="blank _3"> </span>databases <span class="blank _3"> </span><span class="ff9 ls5">\u2013</span> <span class="blank _3"> </span>most <span class="blank _3"> </span>notably<span class="blank _2"></span> <span class="blank _3"> </span>th<span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>Annual <span class="blank _3"> </span>Services <span class="blank _1"> </span>S<span class="blank _1"> </span>urvey, <span class="blank _1"> </span>th<span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>National <span class="blank _3"> </span>Household <span class="blank _3"> </span>Survey<span class="blank _2"></span> <span class="blank _3"> </span>a<span class="blank _1"> </span>nd </div><div class="t m0 x10 hb y24 ff4 fs6 fc0 sc0 ls7 wsf">\uf02a<span class="ff3 ls5 ws12"> <span class="fs0 ls7 v3">Artigo <span class="blank _2"></span>recebido em 11 <span class="blank _0"></span>de deze<span class="blank _2"></span>mb<span class="blank _1"> </span>ro de <span class="blank _2"></span>2<span class="blank _1"> </span>015 e <span class="blank _2"></span>a<span class="blank _1"> </span>provado <span class="blank _2"></span>em 4 de agosto <span class="blank _2"></span>d<span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _0"></span>2017<span class="ls6">. </span>Os autor<span class="blank _0"></span>es agradece<span class="blank _2"></span>m a </span></span></div><div class="t m0 xf hc y25 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Manoel Carlo<span class="blank _0"></span>s Castro Pires, por conve<span class="blank _2"></span>rsas e in<span class="blank _1"> </span>spiração em etapas inici<span class="blank _0"></span>ais da pesquisa, bem como<span class="blank _0"></span> ao parecer<span class="blank _0"></span>ista da </div><div class="t m0 xf hc y26 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">revista <span class="ff5">Econom<span class="blank _0"></span>ia e Sociedade<span class="ff3">. </span></span></div><div class="t m0 x10 hb y27 ff3 fs6 fc0 sc0 ls7 ws12">** <span class="fs0 v3">Té<span class="blank _0"></span>cnicos de Pl<span class="blank _0"></span>anejamento <span class="lse">e </span>Pe<span class="blank _2"></span>sq<span class="blank _1"> </span>uisa (T<span class="blank _2"></span>PP) da Diretoria <span class="blank _2"></span>d<span class="blank _1"> </span>e Es<span class="blank _0"></span>tudos Ma<span class="blank _0"></span>croeconômicos <span class="blank _0"></span>(Dimac) <span class="blank _0"></span>do I<span class="blank _2"></span>p<span class="blank _1"> </span>ea. </span></div><div class="t m0 xf hc y28 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws5">E-mail:<span class="ws2a"> </span><span class="fc1">claudio.sa<span class="blank _0"></span>ntos@ipea.gov<span class="blank _0"></span>.br<span class="fc0 ls6 ws12">, </span>claudio.am<span class="blank _0"></span>itrano@ipea.g<span class="blank _0"></span>ov.br<span class="fc0 ls6 ws12">, </span>andro.carv<span class="blank _0"></span>alho@ipea.gov<span class="blank _0"></span>.br<span class="fc0">.</span></span></div><div class="t m0 x10 hb y29 ff3 fs6 fc0 sc0 ls7 ws2f">*** <span class="fs0 ws30 v3">Professor <span class="ws31">do <span class="ws32">Instituto <span class="ws33">de <span class="ws34">Economia <span class="ws35">da <span class="ws36">Unicamp. <span class="ws37">E-mail </span></span>para <span class="ws5">contato:<span class="ws38"> </span><span class="fc1">acmacsil@gmail.com</span>.<span class="ws39"> </span></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="t m0 x10 hd y2a ff3 fs6 fc0 sc0 ls7 ws10">****<span class="ffa fs0 ws3a v3"> <span class="ff3 ws5">Pesquisadores<span class="ws3a"> do <span class="ws3b">Programa de <span class="ws3c">Pesquisa </span>para <span class="ws3c">o <span class="ws3d">Desenvolvimento <span class="ws3e">Nacional <span class="ws3f">(PNPD) </span></span></span></span>na <span class="ws12">Dimac/Ipea, </span></span></span></span></span></div><div class="t m0 xf hc y2b ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws5">Brasília,<span class="ws40"> </span>DF<span class="blank _0"></span>,<span class="ws40"> <span class="ws11">Brasil.<span class="ws2d"> </span></span></span>E-mails<span class="lsf">:<span class="ws41"> </span></span><span class="fc1">enniof<span class="blank _0"></span>erre<span class="blank _0"></span>irab@gmail.com<span class="fc0 ls6">,<span class="ws20"> </span></span>fh_estev<span class="blank _0"></span>es@hotmail.com<span class="fc0 ls10">,<span class="ws42"> </span></span>y<span class="blank _0"></span>annick.kolai@hotm<span class="blank _0"></span>ail.com<span class="fc0 ws12">, </span></span></div><div class="t m0 xf hc y2c ff3 fs0 fc1 sc0 ls7 ws5">lkellysl<span class="blank _0"></span>@gmail.com<span class="fc0 ws12">. </span></div><a class="l"><div class="d m1" style="border-style:none;position:absolute;left:94.642000px;bottom:117.760000px;width:93.398000px;height:11.000000px;background-color:rgba(255,255,255,0.000001);"></div></a><a class="l"><div class="d m1" style="border-style:none;position:absolute;left:187.540000px;bottom:117.760000px;width:101.840000px;height:11.000000px;background-color:rgba(255,255,255,0.000001);"></div></a><a class="l"><div class="d m1" style="border-style:none;position:absolute;left:288.880000px;bottom:117.760000px;width:95.610000px;height:11.000000px;background-color:rgba(255,255,255,0.000001);"></div></a><a class="l"><div class="d m1" style="border-style:none;position:absolute;left:331.841000px;bottom:106.492000px;width:73.725000px;height:10.168000px;background-color:rgba(255,255,255,0.000001);"></div></a><a class="l"><div class="d m1" style="border-style:none;position:absolute;left:166.479000px;bottom:84.416400px;width:91.415000px;height:10.167600px;background-color:rgba(255,255,255,0.000001);"></div></a><a class="l"><div class="d m1" style="border-style:none;position:absolute;left:257.924000px;bottom:84.416400px;width:86.150000px;height:10.167600px;background-color:rgba(255,255,255,0.000001);"></div></a><a class="l"><div class="d m1" style="border-style:none;position:absolute;left:343.984000px;bottom:84.416400px;width:95.611000px;height:10.167600px;background-color:rgba(255,255,255,0.000001);"></div></a><a class="l"><div class="d m1" style="border-style:none;position:absolute;left:68.650000px;bottom:73.760000px;width:69.410000px;height:11.000000px;background-color:rgba(255,255,255,0.000001);"></div></a></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf2" class="pf w0 h0" data-page-no="2"><div class="pc pc2 w0 h0"><img class="bi x0 y2d w1 he" alt="" src="https://files.passeidireto.com/a3188e98-98ea-413c-9a21-89fb47761926/bg2.png"><div class="t m0 xf hf y2e ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Cláudio Hamilt<span class="blank _0"></span>on Matos dos San<span class="blank _0"></span>tos, Antonio Carlos Mace<span class="blank _0"></span>do e Silva, <span class="blank _2"></span>C<span class="blank _1"> </span>láudio Robe<span class="blank _0"></span>rto Amitrano et al.<span class="fs1"> </span></div><div class="t m0 xf h2 y2f ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">200 <span class="blank _5"> </span>Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, v. 27, n. 1<span class="blank _0"></span> (62), p. <span class="ls8 ws1">199</span>-231, abr. 2018. </div><div class="t m0 xf h9 y30 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">administrative <span class="blank _3"> </span>record<span class="blank _1"> </span>s <span class="blank _6"> </span>of <span class="blank _6"> </span>the <span class="blank _6"> </span>Ministry <span class="blank _3"> </span>o<span class="blank _1"> </span>f <span class="blank _6"> </span>Labour. <span class="blank _6"> </span>These <span class="blank _6"> </span>new <span class="blank _6"> </span>structural <span class="blank _6"> </span>da<span class="blank _1"> </span>ta <span class="blank _6"> </span>corroborate <span class="blank _6"> </span>preexisting </div><div class="t m0 xf h9 y31 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">views <span class="blank _3"> </span>on <span class="blank _3"> </span>th<span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>determinants <span class="blank _3"> </span>of <span class="blank _3"> </span>Br<span class="blank _1"> </span>azilian <span class="blank _3"> </span>services <span class="blank _3"> </span>in<span class="blank _1"> </span>flation, <span class="blank _6"> </span>but <span class="blank _6"> </span>they <span class="blank _3"> </span>also <span class="blank _3"> </span>add <span class="blank _6"> </span>to <span class="blank _6"> </span>them, <span class="blank _3"> </span>suggesting <span class="blank _3"> </span>that </div><div class="t m0 xf h9 y32 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">attention should be <span class="blank _0"></span>paid to a handf<span class="blank _2"></span>u<span class="blank _1"> </span>l of sectors w<span class="blank _0"></span>ith exceptional rates of<span class="blank _0"></span> growth in value added and/o<span class="blank _0"></span>r/ </div><div class="t m0 xf h9 y33 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">occupation and/or wage<span class="lsd wsd">s.</span> </div><div class="t m0 xf h8 y34 ff6 fs4 fc0 sc0 ls7 ws43">Keywords<span class="ff3 ls11">:</span><span class="ws12"> <span class="blank _2"></span><span class="ff3">Services <span class="blank _2"></span>inflation; <span class="blank _2"></span>Baumol<span class="ff9 ls12">\u2019</span>s <span class="blank _2"></span>d<span class="blank _1"> </span>isease; <span class="blank _2"></span>Relative <span class="blank _2"></span>prices; <span class="blank _2"></span>Brazilian <span class="blank _2"></span>in<span class="blank _1"> </span>flation; <span class="blank _2"></span>Wage-led <span class="blank _2"></span>growth. </span></span></div><div class="t m0 xf h8 y35 ff6 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">JEL <span class="ff3">C02, E31, E64. </span></div><div class="t m0 xf h10 y36 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 xf h11 y37 ff6 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">1 Introdução </div><div class="t m0 x11 h10 y38 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">Economistas <span class="blank _7"> </span>heterodoxos <span class="blank _7"> </span>há <span class="blank _7"> </span>muito <span class="blank _7"> </span>questionam <span class="blank _7"> </span>a <span class="blank _8"> </span>existência <span class="blank _7"> </span>de <span class="blank _8"> </span><span class="ff5">t<span class="blank _1"> </span>rade-off </span></div><div class="t m0 xf h10 y39 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">entre eq<span class="blank _2"></span>ui<span class="blank _1"> </span>dade <span class="blank _2"></span>e cres<span class="blank _0"></span>cimento. <span class="blank _2"></span>Na narrat<span class="blank _0"></span>iva <span class="blank _0"></span>proposta <span class="blank _2"></span>pelos cham<span class="blank _2"></span>ados<span class="blank _1"> </span> m<span class="blank _2"></span>odelos <span class="ff5 ws44">wage-</span></div><div class="t m0 xf h10 y3a ff5 fs1 fc3 sc0 ls7 ws44">led<span class="ff3 ws12">, <span class="blank _2"></span>choques <span class="blank _0"></span>salariais <span class="blank _2"></span>que <span class="blank _2"></span>efetivam<span class="blank _0"></span>ente <span class="blank _0"></span>aum<span class="blank _0"></span>entam <span class="blank _2"></span>a par<span class="blank _0"></span>ticipação <span class="blank _2"></span>dos <span class="blank _2"></span>assalariados <span class="blank _2"></span>no </span></div><div class="t m0 xf h10 y3b ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">produto <span class="blank _1"> </span>estimulam <span class="blank _1"> </span>não <span class="blank _1"> </span>só <span class="blank _3"> </span>o <span class="blank _1"> </span>consumo <span class="blank _1"> </span>como <span class="blank _1"> </span>t<span class="blank _1"> </span>ambém <span class="blank _1"> </span>o <span class="blank _3"> </span>investim<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>o, <span class="blank _1"> </span>levando <span class="blank _3"> </span>a <span class="blank _3"> </span>um </div><div class="t m0 xf h10 y3c ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">maior <span class="blank _9"> </span>crescimento <span class="blank _9"> </span>econôm<span class="blank _2"></span>ico. <span class="blank _a"> </span>O <span class="blank _9"> </span>círculo <span class="blank _a"> </span>v<span class="blank _0"></span>irtuoso <span class="blank _9"> </span>pode <span class="blank _a"> </span>ser <span class="blank _9"> </span>alargado <span class="blank _9"> </span>pela<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y3d ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">incorporação <span class="blank _6"> </span>da <span class="blank _b"> </span>lei <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _6"> </span>Kaldor<span class="blank _1"> </span>-Verdoorn <span class="blank _6"> </span>ao <span class="blank _b"> </span>tratamento <span class="blank _6"> </span>da <span class="blank _b"> </span>oferta: <span class="blank _b"> </span>a <span class="blank _b"> </span>acelera<span class="blank _0"></span>ção <span class="blank _b"> </span>do<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y3e ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">produto <span class="blank _2"></span>acelera <span class="blank _2"></span>tam<span class="blank _2"></span>bém <span class="blank _2"></span>a <span class="blank _2"></span>pr<span class="blank _1"> </span>odutividade <span class="blank _2"></span>do <span class="blank _2"></span>trabalh<span class="blank _0"></span>o, <span class="blank _2"></span>amenizando <span class="blank _2"></span>eventuais <span class="blank _2"></span>pre<span class="blank _0"></span>ssões<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y3f ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">sobre <span class="blank _0"></span>a <span class="blank _2"></span>i<span class="blank _1"> </span>nflação <span class="blank _2"></span>e <span class="blank _0"></span>sobre <span class="blank _2"></span>a b<span class="blank _0"></span>alança <span class="blank _2"></span>comercial. <span class="blank _2"></span>No m<span class="blank _0"></span>elhor c<span class="blank _2"></span>enário pos<span class="blank _0"></span>síve<span class="blank _1"> </span>l, <span class="blank _2"></span>o aum<span class="blank _2"></span>ento </div><div class="t m0 xf h10 y40 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">na <span class="blank _c"> </span>demanda <span class="blank _c"> </span>por <span class="blank _c"> </span>b<span class="blank _0"></span>ens <span class="blank _c"> </span>de <span class="blank _c"> </span>consum<span class="blank _2"></span>o <span class="blank _c"> </span>direciona<span class="blank _1"> </span>-se, <span class="blank _c"> </span>em<span class="blank _2"></span> <span class="blank _c"> </span>lar<span class="blank _1"> </span>ga <span class="blank _c"> </span>medida, <span class="blank _c"> </span>para <span class="blank _c"> </span>be<span class="blank _0"></span>ns </div><div class="t m0 xf h10 y41 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">industriais produzidos internam<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _1"> </span>com baixos coeficientes de <span class="blank _1"> </span>importação <span class="ff9 ls13">\u2013</span> <span class="blank _1"> </span>o que </div><div class="t m0 xf h10 y42 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">alivia, <span class="blank _b"> </span>uma <span class="blank _6"> </span>vez <span class="blank _b"> </span>mais, <span class="blank _6"> </span>o <span class="blank _b"> </span>impacto <span class="blank _b"> </span>sobre <span class="blank _6"> </span>a <span class="blank _b"> </span>balança <span class="blank _6"> </span>comercial. <span class="blank _b"> </span>As <span class="blank _6"> </span>firmas <span class="blank _b"> </span>industriais </div><div class="t m0 xf h10 y43 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">operam hab<span class="blank _2"></span>i<span class="blank _1"> </span>tualmente<span class="blank _0"></span> com<span class="blank _0"></span> capacidade <span class="blank _2"></span>ociosa e <span class="blank _2"></span>respondem <span class="blank _0"></span>ao aumento <span class="blank _0"></span>da d<span class="blank _2"></span>emanda </div><div class="t m0 xf h10 y44 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">com aumento da p<span class="blank _0"></span>rodução e, poster<span class="blank _0"></span>iormente, do próp<span class="blank _2"></span>r<span class="blank _1"> </span>io investim<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>o</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x13 h13 y46 ff3 fs2 fc3 sc0 ls7">1</div></div><div class="t m0 x14 h10 y44 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">. </div><div class="t m0 x11 h10 y47 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">Entre <span class="blank _b"> </span>(grosso <span class="blank _b"> </span>modo) <span class="blank _b"> </span>2004 <span class="blank _b"> </span>e <span class="blank _d"> </span>2011, <span class="blank _6"> </span>a <span class="blank _d"> </span>econom<span class="blank _0"></span>ia <span class="blank _b"> </span>brasileira <span class="blank _b"> </span>conciliou <span class="blank _b"> </span>maior </div><div class="t m0 xf h10 y48 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">equidade <span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>crescim<span class="blank _0"></span>ento. <span class="blank _3"> </span>Mas <span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _3"> </span>experiência <span class="blank _1"> </span>não <span class="blank _3"> </span>transcorreu <span class="blank _1"> </span>no <span class="blank _1"> </span>melhor <span class="blank _3"> </span>dos <span class="blank _1"> </span>mundos </div><div class="t m0 xf h10 y49 ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">(heterodoxos) <span class="blank _b"> </span>possíveis. <span class="blank _b"> </span>O <span class="blank _d"> </span>círculo <span class="blank _b"> </span>virtuoso, <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _b"> </span>um <span class="blank _d"> </span>lado, <span class="blank _b"> </span>fr<span class="blank _1"> </span>ustrou <span class="blank _b"> </span>as <span class="blank _b"> </span>expectativas </div><div class="t m0 xf h10 y4a ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">mais otimistas <span class="blank _1"> </span>com relação à <span class="blank _1"> </span>produtividade do <span class="blank _1"> </span>trabalho; <span class="blank _1"> </span>de outro, <span class="blank _1"> </span>surpreendeu pela </div><div class="t m0 xf h10 y4b ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">baixa capacidade<span class="blank _0"></span> de impulsionar a p<span class="blank _0"></span>rodução industr<span class="blank _0"></span>ial. </div><div class="t m0 x11 h10 y4c ff3 fs1 fc3 sc0 ls14">A<span class="ff9 ls7 ws12">mbos <span class="blank _a"> </span>os <span class="blank _a"> </span>\u201clados\u201d, <span class="blank _e"> </span>frustração<span class="blank _0"></span> <span class="blank _e"> </span>e <span class="blank _a"> </span>surpresa <span class="blank _f"> </span>\u2013<span class="ff3"> <span class="blank _a"> </span>chamando <span class="blank _a"> </span>a <span class="blank _e"> </span>atenção, </span></span></div><div class="t m0 xf h10 y4d ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">respectivam<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>e, <span class="blank _1"> </span>para <span class="blank _3"> </span>aspectos da <span class="blank _3"> </span>oferta <span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>da <span class="blank _1"> </span>demanda <span class="blank _3"> </span><span class="ff9 ls6">\u2013</span> <span class="blank _1"> </span>convergem<span class="blank _2"></span> <span class="blank _3"> </span>na <span class="blank _3"> </span>explicação </div><div class="t m0 xf h10 y4e ff3 fs1 fc3 sc0 ls7 ws12">de um outro inc<span class="blank _0"></span>ômodo desdobram<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>o: o acentuado<span class="blank _0"></span> <span class="fc0">encarecimento <span class="blank _2"></span>r<span class="blank _1"> </span>elativo, a p<span class="blank _0"></span>artir </span></div><div class="t m0 xf h10 y4f ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">de <span class="blank _3"> </span>fins <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _3"> </span>2005, <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _3"> </span>vários <span class="blank _1"> </span>dos <span class="blank _3"> </span>ser<span class="blank _1"> </span>viços <span class="blank _1"> </span>que <span class="blank _3"> </span>compõem<span class="blank _0"></span> <span class="blank _3"> </span>o <span class="blank _3"> </span>Índice <span class="blank _1"> </span>Nacional <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _3"> </span>Preços </div><div class="t m0 xf h10 y50 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">ao Consumidor Am<span class="blank _2"></span>plo (<span class="blank _1"> </span>IPC<span class="blank _0"></span>A). Este é o tema centra<span class="blank _0"></span>l deste texto. </div><div class="t m0 x11 h10 y51 ff3 fs1 fc0 sc0 ls16 ws12">A <span class="blank _b"> </span><span class="ls7">persistentemente <span class="blank _6"> </span>elevada <span class="blank _b"> </span>inflação <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _b"> </span>serviços <span class="blank _6"> </span>não <span class="blank _b"> </span>passou <span class="blank _b"> </span>despercebida </span></div><div class="t m0 xf h10 y52 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">(BCB, <span class="blank _1"> </span>2011<span class="ls17">; <span class="blank _1"> </span></span>2013a; <span class="blank _1"> </span>Dieese, <span class="blank _1"> </span>2011; <span class="blank _1"> </span>Frischtak, 2013;<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _1"> </span>Giovannetti, <span class="blank _1"> </span>2013<span class="ls18 ws45">).</span> <span class="blank _1"> </span>Duas <span class="blank _1"> </span>teses </div><div class="t m0 xf h10 y53 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">clássicas <span class="blank _d"> </span>sobre <span class="blank _d"> </span>a <span class="blank _7"> </span>dinâm<span class="blank _0"></span>ica <span class="blank _d"> </span>do <span class="blank _7"> </span>setor <span class="blank _d"> </span>serviços <span class="blank _7"> </span>voltaram<span class="blank _2"></span>, <span class="blank _7"> </span>co<span class="blank _1"> </span>m <span class="blank _d"> </span>força, <span class="blank _d"> </span>ao <span class="blank _d"> </span>centro <span class="blank _7"> </span>das </div><div class="t m0 xf h10 y54 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">atenções. </div><div class="t m0 x11 h10 y55 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">A <span class="blank _2"></span>primeira, <span class="blank _10"></span>postulada <span class="blank _10"></span>originalm<span class="blank _2"></span>ente <span class="blank _2"></span>por <span class="blank _10"></span>Allan <span class="blank _2"></span>Fisher <span class="blank _10"></span>e <span class="blank _10"></span>Colin <span class="blank _2"></span>Clark</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x15 h13 y56 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">2</div></div><div class="t m0 x16 h10 y55 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">, <span class="blank _10"></span>entende </div><div class="t m0 xf h10 y57 ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">que <span class="blank"> </span>os <span class="blank _4"> </span>serv<span class="blank _0"></span>iços <span class="blank"> </span>pod<span class="blank _0"></span>em <span class="blank _4"> </span>ser <span class="blank _4"> </span>ca<span class="blank _0"></span>racterizados <span class="blank _4"> </span>com<span class="blank _2"></span>o <span class="blank"> </span>bens <span class="blank"> </span>\u201csuperiores\u201d.<span class="blank _2"></span> <span class="blank"> </span>Portanto, <span class="blank"> </span>à<span class="ff3"> </span></div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 xf h3 y58 ff2 fs1 fc0 sc0 ls15 ws12"> </div></div><div class="t m0 x17 h3 y58 ff2 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x10 hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">1</div></div><div class="t m0 x11 hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) Ver, a respe<span class="blank _0"></span>ito, Brasil (2003). </div><div class="t m0 x10 hc y5a ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc y5a ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">2</div></div><div class="t m0 x11 hc y5a ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) Ver sobre<span class="blank _0"></span>tudo Clark (1940). </div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf3" class="pf w0 h0" data-page-no="3"><div class="pc pc3 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi xf y5b w4 h14" alt="" src="https://files.passeidireto.com/a3188e98-98ea-413c-9a21-89fb47761926/bg3.png"><div class="t m0 x19 h2 y1 ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">A natureza da inf<span class="blank _0"></span>lação de serviços <span class="blank _2"></span>no B<span class="blank _1"> </span>rasil: 199<span class="blank _0"></span>9-2014 </div><div class="t m0 xf h2 y5c ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, v. 27, n. 1<span class="blank _0"></span> (62), p. <span class="ls8 ws1">199</span><span class="ws2">-231</span><span class="ls9">, </span>abr. 2018. <span class="blank _5"> </span> 201 </div><div class="t m0 xf h15 y5d ff2 fs7 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 xf h10 y5e ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">medida <span class="blank _d"> </span>que <span class="blank _7"> </span>a <span class="blank _7"> </span>renda <span class="blank _d"> </span>dos <span class="blank _7"> </span>indivíduos <span class="blank _d"> </span>ou <span class="blank _d"> </span>da <span class="blank _7"> </span>sociedade <span class="blank _d"> </span>aumenta, <span class="blank _7"> </span>a <span class="blank _d"> </span>participação <span class="blank _d"> </span>do </div><div class="t m0 xf h10 y5f ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">consumo <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _3"> </span>serviços <span class="blank _3"> </span>no <span class="blank _3"> </span>consumo <span class="blank _1"> </span>total <span class="blank _3"> </span>cresce, <span class="blank _3"> </span>e <span class="blank _3"> </span>com <span class="blank _1"> </span>ela <span class="blank _3"> </span>cresce <span class="blank _3"> </span>a <span class="blank _3"> </span>participação <span class="blank _1"> </span>dos </div><div class="t m0 xf h10 y60 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">serviços no valo<span class="blank _0"></span>r adicionado e na o<span class="blank _0"></span>cupação agregado<span class="blank _0"></span>s. </div><div class="t m0 x11 h10 y61 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">A <span class="blank _1"> </span>segunda <span class="blank _1"> </span>tese <span class="blank _3"> </span>explora a <span class="blank _3"> </span>assimetria <span class="blank _1"> </span>no <span class="blank _3"> </span>crescimento<span class="blank _0"></span> <span class="blank _1"> </span>da <span class="blank _3"> </span>produtiv<span class="blank _0"></span>idade <span class="blank _1"> </span>entre </div><div class="t m0 xf h10 y62 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">os <span class="blank _2"></span>setores <span class="blank _2"></span>produtores <span class="blank _2"></span>de <span class="blank _2"></span>bens <span class="blank _2"></span>e <span class="blank _2"></span>de <span class="blank _0"></span>serviços. <span class="blank _2"></span>Na <span class="blank _2"></span>análise <span class="blank _2"></span>seminal <span class="blank _2"></span>de <span class="blank _2"></span>Baumol <span class="blank _2"></span>e <span class="blank _2"></span>Bowden </div><div class="t m0 xf h10 y63 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">(1965), <span class="blank _1"> </span>os <span class="blank _3"> </span>custos <span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>os <span class="blank _1"> </span>preços <span class="blank _3"> </span>(de <span class="blank _3"> </span>grand<span class="blank _0"></span>e <span class="blank _1"> </span>parte) <span class="blank _3"> </span>dos <span class="blank _3"> </span>serv<span class="blank _0"></span>iços <span class="blank _3"> </span>tendem<span class="blank _0"></span> <span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _3"> </span>crescer <span class="blank _3"> </span>m<span class="blank _0"></span>ais </div><div class="t m0 xf h10 y64 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">rapidamente <span class="blank _11"> </span>do <span class="blank _11"> </span>que <span class="blank _11"> </span>os <span class="blank _11"> </span>dos <span class="blank _11"> </span>bens <span class="blank _11"> </span>produzidos <span class="blank _11"> </span>pelos <span class="blank _11"> </span>setores <span class="blank _11"> </span>(principalment<span class="blank _0"></span>e </div><div class="t m0 xf h10 y65 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">industriais) <span class="blank _d"> </span>em <span class="blank _7"> </span>que <span class="blank _7"> </span>o <span class="blank _d"> </span>cr<span class="blank _1"> </span>escim<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>o <span class="blank _7"> </span>da <span class="blank _7"> </span>produtiv<span class="blank _0"></span>idade <span class="blank _d"> </span>é <span class="blank _8"> </span>maior. <span class="blank _7"> </span>Segundo <span class="blank _7"> </span>a <span class="blank _7"> </span>tese <span class="blank _d"> </span>da </div><div class="t m0 xf h16 y66 ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">\u201cdoença <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _6"> </span>custos\u201d</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x2 h13 y67 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">3</div></div><div class="t m0 x1a h10 y66 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws44">,<span class="fs2 ls19 ws12 v4"> </span><span class="ff9 ws12">o <span class="blank _6"> </span>baixo <span class="blank _6"> </span>crescimento <span class="blank _6"> </span>da <span class="blank _6"> </span>produtividade <span class="blank _6"> </span>no <span class="blank _6"> </span>\u201csetor <span class="blank _6"> </span>terciário\u201d <span class="blank _6"> </span>se </span></div><div class="t m0 xf h10 y68 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">deve <span class="blank _7"> </span>a <span class="blank _7"> </span>característic<span class="blank _0"></span>as <span class="blank _7"> </span>inerentes <span class="blank _d"> </span>à <span class="blank _7"> </span>estrutura <span class="blank _d"> </span>tecnológica <span class="blank _7"> </span>de <span class="blank _7"> </span>vários <span class="blank _d"> </span>serviços, <span class="blank _d"> </span>como<span class="blank _1"> </span> </div><div class="t m0 xf h10 y69 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">baixa intens<span class="blank _0"></span>idade em<span class="blank _0"></span> capital e <span class="blank _0"></span>alta intensida<span class="blank _0"></span>de em<span class="blank _0"></span> trabalho hum<span class="blank _2"></span>ano não substituível<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y3b ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws44">\u2013<span class="ff3 ws12"> <span class="blank _12"> </span>seja <span class="blank _12"> </span>esse <span class="blank _8"> </span>mais <span class="blank _8"> </span>(como <span class="blank _12"> </span>o <span class="blank _12"> </span>de <span class="blank _12"> </span>advogados, <span class="blank _8"> </span>médicos <span class="blank _8"> </span>ou <span class="blank _12"> </span>violoncelis<span class="blank _0"></span>tas) <span class="blank _12"> </span>ou <span class="blank _8"> </span>menos </span></div><div class="t m0 xf h10 y6a ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">qualificado <span class="blank _13"> </span>(como <span class="blank _13"> </span>o <span class="blank _13"> </span>de <span class="blank _11"> </span>g<span class="blank _2"></span>ar<span class="blank _1"> </span>çons, <span class="blank _13"> </span>manicures <span class="blank _13"> </span>ou <span class="blank _13"> </span>empregadas <span class="blank _13"> </span>domésticas). <span class="blank _13"> </span>A </div><div class="t m0 xf h10 y6b ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">dificuldade <span class="blank _7"> </span>em <span class="blank _7"> </span>substituir <span class="blank _7"> </span>o <span class="blank _8"> </span>fator <span class="blank _8"> </span>de <span class="blank _7"> </span>produção <span class="blank _7"> </span>trabalho, <span class="blank _7"> </span>associado <span class="blank _7"> </span>a <span class="blank _8"> </span>um <span class="blank _7"> </span>suposto </div><div class="t m0 xf h10 y6c ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">movimento <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _3"> </span>convergênci<span class="blank _2"></span>a <span class="blank _3"> </span>dos <span class="blank _3"> </span>salários <span class="blank _3"> </span>reais <span class="blank _1"> </span>entre <span class="blank _1"> </span>i<span class="blank _1"> </span>ndústria <span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>serviços, <span class="blank _1"> </span>faria <span class="blank _3"> </span>com </div><div class="t m0 xf h10 y6d ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">que <span class="blank _1"> </span>os <span class="blank _3"> </span>preços<span class="blank _0"></span> <span class="blank _1"> </span>destas <span class="blank _3"> </span>ativid<span class="blank _0"></span>ades <span class="blank _1"> </span>tivessem <span class="blank _1"> </span>uma <span class="blank _1"> </span>tendência <span class="blank _1"> </span>à <span class="blank _1"> </span>elevação. <span class="blank _1"> </span>Isto <span class="blank _1"> </span>porque, <span class="blank _1"> </span>se </div><div class="t m0 xf h10 y6e ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">os <span class="blank _1"> </span>salários sobem de <span class="blank _1"> </span>acordo com a <span class="blank _1"> </span>pr<span class="blank _1"> </span>odutividade industrial e não <span class="blank _1"> </span>há incremento de </div><div class="t m0 xf h10 y6f ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">produtividade <span class="blank _6"> </span>nos <span class="blank _6"> </span>serviços <span class="blank _6"> </span>que <span class="blank _6"> </span>compense <span class="blank _6"> </span>a <span class="blank _6"> </span>elevação <span class="blank _3"> </span>des<span class="blank _1"> </span>ses <span class="blank _6"> </span>custos, <span class="blank _6"> </span>então <span class="blank _6"> </span>a <span class="blank _6"> </span>única </div><div class="t m0 xf h10 y70 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">possibilidade <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _1"> </span>as <span class="blank _1"> </span>empresas <span class="blank _1"> </span>não <span class="blank _1"> </span>registrarem <span class="blank _1"> </span>diminuição <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _1"> </span>suas <span class="blank _1"> </span>margens <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _1"> </span>l<span class="blank _1"> </span>ucro<span class="blank _2"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y71 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">é através da elev<span class="blank _2"></span>ação dos preços</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x1b h13 y72 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">4</div></div><div class="t m0 x1c h10 y71 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">. </div><div class="t m0 x11 h10 y73 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">No Brasil <span class="blank _1"> </span>(Frischtak, 2013; S<span class="blank _1"> </span>antos, 2013), o <span class="blank _1"> </span>comportam<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>o <span class="blank _1"> </span>da i<span class="blank _1"> </span>nflação de </div><div class="t m0 xf h10 y74 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">serviços teria resultado (à la Clark) do efeito da forte pressão de demanda, derivada </div><div class="t m0 xf h10 y75 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">do <span class="blank _2"></span>rápido <span class="blank _0"></span>crescim<span class="blank _0"></span>ento <span class="blank _0"></span>da <span class="blank _2"></span>renda <span class="blank _2"></span>dos ex<span class="blank _2"></span>t<span class="blank _1"> </span>ratos <span class="blank _2"></span>mais <span class="blank _2"></span>pobres <span class="blank _2"></span>da po<span class="blank _0"></span>pulação, <span class="blank _2"></span>sobre <span class="blank _2"></span>setores </div><div class="t m0 xf h10 y76 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">(à l<span class="blank _0"></span>a Baum<span class="blank _2"></span>ol) cuja <span class="blank _0"></span>oferta <span class="blank _2"></span>é caracter<span class="blank _0"></span>izada <span class="blank _0"></span>pela <span class="blank _0"></span>baixa <span class="blank _2"></span>produtividade <span class="blank _0"></span>e <span class="blank _2"></span>pela intensidad<span class="blank _2"></span>e </div><div class="t m0 xf h10 y77 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">em trabalho. </div><div class="t m0 x11 h10 y78 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Entretanto, <span class="blank _b"> </span>parece <span class="blank _b"> </span>justa <span class="blank _d"> </span>a <span class="blank _b"> </span>afirmação <span class="blank _d"> </span>de <span class="blank _b"> </span>que <span class="blank _d"> </span>o <span class="blank _b"> </span>tema <span class="blank _7"> </span>foi <span class="blank _b"> </span>insuficientemente<span class="blank _2"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y79 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">explorado. <span class="blank _12"> </span>Conquan<span class="blank _0"></span>to <span class="blank"> </span>v<span class="blank _0"></span>ários <span class="blank _12"> </span>esforços <span class="blank _8"> </span>meritórios <span class="blank _12"> </span>de <span class="blank _12"> </span>modelagem<span class="blank _2"></span> <span class="blank"> </span>da <span class="blank _12"> </span>inflação <span class="blank _8"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y7a ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">serviços <span class="blank _7"> </span>como <span class="blank _d"> </span>um <span class="blank _7"> </span>todo <span class="blank _7"> </span>(<span class="ls1a ws46">BCB</span>, <span class="blank _7"> </span>2013b, <span class="blank _7"> </span>Giovannetti, <span class="blank _7"> </span>2013) <span class="blank _7"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _7"> </span>e <span class="blank _7"> </span>de <span class="blank _7"> </span>desagregaç<span class="blank _0"></span>ões </div><div class="t m0 xf h10 y7b ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">interessantes <span class="blank _6"> </span>desta <span class="blank _6"> </span>última <span class="blank _6"> </span>variável <span class="blank _6"> </span>(BCB, <span class="blank _6"> </span>2013a) <span class="blank _6"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _b"> </span>tenham<span class="blank _0"></span> <span class="blank _6"> </span>aparecido <span class="blank _6"> </span>nos <span class="blank _b"> </span>últim<span class="blank _0"></span>os </div><div class="t m0 xf h10 y7c ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">anos, <span class="blank _2"></span>nenhum <span class="blank _2"></span>deles se<span class="blank _2"></span> debr<span class="blank _2"></span>uça<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _2"></span>sobre <span class="blank _2"></span>as car<span class="blank _0"></span>acterísticas <span class="blank _10"></span>estrut<span class="blank _1"> </span>urais <span class="blank _2"></span>dos <span class="blank _2"></span>vários <span class="blank _2"></span>tipos <span class="blank _2"></span>de </div><div class="t m0 xf h10 y7d ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">serviços que com<span class="blank _2"></span>põem o IPCA. </div><div class="t m0 x11 h10 y7e ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Este texto procur<span class="blank _0"></span>a iluminar <span class="blank _0"></span>a relação en<span class="blank _0"></span>tre essas caract<span class="blank _0"></span>erísticas estrut<span class="blank _0"></span>urais e </div><div class="t m0 xf h10 y7f ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">a <span class="blank _b"> </span>dinâmica <span class="blank _b"> </span>da <span class="blank _b"> </span>inflação <span class="blank _d"> </span>de <span class="blank _6"> </span>se<span class="blank _1"> </span>rviços <span class="blank _b"> </span>no <span class="blank _b"> </span>país. <span class="blank _b"> </span>Para <span class="blank _b"> </span>isso, <span class="blank _d"> </span>compatibiliza <span class="blank _b"> </span>informações<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y80 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">provenientes <span class="blank _0"></span>de dife<span class="blank _0"></span>rentes <span class="blank _2"></span>bases de dado<span class="blank _0"></span>s, tan<span class="blank _0"></span>to do <span class="blank _0"></span>Instituto <span class="blank _2"></span>Brasileiro de <span class="blank _0"></span>Geograf<span class="blank _0"></span>ia </div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 xf h3 y81 ff2 fs1 fc0 sc0 ls15 ws12"> </div></div><div class="t m0 x17 h3 y81 ff2 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x10 hc y26 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc y26 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">3</div></div><div class="t m0 x11 hc y26 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) <span class="blank _3"> </span>Ver <span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _3"> </span>esse <span class="blank _3"> </span>respeito <span class="blank _1"> </span>também <span class="blank _3"> </span>Baumol<span class="blank _0"></span> <span class="blank _3"> </span>(1967), <span class="blank _3"> </span>Baumo<span class="blank _0"></span>l; <span class="blank _3"> </span>Blackman; <span class="blank _1"> </span>Wolff <span class="blank _3"> </span>(1985),<span class="blank _0"></span> <span class="blank _3"> </span>Daniels <span class="blank _1"> </span>(1993), <span class="blank _3"> </span>Kon<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf hc y82 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">(1999). </div><div class="t m0 x10 hc y28 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc y28 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">4</div></div><div class="t m0 x11 hc y28 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) Uma terceira te<span class="blank _0"></span>se importante, c<span class="blank _0"></span>apitaneada por Ge<span class="blank _2"></span>rshu<span class="blank _1"> </span>ny (1987), <span class="blank _0"></span>destaca o papel<span class="blank _0"></span> da mudança estr<span class="blank _2"></span>u<span class="blank _1"> </span>tural<span class="blank _2"></span> </div><div class="t m0 xf hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">que <span class="blank _b"> </span>se <span class="blank _6"> </span>d<span class="blank _1"> </span>eu <span class="blank _6"> </span>no <span class="blank _b"> </span>interior <span class="blank _b"> </span>das <span class="blank _6"> </span>i<span class="blank _1"> </span>ndústrias<span class="blank _0"></span>, <span class="blank _b"> </span>mais <span class="blank _b"> </span>especificame<span class="blank _2"></span>nte <span class="blank _b"> </span>a <span class="blank _b"> </span>partir <span class="blank _b"> </span>da <span class="blank _6"> </span>introdução <span class="blank _6"> </span>d<span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _b"> </span>inovaçõe<span class="blank _0"></span>s <span class="blank _b"> </span>nos <span class="blank _6"> </span>p<span class="blank _1"> </span>rocessos </div><div class="t m0 xf hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">produtivos <span class="blank _b"> </span>que, <span class="blank _d"> </span>devido <span class="blank _b"> </span>às <span class="blank _d"> </span>suas <span class="blank _b"> </span>características <span class="blank _b"> </span>específicas, <span class="blank _b"> </span>acarretaram <span class="blank _b"> </span>a <span class="blank _d"> </span>emergênci<span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _d"> </span>demandas <span class="blank _b"> </span>para <span class="blank _b"> </span>novas </div><div class="t m0 xf hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">especialidade<span class="blank _0"></span>s <span class="blank _14"> </span>de <span class="blank _4"> </span>serviços. <span class="blank _4"> </span>Mudanças <span class="blank _4"> </span>estruturais <span class="blank _4"> </span>nos <span class="blank _14"> </span>serviços <span class="blank _12"> </span>prestados <span class="blank _4"> </span>às <span class="blank _14"> </span>empresas, <span class="blank _4"> </span>porém, <span class="blank _4"> </span>dificilmente </div><div class="t m0 xf hc y5a ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">explicariam a d<span class="blank _0"></span>inâmica do I<span class="blank _2"></span>PC<span class="blank _1"> </span>A. </div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf4" class="pf w0 h0" data-page-no="4"><div class="pc pc4 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi xf y85 w4 h14" alt="" src="https://files.passeidireto.com/a3188e98-98ea-413c-9a21-89fb47761926/bg4.png"><div class="t m0 xf hf y2e ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Cláudio Hamilt<span class="blank _0"></span>on Matos dos San<span class="blank _0"></span>tos, Antonio Carlos Mace<span class="blank _0"></span>do e Silva, <span class="blank _2"></span>C<span class="blank _1"> </span>láudio Robe<span class="blank _0"></span>rto Amitrano et al.<span class="fs1"> </span></div><div class="t m0 xf h2 y2f ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">202 <span class="blank _5"> </span>Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, v. 27, n. 1<span class="blank _0"></span> (62), p. <span class="ls8 ws1">199</span>-231, abr. 2018. </div><div class="t m0 xf h10 y86 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">e <span class="blank _10"></span>Estatística <span class="blank _10"></span>(IBGE) <span class="blank _10"></span>quanto <span class="blank _2"></span>do <span class="blank _2"></span>Ministério <span class="blank _10"></span>do <span class="blank _10"></span>Trabalho <span class="blank _10"></span>e <span class="blank _2"></span>Emprego <span class="blank _10"></span>(MTE). <span class="blank _2"></span><span class="ls16">A <span class="blank _2"></span><span class="ls7">segunda<span class="blank _0"></span> </span></span></div><div class="t m0 xf h10 y87 ff3 fs1 fc0 sc0 ls1b ws47">seção<span class="ls7 ws12"> <span class="blank _6"> </span>apresenta <span class="blank _b"> </span>aspectos <span class="blank _6"> </span>metodológicos <span class="blank _b"> </span>da <span class="blank _b"> </span>contribuição <span class="blank _b"> </span>dos <span class="blank _b"> </span>serviço<span class="blank _0"></span>s <span class="blank _b"> </span>ao <span class="blank _b"> </span>IPCA <span class="blank _b"> </span>e<span class="ls1d">, </span></span></div><div class="t m0 xf h10 y88 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">após relatar os <span class="blank _1"> </span>principais fatos estilizados que caracterizaram<span class="blank _2"></span> <span class="blank _1"> </span>a inf<span class="blank _1"> </span>lação de serviços </div><div class="t m0 xf h10 y89 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">no <span class="blank _2"></span>período <span class="blank _2"></span>1999-2014, <span class="blank _2"></span>apresent<span class="ls1e">a <span class="blank _2"></span><span class="ls7">tipologias <span class="blank _2"></span>úteis <span class="blank _2"></span>para <span class="blank _2"></span>a <span class="blank _2"></span>aná<span class="blank _1"> </span>lise <span class="blank _2"></span>do <span class="blank _2"></span>objeto <span class="blank _2"></span>em <span class="blank _2"></span>questão </span></span></div><div class="t m0 xf h10 y8a ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">(classificação <span class="blank _6"> </span>por <span class="blank _b"> </span>intensid<span class="blank _0"></span>ade <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _b"> </span>fator; <span class="blank _b"> </span>serviços <span class="blank _6"> </span>livres <span class="blank _6"> </span>e <span class="blank _b"> </span>monitorados; <span class="blank _6"> </span>serviços <span class="blank _b"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y8b ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">baixa <span class="blank _0"></span>e al<span class="blank _0"></span>ta press<span class="blank _0"></span>ão in<span class="blank _2"></span>f<span class="blank _1"> </span>lacionária) <span class="blank _2"></span>e constrói <span class="blank _2"></span>séries de te<span class="blank _0"></span>mpo <span class="blank _2"></span>para os períodos <span class="blank _2"></span>agosto<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y8c ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">1999 <span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _1"> </span>julho <span class="blank _1"> </span>2014 e <span class="blank _1"> </span>julho 200<span class="blank _1"> </span>6 <span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _1"> </span>julho <span class="blank _1"> </span>2014, <span class="blank _1"> </span>que contornam as <span class="blank _1"> </span>quebras <span class="blank _1"> </span>estruturai<span class="blank _2"></span>s </div><div class="t m0 xf h10 y8d ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">derivadas <span class="blank"> </span>das <span class="blank _14"> </span>mudanças <span class="blank"> </span>metodológicas <span class="blank"> </span>no <span class="blank _14"> </span>IPCA. <span class="blank"> </span>A <span class="blank _14"> </span>t<span class="blank _1"> </span>erceira <span class="blank"> </span>seção <span class="blank"> </span>introduz <span class="blank"> </span>o </div><div class="t m0 xf h10 y8e ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">tradutor <span class="blank _10"></span>que <span class="blank _10"></span>permite <span class="blank _10"></span>o <span class="blank _10"></span>diálogo <span class="blank _10"></span>entre <span class="blank _2"></span>o <span class="blank _10"></span>IPCA <span class="blank _10"></span>e <span class="blank _10"></span>a <span class="blank _10"></span>Clas<span class="blank _1"> </span>sificação <span class="blank _10"></span>Nacional <span class="blank _10"></span>de <span class="blank _10"></span>Atividades </div><div class="t m0 xf h10 y8f ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Econômicas (CN<span class="blank _0"></span>AE), chav<span class="blank _2"></span>e para o aprov<span class="blank _2"></span>ei<span class="blank _1"> </span>tamento da<span class="blank _2"></span>s<span class="blank _1"> </span> dem<span class="blank _2"></span>ai<span class="blank _1"> </span>s fontes <span class="blank _2"></span>utilizadas. As </div><div class="t m0 xf h10 y90 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">características estruturais <span class="blank _1"> </span>dos <span class="blank _1"> </span>serviços <span class="blank _1"> </span>que <span class="blank _1"> </span>constam <span class="blank _1"> </span>do <span class="blank _3"> </span>IPC<span class="blank _0"></span>A <span class="blank _1"> </span>são <span class="blank _1"> </span>ent<span class="blank _1"> </span>ão <span class="blank _1"> </span>explorada<span class="blank _0"></span>s, </div><div class="t m0 xf h10 y91 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">ainda na <span class="blank _0"></span>terceira s<span class="blank _2"></span>eç<span class="blank _1"> </span>ão, co<span class="blank _2"></span>m base na Pesqui<span class="blank _0"></span>sa Anual <span class="blank _2"></span>de Serviços (PA<span class="blank _0"></span>S, do I<span class="blank _2"></span>BGE) e, </div><div class="t m0 xf h10 y92 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">na <span class="blank _b"> </span>quarta <span class="blank _b"> </span>seção, <span class="blank _6"> </span>com <span class="blank _b"> </span>base <span class="blank _6"> </span>na <span class="blank _b"> </span>Relação <span class="blank _b"> </span>Anual <span class="blank _6"> </span>das <span class="blank _b"> </span>Informações <span class="blank _b"> </span>Sociais <span class="blank _b"> </span>(RAI<span class="blank _0"></span>S, <span class="blank _b"> </span>do </div><div class="t m0 xf h10 y93 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">MTE) <span class="blank _b"> </span>e <span class="blank _b"> </span>na <span class="blank _b"> </span>Pesquisa <span class="blank _6"> </span>Nacional <span class="blank _b"> </span>por <span class="blank _b"> </span>Amostra <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _6"> </span>Domicílios <span class="blank _b"> </span>(PNAD, <span class="blank _b"> </span>do <span class="blank _b"> </span>IB<span class="blank _0"></span>GE). <span class="blank _b"> </span>A </div><div class="t m0 xf h10 y94 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">quinta e últim<span class="blank _0"></span>a seção resum<span class="blank _0"></span>e as principais con<span class="blank _2"></span>cl<span class="blank _1"> </span>usões d<span class="blank _0"></span>o texto. </div><div class="t m0 x11 h10 y95 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 xf h11 y96 ff6 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">2 <span class="ls16">A </span>inflação de serv<span class="blank _0"></span>iços no IPCA </div><div class="t m0 x11 h10 y97 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">O <span class="blank _15"> </span>IPCA <span class="blank _15"> </span>tem<span class="blank _0"></span> <span class="blank _15"> </span>como <span class="blank _15"> </span>objetivo <span class="blank _15"> </span>m<span class="blank _0"></span>edir <span class="blank _15"> </span>a <span class="blank _15"> </span>variação <span class="blank _15"> </span>d<span class="blank _0"></span>os <span class="blank _15"> </span>preços <span class="blank _15"> </span>dos <span class="blank _15"> </span>bens </div><div class="t m0 xf h10 y98 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">consumidos <span class="blank _10"></span>por <span class="blank _2"></span>famílias <span class="blank _10"></span>com<span class="blank _0"></span> <span class="blank _10"></span>r<span class="blank _1"> </span>enda <span class="blank _10"></span>ent<span class="blank _1"> </span>re <span class="blank _10"></span>1 <span class="blank _2"></span>e <span class="blank _2"></span>40 <span class="blank _2"></span>salários <span class="blank _10"></span>mínim<span class="blank _0"></span>os <span class="blank _10"></span>(<span class="blank _1"> </span>SMs) <span class="blank _2"></span>que <span class="blank _10"></span>habitam </div><div class="t m0 xf h10 y99 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">as <span class="blank _1"> </span>cidades <span class="blank _1"> </span>brasileiras. <span class="blank _1"> </span>Até <span class="blank _1"> </span>o <span class="blank _3"> </span>final <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _1"> </span>2013<span class="blank _1"> </span>, <span class="blank _1"> </span>eram <span class="blank _1"> </span>cobertas <span class="blank _3"> </span>pelo <span class="blank _1"> </span>índice <span class="blank _1"> </span>as <span class="blank _3"> </span>cidades de </div><div class="t m0 xf h10 y9a ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Brasília <span class="blank _3"> </span>e <span class="blank _6"> </span>Goiânia <span class="blank _3"> </span>e <span class="blank _6"> </span>as <span class="blank _6"> </span>regiões <span class="blank _3"> </span>metropolitanas <span class="blank _3"> </span>de <span class="blank _6"> </span>São<span class="blank _0"></span> <span class="blank _3"> </span>Paul<span class="blank _1"> </span>o, <span class="blank _3"> </span>Rio <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _3"> </span>Janeiro, <span class="blank _6"> </span>Belo<span class="blank _1"> </span> </div><div class="t m0 xf h10 y9b ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Horizonte, Recife, <span class="blank _1"> </span>Salvador, Porto <span class="blank _1"> </span>Alegre, <span class="blank _1"> </span>Belém<span class="blank _0"></span>, <span class="blank _1"> </span>Curitiba <span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _1"> </span>Fortaleza. A <span class="blank _1"> </span>partir <span class="blank _1"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y9c ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">janeiro de <span class="blank _1"> </span>2014, <span class="blank _1"> </span>foram incluídas <span class="blank _1"> </span>a região <span class="blank _1"> </span>metropolitana (RM) de <span class="blank _1"> </span>Vitória e <span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _1"> </span>cidade<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y9d ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">de <span class="blank _2"></span>Campo <span class="blank _2"></span>Grande. A <span class="blank _10"></span>cest<span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _2"></span>de bens <span class="blank _2"></span>e <span class="blank _2"></span>serviços qu<span class="blank _2"></span>e com<span class="blank _0"></span>põem <span class="blank _2"></span>o I<span class="blank _2"></span>PCA é <span class="blank _10"></span>def<span class="blank _1"> </span>inida pelas </div><div class="t m0 xf h10 y9e ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Pesquisas <span class="blank _3"> </span>de <span class="blank _6"> </span>Orçam<span class="blank _0"></span>entos <span class="blank _3"> </span>Familiares <span class="blank _3"> </span>(<span class="blank _1"> </span>POFs), <span class="blank _3"> </span>r<span class="blank _1"> </span>ealizadas, <span class="blank _3"> </span>em <span class="blank _3"> </span>geral, <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _3"> </span>seis <span class="blank _6"> </span>em <span class="blank _3"> </span>seis </div><div class="t m0 xf h10 y9f ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">anos. <span class="blank _2"></span>No pe<span class="blank _0"></span>ríodo <span class="blank _2"></span>analisado <span class="blank _2"></span>por es<span class="blank _0"></span>te <span class="blank _2"></span>texto (19<span class="blank _0"></span>99-2014) <span class="blank _2"></span>a cesta <span class="blank _2"></span>foi <span class="blank _2"></span>alterada <span class="blank _2"></span>três v<span class="blank _0"></span>ezes,<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 ya0 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">com <span class="blank _10"></span>base <span class="blank _0"></span>nos <span class="blank _10"></span>resultados <span class="blank _2"></span>das <span class="blank _10"></span>POFs <span class="blank _2"></span>nos <span class="blank _2"></span>períodos <span class="blank _2"></span>1995-1996, <span class="blank _2"></span>2002-<span class="blank _0"></span>2003 <span class="blank _2"></span>e <span class="blank _2"></span>2008-2009, </div><div class="t m0 xf h10 ya1 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">por conseguinte a<span class="blank _0"></span>lterando três v<span class="blank _0"></span>ezes o conjunto de se<span class="blank _0"></span>rviços represen<span class="blank _2"></span>t<span class="blank _1"> </span>ado no I<span class="blank _0"></span>PCA. </div><div class="t m0 x11 h10 ya2 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 xf h11 ya3 ff6 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">2.1 Conceitos bás<span class="blank _0"></span>icos sobre o IPCA<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 x11 h10 ya4 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">O <span class="blank _6"> </span>menor <span class="blank _3"> </span>nível <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _6"> </span>agregaçã<span class="blank _0"></span>o <span class="blank _6"> </span>do <span class="blank _6"> </span>IPCA<span class="blank _0"></span> <span class="blank _6"> </span>divulgado <span class="blank _6"> </span>pelo <span class="blank _6"> </span>I<span class="blank _0"></span>BGE <span class="blank _3"> </span>é <span class="blank _b"> </span>o <span class="blank _6"> </span>subitem</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x1d h13 ya5 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">5</div></div><div class="t m0 x1e h10 ya4 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">. </div><div class="t m0 xf h10 ya6 ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Cada <span class="blank _10"></span>subitem <span class="blank _2"></span>diz <span class="blank _2"></span>respeito <span class="blank _10"></span>a <span class="blank _2"></span>um <span class="blank _2"></span>ou <span class="blank _2"></span>mais <span class="blank _2"></span>produtos, <span class="blank _10"></span>\u201cem <span class="blank _2"></span>suas <span class="blank _10"></span>di<span class="blank _1"> </span>versas <span class="blank _10"></span>marcas <span class="blank _10"></span>e <span class="blank _2"></span>fo<span class="blank _1"> </span><span class="ff3">rmas </span></div><div class="t m0 xf h10 ya7 ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">de <span class="blank _3"> </span>comercializ<span class="blank _0"></span>ação\u201d <span class="blank _3"> </span>(IB<span class="blank _0"></span>GE, <span class="blank _3"> </span>2013a, <span class="blank _1"> </span>p.<span class="blank _1"> </span><span class="ff3"> <span class="blank _3"> </span>28)</span></div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x1f h13 ya8 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">6</div></div><div class="t m0 x20 h10 ya7 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">. <span class="blank _3"> </span>Os <span class="blank _3"> </span>pesos <span class="blank _1"> </span>dos <span class="blank _3"> </span>vários <span class="blank _3"> </span>subitens<span class="blank _0"></span> <span class="blank _3"> </span>no <span class="blank _3"> </span>IPCA </div><div class="t m0 xf h10 ya9 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">total <span class="ff9 ws44">\u2013</span> atualizados (<span class="blank _0"></span>e divulgados) mensa<span class="blank _2"></span>l<span class="blank _1"> </span>mente pelo I<span class="blank _2"></span>B<span class="blank _1"> </span>GE <span class="ff9 ws44">\u2013</span> aumentam (dim<span class="blank _0"></span>inuem) </div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 xf h3 yaa ff2 fs1 fc0 sc0 ls15 ws12"> </div></div><div class="t m0 x17 h3 yaa ff2 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x10 hc yab ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc yab ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">5</div></div><div class="t m0 x11 hc yab ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) <span class="blank _3"> </span>Os <span class="blank _3"> </span>demais <span class="blank _3"> </span>níveis <span class="blank _3"> </span>de <span class="blank _6"> </span>agreg<span class="blank _0"></span>ação <span class="blank _3"> </span>divulgados <span class="blank _3"> </span><span class="ff9 ls5">\u2013</span> <span class="blank _3"> </span>i<span class="blank _1"> </span>sto <span class="blank _3"> </span>é, <span class="blank _3"> </span>os <span class="blank _3"> </span>itens, <span class="blank _3"> </span>os <span class="blank _6"> </span>su<span class="blank _0"></span>bgrupos <span class="blank _3"> </span>e <span class="blank _3"> </span>os <span class="blank _3"> </span>grupos <span class="blank _6"> </span><span class="ff9 ls5">\u2013</span> <span class="blank _3"> </span>interessam </div><div class="t m0 xf hc y25 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">menos para <span class="blank _1"> </span>este trabalho p<span class="blank _1"> </span>orque consistem em a<span class="blank _1"> </span>greg<span class="blank _0"></span>ações de <span class="blank _1"> </span>bens <span class="blank _1"> </span>e serviços. <span class="blank _1"> </span>Por exemplo, o <span class="blank _1"> </span>item <span class="blank _1"> </span>recreação <span class="blank _1"> </span><span class="ff9 ls5">\u2013</span><span class="ls1c"> <span class="lsa">do </span></span></div><div class="t m0 xf hc y26 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">subgrupo <span class="blank _6"> </span>recreação, <span class="blank _6"> </span>fumo <span class="blank _b"> </span>e <span class="blank _6"> </span>filmes <span class="blank _6"> </span>que <span class="blank _b"> </span>compõe <span class="blank _6"> </span>o <span class="blank _b"> </span>grupo <span class="blank _6"> </span>despesas <span class="blank _6"> </span>pessoais <span class="blank _b"> </span><span class="ff9 ls5">\u2013</span> <span class="blank _b"> </span>inclui <span class="blank _6"> </span>subitens <span class="blank _b"> </span>como <span class="blank _6"> </span>brinquedos,<span class="blank _2"></span> </div><div class="t m0 xf hc y82 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">bicicletas, <span class="blank"> </span>alime<span class="blank _2"></span>ntos <span class="blank"> </span>para <span class="blank"> </span>animais <span class="blank _d"> </span>e <span class="blank"> </span>instrumentos <span class="blank _d"> </span>musicais <span class="blank"> </span>(<span class="blank _0"></span>bens), <span class="blank"> </span>mas<span class="blank _0"></span> <span class="blank"> </span>também <span class="blank"> </span>s<span class="blank _2"></span>ubit<span class="blank _1"> </span>ens <span class="blank"> </span>co<span class="blank _0"></span>mo <span class="blank"> </span>motel<span class="blank _2"></span>,<span class="blank _1"> </span> <span class="blank"> </span>hot<span class="blank _0"></span>el, </div><div class="t m0 xf hc y28 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">excursõe<span class="blank _0"></span>s e boate e danceterias (se<span class="blank _0"></span>rviços). </div><div class="t m0 x10 hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">6</div></div><div class="t m0 x11 hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) <span class="ff9">Por exempl<span class="blank _0"></span>o, o \u201csubitem \u2018artigos de<span class="blank _2"></span> <span class="blank _1"> </span>papelaria\u2019 (...) incl<span class="blank _0"></span>ui mercadorias do<span class="blank _0"></span> tipo lápis, papel<span class="blank _0"></span>, apontador e<span class="blank _0"></span> </span></div><div class="t m0 xf hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">outros, nas dive<span class="blank _2"></span>rsas ma<span class="blank _1"> </span><span class="ff9">rcas e formas <span class="blank _2"></span>d<span class="blank _1"> </span>e comercializ<span class="blank _0"></span>ação\u201d (op. <span class="blank _0"></span>cit.), enquan<span class="blank _0"></span>to o subitem man<span class="blank _0"></span>teiga inclui \u201c<span class="blank _0"></span>as marcas<span class="blank _0"></span> </span></div><div class="t m0 xf h17 y59 ff9 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">mais <span class="blank _b"> </span>consumidas <span class="blank _6"> </span>no <span class="blank _b"> </span>mercado\u201d <span class="blank _b"> </span>(o<span class="blank _0"></span>p. <span class="blank _b"> </span>cit.) <span class="blank _b"> </span>nas <span class="blank _b"> </span>suas <span class="blank _6"> </span>di<span class="blank _1"> </span>versas <span class="blank _6"> </span>embalagens <span class="blank _b"> </span>(re<span class="blank _2"></span>c<span class="blank _1"> </span>ipientes <span class="blank _b"> </span>plásticos <span class="blank _6"> </span>ou <span class="blank _b"> </span>latas <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _b"> </span>peso<span class="blank _0"></span>s </div><div class="t m0 xf hc y5a ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">distintos). </div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf5" class="pf w0 h0" data-page-no="5"><div class="pc pc5 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi xf yac w4 h14" alt="" src="https://files.passeidireto.com/a3188e98-98ea-413c-9a21-89fb47761926/bg5.png"><div class="t m0 x19 h2 y1 ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">A natureza da inf<span class="blank _0"></span>lação de serviços <span class="blank _2"></span>no B<span class="blank _1"> </span>rasil: 199<span class="blank _0"></span>9-2014 </div><div class="t m0 xf h2 y5c ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, v. 27, n. 1<span class="blank _0"></span> (62), p. <span class="ls8 ws1">199</span><span class="ws2">-231</span><span class="ls9">, </span>abr. 2018. <span class="blank _5"> </span> 203 </div><div class="t m0 xf h10 y86 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">conforme <span class="blank _10"></span>a <span class="blank _10"></span>variação <span class="blank _10"></span>mensal <span class="blank _10"></span>de <span class="blank _2"></span>seu <span class="blank _10"></span>pr<span class="blank _1"> </span>eço <span class="blank _10"></span>for <span class="blank _10"></span>maior <span class="blank _10"></span>(menor) <span class="blank _10"></span>do <span class="blank _2"></span>que <span class="blank _10"></span>a <span class="blank _2"></span>variação <span class="blank _10"></span>mensal </div><div class="t m0 xf h10 y87 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">do IPC<span class="blank _0"></span>A como um todo. </div><div class="t m0 x11 h10 yad ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Para <span class="blank _3"> </span>os <span class="blank _1"> </span>propósitos <span class="blank _3"> </span>deste <span class="blank _1"> </span>estudo<span class="blank _1"> </span>, <span class="blank _1"> </span>é <span class="blank _3"> </span>i<span class="blank _1"> </span>mportant<span class="blank _0"></span>e <span class="blank _3"> </span>ter <span class="blank _3"> </span>claro<span class="blank _0"></span> <span class="blank _3"> </span>que <span class="blank _3"> </span>os <span class="blank _1"> </span>subitens <span class="blank _3"> </span>que </div><div class="t m0 xf h10 yae ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">compõem <span class="blank _6"> </span>o <span class="blank _d"> </span>IPCA <span class="blank _b"> </span>m<span class="blank _0"></span>udam <span class="blank _b"> </span>com <span class="blank _b"> </span>o <span class="blank _b"> </span>tempo. <span class="blank _b"> </span>Isto <span class="blank _b"> </span>ocorre <span class="blank _b"> </span>por <span class="blank _b"> </span>três <span class="blank _b"> </span>motivos <span class="blank _6"> </span>básicos. <span class="blank _b"> </span>O </div><div class="t m0 xf h10 yaf ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">primeiro <span class="blank _3"> </span>é <span class="blank _3"> </span>a <span class="blank _3"> </span>existência <span class="blank _3"> </span>de <span class="blank _1"> </span>um <span class="blank _3"> </span>peso <span class="blank _3"> </span>mínimo <span class="blank _3"> </span>abaixo <span class="blank _3"> </span>do <span class="blank _3"> </span>qual <span class="blank _3"> </span>o <span class="blank _3"> </span>subitem<span class="blank _0"></span> <span class="blank _3"> </span>deixa <span class="blank _3"> </span>de <span class="blank _3"> </span>ser </div><div class="t m0 xf h10 yb0 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">levado <span class="blank _0"></span>em <span class="blank _2"></span>consideração expli<span class="blank _0"></span>citamente <span class="blank _2"></span>no IPC<span class="blank _0"></span>A. Ou <span class="blank _2"></span>sej<span class="blank _1"> </span>a, um<span class="blank _2"></span> subitem <span class="blank _2"></span>pode sair <span class="blank _0"></span>(ou </div><div class="t m0 xf h10 yb1 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">entrar) no índice <span class="blank _1"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> quando da divulgação de uma nova POF <span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _1"> </span>simplesmente porque<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 yb2 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">seu peso <span class="blank _0"></span>relativ<span class="blank _0"></span>o ficou m<span class="blank _2"></span>enor (ou maio<span class="blank _0"></span>r) do <span class="blank _0"></span>que o m<span class="blank _2"></span>ínimo. O <span class="blank _2"></span>segundo motivo é <span class="blank _2"></span>que </div><div class="t m0 xf h10 yb3 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">o<span class="blank"> </span>peso mínimo também<span class="blank _2"></span> <span class="blank _1"> </span>muda. <span class="blank _1"> </span>Passou, por exem<span class="blank _0"></span>plo, de 0,05% no IPCA baseado na</div><div class="t m0 xf h10 yb4 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">POF <span class="blank _7"> </span>de <span class="blank _7"> </span>1995/1996 <span class="blank _d"> </span>para <span class="blank _7"> </span>0,07% <span class="blank _7"> </span>nos <span class="blank _7"> </span>índices <span class="blank _d"> </span>baseados <span class="blank _7"> </span>nas <span class="blank _7"> </span>POFs <span class="blank _7"> </span>de <span class="blank _7"> </span>2002/2003 <span class="blank _d"> </span>e</div><div class="t m0 xf h10 yb5 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">2008/2009 <span class="blank _1"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> e <span class="blank _1"> </span>daí <span class="blank _1"> </span>o <span class="blank _1"> </span>maior <span class="blank _1"> </span>número <span class="blank _1"> </span>de subitens <span class="blank _1"> </span>na <span class="blank _1"> </span>versão <span class="blank _1"> </span>do IPCA <span class="blank _1"> </span>baseada <span class="blank _1"> </span>na <span class="blank _1"> </span>POF</div><div class="t m0 xf h10 yb6 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">1995/1996 <span class="blank _d"> </span>em <span class="blank _d"> </span>comparação <span class="blank _d"> </span>às<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _d"> </span>versões <span class="blank _7"> </span>mais <span class="blank _d"> </span>recentes. <span class="blank _7"> </span>O <span class="blank _d"> </span>t<span class="blank _1"> </span>erceiro <span class="blank _d"> </span>motivo <span class="blank _d"> </span>é <span class="blank _7"> </span>que <span class="blank _7"> </span>a</div><div class="t m0 xf h10 yb7 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">composição dos p<span class="blank _0"></span>rodutos que form<span class="blank _2"></span>a<span class="blank _1"> </span>m os subitens tam<span class="blank _2"></span>bém pode mudar</div><div class="c x12 y45 w3 h18"><div class="t m0 x21 h13 yb8 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">7</div></div><div class="t m0 x22 h10 yb7 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7">.</div><div class="t m0 x11 h10 yb9 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Quando <span class="blank _12"> </span><span class="ff9 ls1f">\u201c</span>determ<span class="blank _2"></span>i<span class="blank _1"> </span>nado <span class="blank _12"> </span>subitem <span class="blank _8"> </span>não <span class="blank"> </span>at<span class="blank _0"></span>inge <span class="blank _8"> </span>o <span class="blank"> </span>peso <span class="blank _8"> </span>mínimo <span class="blank _8"> </span>previsto <span class="blank _12"> </span>para </div><div class="t m0 xf h10 yba ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">inclusão <span class="blank _8"> </span>(...) <span class="blank"> </span>[exp<span class="blank _2"></span>l<span class="blank _1"> </span>ícita <span class="blank _8"> </span>no <span class="blank"> </span>I<span class="blank _2"></span>PCA], <span class="blank _12"> </span>seu <span class="blank"> </span>peso <span class="blank _8"> </span>é <span class="blank _12"> </span>agregado <span class="blank _12"> </span>num <span class="blank _8"> </span>único <span class="blank"> </span>subi<span class="blank _0"></span>tem <span class="blank _8"> </span>o<span class="blank _1"> </span>u </div><div class="t m0 xf h10 ybb ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">redistribuído <span class="blank _1"> </span>por <span class="blank _1"> </span>al<span class="ff9">guns <span class="blank _1"> </span>subitens <span class="blank _1"> </span>similares <span class="blank _1"> </span>do <span class="blank _1"> </span>mesmo <span class="blank _1"> </span>item\u201d</span></div><div class="c x12 y45 w3 h18"><div class="t m0 x23 h13 ybc ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">8</div></div><div class="t m0 x24 h10 ybb ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> <span class="blank _1"> </span>(IBGE, <span class="blank _1"> </span>2013a, <span class="blank _3"> </span>p. <span class="blank _1"> </span>20). </div><div class="t m0 xf h10 ybd ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Isto <span class="blank _3"> </span>significa <span class="blank _6"> </span>que <span class="blank _6"> </span>a <span class="blank _3"> </span>composição <span class="blank _3"> </span>de <span class="blank _6"> </span>um <span class="blank _3"> </span>subit<span class="blank _1"> </span>em <span class="blank _3"> </span>particular <span class="blank _6"> </span>qualque<span class="blank _2"></span>r<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _3"> </span>do <span class="blank _6"> </span>IPCA <span class="blank _3"> </span>pode </div><div class="t m0 xf h10 ybe ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">mudar <span class="blank _10"></span>pel<span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _10"></span>simples <span class="blank _2"></span>exclusão <span class="blank _10"></span>ou <span class="blank _2"></span>inclusão <span class="blank _0"></span><span class="ff9 ws44">\u2013<span class="ff3 ws12"> <span class="blank _10"></span>no <span class="blank _0"></span>índice <span class="blank _10"></span>total <span class="blank _0"></span><span class="ff9 ws44">\u2013<span class="ff3 ws12"> <span class="blank _10"></span>de <span class="blank _2"></span>subitens <span class="blank _2"></span>relacionados.<span class="blank _0"></span> </span></span></span></span></div><div class="t m0 xf h10 ybf ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Ou <span class="blank _3"> </span>seja, <span class="blank _3"> </span>as <span class="blank _6"> </span>mudanças <span class="blank _1"> </span>na <span class="blank _6"> </span>POF <span class="blank _1"> </span>d<span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>r<span class="blank _1"> </span>eferência <span class="blank _3"> </span>podem <span class="blank _1"> </span>levar <span class="blank _6"> </span>a <span class="blank _3"> </span>quebras <span class="blank _3"> </span>estruturais <span class="blank _3"> </span>nas </div><div class="t m0 xf h10 yc0 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">séries de <span class="blank _2"></span>tempo m<span class="blank _2"></span>es<span class="blank _1"> </span>mo <span class="blank _2"></span>dos subitens <span class="blank _0"></span>individuais <span class="blank _2"></span>que se <span class="blank _2"></span>mantiveram <span class="blank _2"></span>const<span class="blank _1"> </span>antes <span class="blank _2"></span>entre </div><div class="t m0 xf h10 yc1 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">POFs. </div><div class="t m0 xf h11 yc2 ff6 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">2.2 Os serviços que<span class="blank _0"></span> compõem<span class="blank _0"></span>/compuseram o I<span class="blank _0"></span>PCA no período 199<span class="blank _2"></span>9<span class="blank _1"> </span>-2014 </div><div class="t m0 x11 h10 yc3 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Em contraste com<span class="blank _2"></span> o que ocorre com os subitens, os nov<span class="blank _2"></span>e grandes grupos do </div><div class="t m0 xf h10 yc4 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">IPCA <span class="blank _1"> </span><span class="ff9">\u2013</span> <span class="blank _3"> </span>a <span class="blank _3"> </span>saber, <span class="blank _3"> </span>alimentação <span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>bebidas, <span class="blank _3"> </span>habitação, <span class="blank _1"> </span>artigos <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _3"> </span>r<span class="blank _1"> </span>esidência, <span class="blank _1"> </span>vestuário, </div><div class="t m0 xf h10 yc5 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">transportes, saú<span class="blank _2"></span>de e cuidados pess<span class="blank _0"></span>oais, despesa<span class="blank _0"></span>s pesso<span class="blank _0"></span>ais, educação, <span class="blank _2"></span>comunicação <span class="ff9 ws44">\u2013</span> </div><div class="t m0 xf h10 yc6 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">permanecem<span class="blank _0"></span> <span class="blank _1"> </span>exatamente <span class="blank _1"> </span>os <span class="blank _1"> </span>mesmos des<span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _1"> </span>agosto <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _1"> </span>1999, <span class="blank _1"> </span>quan<span class="blank _1"> </span>do <span class="blank _1"> </span>o <span class="blank _3"> </span>IPC<span class="blank _0"></span>A <span class="blank _1"> </span>passou </div><div class="t m0 xf h10 yc7 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">a utilizar a ponde<span class="blank _0"></span>ração da POF 1995/19<span class="blank _2"></span>96. </div><div class="t m0 x11 h10 yc8 ff3 fs1 fc0 sc0 ls16 ws12">O <span class="ls7">Quadro <span class="blank _1"> </span>1 distribui os subitens classificados como serviços neste trabalho </span></div><div class="t m0 xf h10 yc9 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">entre <span class="blank _3"> </span>esses <span class="blank _6"> </span>grandes <span class="blank _3"> </span>grupos, <span class="blank _3"> </span>ressalvadas <span class="blank _3"> </span>algum<span class="blank _0"></span>as <span class="blank _6"> </span>alterações: <span class="blank _3"> </span>o <span class="blank _6"> </span>grupo <span class="blank _3"> </span>vestuário <span class="blank _3"> </span>não </div><div class="t m0 xf h10 yca ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">aparece, <span class="blank _14"> </span>por <span class="blank _c"> </span>s<span class="blank _0"></span>er <span class="blank _14"> </span>composto <span class="blank _14"> </span>apenas <span class="blank _c"> </span>por <span class="blank"> </span>produtos; <span class="blank _14"> </span>o <span class="blank _14"> </span>grupo <span class="blank _c"> </span>despesas <span class="blank"> </span>pessoais <span class="blank"> </span>é </div><div class="t m0 xf h10 ycb ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">decomposto <span class="blank _13"> </span>em <span class="blank _13"> </span>serviços <span class="blank _13"> </span>pessoais <span class="blank _13"> </span>e <span class="blank _11"> </span>de <span class="blank _15"> </span>r<span class="blank _1"> </span>ecreaçã<span class="blank _0"></span>o, <span class="blank _13"> </span>enquanto <span class="blank _11"> </span>que, <span class="blank _15"> </span>no <span class="blank _13"> </span>grupo </div><div class="t m0 xf h10 ycc ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">transportes, <span class="blank _1"> </span>separam-se <span class="blank _1"> </span>os <span class="blank _1"> </span>ser<span class="blank _1"> </span>viços <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _1"> </span>transporte <span class="blank _1"> </span>público <span class="blank _1"> </span>dos <span class="blank _3"> </span>serviços <span class="blank _1"> </span>destinados a </div><div class="t m0 xf h10 ycd ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">donos d<span class="blank _2"></span>e veículos <span class="blank _2"></span>particulares. S<span class="blank _2"></span>ão 93 <span class="blank _2"></span>subitens <span class="blank _0"></span>na PO<span class="blank _0"></span>F <span class="blank _2"></span>de 1995/1996, <span class="blank _2"></span>94 na <span class="blank _2"></span>POF d<span class="blank _2"></span>e </div><div class="t m0 xf h10 yce ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">2002/2003 <span class="blank _b"> </span>e <span class="blank _6"> </span>84 <span class="blank _b"> </span>na <span class="blank _b"> </span>POF <span class="blank _b"> </span>2008/2009 <span class="blank _b"> </span>(inclu<span class="blank _0"></span>indo <span class="blank _b"> </span>a <span class="blank _b"> </span>atualização<span class="blank _0"></span> <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _b"> </span>janeiro <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _b"> </span>2014). </div><div class="t m0 xf h10 ycf ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Juntos respondem<span class="blank _2"></span> por cerca de metade do IPC<span class="blank _0"></span>A atual. </div><div class="t m0 x10 hc y28 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h18"><div class="t m0 x18 hc y28 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">7</div></div><div class="t m0 x11 hc y28 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) <span class="blank _d"> </span>O <span class="blank"> </span>I<span class="blank _2"></span>PCA <span class="blank _d"> </span>baseado <span class="blank _d"> </span>na <span class="blank"> </span>P<span class="blank _0"></span>OF <span class="blank _d"> </span>de <span class="blank _d"> </span>1995 <span class="blank _d"> </span>a<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _d"> </span>1996 <span class="blank _d"> </span>diferenciava, <span class="blank _b"> </span>por <span class="blank"> </span>e<span class="blank _0"></span>xemplo, <span class="blank _b"> </span>o <span class="blank"> </span>s<span class="blank _0"></span>ubitem <span class="blank _d"> </span>refeição <span class="blank _b"> </span>p<span class="blank _1"> </span>ront<span class="blank _0"></span>a </div><div class="t m0 xf hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">consumida <span class="blank _0"></span>em c<span class="blank _0"></span>asa por <span class="blank _0"></span>meio <span class="blank _0"></span>de entre<span class="blank _2"></span>ga a domicílio<span class="blank _0"></span> do <span class="blank _0"></span>subitem <span class="blank _2"></span>refeição co<span class="blank _0"></span>nsumida fo<span class="blank _0"></span>ra de <span class="blank _2"></span>casa. Esta <span class="blank _0"></span>diferenciação<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">deixou de e<span class="blank _0"></span>xistir nos índices mais<span class="blank _2"></span> <span class="blank _1"> </span>recentes, que<span class="blank _0"></span> agregam os dois<span class="blank _0"></span> subitens no<span class="blank _0"></span> subitem refeição fora de casa. </div><div class="t m0 x10 hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h18"><div class="t m0 x18 hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">8</div></div><div class="t m0 x11 hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) <span class="ff9">Mas <span class="blank _0"></span>\u201cquando <span class="blank _2"></span>n<span class="blank _1"> </span>ão <span class="blank _0"></span>há similari<span class="blank _2"></span>d<span class="blank _1"> </span>ade c<span class="blank _0"></span>om outros <span class="blank _2"></span>subitens, a <span class="blank _2"></span>p<span class="blank _1"> </span>onderação <span class="blank _2"></span>do subitem é<span class="blank _0"></span> distri<span class="blank _0"></span>buída por<span class="blank _0"></span> todo<span class="blank _2"></span>s </span></div><div class="t m0 xf hc y5a ff9 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">os subitens do item\u201d<span class="blank _0"></span> (IBG<span class="blank _2"></span>E,<span class="blank _1"> </span> 2013a, p.<span class="ff3"> 20). </span></div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf6" class="pf w0 h0" data-page-no="6"><div class="pc pc6 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x10 yd0 w5 h19" alt="" src="https://files.passeidireto.com/a3188e98-98ea-413c-9a21-89fb47761926/bg6.png"><div class="t m0 xf h2 y2e ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Cláudio Hamilt<span class="blank _0"></span>on Matos dos San<span class="blank _0"></span>tos, Antonio Carlos Mace<span class="blank _0"></span>do e Silva, <span class="blank _2"></span>C<span class="blank _1"> </span>láudio Robe<span class="blank _0"></span>rto Amitrano et al.</div><div class="t m0 xf h2 y2f ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">204 <span class="blank _16"> </span>Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, v. 27, n. 1<span class="blank _0"></span> (62), p. <span class="ls8 ws1">199</span>-231, abr. 2018. </div><div class="t m0 x25 h9 yd1 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Quadro 1 </div><div class="t m0 x11 h9 yd2 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Subitens do IPCA classificados como serviços neste texto (por POF de referê<span class="blank _0"></span>ncia)<span class="blank _1"> </span> </div><div class="t m0 x26 h1a yd3 ff3 fs8 fc0 sc0 ls6 ws12"> <span class="ls7">Fonte: Elabora<span class="blank _0"></span>ção própria. </span></div><div class="c x10 yd4 w6 h1b"><div class="t m2 x5 h1c yd5 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Classificação </div><div class="t m2 x27 h1c yd6 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">IPCA </div></div><div class="c x28 yd7 w7 h1d"><div class="t m2 x29 h1c yd8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">POF 1995/1996 </div></div><div class="c x2a yd9 w8 h1d"><div class="t m2 x29 h1c yd8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">POF 2002/2003 </div></div><div class="c x2b yda w9 h1d"><div class="t m2 x29 h1c yd8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">POF 2008/2009 </div></div><div class="c x10 ydb w6 h1e"><div class="t m2 x2c h1c ydc ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Alimentação e </div><div class="t m2 x2d h1c ydd ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">bebidas </div></div><div class="c x28 yde w7 h1f"><div class="t m2 x2c h1c ydf ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Refeição pronta; lan<span class="blank _0"></span>che para </div><div class="t m2 x2c h1c ye0 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws48">viagem;<span class="ff5 ls20 ws12"> </span><span class="ws12">refe<span class="blank _0"></span>ição fora de casa </span></div><div class="t m2 x2e h1c ye1 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">(fc); lanche (fc); café<span class="blank _0"></span> da </div><div class="t m2 x2c h1c ye2 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">manhã (fc<span class="ff5 ls22">); </span>refriger<span class="blank _0"></span>ante (fc); </div><div class="t m2 x2f h1c ye3 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">cafezinho (fc); cal<span class="blank _0"></span>dos (fc);<span class="ff5"> </span></div><div class="t m2 x2e h1c ye4 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">cerveja (fc); chop<span class="blank _0"></span>p (fc); </div><div class="t m2 x2d h1c ye5 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">aguardente (fc); o<span class="blank _0"></span>utras </div><div class="t m2 x2c h1c ye6 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">bebidas alcoólicas (fc)<span class="blank _2"></span>;<span class="blank _1"> </span> doces </div><div class="t m2 x30 h1c ye7 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">(fc). </div></div><div class="c x2a ye8 w8 h1f"><div class="t m2 x2e h1c ye9 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Refeição (fora de ca<span class="blank _0"></span>sa); </div><div class="t m2 x2f h1c ye1 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">lanche (fc); café<span class="blank _0"></span> da manhã </div><div class="t m2 x2e h1c yea ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">(fc); refrige<span class="blank _0"></span>rante e água </div><div class="t m2 x5 h1c ye3 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">mineral (fc); cafez<span class="blank _2"></span>i<span class="blank _1"> </span>nho (fc); </div><div class="t m2 x2e h1c ye4 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">cerveja (fc); chop<span class="blank _0"></span>p (fc); </div><div class="t m2 x31 h1c yeb ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">outras bebidas alcoól<span class="blank _0"></span>icas (fc); </div><div class="t m2 x32 h1c yec ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">doces (fc). </div></div><div class="c x2b yed w9 h1f"><div class="t m2 x2e h1c yee ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Refeição (fora de ca<span class="blank _0"></span>sa); </div><div class="t m2 x2c h1c yef ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Lanche (fc); Café<span class="blank _0"></span> da Manhã </div><div class="t m2 x2e h1c yf0 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">(fc); refrige<span class="blank _0"></span>rante e água </div><div class="t m2 x5 h1c yf1 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">mineral (fc); cafez<span class="blank _2"></span>i<span class="blank _1"> </span>nho (fc); </div><div class="t m2 x2f h1c yf2 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">cerveja (fc); outr<span class="blank _0"></span>as bebidas </div><div class="t m2 x2f h1c yf3 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">alcoólicas (fc); doces (f<span class="blank _0"></span>c). </div></div><div class="c x10 yf4 w6 h20"><div class="t m2 x2e h1c yf5 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Habitação </div></div><div class="c x28 yf6 w7 h21"><div class="t m2 x27 h1c yf7 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Aluguel re<span class="blank _0"></span>sidencial; </div><div class="t m2 x31 h1c yf8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">condomínio; impo<span class="blank _0"></span>sto predial; </div><div class="t m2 x2d h1c yf9 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">taxa de água e esg<span class="blank _0"></span>oto; </div><div class="t m2 x2e h1c yf3 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">mudança; gás enc<span class="blank _0"></span>anado; </div><div class="t m2 x5 h1c yfa ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">energia elétrica resi<span class="blank _0"></span>dencial. </div></div><div class="c x2a yfb w8 h21"><div class="t m2 x27 h1c yfc ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Aluguel re<span class="blank _0"></span>sidencial; </div><div class="t m2 x5 h1c yfd ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">condomínio; taxa de ág<span class="blank _2"></span>ua<span class="blank _1"> </span> e </div><div class="t m2 x33 h1c yfe ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">esgoto; mudança. mão <span class="blank _0"></span>de </div><div class="t m2 x2d h1c yff ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">obra para reparos; gás<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m2 x2f h1c ye6 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">encanado; energ<span class="blank _0"></span>ia elétrica </div><div class="t m2 x34 h1c y100 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">residencial. </div></div><div class="c x2b y101 w9 h21"><div class="t m2 x27 h1c yf7 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Aluguel re<span class="blank _0"></span>sidencial; </div><div class="t m2 x5 h1c yf8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">condomínio; taxa de ág<span class="blank _2"></span>ua<span class="blank _1"> </span> e </div><div class="t m2 x33 h1c yf9 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">esgoto; mudança. mão <span class="blank _0"></span>de </div><div class="t m2 x2f h1c yf3 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">obra para reparos. e<span class="blank _0"></span>nergia </div><div class="t m2 x27 h1c yd8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">elétrica residenc<span class="blank _0"></span>ial. </div></div><div class="c x10 y102 w6 h22"><div class="t m2 x33 h1c y103 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Artigos de </div><div class="t m2 x2e h1c y104 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">residência </div></div><div class="c x28 y105 w7 h23"><div class="t m2 x2e h1c y106 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Conserto de gel<span class="blank _0"></span>adeira e </div><div class="t m2 x2c h1c y107 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">freezer; conserto<span class="blank _0"></span> de aparelho </div><div class="t m2 x27 h1c y108 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">de som; conserto de </div><div class="t m2 x33 h1c y109 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">videocassete; conse<span class="blank _0"></span>rto de </div><div class="t m2 x31 h1c y10a ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">máquina de lavar/sec<span class="blank _0"></span>ar roupa; </div><div class="t m2 x31 h1c y10b ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">conserto de condic<span class="blank _0"></span>ionador de </div><div class="t m2 x2e h1c y10c ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">ar; reforma de estof<span class="blank _0"></span>ado; </div><div class="t m2 x2f h1c y10d ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">conserto de bomba d'<span class="blank _0"></span>água; </div><div class="t m2 x2c h1c y10e ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">manutenção de caixa <span class="blank _0"></span>d'água, </div><div class="t m2 x35 h1c y100 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">fossa etc. </div></div><div class="c x2a y10f w8 h23"><div class="t m2 x2f h1c y110 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Conserto de refr<span class="blank _0"></span>igerador e </div><div class="t m2 x2c h1c y111 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">freezer; conserto<span class="blank _0"></span> de aparelho </div><div class="t m2 x31 h1c y112 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">de som; conserto de tel<span class="blank _0"></span>evisor; </div><div class="t m2 x2e h1c y113 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">conserto de máqui<span class="blank _0"></span>na de </div><div class="t m2 x31 h1c y114 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">lavar/secar roupa; re<span class="blank _0"></span>forma de </div><div class="t m2 x2c h1c y115 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">estofado; conserto de<span class="blank _0"></span> bomba </div><div class="t m2 x36 h1c y116 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">d'água. </div></div><div class="c x2b y117 w9 h23"><div class="t m2 x33 h1c y110 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Conserto de refr<span class="blank _0"></span>igerador; </div><div class="t m2 x2c h1c y111 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">conserto de aparel<span class="blank _0"></span>ho de som; </div><div class="t m2 x2d h1c y118 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">conserto de tele<span class="blank _0"></span>visor; </div><div class="t m2 x31 h1c y119 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">conserto de máqui<span class="blank _0"></span>na de lavar </div><div class="t m2 x5 h1c y114 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">roupa; reforma de e<span class="blank _0"></span>stofado; </div><div class="t m2 x37 h1c y11a ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">manutenção de </div><div class="t m2 x38 h1c y11b ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">microcomputador. </div></div><div class="c x10 y11c w6 h20"><div class="t m2 x2f h1c y11d ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Transportes </div><div class="t m2 x2e h1c y11e ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">(públicos) </div></div><div class="c x28 y11f w7 h21"><div class="t m2 x2f h1c y120 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Ônibus urbano; táxi<span class="blank _0"></span>; trem; </div><div class="t m2 x31 h1c yf8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">ônibus intermunici<span class="blank _0"></span>pal; ônibus </div><div class="t m2 x33 h1c y121 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">interestadual; <span class="ff5 ws48">ferry<span class="ffb ws49">\u2013</span>b<span class="blank _0"></span>oat<span class="ff3 ls23 ws12">; </span></span></div><div class="t m2 x2f h1c yf3 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">avião; metrô; navio; <span class="blank _0"></span>barco; </div><div class="t m2 x38 h1c yd8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">transporte escol<span class="blank _0"></span>ar. </div></div><div class="c x2a y122 w8 h21"><div class="t m2 x2f h1c y120 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Ônibus urbano; táxi<span class="blank _0"></span>; trem; </div><div class="t m2 x31 h1c yf8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">ônibus intermunici<span class="blank _0"></span>pal; ônibus </div><div class="t m2 x33 h1c y121 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">interestadual; <span class="ff5 ws48">ferry<span class="ffb ws49">\u2013</span>b<span class="blank _0"></span>oat<span class="ff3 ls23 ws12">; </span></span></div><div class="t m2 x27 h1c y123 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">avião; metrô; barco; </div><div class="t m2 x38 h1c yd8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">transporte escol<span class="blank _0"></span>ar. </div></div><div class="c x2b y124 w9 h21"><div class="t m2 x2f h1c y125 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Ônibus urbano; táxi<span class="blank _0"></span>; trem; </div><div class="t m2 x31 h1c y126 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">ônibus intermunici<span class="blank _0"></span>pal; ônibus </div><div class="t m2 x2e h1c yfe ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">interestadual; passag<span class="blank _0"></span>em </div><div class="t m2 x2e h1c yff ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">aérea; metrô; trans<span class="blank _0"></span>porte </div><div class="t m2 x2d h1c y127 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">hidroviário; trans<span class="blank _0"></span>porte </div><div class="t m2 x36 h1c ye7 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">escolar. </div></div><div class="c x10 y128 w6 h24"><div class="t m2 x2f h1c y129 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Transportes </div><div class="t m2 x2d h1c y12a ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">(veículo </div><div class="t m2 x33 h1c y11e ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">particular) </div></div><div class="c x28 y12b w7 h25"><div class="t m2 x33 h1c y12c ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Emplacamento e li<span class="blank _0"></span>cença; </div><div class="t m2 x31 h1c y12d ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">seguro voluntário de<span class="blank _0"></span> veículo; </div><div class="t m2 x39 h1c y12e ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">conserto de automóv<span class="blank _0"></span>el; </div><div class="t m2 x33 h1c yf9 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">estacionamento; pe<span class="blank _0"></span>dágio; </div><div class="t m2 x2e h1c y12f ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">lubrificação e lavag<span class="blank _0"></span>em;<span class="ff5"> </span></div><div class="t m2 x38 h1c yd8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">pintura de veíc<span class="blank _0"></span>ulo. </div></div><div class="c x2a y130 w8 h25"><div class="t m2 x33 h1c y131 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Emplacamento e li<span class="blank _0"></span>cença; </div><div class="t m2 x31 h1c y125 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">seguro voluntário <span class="blank _0"></span>de veículo; </div><div class="t m2 x39 h1c y132 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">conserto de automóv<span class="blank _0"></span>el; </div><div class="t m2 x39 h1c y133 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">estacionamento; m<span class="blank _0"></span>ulta; </div><div class="t m2 x39 h1c yff ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">pedágio; lubrificaç<span class="blank _0"></span>ão e </div><div class="t m2 x2c h1c ye6 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">lavagem; pintura de<span class="blank _0"></span> veículo; </div><div class="t m2 x2c h1c y134 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">reboque; aluguel<span class="blank _0"></span> de veículo. </div></div><div class="c x2b y135 w9 h25"><div class="t m2 x33 h1c y131 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Emplacamento e li<span class="blank _0"></span>cença; </div><div class="t m2 x31 h1c y125 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">seguro voluntário <span class="blank _0"></span>de veículo; </div><div class="t m2 x39 h1c y132 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">conserto de automóv<span class="blank _0"></span>el; </div><div class="t m2 x33 h1c y133 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">estacionamento; pe<span class="blank _0"></span>dágio; </div><div class="t m2 x27 h1c yff ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">multa; lubrificação e<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m2 x2c h1c ye6 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">lavagem; pintura de<span class="blank _0"></span> veículo; </div><div class="t m2 x38 h1c y136 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">aluguel de veículo<span class="blank _0"></span>. </div></div><div class="c x10 y137 w6 h26"><div class="t m2 x2d h1c ydd ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Saúde e </div><div class="t m2 x39 h1c y138 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">cuidados </div><div class="t m2 x39 h1c y139 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">pessoais </div></div><div class="c x28 y13a w7 h27"><div class="t m2 x2c h1c ye2 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Médico; dentista; tratame<span class="blank _0"></span>nto </div><div class="t m2 x2f h1c ye3 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">psicológico e f<span class="blank _0"></span>isioterápico; </div><div class="t m2 x2d h1c y13b ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">exame de labor<span class="blank _0"></span>atório; </div><div class="t m2 x33 h1c ye5 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">hospitalização e c<span class="blank _0"></span>irurgia; </div><div class="t m2 x31 h1c ye6 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">eletrodiagnóstico; ra<span class="blank _2"></span>d<span class="blank _1"> </span>iografia; </div><div class="t m2 x29 h1c y136 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">plano de saúde. </div></div><div class="c x2a y13c w8 h27"><div class="t m2 x2c h1c ye2 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Médico; dentista; tra<span class="blank _0"></span>tamento </div><div class="t m2 x2f h1c ye3 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">psicológico e f<span class="blank _0"></span>isioterápico; </div><div class="t m2 x2d h1c y13b ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">exame de labor<span class="blank _0"></span>atório; </div><div class="t m2 x33 h1c ye5 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">hospitalização e c<span class="blank _0"></span>irurgia; </div><div class="t m2 x31 h1c ye6 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">eletrodiagnóstico; ra<span class="blank _0"></span>diografia; </div><div class="t m2 x2d h1c y136 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">asilo; plano de sa<span class="blank _0"></span>úde. </div></div><div class="c x2b y13d w9 h27"><div class="t m2 x3a h1c y13e ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Médico; dentista; </div><div class="t m2 x33 h1c ye3 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">fisioterapeuta; psi<span class="blank _0"></span>cólogo; </div><div class="t m2 x2d h1c y13b ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">exame de labor<span class="blank _0"></span>atório; </div><div class="t m2 x33 h1c ye5 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">hospitalização e c<span class="blank _0"></span>irurgia; </div><div class="t m2 x5 h1c ye6 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">exame de image<span class="blank _0"></span>m; plano de </div><div class="t m2 x36 h1c y13f ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">saúde. </div></div><div class="c x10 y140 w6 h28"><div class="t m2 x2e h1c y141 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Despesas </div><div class="t m2 x39 h1c y142 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">pessoais </div><div class="t m2 x39 h1c y143 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">(serviços </div><div class="t m2 x2e h1c yf5 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">pessoais) </div></div><div class="c x28 y144 w7 h29"><div class="t m2 x39 h1c y145 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Costureira; tinturari<span class="blank _0"></span>a e </div><div class="t m2 x39 h1c y146 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">lavanderia; manic<span class="blank _0"></span>ure e </div><div class="t m2 x38 h1c y147 ff3 fs9 fc0 sc0 ls21 ws4a">pe<span class="ls7 ws12">dicure; bar<span class="blank _0"></span>beiro; </span></div><div class="t m2 x2e h1c yfc ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">cabeleireiro; e<span class="blank _0"></span>mpregado </div><div class="t m2 x2d h1c y132 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">doméstico; depilaç<span class="blank _0"></span>ão; </div><div class="t m2 x2c h1c y148 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">massagem e sauna; cartór<span class="blank _0"></span>io; </div><div class="t m2 x27 h1c yff ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">despachante; serv<span class="blank _0"></span>iço </div><div class="t m2 x2f h1c ye6 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">funerário; alfaiate<span class="blank _0"></span>; serviço </div><div class="t m2 x2c h1c y134 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">bancário; consel<span class="blank _0"></span>ho de classe. </div></div><div class="c x2a y149 w8 h29"><div class="t m2 x39 h1c y14a ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Costureira; manic<span class="blank _0"></span>ure e </div><div class="t m2 x38 h1c y14b ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">pedicure; barbeiro<span class="blank _0"></span>; </div><div class="t m2 x2e h1c y14c ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">cabeleireiro; e<span class="blank _0"></span>mpregado </div><div class="t m2 x2d h1c y12e ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">doméstico; depilação; </div><div class="t m2 x31 h1c y14d ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">cartório; despacha<span class="blank _0"></span>nte; serviço </div><div class="t m2 x2c h1c y14e ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">bancário; consel<span class="blank _0"></span>ho de classe. </div></div><div class="c x2b y14f w9 h29"><div class="t m2 x2d h1c y147 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Costureira; manic<span class="blank _0"></span>ure; </div><div class="t m2 x2e h1c yfc ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">cabeleireiro; e<span class="blank _0"></span>mpregado </div><div class="t m2 x2d h1c y132 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">doméstico; depilaç<span class="blank _0"></span>ão; </div><div class="t m2 x27 h1c y133 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">despachante; serv<span class="blank _0"></span>iço </div><div class="t m2 x2c h1c y150 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">bancário; consel<span class="blank _0"></span>ho de classe. </div></div><div class="c x10 y151 w6 h2a"><div class="t m2 x2e h1c y152 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Despesas </div><div class="t m2 x39 h1c y153 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">pessoais </div><div class="t m2 x33 h1c y154 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">(recreação) </div></div><div class="c x28 y155 w7 h2b"><div class="t m2 x5 h1c y156 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Cinema; ingre<span class="blank _0"></span>sso para jogo; </div><div class="t m2 x5 h1c y157 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">clube; teatro; aluguel<span class="blank _0"></span> de fita </div><div class="t m2 x2e h1c y158 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">de vídeo cassete<span class="blank _0"></span>; boate, </div><div class="t m2 x2c h1c y159 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">danceteria e discote<span class="blank _0"></span>ca; jogos </div><div class="t m2 x2f h1c y15a ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">lotéricos; aluguel<span class="blank _0"></span> de fita de </div><div class="t m2 x2c h1c y15b ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">videogame; motel<span class="blank _0"></span>; telessena; </div><div class="t m2 x2e h1c y15c ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">bingo; hotel; ex<span class="blank _0"></span>cursões; </div><div class="t m2 x38 h1c y15d ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">revelação e cópia.<span class="blank _0"></span> </div></div><div class="c x2a y15e w8 h2b"><div class="t m2 x5 h1c y15f ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Cinema; ingre<span class="blank _0"></span>sso para jogo; </div><div class="t m2 x31 h1c y160 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">clube; compra e tra<span class="blank _0"></span>tamento de </div><div class="t m2 x2f h1c y161 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">animais; aluguel de DVD<span class="blank _0"></span> e </div><div class="t m2 x5 h1c y162 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws48">fita<span class="ff5 ws12"> de <span class="ff3">Vídeo cassete; <span class="blank _0"></span>boate, </span></span></div><div class="t m2 x2c h1c y163 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">danceteria e<span class="ff5"> </span>discoteca<span class="blank _0"></span>; jogos </div><div class="t m2 x3b h1c y164 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">de azar; motel<span class="blank _0"></span>; hotel; </div><div class="t m2 x2c h1c y165 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">excursão; reve<span class="blank _0"></span>lação e cópia. </div></div><div class="c x2b y166 w9 h2b"><div class="t m2 x5 h1c y157 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Cinema; ingre<span class="blank _0"></span>sso para jogo; </div><div class="t m2 x31 h1c y167 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">clube; tratamento de a<span class="blank _0"></span>nimais; </div><div class="t m2 x33 h1c y159 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">locação de DVD; boa<span class="blank _0"></span>te e<span class="ff5"> </span></div><div class="t m2 x33 h1c y15a ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">danceteria; jogos de <span class="blank _0"></span>azar; </div><div class="t m2 x39 h1c y168 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">motel; hotel; ex<span class="blank _0"></span>cursão; </div><div class="t m2 x38 h1c y169 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">revelação e cópia.<span class="blank _0"></span> </div></div><div class="c x10 y16a w6 h2c"><div class="t m2 x2e h1c y142 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Educação </div></div><div class="c x28 y16b w7 h2d"><div class="t m2 x2f h1c y131 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Creche; curso pré<span class="ff9 ls21">\u2013</span>e<span class="blank _0"></span>scolar; </div><div class="t m2 x2f h1c y125 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">curso primeiro grau<span class="blank _0"></span>; curso </div><div class="t m2 x2c h1c yfd ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">segundo grau; c<span class="blank _0"></span>urso terceiro </div><div class="t m2 x2d h1c y133 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">grau; cursos diverso<span class="blank _0"></span>s. </div></div><div class="c x2a y16c w8 h2d"><div class="t m2 x2f h1c y16d ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Creche; educação i<span class="blank _0"></span>nfantil; </div><div class="t m2 x5 h1c y16e ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">ensino fundament<span class="blank _0"></span>al; ensino </div><div class="t m2 x2c h1c y16f ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">médio; ensino supe<span class="blank _0"></span>rior; pós<span class="ff9">\u2013</span></div><div class="t m2 x5 h1c y131 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">graduação; curso s<span class="blank _0"></span>upletivo; </div><div class="t m2 x33 h1c y125 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">curso preparatór<span class="blank _0"></span>io; curso </div><div class="t m2 x33 h1c y132 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">técnico; curso de i<span class="blank _0"></span>dioma; </div><div class="t m2 x2d h1c y133 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">curso de informáti<span class="blank _0"></span>ca; </div><div class="t m2 x2d h1c yff ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">autoescola; ginástica<span class="blank _0"></span>; </div><div class="t m2 x2f h1c ye6 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">natação, balé; esco<span class="blank _0"></span>linha de </div><div class="t m2 x36 h1c y13f ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">esporte </div></div><div class="c x2b y170 w9 h2d"><div class="t m2 x2f h1c y171 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">Creche; educação i<span class="blank _0"></span>nfantil; </div><div class="t m2 x5 h1c y172 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">ensino fundament<span class="blank _0"></span>al; ensino </div><div class="t m2 x2c h1c y12c ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">médio; ensino supe<span class="blank _0"></span>rior; pós<span class="ff9">\u2013</span></div><div class="t m2 x3a h1c y173 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">graduação; curso </div><div class="t m2 x5 h1c yf8 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">preparatório; curso té<span class="blank _0"></span>cnico; </div><div class="t m2 x33 h1c yf9 ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">curso de idioma; curso <span class="blank _2"></span>d<span class="blank _1"> </span>e </div><div class="t m2 x31 h1c y14e ff3 fs9 fc0 sc0 ls7 ws12">informática; ativi<span class="blank _0"></span>dades físicas </div></div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf7" class="pf w0 h0" data-page-no="7"><div class="pc pc7 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi xf y174 w4 h14" alt="" src="https://files.passeidireto.com/a3188e98-98ea-413c-9a21-89fb47761926/bg7.png"><div class="t m0 x19 h2 y1 ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">A natureza da inf<span class="blank _0"></span>lação de serviços <span class="blank _2"></span>no B<span class="blank _1"> </span>rasil: 199<span class="blank _0"></span>9-2014 </div><div class="t m0 xf h2 y5c ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, v. 27, n. 1<span class="blank _0"></span> (62), p. <span class="ls8 ws1">199</span><span class="ws2">-231</span><span class="ls9">, </span>abr. 2018. <span class="blank _5"> </span> 205 </div><div class="t m0 xf h15 y5d ff2 fs7 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x11 h10 y175 ff3 fs1 fc0 sc0 ls16 ws12">O <span class="blank _b"> </span><span class="ls7">Quadro <span class="blank _d"> </span>1 <span class="blank _b"> </span>registra <span class="blank _b"> </span>as <span class="blank _b"> </span>dezenas <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _d"> </span>mudanças <span class="blank _b"> </span>na <span class="blank _b"> </span>com<span class="blank _0"></span>posição <span class="blank _b"> </span>precisa <span class="blank _b"> </span>dos </span></div><div class="t m0 xf h10 y176 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">serviços <span class="blank _2"></span>que com<span class="blank _0"></span>põem <span class="blank _2"></span>o IPCA <span class="blank _2"></span>(SIPCAs) nas <span class="blank _2"></span>últimas <span class="blank _2"></span>três POFs</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x3c h13 y177 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">10</div></div><div class="t m0 x3d h10 y176 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">. D<span class="blank _0"></span>iversos <span class="blank _2"></span>subitens </div><div class="t m0 xf h10 y178 ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws44">\u2013<span class="ff3 ws12"> <span class="blank _2"></span>conserto de <span class="blank _2"></span>videocasse<span class="blank _0"></span>te, <span class="blank _2"></span>alfaiates, <span class="blank _0"></span>barbeiro, <span class="blank _2"></span>teatro, <span class="blank _2"></span>tinturaria <span class="blank _0"></span>e <span class="blank _2"></span>lavanderia, <span class="blank _0"></span>aluguel </span></div><div class="t m0 xf h10 y61 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">de <span class="blank _d"> </span>fita <span class="blank _7"> </span>de <span class="blank _d"> </span>videocassete <span class="blank _d"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _d"> </span>foram <span class="blank _7"> </span>excluídos <span class="blank _d"> </span>do <span class="blank _d"> </span>índice. <span class="blank _d"> </span>Outros <span class="blank _d"> </span>tantos <span class="blank _7"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _7"> </span>aluguel <span class="blank _d"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y179 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">veículos, <span class="blank _a"> </span>mão <span class="blank _a"> </span>de <span class="blank _e"> </span>obr<span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _a"> </span>para <span class="blank _e"> </span>reparos, <span class="blank _e"> </span>locação <span class="blank _a"> </span>de <span class="blank _e"> </span>DVDs, <span class="blank _e"> </span>manutenção <span class="blank _a"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y17a ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">microcom<span class="blank _0"></span>putador, <span class="blank _6"> </span>TV <span class="blank _b"> </span>por <span class="blank _6"> </span>as<span class="blank _1"> </span>sinatura <span class="blank _6"> </span>com <span class="blank _6"> </span>internet, <span class="blank _b"> </span>telefone<span class="blank _0"></span> <span class="blank _b"> </span>com <span class="blank _6"> </span>internet <span class="blank _b"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _6"> </span>foram </div><div class="t m0 xf h10 y17b ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">incluídos. <span class="blank _6"> </span>Vários <span class="blank _6"> </span>subitens <span class="blank _3"> </span>mudaram <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _6"> </span>nome <span class="blank _b"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _6"> </span>o <span class="blank _6"> </span>subitem <span class="blank _6"> </span>curso <span class="blank _6"> </span>primeiro <span class="blank _6"> </span>grau <span class="blank _6"> </span>do </div><div class="t m0 xf h10 y17c ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">IPCA <span class="blank _14"> </span>bas<span class="blank _1"> </span>eado <span class="blank _c"> </span>na <span class="blank _c"> </span>POF <span class="blank _c"> </span>1995/19<span class="blank _2"></span>96, <span class="blank _c"> </span>por <span class="blank _c"> </span>exemplo, <span class="blank _c"> </span>passou <span class="blank _14"> </span>a <span class="blank _c"> </span>se <span class="blank _c"> </span>chamar <span class="blank _c"> </span>ensino<span class="blank _2"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y17d ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">fundamental nas novas versões do í<span class="blank _1"> </span>ndice. Alguns subitens antigos f<span class="blank _1"> </span>oram<span class="blank _0"></span> agregados </div><div class="t m0 xf h10 y17e ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">em <span class="blank _1"> </span>u<span class="blank _1"> </span>m <span class="blank _1"> </span>único <span class="blank _3"> </span>subitem <span class="blank _3"> </span>novo <span class="blank _3"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _3"> </span>os <span class="blank _3"> </span>subitens <span class="blank _3"> </span>eletrod<span class="blank _0"></span>iagnóstico <span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>radiografia <span class="blank _3"> </span>das <span class="blank _1"> </span>POFs </div><div class="t m0 xf h10 y17f ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">1995/1996 <span class="blank _6"> </span>e <span class="blank _3"> </span>2002/2003, <span class="blank _6"> </span>foram <span class="blank _3"> </span>agregados <span class="blank _6"> </span>no <span class="blank _6"> </span>subitem<span class="blank _0"></span> <span class="blank _6"> </span>exames <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _6"> </span>imagem<span class="blank _2"></span> <span class="blank _6"> </span>da <span class="blank _6"> </span>PO<span class="blank _1"> </span>F </div><div class="t m0 xf h10 y180 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">2008/2009. <span class="blank _c"> </span>Outros <span class="blank _c"> </span>foram<span class="blank _0"></span> <span class="blank _c"> </span>desagregados <span class="blank _c"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _17"> </span>o <span class="blank _c"> </span>subitem<span class="blank _2"></span> <span class="blank _17"> </span>cursos <span class="blank _17"> </span>diversos <span class="blank _c"> </span>da <span class="blank _c"> </span>POF<span class="blank _2"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y6b ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">1995/1996 <span class="blank _14"> </span>virou <span class="blank"> </span>um <span class="blank _14"> </span>it<span class="blank _1"> </span>em <span class="blank"> </span>nas <span class="blank _c"> </span>POFs<span class="blank _2"></span> <span class="blank _c"> </span>2002/2003 <span class="blank"> </span>e <span class="blank _14"> </span>2008/2009 <span class="blank _14"> </span>desagregado <span class="blank"> </span>em </div><div class="t m0 xf h10 y3e ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">subitens <span class="blank _17"> </span>como <span class="blank _15"> </span>curso <span class="blank _15"> </span>pre<span class="blank _0"></span>paratório, <span class="blank _15"> </span>cu<span class="blank _0"></span>rso <span class="blank _15"> </span>técn<span class="blank _0"></span>ico, <span class="blank _15"> </span>curso <span class="blank _17"> </span>de <span class="blank _15"> </span>idioma, <span class="blank _17"> </span>curso <span class="blank _15"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y181 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Informática etc.<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h9 y182 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 xf h11 y183 ff6 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">2.3 <span class="blank _7"> </span>Fatos <span class="blank _7"> </span>estilizados <span class="blank _d"> </span>e <span class="blank _8"> </span>hipóteses <span class="blank _d"> </span>interpretativas <span class="blank _d"> </span>sobre <span class="blank _7"> </span>a <span class="blank _7"> </span>inflação <span class="blank _7"> </span>de <span class="blank _7"> </span>serviços </div><div class="t m0 xf h11 y184 ff6 fs1 fc0 sc0 ls7 ws44">(1999-2014)<span class="ff3 ws12"> </span></div><div class="t m0 x11 h10 y185 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">A <span class="blank _1"> </span>Tabela<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _1"> </span>1 <span class="blank _3"> </span>mostra <span class="blank _1"> </span>que <span class="blank _3"> </span>os <span class="blank _1"> </span>preç<span class="blank _1"> </span>os <span class="blank _1"> </span>dos <span class="blank _3"> </span>SI<span class="blank _0"></span>PCAs <span class="blank _1"> </span>cresceram <span class="blank _1"> </span>apenas <span class="blank _3"> </span>um <span class="blank _1"> </span>pouco </div><div class="t m0 xf h10 y186 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">mais <span class="blank _6"> </span>do <span class="blank _6"> </span>que <span class="blank _6"> </span>o <span class="blank _b"> </span>IPC<span class="blank _0"></span>A, <span class="blank _6"> </span>no <span class="blank _b"> </span>período <span class="blank _6"> </span>entre <span class="blank _6"> </span>agosto <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _6"> </span>1999 <span class="blank _6"> </span>e <span class="blank _6"> </span>março <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _b"> </span>2014</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x15 h13 y187 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">11</div></div><div class="t m0 x3e h10 y186 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">. <span class="blank _6"> </span>Mas <span class="blank _6"> </span>o </div><div class="t m0 xf h10 y188 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">número <span class="blank"> </span>agregado <span class="blank"> </span>esconde <span class="blank"> </span>di<span class="blank _1"> </span>ferenças <span class="blank"> </span>marcantes <span class="blank"> </span>entre <span class="blank"> </span>as <span class="blank _14"> </span>dinâmicas <span class="blank"> </span>dos <span class="blank"> </span>vários </div><div class="t m0 xf h10 y76 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">setores, <span class="blank _6"> </span>notadamente <span class="blank _3"> </span>a <span class="blank _b"> </span>partir <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _b"> </span>2006. <span class="blank _6"> </span>Por <span class="blank _6"> </span>um <span class="blank _6"> </span>lado, <span class="blank _6"> </span>telecomunicações, <span class="blank _6"> </span>habitaçã<span class="blank _0"></span>o, </div><div class="t m0 xf h10 y189 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">consertos <span class="blank _11"> </span>gerais <span class="blank _11"> </span>e <span class="blank _11"> </span>s<span class="blank _0"></span>erviços <span class="blank _11"> </span>voltados <span class="blank _11"> </span>aos <span class="blank _13"> </span>donos <span class="blank _11"> </span>de <span class="blank _11"> </span>automóveis <span class="blank _11"> </span>particulare<span class="blank _2"></span>s </div><div class="t m0 xf h10 y18a ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">registraram<span class="blank _0"></span> <span class="blank"> </span>inflação <span class="blank _12"> </span>bem <span class="blank"> </span>abaix<span class="blank _0"></span>o <span class="blank"> </span>do <span class="blank _12"> </span>IPCA. <span class="blank _12"> </span>Por <span class="blank"> </span>outr<span class="blank _0"></span>o, <span class="blank"> </span>os <span class="blank _12"> </span>serviços <span class="blank"> </span>pe<span class="blank _0"></span>ssoais, <span class="blank _12"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y18b ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">alimentação, <span class="blank _8"> </span>de <span class="blank _8"> </span>saúde <span class="blank _8"> </span>e <span class="blank _12"> </span>de <span class="blank _8"> </span>educação, <span class="blank _12"> </span>além <span class="blank _7"> </span>dos <span class="blank"> </span>tran<span class="blank _0"></span>spo<span class="blank _1"> </span>rtes <span class="blank _8"> </span>públicos <span class="blank _8"> </span>têm <span class="blank _8"> </span>todos </div><div class="t m0 xf h10 y7a ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">crescido a<span class="blank _2"></span> taxas bem<span class="blank _0"></span> acim<span class="blank _0"></span>a da infl<span class="blank _0"></span>ação. Os <span class="blank _2"></span>preços da <span class="blank _2"></span>alimentação fo<span class="blank _0"></span>ra de <span class="blank _0"></span>casa <span class="blank _0"></span>e do<span class="blank _2"></span>s </div><div class="t m0 xf h10 y18c ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">serviços <span class="blank _2"></span>pessoais, em<span class="blank _2"></span> particular, <span class="blank _2"></span>cresceram, <span class="blank _2"></span>a partir <span class="blank _2"></span>de 2006, <span class="blank _2"></span>a um<span class="blank _0"></span> ritm<span class="blank _2"></span>o próximo <span class="blank _2"></span>do </div><div class="t m0 xf h10 y18d ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">dobro do I<span class="blank _0"></span>PCA. <span class="blank _18"> </span><span class="v5"> </span></div><div class="t m0 x25 h10 y18e ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x25 h10 y18f ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x25 h10 y190 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x25 h10 y191 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x25 h10 y192 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x25 h10 y193 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 xf h3 y194 ff2 fs1 fc0 sc0 ls15 ws12"> </div></div><div class="t m0 x17 h3 y194 ff2 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x10 hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls5">10</div></div><div class="t m0 x3f hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) Os subitens que m<span class="blank _2"></span>u<span class="blank _1"> </span>daram signifi<span class="blank _2"></span>c<span class="blank _1"> </span>ativamente ao lo<span class="blank _0"></span>ngo dos anos a<span class="blank _0"></span>parecem em neg<span class="blank _0"></span>rito no <span class="blank _1"> </span>Quadro <span class="lsa ws4">1.</span> </div><div class="t m0 x10 hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls5">11</div></div><div class="t m0 x3f hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) O mês d<span class="blank _1"> </span>e agosto de 1999 foi escolhido como início da amostra utilizada neste trabalho porq<span class="blank _0"></span>ue marca </div><div class="t m0 xf hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">a entrada <span class="blank _1"> </span>em vigor da p<span class="blank _1"> </span>onderaç<span class="blank _0"></span>ão do <span class="blank _1"> </span>IPCA baseado na <span class="blank _1"> </span>POF de 1995/1996. As ponderações baseadas nas POFs de </div><div class="t m0 xf hc y5a ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">2002/2003 e <span class="blank _0"></span>2008/2009, por sua ve<span class="blank _2"></span>z, entraram em vigor respect<span class="blank _0"></span>ivamente e<span class="blank _0"></span>m julho de 2006 e j<span class="blank _0"></span>aneiro de 20<span class="blank _0"></span>12.<span class="blank _1"> </span> </div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf8" class="pf w0 h0" data-page-no="8"><div class="pc pc8 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi xf y195 wa h2e" alt="" src="https://files.passeidireto.com/a3188e98-98ea-413c-9a21-89fb47761926/bg8.png"><div class="t m0 xf hf y2e ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Cláudio Hamilt<span class="blank _0"></span>on Matos dos San<span class="blank _0"></span>tos, Antonio Carlos Mace<span class="blank _0"></span>do e Silva, <span class="blank _2"></span>C<span class="blank _1"> </span>láudio Robe<span class="blank _0"></span>rto Amitrano et al.<span class="fs1"> </span></div><div class="t m0 xf h2 y2f ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">206 <span class="blank _5"> </span>Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, v. 27, n. 1<span class="blank _0"></span> (62), p. <span class="ls8 ws1">199</span>-231, abr. 2018. </div><div class="t m0 x40 h9 y30 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Tabela 1 </div><div class="t m0 x41 h9 y31 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">IPCA e serviços como um todo: variações nos períodos de vigência das diferentes POFs (Em %) </div><div class="c xf y196 wb h2f"><div class="t m0 x42 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div></div><div class="c x43 y196 wc h2f"><div class="t m0 x3b h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws6">Ago./1999-</div><div class="t m0 x38 h9 y199 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">jun./2006 </div></div><div class="c x44 y196 wd h2f"><div class="t m0 x3b h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws6">Jul./2006-</div><div class="t m0 x3b h9 y199 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">dez./2011 </div></div><div class="c x45 y196 we h2f"><div class="t m0 x3b h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws6">Jan./2012-</div><div class="t m0 x3b h9 y199 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">mar./2014 </div></div><div class="c x46 y196 wf h2f"><div class="t m0 x3b h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws6">Ago./1999-</div><div class="t m0 x27 h9 y199 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">mar./2014 </div></div><div class="c xf yaf wb h30"><div class="t m0 x34 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">IPCA </div></div><div class="c x43 yaf wc h30"><div class="t m0 x47 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">67,99 </div></div><div class="c x44 yaf wd h30"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">32,22 </div></div><div class="c x45 yaf we h30"><div class="t m0 x48 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">14,53 </div></div><div class="c x46 yaf wf h30"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">154,39 </div></div><div class="c xf y19b wb h2f"><div class="t m0 x2c h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Serviços como um </div><div class="t m0 x35 h9 y199 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">todo </div></div><div class="c x43 y19b wc h2f"><div class="t m0 x47 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">63,47 </div></div><div class="c x44 y19b wd h2f"><div class="t m0 x37 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">37,66 </div></div><div class="c x45 y19b we h2f"><div class="t m0 x48 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">16,10 </div></div><div class="c x46 y19b wf h2f"><div class="t m0 x37 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">161,29 </div></div><div class="c xf y19c wb h30"><div class="t m0 x3b h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Alimentação </div></div><div class="c x43 y19c wc h30"><div class="t m0 x47 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">67,45 </div></div><div class="c x44 y19c wd h30"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">61,46 </div></div><div class="c x45 y19c we h30"><div class="t m0 x48 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">24,08 </div></div><div class="c x46 y19c wf h30"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">235,45 </div></div><div class="c xf y19d wb h30"><div class="t m0 x3a h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Habitação </div></div><div class="c x43 y19d wc h30"><div class="t m0 x47 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">65,69 </div></div><div class="c x44 y19d wd h30"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">27,83 </div></div><div class="c x45 y19d we h30"><div class="t m0 x48 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">12,00 </div></div><div class="c x46 y19d wf h30"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">137,21 </div></div><div class="c xf y19e wb h2f"><div class="t m0 x3a h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Consertos </div><div class="t m0 x38 h9 y199 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">domésticos </div></div><div class="c x43 y19e wc h2f"><div class="t m0 x47 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">39,98 </div></div><div class="c x44 y19e wd h2f"><div class="t m0 x37 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">16,58 </div></div><div class="c x45 y19e we h2f"><div class="t m0 x48 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">15,28 </div></div><div class="c x46 y19e wf h2f"><div class="t m0 x47 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">88,12 </div></div><div class="c xf y19f wb h31"><div class="t m0 x27 h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Transportes </div><div class="t m0 x37 h9 y199 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">públicos </div></div><div class="c x43 y19f wc h31"><div class="t m0 x47 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">110,0 </div></div><div class="c x44 y19f wd h31"><div class="t m0 x37 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">42,27 </div></div><div class="c x45 y19f we h31"><div class="t m0 x47 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">9,76 </div></div><div class="c x46 y19f wf h31"><div class="t m0 x37 h9 y197 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">227,95 </div></div><div class="c xf y95 wb h32"><div class="t m0 x2d h9 y1a0 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Serviços para </div><div class="t m0 x5 h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">donos de veículos </div><div class="t m0 x37 h9 y199 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">próprios </div></div><div class="c x43 y95 wc h32"><div class="t m0 x47 h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">53,46 </div></div><div class="c x44 y95 wd h32"><div class="t m0 x37 h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">25,19 </div></div><div class="c x45 y95 we h32"><div class="t m0 x47 h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">9,31 </div></div><div class="c x46 y95 wf h32"><div class="t m0 x37 h9 y198 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">110,02 </div></div><div class="c xf y1a1 wb h33"><div class="t m0 x34 h9 y1a2 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Saúde </div></div><div class="c x43 y1a1 wc h33"><div class="t m0 x47 h9 y1a2 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">58,59 </div></div><div class="c x44 y1a1 wd h33"><div class="t m0 x37 h9 y1a2 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">46,59 </div></div><div class="c x45 y1a1 we h33"><div class="t m0 x48 h9 y1a2 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">20,53 </div></div><div class="c x46 y1a1 wf h33"><div class="t m0 x37 h9 y1a2 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">180,19 </div></div><div class="c xf y182 wb h34"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Pessoais </div></div><div class="c x43 y182 wc h34"><div class="t m0 x47 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">55,47 </div></div><div class="c x44 y182 wd h34"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls5">61<span class="ls7 ws12">,58 </span></div></div><div class="c x45 y182 we h34"><div class="t m0 x48 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">24,03 </div></div><div class="c x46 y182 wf h34"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">211,59 </div></div><div class="c xf y1a3 wb h34"><div class="t m0 x38 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Recreação </div></div><div class="c x43 y1a3 wc h34"><div class="t m0 x47 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">54,28 </div></div><div class="c x44 y1a3 wd h34"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">36,65 </div></div><div class="c x45 y1a3 we h34"><div class="t m0 x48 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">15,23 </div></div><div class="c x46 y1a3 wf h34"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">142,92 </div></div><div class="c xf y1a4 wb h34"><div class="t m0 x29 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Educação </div></div><div class="c x43 y1a4 wc h34"><div class="t m0 x47 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">70,43 </div></div><div class="c x44 y1a4 wd h34"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">35,58 </div></div><div class="c x45 y1a4 we h34"><div class="t m0 x48 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">27,36 </div></div><div class="c x46 y1a4 wf h34"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">194,28 </div></div><div class="c xf y1a5 wb h34"><div class="t m0 x2d h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Comunicação </div></div><div class="c x43 y1a5 wc h34"><div class="t m0 x47 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">94,95 </div></div><div class="c x44 y1a5 wd h34"><div class="t m0 x47 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">8,48 </div></div><div class="c x45 y1a5 we h34"><div class="t m0 x47 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">1,97 </div></div><div class="c x46 y1a5 wf h34"><div class="t m0 x37 h9 y19a ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">115,65 </div></div><div class="t m0 xf h9 y1a6 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Fonte: IBGE: SNPC vários números. Elaboração própria. </div><div class="t m0 x11 h10 y1a7 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x11 h10 y1a8 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Diferenças estruturais entre <span class="blank _1"> </span>os setores <span class="blank _1"> </span>são, certamente, parte <span class="blank _1"> </span>da explicação<span class="ls1d">. </span></div><div class="t m0 xf h10 yc3 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Os <span class="blank _0"></span><span class="ff5 ws44">insights<span class="ff3 ws12"> <span class="blank _0"></span>de Baum<span class="blank _2"></span>ol e <span class="blank _0"></span>Clark <span class="blank _2"></span>são novam<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>e úteis. <span class="blank _2"></span>Afinal, <span class="blank _0"></span>os pró<span class="blank _0"></span>prios s<span class="blank _2"></span>er<span class="blank _1"> </span>viços <span class="blank _2"></span>são </span></span></div><div class="t m0 xf h10 y1a9 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">significativam<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>e h<span class="blank _2"></span>et<span class="blank _1"> </span>erogê<span class="blank _0"></span>neos, <span class="blank _2"></span>t<span class="blank _1"> </span>anto <span class="blank _2"></span>do ponto <span class="blank _2"></span>de v<span class="blank _2"></span>i<span class="blank _1"> </span>sta <span class="blank _2"></span>da in<span class="blank _0"></span>tensidade <span class="blank _0"></span>de <span class="blank _2"></span>fator <span class="blank _0"></span>e d<span class="blank _2"></span>o </div><div class="t m0 xf h10 y1aa ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">crescimento <span class="blank _b"> </span>da <span class="blank _b"> </span>produtiv<span class="blank _0"></span>idade, <span class="blank _b"> </span>quanto <span class="blank _b"> </span>do <span class="blank _b"> </span>ponto <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _d"> </span>vista <span class="blank _b"> </span>da <span class="blank _b"> </span>elasticidade<span class="ff9 ws44">\u2013</span>renda <span class="blank _b"> </span>da<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y1ab ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">demanda. <span class="blank _3"> </span>A <span class="blank _1"> </span>institucionalidade <span class="blank _3"> </span>brasilei<span class="blank _0"></span>ra <span class="blank _3"> </span>introduz <span class="blank _3"> </span>uma <span class="blank _1"> </span>chave <span class="blank _3"> </span>adicional<span class="blank _1"> </span>, <span class="blank _3"> </span>que <span class="blank _3"> </span>separa </div><div class="t m0 xf h10 ya2 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">os setores livres <span class="blank _0"></span>dos monitorados. </div><div class="t m0 x11 h10 y1ac ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Baumol <span class="blank _9"> </span>et <span class="blank _a"> </span>al. <span class="blank _9"> </span>(<span class="blank _1"> </span>2012) <span class="blank _a"> </span>d<span class="blank _0"></span>istinguem <span class="blank _9"> </span>os <span class="blank _a"> </span>serviços <span class="blank _9"> </span>cuja <span class="blank _a"> </span>oferta <span class="blank _9"> </span>depende </div><div class="t m0 xf h10 y1ad ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">crucialmente <span class="blank _6"> </span>do <span class="blank _6"> </span>t<span class="blank _1"> </span>rabalho <span class="blank _6"> </span>humano <span class="blank _6"> </span>não <span class="blank _b"> </span>passível <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _b"> </span>substituição <span class="blank _6"> </span>por <span class="blank _b"> </span>máquin<span class="blank _0"></span>as <span class="blank _b"> </span>e <span class="blank _6"> </span>os </div><div class="t m0 xf h10 y1ae ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">serviços <span class="blank _6"> </span>cuja <span class="blank _b"> </span>oferta <span class="blank _6"> </span>se <span class="blank _b"> </span>dá <span class="blank _6"> </span>por <span class="blank _b"> </span>meio <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _b"> </span>processos <span class="blank _6"> </span>automatizados. <span class="blank _b"> </span><span class="ls16">O <span class="blank _b"> </span></span>primeiro <span class="blank _6"> </span>caso </div><div class="t m0 xf h10 y1af ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">abarca <span class="blank _7"> </span>os <span class="blank _8"> </span>setores <span class="blank _8"> </span>que <span class="blank _7"> </span>Baum<span class="blank _0"></span>ol <span class="blank _8"> </span>chama <span class="blank _7"> </span><span class="ff9">\u201cestagnados\u201d, <span class="blank _7"> </span></span>uma <span class="blank _8"> </span>vez <span class="blank _7"> </span>que <span class="blank _8"> </span>os <span class="blank _8"> </span>ganhos <span class="blank _7"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y1b0 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">produtividade <span class="blank"> </span>pos<span class="blank _0"></span>síveis <span class="blank"> </span>seriam <span class="blank"> </span>pequeno<span class="blank _0"></span>s <span class="blank"> </span>no <span class="blank"> </span>longo <span class="blank"> </span>prazo, <span class="blank"> </span>em <span class="blank"> </span>contraste <span class="blank"> </span>com<span class="blank _2"></span> <span class="blank"> </span>o </div><div class="t m0 xf h10 y1b1 ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">potencial <span class="blank _6"> </span>dos <span class="blank _6"> </span>setores <span class="blank _6"> </span>ditos <span class="blank _6"> </span>\u201cprogressista<span class="blank _0"></span>s\u201d. <span class="blank _6"> </span>N<span class="ff3">o <span class="blank _b"> </span>longo <span class="blank _3"> </span>prazo, <span class="blank _b"> </span>os <span class="blank _6"> </span>preços <span class="blank _6"> </span>dos <span class="blank _6"> </span>setores<span class="blank _2"></span> </span></div><div class="t m0 xf h10 y1b2 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">estagnados tenderiam a subir <span class="blank _1"> </span>mais rapidamente do que os <span class="blank _1"> </span>dos setores <span class="blank _1"> </span>progress<span class="blank _0"></span>istas, </div><div class="t m0 xf h10 y1b3 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">refletindo <span class="blank _c"> </span>uma <span class="blank _c"> </span>tendência<span class="blank _0"></span> <span class="blank _c"> </span>de <span class="blank _c"> </span>aumento <span class="blank _c"> </span>dos <span class="blank _c"> </span>custos <span class="blank _c"> </span>unitár<span class="blank _0"></span>ios<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _c"> </span>de <span class="blank _c"> </span>trabalho <span class="blank _c"> </span>nestes<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y1b4 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws44">setores</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 h13 y1b5 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">12</div></div><div class="t m0 x49 h10 y1b4 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">. <span class="blank _13"> </span>Serviços <span class="blank _15"> </span>de <span class="blank _19"> </span>saúde <span class="blank _15"> </span>e <span class="blank _19"> </span>educação <span class="blank _13"> </span>são <span class="blank _15"> </span>exemplos <span class="blank _13"> </span>clássicos <span class="blank _13"> </span>de <span class="blank _13"> </span>setores<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h16 y1b6 ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">\u201cestagnados\u201d. <span class="blank _10"></span>Mas <span class="blank _2"></span>estes <span class="blank _2"></span>incluiriam <span class="blank _10"></span>\u201c(...)<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _2"></span>serviços <span class="blank _10"></span>jurídicos, <span class="blank _0"></span>program<span class="blank _2"></span>as de <span class="blank _10"></span>assistência </div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 xf h3 y1b7 ff2 fs1 fc0 sc0 ls15 ws12"> </div></div><div class="t m0 x17 h3 y1b7 ff2 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x10 hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls5">12</div></div><div class="t m0 x3f hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) <span class="blank _3"> </span><span class="ff9">\u201cUm <span class="blank _1"> </span>aumento <span class="blank _3"> </span>de <span class="blank _3"> </span>2% <span class="blank _1"> </span>no <span class="blank _3"> </span>salário <span class="blank _1"> </span>d<span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _1"> </span>professores <span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _3"> </span>policiais <span class="blank _1"> </span>nã<span class="blank _1"> </span>o <span class="blank _3"> </span>é <span class="blank _1"> </span>compensado <span class="blank _1"> </span>po<span class="blank _1"> </span></span>r <span class="blank _3"> </span>maiores <span class="blank _3"> </span>níveis <span class="blank _1"> </span>de </div><div class="t m0 xf hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">produtividade e, portanto, deve<span class="blank _0"></span> levar a <span class="blank _1"> </span>aumentos equivale<span class="blank _0"></span>ntes nos <span class="blank _1"> </span>orçamentos das prefeituras. Um aumento de 2% </div><div class="t m0 xf hc y5a ff9 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">no salário das c<span class="blank _0"></span>abeleire<span class="blank _0"></span>iras deve levar a um aumen<span class="blank _0"></span>to de 2% no c<span class="blank _2"></span>u<span class="blank _1"> </span>sto dos sal<span class="blank _0"></span>ões de belez<span class="blank _0"></span>a\u201d (Baumol <span class="ff3">et al.,<span class="blank _1"> </span> 2012). </span></div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf9" class="pf w0 h0" data-page-no="9"><div class="pc pc9 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi xf y174 w10 h35" alt="" src="https://files.passeidireto.com/a3188e98-98ea-413c-9a21-89fb47761926/bg9.png"><div class="t m0 x19 h2 y1 ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">A natureza da inf<span class="blank _0"></span>lação de serviços <span class="blank _2"></span>no B<span class="blank _1"> </span>rasil: 199<span class="blank _0"></span>9-2014 </div><div class="t m0 xf h2 y5c ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, v. 27, n. 1<span class="blank _0"></span> (62), p. <span class="ls8 ws1">199</span><span class="ws2">-231</span><span class="ls9">, </span>abr. 2018. <span class="blank _5"> </span> 207 </div><div class="t m0 xf h15 y5d ff2 fs7 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 xf h10 y5e ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">direta <span class="blank _7"> </span>aos <span class="blank _8"> </span>pobres, <span class="blank _7"> </span>os <span class="blank _8"> </span>correios, <span class="blank _7"> </span>a <span class="blank _8"> </span>polícia, <span class="blank _7"> </span>saneamento, <span class="blank _7"> </span>consertos <span class="blank _7"> </span>gerais, <span class="blank _8"> </span>as<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _7"> </span>artes, </div><div class="t m0 xf h10 y5f ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">restaurantes, dentre vários outros\u201d (<span class="ff3">op. cit.). <span class="blank _1"> </span>Os serviços de comunicação, por outro </span></div><div class="t m0 xf h10 y60 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">lado, <span class="blank _6"> </span>são <span class="blank _b"> </span>exemplos <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _b"> </span>setores <span class="blank _6"> </span>progressistas <span class="blank _6"> </span>no <span class="blank _6"> </span>sentido <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _6"> </span>Baumol <span class="blank _d"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _6"> </span>dado <span class="blank _b"> </span><span class="ff9">que <span class="blank _6"> </span>\u201co </span></div><div class="t m0 xf h10 y1b8 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">surgimento <span class="blank _d"> </span>da <span class="blank _d"> </span>internet, <span class="blank _d"> </span>telefones <span class="blank _d"> </span>celulares, <span class="blank _d"> </span>e <span class="blank _7"> </span>de <span class="blank _d"> </span>um <span class="blank _d"> </span>conjunto <span class="blank _d"> </span>de <span class="blank _7"> </span>outros <span class="blank _d"> </span>avanços </div><div class="t m0 xf h10 y1b9 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">deixam <span class="blank _b"> </span>claro <span class="blank _d"> </span>que <span class="blank _d"> </span>o <span class="blank _b"> </span>rápido <span class="blank _d"> </span>crescimento <span class="blank _b"> </span>da <span class="blank _d"> </span>produtivid<span class="blank _2"></span>ade<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _b"> </span>neste <span class="blank _d"> </span>setor <span class="blank _b"> </span>dificilmente </div><div class="t m0 xf h10 y1ba ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">diminuirá <span class="blank"> </span>no <span class="blank"> </span>curto <span class="blank"> </span>prazo\u201d <span class="blank"> </span>(<span class="ff3">op. <span class="blank _14"> </span>cit.). <span class="blank"> </span><span class="ls16">O <span class="blank _14"> </span></span>Quadro <span class="blank _14"> </span>2 <span class="blank"> </span>apresenta <span class="blank"> </span>uma <span class="blank"> </span>classificação </span></div><div class="t m0 xf h10 y1bb ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">tentativa dos<span class="blank _2"></span> serviços do <span class="blank _2"></span>IPCA por i<span class="blank _0"></span>ntensidade <span class="blank _2"></span>da utilização <span class="blank _0"></span>de di<span class="blank _0"></span>ferentes <span class="blank _0"></span>fatores <span class="blank _2"></span>de </div><div class="t m0 xf h10 y1bc ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">produção. </div><div class="t m0 x11 h10 y1bd ff3 fs1 fc0 sc0 ls24 ws12"> <span class="fs4 ls7 v6">Quadro 2 </span></div><div class="t m0 x4a h11 y1be ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Classificação dos serviços do IPCA por utilização dos fatores de produção<span class="ff6 fs1"> </span></div><div class="c xf y1bf w11 h36"><div class="t m0 x27 h9 y1c0 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Terra </div></div><div class="c x4b y1bf w12 h36"><div class="t m0 x4c h9 y1c0 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Capital </div></div><div class="c x20 y1bf w13 h36"><div class="t m0 x2e h9 y1c0 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Trabalho qualificado </div></div><div class="c x4d y1bf w14 h36"><div class="t m0 x33 h9 y1c1 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Trabalho pouco </div><div class="t m0 x4e h9 y1c2 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">qualificado </div></div><div class="c xf y1c3 w11 h37"><div class="t m0 x2e h9 y1c4 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Aluguel, </div><div class="t m0 x2c h9 y1c5 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws6">estacioname</div><div class="t m0 x5 h9 y1c6 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">nto e hotéis </div></div><div class="c x4b y1c3 w12 h37"><div class="t m0 x32 h9 y1c7 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Todos os serviços de </div><div class="t m0 x2f h9 y1c8 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">comunicação, água e esgoto, gás </div><div class="t m0 x2f h9 y1c9 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">encanado, energia elétrica, todos </div><div class="t m0 x39 h9 y1ca ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">os transportes públicos exceto </div><div class="t m0 x2f h9 y1cb ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">táxi e transporte escolar, exames </div><div class="t m0 x29 h9 y1cc ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">de laboratório e imagem. </div></div><div class="c x20 y1c3 w13 h37"><div class="t m0 x2e h9 y1cd ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Todos os serviços de </div><div class="t m0 x27 h9 y1c4 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">educação e saúde </div><div class="t m0 x2f h9 y1c5 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">privados com exceção </div><div class="t m0 x29 h9 y1c6 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">dos exames de </div><div class="t m0 x2f h9 y1ce ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">laboratório e imagem<span class="blank _0"></span>.<span class="blank _1"> </span> </div></div><div class="c x4d y1c3 w14 h37"><div class="t m0 x2f h9 y1c9 ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Demais serviços </div><div class="t m0 x2d h9 y1ca ff3 fs4 fc0 sc0 ls5 ws12">do <span class="ls7">Quadro </span><span class="wse">1.</span><span class="ls7"> </span></div></div><div class="t m0 xf h9 y1cf ff3 fs4 fc0 sc0 ls7 ws12">Fonte: Elaboração própria. </div><div class="t m0 xf h9 y1d0 ff3 fs4 fc0 sc0 ls25 ws12"> <span class="fs1 ls7 v7">É <span class="blank _2"></span>desejável, <span class="blank _2"></span>ainda, <span class="blank _2"></span>diferenciar <span class="blank _2"></span>segmentos <span class="blank _10"></span>que <span class="blank _0"></span>possuem <span class="blank _10"></span>el<span class="blank _1"> </span>evada <span class="blank _2"></span>elasticidade-</span></div><div class="t m0 xf h10 y1d1 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">renda <span class="blank _1"> </span>daqueles <span class="blank _1"> </span>em que <span class="blank _1"> </span>essa <span class="blank _1"> </span>elasticidade <span class="blank _1"> </span>é <span class="blank _1"> </span>relativam<span class="blank _0"></span>ente <span class="blank _1"> </span>baixa. <span class="blank _3"> </span><span class="ls16">O <span class="blank _1"> </span></span>Gráfico <span class="blank _1"> </span>1 <span class="blank _1"> </span>propõe </div><div class="t m0 xf h10 y1d2 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">uma <span class="blank _1"> </span>aproximação <span class="blank _3"> </span>ao <span class="blank _1"> </span>tema, <span class="blank _3"> </span>por <span class="blank _3"> </span>meio <span class="blank _1"> </span>dos <span class="blank _3"> </span>pesos <span class="blank _1"> </span>dos <span class="blank _3"> </span>serviços <span class="blank _3"> </span>no <span class="blank _1"> </span>IPCA <span class="blank _1"> </span>confor<span class="blank _1"> </span>me <span class="blank _1"> </span>as </div><div class="t m0 xf h10 y1d3 ff3 fs1 fc0 sc0 ls18 ws45">fa<span class="ls7 ws12">ixas <span class="blank _15"> </span>de <span class="blank _15"> </span>renda <span class="blank _15"> </span>da <span class="blank _15"> </span>POF. <span class="blank _15"> </span>Independentem<span class="blank _0"></span>ente <span class="blank _15"> </span>do <span class="blank _15"> </span>per<span class="blank _1"> </span>íodo <span class="blank _15"> </span>analisado, <span class="blank _15"> </span>serviços </span></div><div class="t m0 xf h10 y1d4 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">associados <span class="blank _c"> </span>a <span class="blank _17"> </span>comunicação<span class="blank _0"></span>, <span class="blank _c"> </span>des<span class="blank _1"> </span>pesas <span class="blank _c"> </span>pessoais <span class="blank _c"> </span>(recreação <span class="blank _c"> </span>e <span class="blank _17"> </span>serviços <span class="blank _c"> </span>pessoais), </div><div class="t m0 xf h10 y1d5 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">educação, <span class="blank _2"></span>saúde <span class="blank _2"></span>e <span class="blank _2"></span>cuidados <span class="blank _2"></span>pessoais <span class="blank _0"></span>e <span class="blank _2"></span>transportes <span class="blank _2"></span>(veículo <span class="blank _2"></span>particular) <span class="blank _2"></span>aumentam <span class="blank _10"></span>sua </div><div class="t m0 xf h10 y1d6 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">participação <span class="blank _d"> </span>na <span class="blank _d"> </span>cesta <span class="blank _7"> </span>de <span class="blank _7"> </span>consum<span class="blank _0"></span>o <span class="blank _d"> </span>à <span class="blank _7"> </span>medida <span class="blank _7"> </span>que <span class="blank _d"> </span>aumenta <span class="blank _d"> </span>a <span class="blank _7"> </span>renda <span class="blank _d"> </span>da <span class="blank _d"> </span>população, </div><div class="t m0 xf h10 y1d7 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">sugerindo <span class="blank _1"> </span>que <span class="blank _3"> </span>a <span class="blank _1"> </span>elasticidade<span class="ff9 ws44">\u2013</span>renda <span class="blank _1"> </span>da <span class="blank _3"> </span>dem<span class="blank _2"></span>anda<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _1"> </span>desses <span class="blank _1"> </span>ser<span class="blank _1"> </span>viços <span class="blank _1"> </span>é <span class="blank _1"> </span>superior <span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _3"> </span>1. <span class="blank _3"> </span>Por </div><div class="t m0 xf h10 y1d8 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">sua <span class="blank _10"></span>vez, <span class="blank _2"></span>serviços <span class="blank _10"></span>associados <span class="blank _10"></span>a <span class="blank _2"></span>alimentação <span class="blank _10"></span>e <span class="blank _2"></span>bebidas, <span class="blank _10"></span>artigos <span class="blank _2"></span>de <span class="blank _10"></span>r<span class="blank _1"> </span>esidência, <span class="blank _10"></span>habitaçã<span class="blank _0"></span>o </div><div class="t m0 xf h10 y1d9 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">e transportes (púb<span class="blank _2"></span>l<span class="blank _1"> </span>icos) possuem<span class="blank _2"></span>, <span class="blank _1"> </span>aparentemente, baixa<span class="blank _2"></span> el<span class="blank _1"> </span>asticidade-renda. </div><div class="t m0 x11 h10 y1da ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Com <span class="blank _3"> </span>as<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _6"> </span>exceções <span class="blank _6"> </span>dos <span class="blank _6"> </span>serviços <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _6"> </span>telecomunicações <span class="blank _6"> </span>(principalm<span class="blank _2"></span>ente) <span class="blank _b"> </span>e <span class="blank _6"> </span>de </div><div class="t m0 xf h16 y1db ff9 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">transportes, <span class="blank _2"></span>habitação <span class="blank _2"></span>(exclusive <span class="blank _2"></span>\u201cmão <span class="blank _2"></span>de obra <span class="blank _2"></span>para <span class="blank _2"></span>reparos\u201d) <span class="blank _2"></span>e rec<span class="blank _0"></span>reação, <span class="blank _2"></span>as <span class="blank _0"></span>demais<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y1dc ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">categorias <span class="blank _c"> </span>do <span class="blank _c"> </span>Quadro <span class="blank _c"> </span>1 <span class="blank _c"> </span>teoricamente <span class="blank _c"> </span>se <span class="blank _c"> </span>enquadram <span class="blank _c"> </span>na <span class="blank _c"> </span>categoria <span class="blank _17"> </span>de <span class="blank _c"> </span>serviços </div><div class="t m0 xf h10 y1dd ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">estagnados <span class="blank _b"> </span>no <span class="blank _6"> </span>sentido <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _6"> </span>Baumol. <span class="blank _b"> </span>Não <span class="blank _b"> </span>surpreende <span class="blank _6"> </span>inteiramente, <span class="blank _b"> </span>portanto, <span class="blank _6"> </span>que <span class="blank _b"> </span>os </div><div class="t m0 xf h10 y1de ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">preços dos serviços de alimentação e <span class="blank _1"> </span>dos serviços pessoais, de saúde e de <span class="blank _1"> </span>educação </div><div class="t m0 xf h10 y1df ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">tenham crescido bem<span class="blank _2"></span> aci<span class="blank _1"> </span>ma do I<span class="blank _2"></span>PCA</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x4f h13 y1e0 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">13</div></div><div class="t m0 x19 h10 y1df ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">, ainda mais quan<span class="blank _0"></span>do se leva em<span class="blank _0"></span> consideração </div><div class="t m0 xf h10 y1e1 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">que, <span class="blank _d"> </span>além <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _d"> </span>estagnados, <span class="blank _b"> </span>os <span class="blank _d"> </span>serviços <span class="blank _d"> </span>pessoais, <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _d"> </span>saúde <span class="blank _b"> </span>e <span class="blank _d"> </span>de <span class="blank _d"> </span>educação <span class="blank _b"> </span>possuem </div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 xf h3 y194 ff2 fs1 fc0 sc0 ls15 ws12"> </div></div><div class="t m0 x17 h3 y194 ff2 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x10 hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls5">13</div></div><div class="t m0 x3f hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) <span class="blank _b"> </span>A<span class="blank _0"></span>inda <span class="blank _b"> </span>que <span class="blank _b"> </span>a <span class="blank _6"> </span>análise <span class="blank _b"> </span>original <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _b"> </span>Baumol <span class="blank _6"> </span>tenha <span class="blank _b"> </span>sido <span class="blank _6"> </span>pensada <span class="blank _6"> </span>para <span class="blank _b"> </span>explicar <span class="blank _6"> </span>movimentos <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _b"> </span>preços<span class="blank _2"></span> </div><div class="t m0 xf hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">relativos <span class="blank _1"> </span>em <span class="blank _6"> </span>prazos <span class="blank _3"> </span>bem <span class="blank _3"> </span>maiores <span class="blank _3"> </span>que <span class="blank _3"> </span>quinze <span class="blank _3"> </span>anos. <span class="blank _3"> </span>No <span class="blank _3"> </span>Brasil, <span class="blank _3"> </span>ademais, <span class="blank _3"> </span>o <span class="blank _3"> </span>aumento <span class="blank _3"> </span>dos <span class="blank _3"> </span>salários <span class="blank _3"> </span>nos <span class="blank _3"> </span>serviços <span class="blank _3"> </span>não </div><div class="t m0 xf hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">parece <span class="blank _d"> </span>ter <span class="blank"> </span>sido <span class="blank _d"> </span>propriamente <span class="blank _d"> </span>um <span class="blank"> </span>refl<span class="blank _0"></span>exo <span class="blank _d"> </span>defasado <span class="blank"> </span>do <span class="blank _d"> </span>aument<span class="blank _1"> </span>o <span class="blank"> </span>salar<span class="blank _2"></span>ia<span class="blank _1"> </span>l <span class="blank _d"> </span>nos <span class="blank"> </span>setore<span class="blank _0"></span>s <span class="blank"> </span>de <span class="blank _d"> </span>maior <span class="blank"> </span>cre<span class="blank _0"></span>scimento <span class="blank _d"> </span>da </div><div class="t m0 xf hc y5a ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">produtividade. </div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pfa" class="pf w0 h0" data-page-no="a"><div class="pc pca w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi xf y1e2 w4 h14" alt="" src="https://files.passeidireto.com/a3188e98-98ea-413c-9a21-89fb47761926/bga.png"><div class="t m0 xf hf y2e ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">Cláudio Hamilt<span class="blank _0"></span>on Matos dos San<span class="blank _0"></span>tos, Antonio Carlos Mace<span class="blank _0"></span>do e Silva, <span class="blank _2"></span>C<span class="blank _1"> </span>láudio Robe<span class="blank _0"></span>rto Amitrano et al.<span class="fs1"> </span></div><div class="t m0 xf h2 y2f ff1 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">208 <span class="blank _5"> </span>Economia e Socied<span class="blank _0"></span>ade, Campinas<span class="blank _0"></span>, v. 27, n. 1<span class="blank _0"></span> (62), p. <span class="ls8 ws1">199</span>-231, abr. 2018. </div><div class="t m0 xf h10 y1e3 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">elevada <span class="blank _1"> </span>elasticidade-renda. Ou <span class="blank _3"> </span>que <span class="blank _1"> </span>os <span class="blank _3"> </span>preços <span class="blank _1"> </span>dos <span class="blank _1"> </span>serviços <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _3"> </span>comunicação tenham </div><div class="t m0 xf h10 y1e4 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">crescido <span class="blank _7"> </span>bem <span class="blank _7"> </span>abaixo <span class="blank _7"> </span>do <span class="blank _7"> </span>IPCA, <span class="blank _7"> </span>poi<span class="blank _1"> </span>s <span class="blank _7"> </span>embora <span class="blank _7"> </span>tenham <span class="blank _7"> </span>elevada <span class="blank _7"> </span>elasticidade<span class="ff9 ws44">\u2013</span>renda, </div><div class="t m0 xf h10 y1e5 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">apresentam inten<span class="blank _0"></span>so crescimento d<span class="blank _0"></span>a produtividade</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x50 h13 y1e6 ff3 fs2 fc0 sc0 ls7">14</div></div><div class="t m0 x45 h10 y1e5 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">. </div><div class="t m0 x11 h10 y1e7 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">Outro <span class="blank _1"> </span>aspecto <span class="blank _1"> </span>importante <span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _1"> </span>sa<span class="blank _1"> </span>lientar <span class="blank _1"> </span>sobre <span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _3"> </span>evolução do <span class="blank _3"> </span>IPC<span class="blank _0"></span>A <span class="blank _1"> </span>no <span class="blank _3"> </span>período </div><div class="t m0 xf h10 y1e8 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">recente <span class="blank"> </span>diz<span class="blank _0"></span> <span class="blank"> </span>respeito <span class="blank _12"> </span>à <span class="blank"> </span>clara <span class="blank _12"> </span>quebra <span class="blank"> </span>est<span class="blank _0"></span>rutural <span class="blank"> </span>oc<span class="blank _0"></span>orrida <span class="blank"> </span>na <span class="blank _12"> </span>dinâmica <span class="blank _12"> </span>dos <span class="blank"> </span>preço<span class="blank _2"></span>s </div><div class="t m0 xf h10 y17a ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">(monitorados) <span class="blank _10"></span>dos <span class="blank _2"></span>serviços <span class="blank _2"></span>de <span class="blank _2"></span>t<span class="blank _1"> </span>elecomunic<span class="blank _0"></span>ações <span class="blank _2"></span>ocorridas <span class="blank _10"></span>em <span class="blank _2"></span>20<span class="blank _1"> </span>06. <span class="blank _2"></span>Ao <span class="blank _2"></span>contrário <span class="blank _2"></span>do </div><div class="t m0 xf h10 y1e9 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">que se <span class="blank _1"> </span>poderia pensar à <span class="blank _1"> </span>luz do <span class="blank _1"> </span>exposto na <span class="blank _1"> </span>subseção 2.1, essa quebra <span class="blank _1"> </span>não se <span class="blank _1"> </span>deveu à </div><div class="t m0 xf h10 y1ea ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">mudança na <span class="blank _1"> </span>ponderação do IPCA da <span class="blank _1"> </span>POF 1995/<span class="blank _1"> </span>1996 para a <span class="blank _1"> </span>POF <span class="blank _1"> </span>2002/2003 <span class="blank _1"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _1"> </span>que, </div><div class="t m0 xf h10 y1eb ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">incidentalm<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>e, <span class="blank _3"> </span>aumentou <span class="blank _1"> </span>consideravelmente <span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _3"> </span>importância <span class="blank _1"> </span>relativa <span class="blank _3"> </span>das <span class="blank _1"> </span>tarifas<span class="blank _1"> </span> <span class="blank _3"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y1ec ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">telefonia <span class="blank _1"> </span>celular no <span class="blank _3"> </span>grupo dos <span class="blank _1"> </span>serviços <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _1"> </span>comunicação. <span class="blank _1"> </span>Ocorre <span class="blank _1"> </span>que <span class="blank _1"> </span>o <span class="blank _1"> </span>ano <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _3"> </span>2006<span class="blank _2"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y1ed ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">marca, <span class="blank _b"> </span>também<span class="blank _0"></span>, <span class="blank _d"> </span>uma <span class="blank _b"> </span>mudança <span class="blank _d"> </span>significativ<span class="blank _0"></span>a <span class="blank _b"> </span>na <span class="blank _d"> </span>forma <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _b"> </span>r<span class="blank _1"> </span>egulação <span class="blank _b"> </span>do <span class="blank _b"> </span>setor <span class="blank _d"> </span>pelo<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y1ee ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">governo, com a m<span class="blank _2"></span>udança no indicador utiliz<span class="blank _0"></span>ado para rea<span class="blank _2"></span>j<span class="blank _1"> </span>ustar as tarifas de<span class="blank _2"></span> t<span class="blank _1"> </span>elefonia<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y1ef ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">fixa <span class="blank _15"> </span>do <span class="blank _13"> </span>Índice <span class="blank _15"> </span>Geral <span class="blank _15"> </span>de <span class="blank _15"> </span>Preços <span class="blank _13"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _13"> </span>Disponibilidade <span class="blank _15"> </span>Interna <span class="blank _15"> </span>(IGP-DI<span class="blank _0"></span>) <span class="blank _13"> </span><span class="ff9 ls13">\u2013</span> <span class="blank _15"> </span>cuja </div><div class="t m0 xf h10 y1f0 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">sensibilidade <span class="blank _8"> </span>ao <span class="blank _12"> </span>dólar <span class="blank _8"> </span>explica <span class="blank _12"> </span>os <span class="blank"> </span>ráp<span class="blank _0"></span>idos <span class="blank _12"> </span>aumentos <span class="blank _8"> </span>verificados <span class="blank _8"> </span>nos <span class="blank _12"> </span>serviços <span class="blank _8"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y1f1 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">comunicação <span class="blank _14"> </span>no <span class="blank _c"> </span>período <span class="blank _c"> </span>anterior <span class="blank _c"> </span>a<span class="blank _0"></span> <span class="blank _c"> </span>2006, <span class="blank _c"> </span>m<span class="blank _2"></span>ar<span class="blank _1"> </span>cado <span class="blank _c"> </span>por <span class="blank _14"> </span>f<span class="blank _1"> </span>ortes <span class="blank _c"> </span>desval<span class="blank _0"></span>orizações<span class="blank _2"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y1f2 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">cambiais <span class="blank _12"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _12"> </span>para <span class="blank"> </span>um<span class="blank _2"></span> <span class="blank"> </span>índice <span class="blank _8"> </span>específico <span class="blank"> </span>dos <span class="blank _8"> </span>custos <span class="blank"> </span>d<span class="blank _0"></span>a <span class="blank"> </span>pre<span class="blank _0"></span>stação <span class="blank _12"> </span>dos <span class="blank _12"> </span>serviços <span class="blank _8"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y1f3 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">telefonia <span class="blank _1"> </span>fixa <span class="blank _3"> </span>devidamente <span class="blank _1"> </span>ajustados <span class="blank _3"> </span>pelos <span class="blank _1"> </span>ganhos <span class="blank _3"> </span>de <span class="blank _1"> </span>produtividade <span class="blank _1"> </span>verificados <span class="blank _3"> </span>no </div><div class="t m0 xf h10 y1f4 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">setor. <span class="blank _1a"> </span><span class="v5">As <span class="blank _6"> </span>t<span class="blank _1"> </span>arifas <span class="blank _6"> </span>dos <span class="blank _6"> </span>pr<span class="blank _1"> </span>eços <span class="blank _6"> </span>da <span class="blank _b"> </span>maior<span class="blank _0"></span> <span class="blank _b"> </span>parte <span class="blank _6"> </span>dos <span class="blank _6"> </span>serviços <span class="blank _b"> </span>de <span class="blank _6"> </span>transporte <span class="blank _6"> </span>público <span class="blank _d"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> </span></div><div class="t m0 xf h10 y1f5 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">fixadas, <span class="blank _2"></span>em <span class="blank _2"></span>geral, po<span class="blank _0"></span>r <span class="blank _0"></span>meio <span class="blank _10"></span>de contra<span class="blank _0"></span>tos <span class="blank _2"></span>entre a<span class="blank _0"></span>s <span class="blank _2"></span>ad<span class="blank _1"> </span>ministrações <span class="blank _2"></span>públicas <span class="blank _2"></span>municipais </div><div class="t m0 xf h10 y1f6 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">(ônibus <span class="blank _17"> </span>municipais), <span class="blank _c"> </span>estaduais <span class="blank _c"> </span>(<span class="blank _1"> </span>metrô) <span class="blank _c"> </span>e <span class="blank _17"> </span>federais <span class="blank _17"> </span>(ônibus <span class="blank _c"> </span>i<span class="blank _1"> </span>nterestaduais)<span class="blank _0"></span> <span class="blank _17"> </span>com </div><div class="t m0 xf h10 y47 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">empresas <span class="blank _12"> </span>prestadoras <span class="blank"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _8"> </span>são <span class="blank"> </span>outros <span class="blank _12"> </span>exemplos <span class="blank _8"> </span>i<span class="blank _1"> </span>lustrat<span class="blank _0"></span>ivos <span class="blank"> </span>de<span class="blank _0"></span> <span class="blank"> </span>preço<span class="blank _0"></span>s <span class="blank"> </span>de <span class="blank _8"> </span>ser<span class="blank _1"> </span>viços<span class="blank _0"></span> </div><div class="t m0 xf h10 y48 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">monitorados. A súbita qued<span class="blank _0"></span>a na inflação dos transporte<span class="blank _0"></span>s públicos verificada a partir </div><div class="t m0 xf h10 y49 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">dos <span class="blank _7"> </span>protestos <span class="blank _d"> </span>de <span class="blank _d"> </span>j<span class="blank _1"> </span>unho <span class="blank _d"> </span>2013 <span class="blank _7"> </span>(<span class="blank _1"> </span>Gráfico <span class="blank _d"> </span>3) <span class="blank _7"> </span><span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _7"> </span>que <span class="blank _7"> </span>inibiram<span class="blank _2"></span> <span class="blank _8"> </span>reajustes <span class="blank _d"> </span>nas <span class="blank _7"> </span>tarifas <span class="blank _7"> </span>de </div><div class="t m0 xf h10 y4a ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">ônibus, m<span class="blank _2"></span>etr<span class="blank _1"> </span>ôs e <span class="blank _2"></span>trens urbanos <span class="ff9 ws44">\u2013</span> <span class="blank _2"></span>é, portanto, <span class="blank _0"></span>um <span class="blank _2"></span>out<span class="blank _1"> </span>ro <span class="blank _2"></span>exemplo de choqu<span class="blank _2"></span>e de preç<span class="blank _0"></span>os </div><div class="t m0 xf h10 y4b ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">monitorados ao <span class="blank _3"> </span>longo do <span class="blank _3"> </span>período analisado <span class="blank _1"> </span>nesse <span class="blank _1"> </span>texto. <span class="blank _1"> </span>A <span class="blank _1"> </span>decomposição <span class="blank _1"> </span>do <span class="blank _1"> </span>ín<span class="blank _1"> </span>dice </div><div class="t m0 xf h10 y1f7 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">por <span class="blank _6"> </span>subitem <span class="blank _6"> </span>deixa <span class="blank _6"> </span>claro, <span class="blank _6"> </span>entretanto,<span class="blank _0"></span> <span class="blank _6"> </span>que <span class="blank _6"> </span>o <span class="blank _6"> </span>crescimento <span class="blank _6"> </span>dos <span class="blank _6"> </span>preços <span class="blank _6"> </span>dos <span class="blank _6"> </span>transportes </div><div class="t m0 xf h10 y1f8 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">públicos <span class="blank _2"></span>acima da <span class="blank _2"></span>inflação <span class="blank _2"></span>nos anos <span class="blank _0"></span>imediatam<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _2"></span>anteri<span class="blank _1"> </span>ores <span class="blank _2"></span>a 2013 <span class="blank _2"></span>(Tabela 1) <span class="blank _2"></span>não </div><div class="t m0 xf h10 y1f9 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">se <span class="blank _d"> </span>deveu <span class="blank _d"> </span>a <span class="blank _7"> </span>aumentos <span class="blank _d"> </span>reais <span class="blank _b"> </span>nessas <span class="blank _d"> </span>t<span class="blank _1"> </span>arifas <span class="blank _d"> </span>(subseção <span class="blank _d"> </span>3.2). <span class="blank _d"> </span>Com <span class="blank _b"> </span>efei<span class="blank _1"> </span>to, <span class="blank _d"> </span>as <span class="blank _d"> </span>grandes </div><div class="t m0 xf h10 y18d ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">responsáveis <span class="blank _3"> </span>por <span class="blank _3"> </span>esse <span class="blank _3"> </span>crescim<span class="blank _0"></span>ento <span class="blank _3"> </span>foram <span class="blank _3"> </span>as <span class="blank _3"> </span>passa<span class="blank _1"> </span>gens <span class="blank _1"> </span>aér<span class="blank _1"> </span>eas <span class="blank _3"> </span>(op. <span class="blank _3"> </span>cit.), <span class="blank _3"> </span>cujo <span class="blank _3"> </span>preço </div><div class="t m0 xf h10 y1fa ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12">não tem sido con<span class="blank _0"></span>trolado diretam<span class="blank _2"></span>ent<span class="blank _1"> </span>e pelo gov<span class="blank _0"></span>erno. </div><div class="t m0 x11 h10 y1fb ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x11 h10 y51 ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x11 h10 y1fc ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x11 h10 y1fd ff3 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 xf h3 y1b4 ff2 fs1 fc0 sc0 ls15 ws12"> </div></div><div class="t m0 x17 h3 y1b4 ff2 fs1 fc0 sc0 ls7 ws12"> </div><div class="t m0 x10 hc y82 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7">(</div><div class="c x12 y45 w3 h12"><div class="t m0 x18 hc y82 ff3 fs0 fc0 sc0 ls5">14</div></div><div class="t m0 x3f hc y82 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">) <span class="blank _1"> </span>Mais <span class="blank _1"> </span>surpreendentes, talvez, <span class="blank _1"> </span>sejam <span class="blank _1"> </span>o <span class="blank _1"> </span>forte <span class="blank _1"> </span>encarecimento <span class="blank _1"> </span>relativo <span class="blank _1"> </span>dos t<span class="blank _1"> </span>ranspor<span class="blank _0"></span>tes <span class="blank _1"> </span>públicos <span class="blank _1"> </span>e <span class="blank _1"> </span>a <span class="blank _1"> </span>baixa </div><div class="t m0 xf hc y28 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">inflação <span class="blank _6"> </span>verificada <span class="blank _6"> </span>no <span class="blank _b"> </span>setor <span class="blank _6"> </span>de <span class="blank _b"> </span>consertos <span class="blank _6"> </span>domésticos <span class="blank _6"> </span>e <span class="blank _b"> </span>serviços <span class="blank _6"> </span>automotivos <span class="blank _6"> </span>verificados <span class="blank _b"> </span>no <span class="blank _b"> </span>período <span class="blank _6"> </span>1999-<span class="lsa">2014 </span></div><div class="t m0 xf hc y83 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">(Tabela 1). No primeiro caso, uma possível expl<span class="blank _0"></span>icação <span class="blank _1"> </span>seria a utilização das tarifas como forma de diminuição<span class="blank _0"></span> dos </div><div class="t m0 xf hc y84 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">subsídios <span class="blank _d"> </span>envolvidos <span class="blank _d"> </span>na <span class="blank _d"> </span>prestação <span class="blank _d"> </span>destes <span class="blank"> </span>se<span class="blank _2"></span>rviços. <span class="blank"> </span>No <span class="blank _d"> </span>segundo, <span class="blank _d"> </span>a <span class="blank"> </span>hipó<span class="blank _2"></span>tese <span class="blank"> </span>é<span class="blank _0"></span> <span class="blank"> </span>que <span class="blank _d"> </span>mais <span class="blank _d"> </span>máquinas <span class="blank"> </span><span class="ff9 ls5">\u2013</span> <span class="blank _d"> </span>e <span class="blank"> </span>meno<span class="blank _2"></span>s </div><div class="t m0 xf hc y59 ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">conhecimento <span class="blank _1"> </span>humano <span class="blank _1"> </span>artesanal <span class="blank _1"> </span><span class="ff9 ls5">\u2013</span> <span class="blank _1"> </span>estão <span class="blank _3"> </span>sendo <span class="blank _1"> </span>utilizadas<span class="blank _0"></span> <span class="blank _1"> </span>n<span class="blank _1"> </span>os <span class="blank _1"> </span>serviços <span class="blank _1"> </span>de <span class="blank _3"> </span>reparos <span class="blank _1"> </span>rele<span class="blank _0"></span>vantes. <span class="blank _1"> </span>A <span class="blank _3"> </span>baixa <span class="blank _1"> </span>inflação <span class="blank _1"> </span>nos </div><div class="t m0 xf hc y5a ff3 fs0 fc0 sc0 ls7 ws12">preços dos conse<span class="blank _0"></span>rtos de automó<span class="blank _0"></span>veis também é v<span class="blank _0"></span>erificada nos Es<span class="blank _0"></span>tados Unidos. </div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div>
Compartilhar