Logo Passei Direto
Buscar
Material
páginas com resultados encontrados.
páginas com resultados encontrados.

Prévia do material em texto

PLATÃO Crátilo    
~ 176 ~ 
 
 
CRÁTILO 
Platão 
(ou sobre a justeza dos nomes; gênero lógico) 
 
HERMÓGENES CRÁTILO 
SÓCRATES 
 
 
St. 1 
p. 383 
 Hermógenes: [383] Quer que nós apresentemos a Sócrates, 
que está ali, o tema de nossa conversa? 
 Crátilo: Se te parecer conveniente. 
 Her.: Crátilo está dizendo aqui, Sócrates, que há por 
natureza um nome exato para cada um dos seres; o nome não é 
uma designação que, segundo um acordo, algumas pessoas dão 
ao objeto, assinalando-o com uma porção de vozes de sua 
língua, mas que, por natureza, tem sentido certo, sempre o 
mesmo, tanto para [b] os gregos quanto para os bárbaros em 
geral. Perguntei-lhe, então, se, em verdade, Crátilo era ou 
não o seu nome, ao que ele respondeu afirmativamente, que 
assim, de fato, se chamava. “E Sócrates?”, perguntei. “É 
Sócrates mesmo”, respondeu. “E para todos os outros homens, 
o nome que aplicamos a cada um é o seu verdadeiro nome?” E 
ele: “não; pelo menos o teu”, replicou, “não é Hermógenes, 
ainda que todo mundo te chame desse modo”. E como eu 
insista em interrogá-lo, ansioso para saber, [384] não me 
dá resposta clara e ainda usa de ironia, como querendo 
insinuar que esconde alguma coisa de que tenha 
conhecimento, que me obrigaria – no caso de resolver-se a 
revelar-ma – a concordar com ele e a falar como ele fala. 
Por isso, se tiveres meio de interpretar o oráculo de 
Crátilo, prazeirosamente te ouvirei. 


  
 
St. 1 
p. 383 
  źƦ˅ƢƜƠ ƦʠƤ ơƘˀ ƊươƨʻƫƜƠ ƫ̹ƛƜ ɊƤƘơƦƠƤưƪˇ- a 
ƣƜƟƘ ƫ˂Ƥ Ƣ˃ƚƦƤ; 
  Žɾ ƪƦƠ ƛƦơƜῖ. 
  ƂƨƘƫ˅ƢƦƩ ƭƞƪˀƤ ʏƛƜῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ 
ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ƜʀƤƘƠ ɛơʻƪƫ̶ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤ ƭ˅ƪƜƠ ƧƜƭƬơƬῖƘƤῇ ơƘˀ Ʀʚ 5 
ƫƦ̫ƫƦ ƜʀƤƘƠ ʎƤƦƣƘ ʍ ɎƤ ƫƠƤƜƩ ƪƬƤƟʽƣƜƤƦƠ ơƘƢƜῖƤ ơƘƢ̸ƪƠῇ ƫ̎Ʃ 
Ƙʛƫ̸Ƥ ƭưƤ̎Ʃ ƣ˃ƨƠƦƤ ɚƧƠƭƟƜƚƚ˃ƣƜƤƦƠῇ ɊƢƢʺ ʊƨƟ˃ƫƞƫʻ ƫƠƤƘ 
ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƧƜƭƬơʽƤƘƠ ơƘˀ ̣ŽƢƢƞƪƠ ơƘˀ ƙƘƨƙʻƨƦƠƩ ƫʾƤ b 
ƘʚƫʾƤ ɏƧƘƪƠƤ. ɚƨưƫ̸ ƦʠƤ Ƙʚƫ˂Ƥ ɚƚˆ Ɯɺ Ƙʚƫ̹ ƂƨƘƫ˅ƢƦƩ ƫ̏ 
ɊƢƞƟƜˁ˻ ʎƤƦƣƘ· ʋ ƛʼ ʋƣƦƢƦƚƜῖ. "Ƌˁ ƛʼ ƊươƨʻƫƜƠ;" ɞƭƞƤ. 
"ƊươƨʻƫƞƩῇ" ɰ ƛῂ ʏƩ. "ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ƫƦῖƩ ɎƢƢƦƠƩ ɊƤƟƨˇƧƦƠƩ 
Ƨ˾ƪƠƤῇ ʏƧƜƨ ơƘƢƦ̫ƣƜƤ ʎƤƦƣƘ ɟơƘƪƫƦƤῇ ƫƦ̫ƫ˃ ɚƪƫƠƤ ɛơʻƪƫ̶ 5 
ʎƤƦƣƘ;" ʋ ƛʽῇ "ƇʞơƦƬƤ ƪƦˁ ƚƜῇ" ɰ ƛῂ ʏƩῇ "ʎƤƦƣƘ ῾ŽƨƣƦ- 
ƚʽƤƞƩῇ Ʀʚƛʼ ɌƤ ƧʻƤƫƜƩ ơƘƢ̸ƪƠƤ ɎƤƟƨưƧƦƠ." ơƘˀ ɚƣƦ̫ 
ɚƨưƫ̸ƤƫƦƩ ơƘˀ ƧƨƦƟƬƣƦƬƣʽƤƦƬ ƜɺƛʽƤƘƠ ʏƫƠ ƧƦƫʼ ƢʽƚƜƠῇ 
ƦʞƫƜ ɊƧƦƪƘƭƜῖ ƦʚƛʼƤ ƜɺƨưƤƜ˅ƜƫƘˁ ƫƜ Ƨƨ˃Ʃ ƣƜῇ ƧƨƦƪƧƦƠ- 384 
Ʀ˅ƣƜƤ˃Ʃ ƫƠ Ƙʚƫ˂Ʃ ɚƤ ɛƘƬƫ̹ ƛƠƘƤƦƜῖƪƟƘƠ ʫƩ ƜɺƛˆƩ ƧƜƨˀ 
ƘʚƫƦ̫, ʍ Ɯɺ ƙƦ˅ƢƦƠƫƦ ƪƘƭ̸Ʃ ƜɺƧƜῖƤῇ ƧƦƠʿƪƜƠƜƤ ɌƤ ơƘˀ ɚƣʼ 
ʋƣƦƢƦƚƜῖƤ ơƘˀ ƢʽƚƜƠƤ ɏƧƜƨ Ƙʚƫ˂Ʃ ƢʽƚƜƠ. Ɯɺ ƦʠƤ Ƨ̋ ɞƮƜƠƩ 
ƪƬƣƙƘƢƜῖƤ ƫʾƤ ƂƨƘƫ˅ƢƦƬ ƣƘƤƫƜˁƘƤῇ ɫƛʽưƩ ɌƤ ɊơƦ˅ƪƘƠƣƠ· 5 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 177 ~ 
 
384a 
Porém com maior prazer, ainda, ficarei sabendo o que pensas 
a respeito da exata aplicação dos nomes, se isso for do teu 
agrado. 
 Sóc.: Hermógenes, filho de Hipônico, há uma declaração 
antiga [b] que as coisas belas são difíceis de aprender; o 
conhecimento dos nomes não é negócio de menor importância. 
Se eu tivesse podido escutar a aula de cinquenta dracmas de 
Pródico, suficiente, por si só, como ele afirma, para 
deixar os ouvintes completos nessa matéria, nada te 
impediria agora de ficares sabendo a verdade sobre a 
exatidão dos nomes. [c] Porém, não a escutei; estive apenas 
na de uma dracma, não me encontrando, por isso mesmo, em 
condições de conhecer verdadeiramente essa questão. Mas, de 
muito bom grado me disponho a investigar o assunto 
juntamente contigo e Crátilo. Quanto a dizer que Hermógenes 
não é, verdadeiramente, o teu nome, tenho para mim que é 
brincadeira da técnica dele. Talvez com isso queira 
insinuar que desejarias ser rico, porém nunca chegas a 
adquirir fortuna. Mas, como agora disse, essas coisas são 
difíceis de compreender; o melhor será congregarmos 
esforços para saber quem está com a razão: tu ou Crátilo. 
 Her.: De minha técnica, Sócrates, já conversei várias 
vezes a esse respeito tanto com ele quanto com outras 
pessoas, sem que chegasse a convencer-me de que a [d] 
justeza dos nomes se baseia em outra coisa que não seja 
convenção e acordo. Para mim, seja qual for o nome que se 
dê a uma determinada coisa, esse é o seu nome certo; e 
mais: se substituirmos esse nome por outro, vindo a cair em 
desuso o primitivo, o novo nome não é menos certo do que o 
primeiro. Assim, costumamos mudar o nome de nossos 
escravos, e a nova designação não é menos acertada do que a 
primitiva. Nenhum nome é dado por natureza a qualquer 
coisa, mas pela lei e o costume dos que se habituaram a 
chamá-la dessa maneira. Se estou enganado, declaro-me [e] 
disposto a instruir-me e a ouvir a esse respeito não 
somente Crátilo como qualquer outra pessoa. 
 
 
 
 
 
 
384a 
ƣ˾ƢƢƦƤ ƛʼ Ƙʚƫ̹ ƪƦƠ ʏƧ̋ ƛƦơƜῖ ɞƮƜƠƤ ƧƜƨˀ ʊƤƦƣʻƫưƤ 
ʊƨƟ˃ƫƞƫƦƩ ɞƫƠ ɌƤ ɯƛƠƦƤ ƧƬƟƦˁƣƞƤῇ Ɯɾ ƪƦƠ ƙƦƬƢƦƣʽƤ̶ ɚƪƫˁƤ. 
  ̗Ɛ ƧƘῖ ῾ƁƧƧƦƤˁơƦƬ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƧƘƢƘƠʺ ƧƘƨƦƠƣˁƘ 
ʏƫƠ ƮƘƢƜƧʺ ƫʺ ơƘƢʻ ɚƪƫƠƤ ʏƧ̋ ɞƮƜƠ ƣƘƟƜῖƤΑ ơƘˀ ƛʾ ơƘˀ ƫ˂ b 
ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ Ʀʚ ƪƣƠơƨ˂Ƥ ƫƬƚƮʻƤƜƠ ʌƤ ƣʻƟƞƣƘ. Ɯɺ ƣʼƤ 
ƦʠƤ ɚƚˆ ɮƛƞ ɪơƞơ˃ƞ ƧƘƨʺ ƈƨƦƛˁơƦƬ ƫʾƤ ƧƜƤƫƞơƦƤƫʻ- 
ƛƨƘƮƣƦƤ ɚƧˁƛƜƠƥƠƤ, ɭƤ ɊơƦ˅ƪƘƤƫƠ ʛƧʻƨƮƜƠ ƧƜƨˀ ƫƦ̫ƫƦ 
ƧƜƧƘƠƛƜ̫ƪƟƘƠῇ ʯƩ ƭƞƪƠƤ ɚơƜῖƤƦƩῇ ƦʚƛʼƤ ɌƤ ɚơˇƢƬʽƤ ƪƜ 5 
ƘʚƫˁơƘ ƣʻƢƘ ƜɺƛʽƤƘƠ ƫʾƤ ɊƢʿƟƜƠƘƤ ƧƜƨˀ ʊƤƦƣʻƫưƤ ʊƨƟ˃ƫƞ- 
ƫƦƩΑ Ƥ̫Ƥ ƛʼ Ʀʚơ ɊơʿơƦƘῇ ɊƢƢʺ ƫʾƤ ƛƨƘƮƣƠƘˁƘƤ. ƦʞơƦƬƤ ƦʀƛƘ c 
Ƨ̏ ƧƦƫƜ ƫ˂ ɊƢƞƟʼƩ ɞƮƜƠ ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ƫƦƠƦ˅ƫưƤΑ ƪƬƝƞƫƜῖƤ ƣʽƤƫƦƠ 
ɟƫƦƠƣ˃Ʃ ƜɺƣƠ ơƘˀ ƪƦˀ ơƘˀ ƂƨƘƫ˅Ƣ̶ ơƦƠƤ̏. ʏƫƠ ƛʼ Ʀʞ ƭƞƪˁ ƪƦƠ 
῾ŽƨƣƦƚʽƤƞ ʎƤƦƣƘ ƜʀƤƘƠ ƫ̏ ɊƢƞƟƜˁ˻, ʯƪƧƜƨ ʛƧƦƧƫƜ˅ư 
Ƙʚƫ˂Ƥ ƪơˇƧƫƜƠƤΑ ƦɾƜƫƘƠ ƚʺƨ ɾƪưƩ ƪƜ ƮƨƞƣʻƫưƤ ɚƭƠʽƣƜƤƦƤ 5 
ơƫʿƪƜưƩ ɊƧƦƫƬƚƮʻƤƜƠƤ ɛơʻƪƫƦƫƜ. ɊƢƢῂῇ ʍ ƤƬƤƛʾ ɞƢƜƚƦƤῇ 
ƜɺƛʽƤƘƠ ƣʼƤ ƫʺ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƮƘƢƜƧ˃Ƥῇ ƜɺƩ ƫ˂ ơƦƠƤ˂Ƥ ƛʼ ơƘƫƘ- 
ƟʽƤƫƘƩ Ʈƨʾ ƪơƦƧƜῖƤ ƜɾƫƜ ʫƩ ƪ˄ ƢʽƚƜƠƩ ɞƮƜƠ ƜɾƫƜ ʫƩ ƂƨƘƫ˅- 
ƢƦƩ. 
  ƂƘˀ ƣʾƤ ɞƚưƚƜῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƧƦƢƢʻơƠƩ ƛʾ ơƘˀ 10 
ƫƦ˅ƫ̶ ƛƠƘƢƜƮƟƜˀƩ ơƘˀ ɎƢƢƦƠƩ ƧƦƢƢƦῖƩῇ Ʀʚ ƛ˅ƤƘƣƘƠ ƧƜƠƪƟ̎- 
ƤƘƠ ʫƩ ɎƢƢƞ ƫƠƩ ʊƨƟ˃ƫƞƩ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ ɬ ƪƬƤƟʿơƞ ơƘˀ ʋƣƦ- d 
ƢƦƚˁƘ. ɚƣƦˀ ƚʺƨ ƛƦơƜῖ ʏƫƠ ɎƤ ƫˁƩ ƫ̶ Ɵ̎ƫƘƠ ʎƤƦƣƘῇ ƫƦ̫ƫƦ 
ƜʀƤƘƠ ƫ˂ ʊƨƟ˃ƤΑ ơƘˀ ɌƤ ƘʠƟˁƩ ƚƜ ɟƫƜƨƦƤ ƣƜƫƘƟ̎ƫƘƠῇ ɚơƜῖƤƦ ƛʼ 
ƣƞơʽƫƠ ơƘƢ̏ῇ ƦʚƛʼƤ ɱƫƫƦƤ ƫ˂ ʟƪƫƜƨƦƤ ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠƤ ƫƦ̫ 
ƧƨƦƫʽƨƦƬῇ ʯƪƧƜƨ ƫƦῖƩ ƦɺơʽƫƘƠƩ ɫƣƜῖƩ ƣƜƫƘƫƠƟʽƣƜƟƘΑ Ʀʚ ƚʺƨ 5 
ƭ˅ƪƜƠ ɛơʻƪƫ̶ ƧƜƭƬơʽƤƘƠ ʎƤƦƣƘ ƦʚƛʼƤ ƦʚƛƜƤˁ, ɊƢƢʺ Ƥ˃ƣ̶ 
ơƘˀ ɞƟƜƠ ƫ̸Ƥ ɚƟƠƪʻƤƫưƤ ƫƜ ơƘˀ ơƘƢƦ˅ƤƫưƤ. Ɯɺ ƛʽ Ƨ̋ ɎƢƢ̋ 
ɞƮƜƠῇ ɟƫƦƠƣƦƩ ɞƚưƚƜ ơƘˀ ƣƘƤƟʻƤƜƠƤ ơƘˀ ɊơƦ˅ƜƠƤ Ʀʚ ƣ˃ƤƦƤ e 
ƧƘƨʺ ƂƨƘƫ˅ƢƦƬῇ ɊƢƢʺ ơƘˀ ƧƘƨῂ ɎƢƢƦƬ ʋƫƦƬƦ̫Ƥ. 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 178 ~ 
 
385a 
 Sóc.: [385] Sem dúvida, há algum sentido no que dizes, 
Hermógenes. Convém examinarmos o assunto. Como quer que 
resolvamos chamar uma coisa, será o seu nome apropriado? 
 Her.: É assim que parece. 
 Sóc.: Quer a denomine desse modo um particular, quer o 
faça a cidade? 
 Her.: Acho que sim. 
 Sóc.: Como! Se eu dou nome a uma coisa qualquer, digamos, 
se ao que hoje chamamos homem, eu der nome de cavalo, a 
mesma coisa passará a ser denominada homem por todos, e 
cavalo por mim particularmente, e, na outra hipótese, homem 
apenas para mim, e cavalo para todos os outros? Foi isso o 
que disseste? 
 Her.: [b] Sim; é assim que parece. 
 
 [Sóc.: Muito bem. Responde-me, agora, ao seguinte: 
admites que se possa dizer a verdade ou mentir? 
 Her.: Admito. 
 Sóc.: Sendo assim, a proposição que se refere às coisas 
como elas são, é verdadeira, vindo a ser falsa quanto 
indica o que elas não são? 
 Her.: É isso mesmo. 
 Sóc.: Logo, é possível dizer por meio da palavra o que é 
verdadeiro e o que não é, o falso? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: Então é possível dizer por meio da palavra o que é 
e o que não é? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: [c] E a proposição verdadeira, é verdadeirano 
todo, não sendo verdadeiras as suas técnicas? 
 Her.: Não; as técnicas também o são. 
 Sóc.: Porventura só serão verdadeiras as técnicas 
grandes, sem que o sejam as pequenas, ou todas o são 
igualmente? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 385a 
  ̖ƁƪưƩ ƣʽƤƫƦƠ ƫˀ ƢʽƚƜƠƩῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩΑ ƪơƜƯˇƣƜƟƘ 385 
ƛʽ. ʍ ɌƤ ƭ̊Ʃ ơƘƢ̏ ƫƠƩ ɟơƘƪƫƦƤῇ ƫƦ̫Ɵῂ ɛơʻƪƫ̶ ʎƤƦƣƘ; 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ. 
  ƂƘˀ ɚʺƤ ɺƛƠˇƫƞƩ ơƘƢ̏ ơƘˀ ɚʺƤ Ƨ˃ƢƠƩ; 
  ƍƞƣˁ. 5 
  Ƌˁ ƦʠƤ; ɚʺƤ ɚƚˆ ơƘƢ̸ ʋƫƠƦ̫Ƥ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤῇ ƦʁƦƤ ʍ Ƥ̫Ƥ 
ơƘƢƦ̫ƣƜƤ ɎƤƟƨưƧƦƤῇ ɚʺƤ ɚƚˆ ƫƦ̫ƫƦ ɿƧƧƦƤ ƧƨƦƪƘƚƦƨƜ˅ưῇ 
ʍ ƛʼ Ƥ̫Ƥ ɿƧƧƦƤῇ ɎƤƟƨưƧƦƤῇ ɞƪƫƘƠ ƛƞƣƦƪˁ˻ ƣʼƤ ʎƤƦƣƘ 
ɎƤƟƨưƧƦƩ ƫ̹ Ƙʚƫ̹, ɺƛˁ˻ ƛʼ ɿƧƧƦƩ; ơƘˀ ɺƛˁ˻ ƣʼƤ Ƙʠ ɎƤƟƨư- 
ƧƦƩῇ ƛƞƣƦƪˁ˻ ƛʼ ɿƧƧƦƩ; Ʀʟƫư ƢʽƚƜƠƩ; 10 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ. b 
 
 [ ƍʽƨƜ ƛʿ ƣƦƠ ƫ˃ƛƜ ƜɺƧʽΑ ơƘƢƜῖƩ ƫƠ ɊƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƤ ơƘˀ 
ƯƜƬƛ̎; 
  ̖ŽƚưƚƜ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ Ɯɾƞ ɌƤ Ƣ˃ƚƦƩ ɊƢƞƟʿƩῇ ʋ ƛʼ ƯƜƬƛʿƩ; 5 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤ ƦʡƫƦƩ ʍƩ ɌƤ ƫʺ ʎƤƫƘ Ƣʽƚ̋ ʫƩ ɞƪƫƠƤῇ ɊƢƞƟʿƩΑ 
ʍƩ ƛῂ ɌƤ ʫƩ Ʀʚơ ɞƪƫƠƤῇ ƯƜƬƛʿƩ; 
  ƅƘˁ. 
  ̖ŽƪƫƠƤ ɎƨƘ ƫƦ̫ƫƦῇ Ƣ˃ƚ̶ ƢʽƚƜƠƤ ƫʺ ʎƤƫƘ ƫƜ ơƘˀ ƣʿ; 10 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ῾Ƈ Ƣ˃ƚƦƩ ƛῂ ɚƪƫˀƤ ʋ ɊƢƞƟʾƩ Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ƣʼƤ ʏƢƦƩ c 
ɊƢƞƟʿƩῇ ƫʺ ƣ˃ƨƠƘ ƛῂ ƘʚƫƦ̫ Ʀʚơ ɊƢƞƟ̎; 
  Ƈʞơῇ ɊƢƢʺ ơƘˀ ƫʺ ƣ˃ƨƠƘ. 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ ƛʼ ƫʺ ƣʼƤ ƣƜƚʻƢƘ ƣ˃ƨƠƘ ɊƢƞƟ̎ῇ ƫʺ ƛʼ 
ƪƣƠơƨʺ Ʀʞ· ɬ ƧʻƤƫƘ; 5 
 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 179 ~ 
 
 385c 
 Her.: Todas, eu penso. 
 Sóc.: E achas que em qualquer proposição pode haver 
técnica menor do que o nome? 
 Her.: Não; o nome é a técnica menor. 
 Sóc.: Assim, numa proposição verdadeira o nome é 
enunciado? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: E é verdadeiro, segundo o afirmaste. 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: E a técnica de uma proposição falsa, não será 
também falsa? 
 Her.: De acordo. 
 Sóc.: Logo, é possível dizer nomes falsos e nomes 
verdadeiros, uma vez que há proposições de ambas as 
modalidades? 
 Her.: [d] E como não?] 
 
 Sóc.: Assim, o nome pelo qual todos designam um objeto é 
o nome desse objeto? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: E quantos nomes alguém disser que tem determinado 
objeto, tantos ele terá e por todo o tempo que o disserem? 
 Her.: Eu, pelo menos, Sócrates, não conheço outra maneira 
de denominar com acerto as coisas, a não ser a seguinte: 
posso designar qualquer coisa pelo nome que me aprouver 
dar-lhes, e tu, por outro nome que lhe atribuíres. O mesmo 
vejo [e] passar-se nas cidades, conferindo por vezes cada 
uma aos mesmos objetos nomes diferentes, que variam de 
heleno para heleno, como dos helenos para os bárbaros. 
 Sóc.: Então, vejamos agora, Hermógenes, se és também de 
parecer que com os seres se dá o mesmo, possuindo cada um 
sua existência particular, como dizia Protágoras, quando 
afirmou que o homem é a “medida de todas [386] as coisas”, 
e que, por isso, conforme me parecerem as coisas, tais 
serão elas, realmente, para mim, 
 
 
 
 
 
 
 
385c  ƈʻƤƫƘῇ ƦʀƣƘƠ ɞƚưƚƜ. 
  ̖ŽƪƫƠƤ ƦʠƤ ʏƫƠ ƢʽƚƜƠƩ Ƣ˃ƚƦƬ ƪƣƠơƨ˃ƫƜƨƦƤ ƣ˃ƨƠƦƤ 
ɎƢƢƦ ɬ ʎƤƦƣƘ; 
  Ƈʞơῇ ɊƢƢʺ ƫƦ̫ƫƦ ƪƣƠơƨ˃ƫƘƫƦƤ. 
  ƂƘˀ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ɎƨƘ ƫ˂ ƫƦ̫ ɊƢƞƟƦ̫Ʃ Ƣ˃ƚƦƬ ƢʽƚƜƫƘƠ; 10 
  ƅƘˁ. 
  ᾿ŹƢƞƟʽƩ ƚƜῇ ʫƩ ƭ̌Ʃ. 
  ƅƘˁ. 
  Ƌ˂ ƛʼ ƫƦ̫ ƯƜ˅ƛƦƬƩ ƣ˃ƨƠƦƤ Ʀʚ ƯƜ̫ƛƦƩ; 
  ƍƞƣˁ. 15 
  ̖ŽƪƫƠƤ ɎƨƘ ʎƤƦƣƘ ƯƜ̫ƛƦƩ ơƘˀ ɊƢƞƟʼƩ ƢʽƚƜƠƤῇ ƜɾƧƜƨ 
ơƘˀ Ƣ˃ƚƦƤ; 
  ƈ̸Ʃ ƚʺƨ Ʀʞ;] d 
 
  ̢Ƈ ɌƤ ɎƨƘ ɟơƘƪƫƦƩ ƭ̏ ƫ̶ ʎƤƦƣƘ ƜʀƤƘƠῇ ƫƦ̫ƫ˃ ɚƪƫƠƤ 
ɛơʻƪƫ̶ ʎƤƦƣƘ; 
  ƅƘˁ. 
  ̗ſ ơƘˀ ʋƧ˃ƪƘ ɌƤ ƭ̏ ƫƠƩ ɛơʻƪƫ̶ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƜʀƤƘƠῇ 5 
ƫƦƪƘ̫ƫƘ ɞƪƫƘƠ ơƘˀ ƫ˃ƫƜ ʋƧ˃ƫƘƤ ƭ̏; 
  Ƈʚ ƚʺƨ ɞƮư ɞƚưƚƜῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ 
ɎƢƢƞƤ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ɬ ƫƘ˅ƫƞƤῇ ɚƣƦˀ ƣʼƤ ɟƫƜƨƦƤ ƜʀƤƘƠ ơƘƢƜῖƤ 
ɛơʻƪƫ̶ ʎƤƦƣƘῇ ʍ ɚƚˆ ɚƟʽƣƞƤῇ ƪƦˀ ƛʼ ɟƫƜƨƦƤῇ ʍ Ƙʠ ƪ˅. Ʀʟƫư 
ƛʼ ơƘˀ ƫƘῖƩ Ƨ˃ƢƜƪƠƤ ʋƨ̸ ɺƛˁ˻ ɛơʻƪƫƘƠƩ ɚƧˀ ƫƦῖƩ ƘʚƫƦῖƩ e 
ơƜˁƣƜƤƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘῇ ơƘˀ ̣ŽƢƢƞƪƠ ƧƘƨʺ ƫƦ˄Ʃ ɎƢƢƦƬƩ ̣ŽƢƢƞ- 
ƤƘƩῇ ơƘˀ ̣ŽƢƢƞƪƠ ƧƘƨʺ ƙƘƨƙʻƨƦƬƩ. 
  ƍʽƨƜ ƛʾ ɾƛưƣƜƤῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ơƘˀ ƫʺ 
ʎƤƫƘ ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠƤ ƪƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠῇ ɺƛˁ˻ Ƙʚƫ̸Ƥ ɫ ƦʚƪˁƘ ƜʀƤƘƠ 5 
ɛơʻƪƫ̶, ʯƪƧƜƨ ƈƨưƫƘƚ˃ƨƘƩ ɞƢƜƚƜƤ ƢʽƚưƤ "ƧʻƤƫưƤ 
ƮƨƞƣʻƫưƤ ƣʽƫƨƦƤ" ƜʀƤƘƠ ɎƤƟƨưƧƦƤ – ʫƩ ɎƨƘ ƦʁƘ ƣʼƤ ɌƤ 386 
ɚƣƦˀ ƭƘˁƤƞƫƘƠ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ƜʀƤƘƠῇ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƣʼƤ ɞƪƫƠƤ ɚƣƦˁ, 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 180 ~ 
 
386a 
como o serão para ti conforme te parecerem. Ou és de 
opinião que sua essência seja, de algum modo, permanente? 
 Her.: Já me aconteceu, Sócrates, algumas vezes, em minha 
perplexidade, ser levado a adotar a opinião de Protágoras. 
Contudo, não me parece que seja muito certa. 
 Sóc.: Como assim? Em algum tempo já chegaste a admitir 
que não existe [b] em absoluto homem ruim? 
 Her.: Não, por Zeus. Já me tem acontecido muitas vezes 
aceitar que há homens ruins, e até mesmo em grande número. 
 Sóc.: E então? E homens inteiramente bons, nunca chegaste 
a encontrar? 
 Her.: Pouquíssimos. 
 Sóc.: Porém já os encontraste? 
 Her.: Sim, já encontrei. 
 Sóc.: E de que modo pensas? Não te parece que sejam 
judiciosos os indivíduos bons de todo, e insensatos os 
inteiramente maus? 
 Her.: [c] É isso, justamente, o que parece. 
 Sóc.: Como poderá dar-se, então, no caso de estar 
Protágoras com a razão, e ser, de fato, verdade que as 
coisas são como parecem ser a cada um, que entre nós uns 
sejam judiciosos, e outros insensatos? 
 Her.: Não é possível. 
 Sóc.: Por outro lado, no caso de haver diferença entre a 
razão e a sem-razão, hás de admitir também, sem vacilações, 
que dificilmente estará certa a proposição de Protágoras. 
Pois em verdade, ninguém poderia ser mais judicioso do que 
outro, se a verdade [d] fosse o que parecesse a cada 
pessoa. 
 Her.: É muito certo. 
 Sóc.: Mas também não admitirás com Eutidemo, quero crer, 
que todas as coisas são semelhantes simultaneamente e 
sempre para todo o mundo. Desse jeito, umas pessoas não 
poderão 
 
 
 
 
 
 
 
 
386a 
ƦʁƘ ƛῂ ɌƤ ƪƦˁῇ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƛʼ ƪƦˁ· ɬ ɞƮƜƠƤ ƛƦơƜῖ ƪƦƠ Ƙʚƫʺ Ƙʛƫ̸Ƥ 
ƫƠƤƘ ƙƜƙƘƠ˃ƫƞƫƘ ƫ̎Ʃ ƦʚƪˁƘƩ; 
  ̖ſƛƞ ƧƦƫʼ ɞƚưƚƜῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɊƧƦƨ̸Ƥ ơƘˀ 5 
ɚƤƫƘ̫ƟƘ ɚƥƞƤʽƮƟƞƤ ƜɺƩ ɏƧƜƨ ƈƨưƫƘƚ˃ƨƘƩ ƢʽƚƜƠΑ Ʀʚ ƧʻƤƬ ƫƠ 
ƣʽƤƫƦƠ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠƤ. 
  Ƌˁ ƛʽ; ɚƩ ƫ˃ƛƜ ɮƛƞ ɚƥƞƤʽƮƟƞƩῇ ʯƪƫƜ ƣʾ ƧʻƤƬ ƪƦƠ 
ƛƦơƜῖƤ ƜʀƤƘˁ ƫƠƤƘ ɎƤƟƨưƧƦƤ ƧƦƤƞƨ˃Ƥ; b 
  Ƈʚ ƣʺ ƫ˂Ƥ żˁƘῇ ɊƢƢʺ ƧƦƢƢʻơƠƩ ƛʾ Ƙʚƫ˂ ƧʽƧƦƤƟƘῇ 
ʯƪƫƜ ƣƦƠ ƛƦơƜῖƤ ƧʻƤƬ ƧƦƤƞƨƦ˄Ʃ ƜʀƤƘˁ ƫƠƤƘƩ ɊƤƟƨˇƧƦƬƩῇ ơƘˀ 
ƣʻƢƘ ƪƬƮƤƦ˅Ʃ. 
  Ƌˁ ƛʽ; ƧʻƤƬ ƮƨƞƪƫƦˀ ƦʞƧư ƪƦƠ ɞƛƦƥƘƤ ƜʀƤƘƠ; 5 
  ƂƘˀ ƣʻƢƘ ʊƢˁƚƦƠ. 
  ̖ŽƛƦƥƘƤ ƛῂ ƦʠƤ; 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ. 
  ƈ̸Ʃ ƦʠƤ ƫƦ̫ƫƦ ƫˁƟƜƪƘƠ; ɐƨῂ ʱƛƜΑ ƫƦ˄Ʃ ƣʼƤ ƧʻƤƬ 
ƮƨƞƪƫƦ˄Ʃ ƧʻƤƬ ƭƨƦƤˁƣƦƬƩῇ ƫƦ˄Ʃ ƛʼ ƧʻƤƬ ƧƦƤƞƨƦ˄Ʃ ƧʻƤƬ 10 
ɎƭƨƦƤƘƩ; 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ ƦʟƫưƩ. c 
  Ƈʁ˃Ƥ ƫƜ ƦʠƤῇ Ɯɺ ƈƨưƫƘƚ˃ƨƘƩ ɊƢƞƟ̎ ɞƢƜƚƜƤ ơƘˀ 
ɞƪƫƠƤ Ƙʟƫƞ ɫ ɊƢʿƟƜƠƘῇ ƫ˂ ƦʁƘ ɌƤ ƛƦơ̏ ɛơʻƪƫ̶ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ơƘˀ 
ƜʀƤƘƠῇ ƫƦ˄Ʃ ƣʼƤ ɫƣ̸Ƥ ƭƨƦƤˁƣƦƬƩ ƜʀƤƘƠῇ ƫƦ˄Ʃ ƛʼ ɎƭƨƦƤƘƩ; 
  Ƈʚ ƛ̎ƫƘ. 5 
  ƂƘˀ ƫƘ̫ƫʻ ƚƜῇ ʫƩ ɚƚˮƣƘƠῇ ƪƦˀ ƧʻƤƬ ƛƦơƜῖῇ ƭƨƦƤʿ- 
ƪƜưƩ ƦʞƪƞƩ ơƘˀ ɊƭƨƦƪ˅ƤƞƩ ƣʾ ƧʻƤƬ ƛƬƤƘƫ˂Ƥ ƜʀƤƘƠ ƈƨưƫƘ- 
ƚ˃ƨƘƤ ɊƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƤΑ ƦʚƛʼƤ ƚʺƨ ɎƤ ƧƦƬ ƫ̏ ɊƢƞƟƜˁ˻ ʋ ɟƫƜƨƦƩ 
ƫƦ̫ ɛƫʽƨƦƬ ƭƨƦƤƠƣˇƫƜƨƦƩ Ɯɾƞῇ ƜɾƧƜƨ ɍ ɌƤ ɛơʻƪƫ̶ ƛƦơ̏ 
ɛơʻƪƫ̶ ɊƢƞƟ̎ ɞƪƫƘƠ. d 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʾƤ Ʀʚƛʼ ơƘƫῂ ŽʚƟ˅ƛƞƣ˃Ƥ ƚƜ ƦʀƣƘƠ ƪƦˀ ƛƦơƜῖ 
Ƨ˾ƪƠ ƧʻƤƫƘ ʋƣƦˁưƩ ƜʀƤƘƠ ɏƣƘ ơƘˀ ɊƜˁΑ Ʀʚƛʼ ƚʺƨ ɌƤ ƦʟƫưƩ 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 181 ~ 
 
386d 
ser boas, e outras más, se a virtude e o vício ocorrerem 
sempre juntos e ao mesmo tempo em todos os indivíduos. 
 Her.: É verdade o quedizes. 
 Sóc.: Ora, se todas as coisas não são semelhantes ao 
mesmo tempo, e sempre, para todo mundo, nem relativas a 
cada pessoa em particular, é claro que devem ser em si [e] 
mesmas de essência permanente; não estão em relação 
conosco, nem podem ser deslocadas em todos os sentidos por 
nossa fantasia, porém existem por si mesmas, de acordo com 
sua essência natural. 
 Her.: Parece-me, Sócrates, que é assim mesmo. 
 Sóc.: Mas, poderão ser as coisas conformadas desse modo, 
e suas ações de modo diferente? As ações não serão, de 
igual modo, um aspecto de ser? 
 Her.: Sem dúvida; elas também o são. 
 Sóc.: [387] Logo, as ações se realizam segundo sua 
própria natureza, não conforme a opinião que dela fizermos. 
Por exemplo: se quisermos cortar alguma coisa, poderemos 
fazê-lo como bem entendermos ou com o que for do nosso 
agrado? Não será cortando cada objeto como quer a natureza 
que ele seja cortado e com o instrumento apropriado para 
cortar, que o cortaremos certo e realizaremos corretamente 
a operação, e se quisermos proceder contra a natureza, 
falharemos de todo e nada conseguiremos? 
 Her.: [b] É também o que eu penso. 
 Sóc.: Da mesma forma, no caso de desejarmos queimar 
alguma coisa, não deveremos fazê-lo de qualquer jeito, como 
nos ditar a fantasia, mas pelo modo certo, que é o modo 
indicado pela natureza para queimar e ser queimado e com os 
meios apropriados. 
 Her.: É isso mesmo. 
 Sóc.: E com tudo o mais não se passa da mesma forma? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
386d 
ƜʀƜƤ Ʀɻ ƣʼƤ ƮƨƞƪƫƦˁῇ Ʀɻ ƛʼ ƧƦƤƞƨƦˁῇ Ɯɺ ʋƣƦˁưƩ ɏƧƘƪƠ ơƘˀ ɊƜˀ 5 
ɊƨƜƫʿ ƫƜ ơƘˀ ơƘơˁƘ Ɯɾƞ. 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƩ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ Ɯɺ ƣʿƫƜ Ƨ˾ƪƠ ƧʻƤƫƘ ɚƪƫˀƤ ʋƣƦˁưƩ ɏƣƘ ơƘˀ 
ɊƜˁῇ ƣʿƫƜ ɛơʻƪƫ̶ ɺƛˁ˻ ɟơƘƪƫƦƤῇ ƛ̎ƢƦƤ ƛʾ ʏƫƠ Ƙʚƫʺ Ƙʛƫ̸Ƥ 
ƦʚƪˁƘƤ ɞƮƦƤƫʻ ƫƠƤƘ ƙʽƙƘƠ˃Ƥ ɚƪƫƠ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘῇ Ʀʚ Ƨƨ˂Ʃ e 
ɫƣ˾Ʃ Ʀʚƛʼ ʛƭῂ ɫƣ̸Ƥ ɛƢơ˃ƣƜƤƘ ɎƤư ơƘˀ ơʻƫư ƫ̹ ɫƣƜƫʽƨ̶ 
ƭƘƤƫʻƪƣƘƫƠῇ ɊƢƢʺ ơƘƟῂ Ƙʛƫʺ Ƨƨ˂Ʃ ƫʾƤ Ƙʛƫ̸Ƥ ƦʚƪˁƘƤ 
ɞƮƦƤƫƘ ˟ƧƜƨ ƧʽƭƬơƜƤ. 
  żƦơƜῖ ƣƦƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ Ʀʟƫư. 5 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ ƦʠƤ Ƙʚƫʺ ƣʼƤ ɌƤ Ɯɾƞ Ʀʟƫư ƧƜƭƬơ˃ƫƘῇ Ƙɻ ƛʼ 
ƧƨʻƥƜƠƩ Ƙʚƫ̸Ƥ Ʀʚ ơƘƫʺ ƫ˂Ƥ Ƙʚƫ˂Ƥ ƫƨ˃ƧƦƤ; ɬ Ʀʚ ơƘˀ ƘʡƫƘƠ ɟƤ 
ƫƠ ƜʀƛƦƩ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤ ƜɺƪˁƤῇ Ƙɻ ƧƨʻƥƜƠƩ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ ơƘˀ ƘʡƫƘƠ. 
  ƂƘƫʺ ƫʾƤ Ƙʛƫ̸Ƥ ɎƨƘ ƭ˅ƪƠƤ ơƘˀ Ƙɻ ƧƨʻƥƜƠƩ Ƨƨʻƫ- 387 
ƫƦƤƫƘƠῇ Ʀʚ ơƘƫʺ ƫʾƤ ɫƣƜƫʽƨƘƤ ƛ˃ƥƘƤ. ƦʁƦƤ ɚʻƤ ƫƠ ɚƧƠ- 
ƮƜƠƨʿƪưƣƜƤ ɫƣƜῖƩ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤ ƫʽƣƤƜƠƤῇ Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ɫƣῖƤ 
ƫƣƞƫʽƦƤ ɟơƘƪƫƦƤ ʫƩ ɌƤ ɫƣƜῖƩ ƙƦƬƢˇƣƜƟƘ ơƘˀ ˯ ɌƤ 
ƙƦƬƢƞƟ̸ƣƜƤῇ ɬ ɚʺƤ ƣʼƤ ơƘƫʺ ƫʾƤ ƭ˅ƪƠƤ ƙƦƬƢƞƟ̸ƣƜƤ 5 
ɟơƘƪƫƦƤ ƫʽƣƤƜƠƤ ƫƦ̫ ƫʽƣƤƜƠƤ ƫƜ ơƘˀ ƫʽƣƤƜƪƟƘƠ ơƘˀ ˯ 
ƧʽƭƬơƜῇ ƫƜƣƦ̫ƣʽƤ ƫƜ ơƘˀ ƧƢʽƦƤ ƫƠ ɫƣῖƤ ɞƪƫƘƠ ơƘˀ ʊƨƟ̸Ʃ 
ƧƨʻƥƦƣƜƤ ƫƦ̫ƫƦῇ ɚʺƤ ƛʼ ƧƘƨʺ ƭ˅ƪƠƤῇ ɚƥƘƣƘƨƫƞƪ˃ƣƜƟʻ ƫƜ 
ơƘˀ ƦʚƛʼƤ ƧƨʻƥƦƣƜƤ; 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ Ʀʟƫư. b 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ɚʺƤ ơʻƜƠƤ ƫƠ ɚƧƠƮƜƠƨʿƪưƣƜƤῇ Ʀʚ ơƘƫʺ 
Ƨ˾ƪƘƤ ƛ˃ƥƘƤ ƛƜῖ ơʻƜƠƤῇ ɊƢƢʺ ơƘƫʺ ƫʾƤ ʊƨƟʿƤ; Ƙʟƫƞ ƛῂ ɚƪƫˀƤ 
˟ ɚƧƜƭ˅ơƜƠ ɟơƘƪƫƦƤ ơʻƜƪƟƘˁ ƫƜ ơƘˀ ơʻƜƠƤ ơƘˀ ˯ ɚƧƜƭ˅ơƜƠ; 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. 5 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ƫɐƢƢƘ Ʀʟƫư; 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 182 ~ 
 
 387b 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: E falar, não é também uma espécie de ação? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: De que modo, então, falará alguém corretamente: [c] 
da mesma maneira que lhe aprouver falar, ou, de 
preferência, dizendo as coisas segundo o modo natural de 
falar e como devem ser ditas, para alcançar o seu intento e 
dizer, de fato, alguma coisa, sem o que cometerá erros e 
nada conseguirá? 
 Her.: Penso que é como dizes. 
 Sóc.: E dar nome às coisas, não é uma técnica do ato de 
falar? Quando se denomina alguma coisa, fala-se, não é 
verdade? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Logo, nomear, também é ação, uma vez que falar é 
uma espécie de ação, com relação a certas coisas. 
 Her.: É isso mesmo. 
 Sóc.: [d] Ora, as ações, como já vimos, não são relativas 
a nós, mas tem cada uma sua própria natureza? 
 Her.: É isso mesmo. 
 Sóc.: Assim sendo, convirá nomear as coisas pelo modo 
natural de nomeá-las e serem nomeadas, e pelo meio 
adequado, não como imaginamos que devemos fazê-lo, caso 
queiramos ficar coerentes com o que assentamos antes. Só 
por esse modo conseguiremos, de fato, dar nome às coisas; 
do contrário, será impossível. 
 Her.: É o que me parece. 
 Sóc.: Outro exemplo: o que é preciso cortar, digamos, 
terá de ser cortado com alguma coisa? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: [e] E o que é preciso tecer, terá de ser tecido com 
algo? E o que for para furar, será furado com algum 
instrumento? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
387b ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤ Ʀʚ ơƘˀ ƫ˂ ƢʽƚƜƠƤ ƣˁƘ ƫƠƩ ƫ̸Ƥ ƧƨʻƥƜˇƤ 
ɚƪƫƠƤ; 
  ƅƘˁ. 10 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ ƦʠƤ ˟ ɎƤ ƫ̶ ƛƦơ̏ ƢƜơƫʽƦƤ ƜʀƤƘƠῇ ƫƘ˅ƫ̋ 
ƢʽƚưƤ ʊƨƟ̸Ʃ ƢʽƥƜƠῇ ɬ ɚʺƤ ƣʼƤ ˟ ƧʽƭƬơƜ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ c 
ƢʽƚƜƠƤ ƫƜ ơƘˀ ƢʽƚƜƪƟƘƠ ơƘˀ ˯ῇ ƫƘ˅ƫ̋ ơƘˀ ƫƦ˅ƫ̶ Ƣʽƚ̋ῇ ƧƢʽƦƤ 
ƫʽ ƫƠ ƧƦƠʿƪƜƠ ơƘˀ ɚƨƜῖ· ɌƤ ƛʼ ƣʿ, ɚƥƘƣƘƨƫʿƪƜƫƘˁ ƫƜ ơƘˀ 
ƦʚƛʼƤ ƧƦƠʿƪƜƠ; 
  Ƈʟƫư ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ʫƩ ƢʽƚƜƠƩ. 5 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƫƦ̫ ƢʽƚƜƠƤ ƣ˃ƨƠƦƤ ƫ˂ ʊƤƦƣʻƝƜƠƤ; ƦƤƦƣʻ- 
ƝƦƤƫƜƩ ƚʻƨ ƧƦƬ ƢʽƚƦƬƪƠ ƫƦ˄Ʃ Ƣ˃ƚƦƬƩ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ƫ˂ ʊƤƦƣʻƝƜƠƤ Ƨƨ˾ƥˁƩ ƫˁƩ ɚƪƫƠƤῇ ƜɾƧƜƨ 
ơƘˀ ƫ˂ ƢʽƚƜƠƤ Ƨƨ˾ƥˁƩ ƫƠƩ ɰƤ ƧƜƨˀ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ; 10 
  ƅƘˁ. 
  Źɻ ƛʼ ƧƨʻƥƜƠƩ ɚƭʻƤƞƪƘƤ ɫƣῖƤ Ʀʚ Ƨƨ˂Ʃ ɫƣ˾Ʃ ƦʠƪƘƠῇ d 
ɊƢƢῂ Ƙʛƫ̸Ƥ ƫƠƤƘ ɺƛˁƘƤ ƭ˅ƪƠƤ ɞƮƦƬƪƘƠ; 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ʊƤƦƣƘƪƫʽƦƤ ˟ ƧʽƭƬơƜ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ 
ʊƤƦƣʻƝƜƠƤ ƫƜ ơƘˀ ʊƤƦƣʻƝƜƪƟƘƠ ơƘˀ ˯, ɊƢƢῂ ƦʚƮ ˟ ɌƤ ɫƣƜῖƩ 5 
ƙƦƬƢƞƟ̸ƣƜƤῇ ƜɾƧƜƨ ƫƠ ƫƦῖƩ ɞƣƧƨƦƪƟƜƤ ƣʽƢƢƜƠ ʋƣƦƢƦƚƦ˅- 
ƣƜƤƦƤ ƜʀƤƘƠ; ơƘˀ Ʀʟƫư ƣʼƤ ɌƤ ƧƢʽƦƤ ƫƠ ƧƦƠƦῖƣƜƤ ơƘˀ ʊƤƦƣʻ- 
ƝƦƠƣƜƤ, ɎƢƢưƩ ƛʼ Ʀʞ; 
  ƍƘˁƤƜƫƘˁ ƣƦƠ. 
  ƍʽƨƜ ƛʿ, ʍ ɞƛƜƠ ƫʽƣƤƜƠƤῇ ɞƛƜƠ ƫ̶ῇ ƭƘƣʽƤῇ ƫʽƣƤƜƠƤ; 10 
  ƅƘˁ. 
  ƂƘˀ ʍ ɞƛƜƠ ơƜƨơˁƝƜƠƤῇ ɞƛƜƠ ƫ̶ ơƜƨơˁƝƜƠƤ; ơƘˀ ʍ ɞƛƜƠ e 
ƫƨƬƧ˾Ƥῇ ɞƛƜƠ ƫ̶ ƫƨƬƧ˾Ƥ; 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 183 ~ 
 
387e 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: E que for preciso nomear, terá de ser nomeado com 
alguma coisa? 
 Her.: [388] Isso mesmo. 
 Sóc.: Qual é o instrumento necessário para perfuramos? 
 Her.: Furador. 
 Sóc.: Qual para tecermos? 
 Her.: Lançadeira. 
 Sóc.: E qual para nomearmos? 
 Her.: O nome. 
 Sóc.: Muito bem. Nome, portanto, é o instrumento? 
 Her.: Certamente. 
 Sóc.: E, agora, se te perguntasse: "que instrumento é a 
lançadeira?" Não é um instrumento de tecer? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: [b] E que fazemos quando tecemos? Não separamos da 
trama a urdidura, que estão misturadas? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: E a respeito do furador e de tudo o mais, não 
responderias do mesmo modo? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: E a respeito do nome, poderias dar resposta 
idêntica? Se dizemos que o nome é instrumento, que fazemos 
quando designamos alguma coisa? 
 Her.: Não sei como responder. 
 Sóc.: Não ensinamos uns aos outros, e não distinguimos as 
coisas, conforme sejam constituídas? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: O nome, por conseguinte, é instrumento para ensinar 
a respeito [c] das coisas e para separá-las, tal como a 
lançadeira separa os fios da teia. 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: A naveta não é instrumento da técnica de tecer? 
 Her.: Como não? 
 Sóc.: O tecelão deve saber manusear belamente a sua 
lançadeira, 
 
 
 
 
 
 
 387e  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƂƘˀ ʍ ɞƛƜƠ ƛʾ ʊƤƦƣʻƝƜƠƤῇ ɞƛƜƠ ƫ̶ ʊƤƦƣʻƝƜƠƤ; 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. 388 
  Ƌˁ ƛʼ ɰƤ ɚơƜῖƤƦ ˯ ɞƛƜƠ ƫƨƬƧ˾Ƥ; 
  Ƌƨ˅ƧƘƤƦƤ. 
  Ƌˁ ƛʼ ˯ ơƜƨơˁƝƜƠƤ; 
  ƂƜƨơˁƩ. 5 
  Ƌˁ ƛʼ ˯ ʊƤƦƣʻƝƜƠƤ; 
  ̖ƇƤƦƣƘ. 
  Žʠ ƢʽƚƜƠƩ. ʎƨƚƘƤƦƤ ɎƨƘ ƫˁ ɚƪƫƠ ơƘˀ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  Žɺ ƦʠƤ ɚƚˆ ɚƨƦˁƣƞƤ "Ƌˁ ɰƤ ʎƨƚƘƤƦƤ ɫ ơƜƨơˁƩ;" ƦʚƮ10 
˯ ơƜƨơˁƝƦƣƜƤ; 
  ƅƘˁ. 
  ƂƜƨơˁƝƦƤƫƜƩ ƛʼ ƫˁ ƛƨ̸ƣƜƤ; Ʀʚ ƫʾƤ ơƨ˃ơƞƤ ơƘˀ ƫƦ˄Ʃ b 
ƪƫʿƣƦƤƘƩ ƪƬƚơƜƮƬƣʽƤƦƬƩ ƛƠƘơƨˁƤƦƣƜƤ; 
  ƅƘˁ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ƧƜƨˀ ƫƨƬƧʻƤƦƬ ɟƥƜƠƩ ƦʟƫưƩ ƜɺƧƜῖƤ ơƘˀ 
ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ɎƢƢưƤ; 5 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ̖ŽƮƜƠƩ ƛʾ ơƘˀ ƧƜƨˀ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ ƦʟƫưƩ ƜɺƧƜῖƤ; ʊƨƚʻƤ̶ 
ʎƤƫƠ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠ ʊƤƦƣʻƝƦƤƫƜƩ ƫˁ ƧƦƠƦ̫ƣƜƤ; 
  Ƈʚơ ɞƮư ƢʽƚƜƠƤ. 
  ̗Źƨῂ Ʀʚ ƛƠƛʻƪơƦƣʽƤ ƫƠ ɊƢƢʿƢƦƬƩ ơƘˀ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ 10 
ƛƠƘơƨˁƤƦƣƜƤ ˟ ɞƮƜƠ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ̖ƇƤƦƣƘ ɎƨƘ ƛƠƛƘƪơƘƢƠơ˃Ƥ ƫˁ ɚƪƫƠƤ ʎƨƚƘƤƦƤ ơƘˀ 
ƛƠƘơƨƠƫƠơ˂Ƥ ƫ̎Ʃ ƦʚƪˁƘƩ ʯƪƧƜƨ ơƜƨơˀƩ ʛƭʻƪƣƘƫƦƩ. c 
  ƅƘˁ. 
  ῾ƌƭƘƤƫƠơ˂Ƥ ƛʽ ƚƜ ɫ ơƜƨơˁƩ; 
  ƈ̸Ʃ ƛῂ Ʀʞ; 
  ῾ƌƭƘƤƫƠơ˂Ʃ ƣʼƤ ɎƨƘ ơƜƨơˁƛƠ ơƘƢ̸Ʃ ƮƨʿƪƜƫƘƠ, 5 
 PLATÃO Crátilo    
~ 184 ~ 
 
388c 
quer dizer: como tecelão. E o professor, empregará bem o 
nome? Bem, quer dizer: como professor? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: E agora, de quem é o trabalho de que o tecelão se 
serve bem, quando faz uso da lançadeira? 
 Her.: Do carpinteiro. 
 Sóc.: E todo homem é carpinteiro, ou apenas o que conhece 
a técnica da carpintaria? 
 Her.: Apenas esse. 
 Sóc.: [d] E de quem é o trabalho de que se serve o homem 
que fura alguma coisa, quando faz uso do furador? 
 Her.: Do ferreiro. 
 Sóc.: E todo o mundo é ferreiro, ou apenas quem possui 
essa técnica? 
 Her.: Quem possui essa técnica. 
 Sóc.: Muito bem. E agora, de quem é o trabalho de que faz 
uso o professor, quando emprega o nome? 
 Her.: A isso, também, não sei responder. 
 Sóc.: E não saberás também dizer quem nos transmitiu os 
nomes de que nos servimos? 
 Her.: Também não. 
 Sóc.: Não te parece, ao menos, que foi a lei que 
estabeleceu essas coisas? 
 Her.: Parece. 
 Sóc.: [e] Logo, o professor, quando emprega nomes, usa o 
trabalho do legislador? 
 Her.: Parece-me que sim. 
 Sóc.: E és de opinião que todos os varões podem ser 
legisladores, ou apenas quem possui essa técnica? 
 Her.: Quem possui essa técnica. 
 Sóc.: Por conseguinte, Hermógenes, nem todos os varões 
têm capacidade para impor [389] nomes, mas apenas o fazedor 
de nomes, e esse, como 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
388c 
ơƘƢ̸Ʃ ƛ' ɚƪƫˀƤ ʛƭƘƤƫƠơ̸ƩΑ ƛƠƛƘƪơƘƢƠơ˂Ʃ ƛʼ ʊƤ˃ƣƘƫƠῇ 
ơƘƢ̸Ʃ ƛῂ ɚƪƫˀ ƛƠƛƘƪơƘƢƠơ̸Ʃ. 
  ƅƘˁ. 
  Ƌ̹ ƫˁƤƦƩ ƦʠƤ ɞƨƚ̶ ʋ ʛƭʻƤƫƞƩ ơƘƢ̸Ʃ ƮƨʿƪƜƫƘƠ 
ʏƫƘƤ ƫ̏ ơƜƨơˁƛƠ Ʈƨ̎ƫƘƠ; 10 
  Ƌ̹ ƫƦ̫ ƫʽơƫƦƤƦƩ. 
  ƈ˾Ʃ ƛʼ ƫʽơƫưƤ ɬ ʋ ƫʾƤ ƫʽƮƤƞƤ ɞƮưƤ; 
  ῾Ƈ ƫʾƤ ƫʽƮƤƞƤ. 
  Ƌ̹ ƫˁƤƦƩ ƛʼ ɞƨƚ̶ ʋ ƫƨƬƧƞƫʾƩ ơƘƢ̸Ʃ ƮƨʿƪƜƫƘƠ d 
ʏƫƘƤ ƫ̹ ƫƨƬƧʻƤ̶ Ʈƨ̎ƫƘƠ; 
  Ƌ̹ ƫƦ̫ ƮƘƢơʽưƩ. 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤ Ƨ˾Ʃ ƮƘƢơƜ˄Ʃ ɬ ʋ ƫʾƤ ƫʽƮƤƞƤ ɞƮưƤ; 
  ῾Ƈ ƫʾƤ ƫʽƮƤƞƤ. 5 
  ŽʀƜƤ. ƫ̹ ƛʼ ƫˁƤƦƩ ɞƨƚ̶ ʋ ƛƠƛƘƪơƘƢƠơ˂Ʃ ƮƨʿƪƜƫƘƠ 
ʏƫƘƤ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠ Ʈƨ̎ƫƘƠ; 
  Ƈʚƛʼ ƫƦ̫ƫῂ ɞƮư. 
  Ƈʚƛʼ ƫƦ̫ƫ˃ ƚῂ ɞƮƜƠƩ ƜɺƧƜῖƤῇ ƫˁƩ ƧƘƨƘƛˁƛưƪƠƤ ɫƣῖƤ 
ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƦʁƩ ƮƨˇƣƜƟƘ; 10 
  Ƈʚ ƛ̎ƫƘ. 
  ̗Źƨῂ ƦʚƮˀ ʋ Ƥ˃ƣƦƩ ƛƦơƜῖ ƪƦƠ ʋ ƧƘƨƘƛƠƛƦ˄Ʃ Ƙʚƫʻ; 
  ̖ŽƦƠơƜƤ. 
  ƅƦƣƦƟʽƫƦƬ ɎƨƘ ɞƨƚ̶ ƮƨʿƪƜƫƘƠ ʋ ƛƠƛƘƪơƘƢƠơ˂Ʃ e 
ʏƫƘƤ ʊƤ˃ƣƘƫƠ Ʈƨ̎ƫƘƠ; 
  żƦơƜῖ ƣƦƠ. 
  ƅƦƣƦƟʽƫƞƩ ƛʽ ƪƦƠ ƛƦơƜῖ Ƨ˾Ʃ ƜʀƤƘƠ ɊƤʾƨ ɬ ʋ ƫʾƤ 
ƫʽƮƤƞƤ ɞƮưƤ; 5 
  ῾Ƈ ƫʾƤ ƫʽƮƤƞƤ. 
  Ƈʚơ ɎƨƘ ƧƘƤƫ˂Ʃ ɊƤƛƨ˃Ʃῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ʎƤƦƣƘ 
ƟʽƪƟƘƠ, ɊƢƢʻ ƫƠƤƦƩ ʊƤƦƣƘƫƦƬƨƚƦ̫Α ƦʡƫƦƩ ƛῂ ɚƪƫˁƤῇ ʫƩ 389 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 185 ~ 
 
389a 
parece, é o legislador, de todos os artesãos o mais raro. 
 Her.: É o que parece, de fato. 
 Sóc.: Vamos, considera em que atenta o legislador, quando 
estabelece os nomes. Recapitula o que dissemos antes. Para 
que olha o carpinteiro, quando fabrica uma lançadeira? Não 
será para algo naturalmente adequado para tecer? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: [b] E então? Se na ocasião de prepará-la vier a 
partir-se a lançadeira, fará ele uma nova olhando para a 
que se quebrou, ou para a imagem de acordo com a qual ele 
estava fabricando a que se partiu? 
 Her.: Para esta, quer parecer-me. 
 Sóc.: E não estaremos, assim, justificados em denominá-la 
lançadeira em si mesma? 
 Her.: Penso que sim. 
 Sóc.: Logo, quando se trata de fazer uma lançadeira, seja 
para roupa leve, seja para espessa, de linho ou de lã, ou 
de qualquer outro material, em todos os casos será preciso 
construí-la de acordo com a ideia da lançadeira, dando-lhe, 
porém, a forma naturalmente mais [c] apropriada para cada 
espécie de trabalho. 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: O mesmo acontece com todos os outros instrumentos. 
Depois de descobrir o instrumento naturalmente indicado 
para determinado trabalho, é preciso que o artífice o 
fabrique com o material de que dispõe e não de acordo com 
seu desejo, mas segundo os imperativos da natureza. É assim 
que deverá, como parece, saber executar sobre o ferro a 
forma do furador naturalmente indicada para cada emprego. 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: E na madeira, a lançadeira indicada por natureza 
para seus diferentes usos? 
 Her.: É isso mesmo. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
389a 
ɞƦƠơƜƤῇ ʋ ƤƦƣƦƟʽƫƞƩ, ʍƩ ƛʾ ƫ̸Ƥ ƛƞƣƠƦƬƨƚ̸Ƥ ƪƧƘƤƠˇƫƘƫƦƩ ɚƤ 
ɊƤƟƨˇƧƦƠƩ ƚˁƚƤƜƫƘƠ. 
  ̖ŽƦƠơƜƤ. 
  ̖ƁƟƠ ƛʿ, ɚƧˁƪơƜƯƘƠ ƧƦῖ ƙƢʽƧưƤ ʋ ƤƦƣƦƟʽƫƞƩ ƫʺ ʊƤ˃- 5 
ƣƘƫƘ ƫˁƟƜƫƘƠΑ ɚơ ƫ̸Ƥ ɞƣƧƨƦƪƟƜƤ ƛʼ ɊƤʻƪơƜƯƘƠ. ƧƦῖ ƙƢʽƧưƤ 
ʋ ƫʽơƫưƤ ƫʾƤ ơƜƨơˁƛƘ ƧƦƠƜῖ; ɐƨῂ Ʀʚ Ƨƨ˂Ʃ ƫƦƠƦ̫ƫ˃Ƥ ƫƠ ʍ ɚƧƜ- 
ƭ˅ơƜƠ ơƜƨơˁƝƜƠƤ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  Ƌˁ ƛʽ; ɌƤ ơƘƫƘƚ̏ Ƙʚƫ̹ ɫ ơƜƨơˀƩ ƧƦƠƦ̫ƤƫƠῇ Ƨ˃ƫƜƨƦƤ b 
ƧʻƢƠƤ ƧƦƠʿƪƜƠ ɎƢƢƞƤ Ƨƨ˂Ʃ ƫʾƤ ơƘƫƜƘƚƬῖƘƤ ƙƢʽƧưƤῇ ɬ Ƨƨ˂Ʃ 
ɚơƜῖƤƦ ƫ˂ ƜʀƛƦƩ Ƨƨ˂Ʃ ʏƧƜƨ ơƘˀ ɭƤ ơƘƫʽƘƥƜƤ ɚƧƦˁƜƠ; 
  ƈƨ˂Ʃ ɚơƜῖƤƦῇ ɞƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ɚơƜῖƤƦ ƛƠơƘƠ˃ƫƘƫῂ ɌƤ Ƙʚƫ˂ ʍ ɞƪƫƠƤ ơƜƨơˀƩ 5 
ơƘƢʽƪƘƠƣƜƤ; 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ɚƧƜƠƛʺƤ ƛʽ̋ ƢƜƧƫ̹ ɻƣƘƫˁ̶ ɬ ƧƘƮƜῖ ɬ ƢƠƤ̹ 
ɬ ɚƨƜ̹ ɬ ʋƧƦƠ̶Ʀ̫Ƥ ƫƠƤƠ ơƜƨơˁƛƘ ƧƦƠƜῖƤῇ ƧʻƪƘƩ ƣʼƤ ƛƜῖ ƫ˂ 
ƫ̎Ʃ ơƜƨơˁƛƦƩ ɞƮƜƠƤ ƜʀƛƦƩῇ ƦɿƘ ƛῂ ɛơʻƪƫ̶ ơƘƢƢˁƪƫƞ ɚƧƜƭ˅- 10 
ơƜƠῇ ƫƘ˅ƫƞƤ ɊƧƦƛƠƛ˃ƤƘƠ ƫʾƤ ƭ˅ƪƠƤ ƜɺƩ ƫ˂ ɞƨƚƦƤ ɟơƘƪƫƦƤ; c 
  ƅƘˁ. 
  ƂƘˀ ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ɎƢƢưƤ ƛʾ ʊƨƚʻƤưƤ ʋ Ƙʚƫ˂Ʃ ƫƨ˃ƧƦƩΑ 
ƫ˂ ƭ˅ƪƜƠ ɛơʻƪƫ̶ ƧƜƭƬơ˂Ʃ ʎƨƚƘƤƦƤ ɚƥƜƬƨ˃ƤƫƘ ƛƜῖ ɊƧƦ- 
ƛƦ̫ƤƘƠ ƜɺƩ ɚơƜῖƤƦ ɚƥ Ʀʡ ɌƤ ƧƦƠ̏ῇ ƦʚƮ ƦʁƦƤ ɌƤ Ƙʚƫ˂Ʃ 5 
ƙƦƬƢƞƟ̏, ɊƢƢῂ ƦʁƦƤ ɚƧƜƭ˅ơƜƠ. ƫ˂ ƭ˅ƪƜƠ ƚʺƨ ɛơʻƪƫ̶, ʫƩ 
ɞƦƠơƜῇ ƫƨ˅ƧƘƤƦƤ ƧƜƭƬơ˂Ʃ ƜɺƩ ƫ˂Ƥ ƪˁƛƞƨƦƤ ƛƜῖ ɚƧˁƪƫƘƪƟƘƠ 
ƫƠƟʽƤƘƠ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƂƘˀ ƫʾƤ ƭ˅ƪƜƠ ơƜƨơˁƛƘ ɛơʻƪƫ̶ ƧƜƭƬơƬῖƘƤ ƜɺƩ 10 
ƥ˅ƢƦƤ. 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 186 ~ 
 
 389d 
 Sóc.: [d] Pois, como já vimos, cada espécie de tecido 
exige naturalmente uma lançadeira diferente, e assim com 
tudo o mais. 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: Logo, meu excelente amigo, o nosso legislador 
deverá saber formar com os sons e as sílabas o nome por 
natureza apropriado para cada objeto, compondo todos os 
nomes e aplicando-os com os olhos sempre fixos no que é o 
nome em si, caso queira ser tido na conta de verdadeiro 
criador de nomes? O fato de não empregarem os legisladores 
[e] as mesmas sílabas, não nos deve induzir a erro. Os 
ferreiros, também, não trabalham com o mesmo ferro, embora 
todos eles façam iguais instrumentos para idêntica 
finalidade. Seja como for, uma vez que lhe imprima a mesma 
forma, ainda que em [390] ferro diferente, não deixará, por 
isso, o instrumento de ser bom, quer seja fabricado aqui, 
quer o seja entre os bárbaros. Ou não? 
 Her.: Exatamente. 
 Sóc.: Do mesmo modo julgarás o legislador, tanto daqui 
quanto dos bárbaros; uma vez que ele reproduz a ideia do 
nome, a propriedade para cada coisa, pouco importando as 
sílabas de que se valha, em nada deverá ser considerado 
inferior,quer seja daqui, quer de qualquer outra região? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: [b] E agora, quem é que há de reconhecer se a forma 
conveniente da lançadeira foi reproduzida nesta ou naquela 
qualidade de madeira? O carpinteiro que a fabrica, ou o 
tecelão que dela faz uso? 
 Her.: De preferência, Sócrates, o que faz uso dela. 
 Sóc.: E quem usa o trabalho feito pelo fabricante de 
liras? Não será o mesmo que sabe indicar a melhor maneira 
de executá-lo, e julgar, depois de concluída a obra, se 
está ou não bem feita? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
389d  ƍ˅ƪƜƠ ƚʺƨ ɰƤ ɛơʻƪƫ̶ ƜɾƛƜƠ ʛƭʻƪƣƘƫƦƩῇ ʫƩ ɞƦƠơƜƤῇ d 
ɛơʻƪƫƞ ơƜƨơˁƩῇ ơƘˀ ƫɐƢƢƘ ƦʟƫưƩ. 
  ƅƘˁ. 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤῇ ʰ ƙʽƢƫƠƪƫƜῇ ơƘˀ ƫ˂ ɛơʻƪƫ̶ ƭ˅ƪƜƠ ƧƜƭƬơ˂Ʃ 
ʎƤƦƣƘ ƫ˂Ƥ ƤƦƣƦƟʽƫƞƤ ɚơƜῖƤƦƤ ƜɺƩ ƫƦ˄Ʃ ƭƟ˃ƚƚƦƬƩ ơƘˀ ƫʺƩ 5 
ƪƬƢƢƘƙʺƩ ƛƜῖ ɚƧˁƪƫƘƪƟƘƠ ƫƠƟʽƤƘƠῇ ơƘˀ ƙƢʽƧƦƤƫƘ Ƨƨ˂Ʃ Ƙʚƫ˂ 
ɚơƜῖƤƦ ʍ ɞƪƫƠƤ ʎƤƦƣƘῇ ƧʻƤƫƘ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƧƦƠƜῖƤ ƫƜ ơƘˀ 
ƫˁƟƜƪƟƘƠῇ Ɯɺ ƣʽƢƢƜƠ ơ˅ƨƠƦƩ ƜʀƤƘƠ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƟʽƫƞƩ; Ɯɺ ƛʼ ƣʾ 
ƜɺƩ ƫʺƩ ƘʚƫʺƩ ƪƬƢƢƘƙʺƩ ɟơƘƪƫƦƩ ʋ ƤƦƣƦƟʽƫƞƩ ƫˁƟƞƪƠƤῇ 
ƦʚƛʼƤ ƛƜῖ ƫƦ̫ƫƦ Ɋ<ƣƭƠ>ƚƤƦƜῖƤΑ Ʀʚƛʼ ƚʺƨ ƜɺƩ ƫ˂Ƥ Ƙʚƫ˂Ƥ e 
ƪˁƛƞƨƦƤ ɏƧƘƩ ƮƘƢơƜ˄Ʃ ƫˁƟƞƪƠƤῇ ƫƦ̫ ƘʚƫƦ̫ ɟƤƜơƘ ƧƦƠ̸Ƥ ƫ˂ 
Ƙʚƫ˂ ʎƨƚƘƤƦƤΑ ɊƢƢῂ ʏƣưƩῇ ɟưƩ ɌƤ ƫʾƤ ƘʚƫʾƤ ɺƛʽƘƤ ɊƧƦƛƠƛ̹, 
ɚʻƤƫƜ ɚƤ <ƫ̹ Ƙʚƫ̹ ɚʻƤƫƜ ɚƤ> ɎƢƢ̶ ƪƠƛʿƨ̶, ʏƣưƩ ʊƨƟ̸Ʃ 390 
ɞƮƜƠ ƫ˂ ʎƨƚƘƤƦƤῇ ɚʻƤƫƜ ɚƤƟʻƛƜ ɚʻƤƫƜ ɚƤ ƙƘƨƙʻƨƦƠƩ ƫƠƩ ƧƦƠ̏. 
ɰ ƚʻƨ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƦʟƫưƩ ɊƥƠˇƪƜƠƩ ơƘˀ ƫ˂Ƥ ƤƦƣƦƟʽƫƞƤ ƫ˃Ƥ ƫƜ 5 
ɚƤƟʻƛƜ ơƘˀ ƫ˂Ƥ ɚƤ ƫƦῖƩ ƙƘƨƙʻƨƦƠƩῇ ɟưƩ ɌƤ ƫ˂ ƫƦ̫ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ 
ƜʀƛƦƩ ɊƧƦƛƠƛ̹ ƫ˂ ƧƨƦƪ̎ơƦƤ ɛơʻƪƫ̶ ɚƤ ʋƧƦƠƘƠƪƦ̫Ƥ ƪƬƢƢƘ- 
ƙƘῖƩῇ ƦʚƛʼƤ ƮƜˁƨư ƤƦƣƦƟʽƫƞƤ ƜʀƤƘƠ ƫ˂Ƥ ɚƤƟʻƛƜ ɬ ƫ˂Ƥ 
ʋƧƦƬƦ̫Ƥ ɎƢƢƦƟƠ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 10 
  ƋˁƩ ƦʠƤ ʋ ƚƤưƪ˃ƣƜƤƦƩ Ɯɺ ƫ˂ ƧƨƦƪ̎ơƦƤ ƜʀƛƦƩ ơƜƨơˁ- b 
ƛƦƩ ɚƤ ʋƧƦƠ̶Ʀ̫Ƥ ƥ˅Ƣ̶ ơƜῖƫƘƠ; ʋ ƧƦƠʿƪƘƩῇ ʋ ƫʽơƫưƤῇ ɬ ʋ 
Ʈƨƞƪ˃ƣƜƤƦƩ, ʋ ʛƭʻƤƫƞƩ; 
  Žɺơ˂Ʃ ƣʼƤ ƣ˾ƢƢƦƤῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƫ˂Ƥ Ʈƨƞƪ˃- 
ƣƜƤƦƤ. 5 
  ƋˁƩ ƦʠƤ ʋ ƫ̹ ƫƦ̫ ƢƬƨƦƧƦƠƦ̫ ɞƨƚ̶ Ʈƨƞƪ˃ƣƜƤƦƩ; ɐƨῂ 
ƦʚƮ ƦʡƫƦƩ ʍƩ ɚƧˁƪƫƘƠƫƦ ɌƤ ɚƨƚƘƝƦƣʽƤ̶ ơʻƢƢƠƪƫƘ ɚƧƠ- 
ƪƫƘƫƜῖƤ ơƘˀ ƜɺƨƚƘƪƣʽƤƦƤ ƚƤƦˁƞ Ɯɾƫῂ Ɯʠ ƜɾƨƚƘƪƫƘƠ ƜɾƫƜ ƣʿ; 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 187 ~ 
 
390b 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: E quem é ele? 
 Her.: O tocador de lira. 
 Sóc.: E a obra do construtor de navios? 
 Her.: [c] O piloto. 
 Sóc.: E agora, quem será mais capaz de melhor dirigir os 
trabalhos do legislador e de julgá-los, quer seja ele 
executado entre nós, quer entre os bárbaros? Não é quem 
dele faz uso? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: E essa pessoa não é quem sabe interrogar? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: A mesma pessoa que também sabe responder? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: E a quem sabe interrogar e responder dás outro nome 
que não seja o de dialético? 
 Her.: Não; esse mesmo. 
 Sóc.: [d] Assim, o trabalho do carpinteiro consiste em 
fabricar lemes sob a direção do piloto, para que a peça 
saia bem feita. 
 Her.: É certo. 
 Sóc.: E a do legislador, ao que parece, é o de dar nomes, 
sob a direção do dialético, caso deseje criá-los com 
acerto. 
 Her.: É isso mesmo. 
 Sóc.: Então, Hermógenes, talvez não seja atividade tão 
despicienda como imaginas, a de instituir nomes, nem é 
trabalho de gente sem préstimo nem mesmo para todo o mundo. 
Sendo assim, Crátilo tem razão de dizer que os nomes das 
coisas [e] derivam de sua natureza e que nem todo homem é 
formador de nomes, mas apenas o que, olhando para o nome 
que cada coisa tem por natureza, sabe como exprimir com 
letras e sílabas sua ideia fundamental. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
390b  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƋˁƩ; 10 
  ῾Ƈ ơƠƟƘƨƠƪƫʿƩ. 
  ƋˁƩ ƛʼ ʋ ƫ̹ ƫƦ̫ ƤƘƬƧƞƚƦ̫; 
  ƂƬƙƜƨƤʿƫƞƩ. c 
  ƋˁƩ ƛʼ ƫ̹ ƫƦ̫ ƤƦƣƦƟʽƫƦƬ ɞƨƚ̶ ɚƧƠƪƫƘƫʿƪƜƠʽ ƫῂ ɌƤ 
ơʻƢƢƠƪƫƘ ơƘˀ ƜɺƨƚƘƪƣʽƤƦƤ ơƨˁƤƜƠƜ ơƘˀ ɚƤƟʻƛƜ ơƘˀ ɚƤ ƫƦῖƩ 
ƙƘƨƙʻƨƦƠƩ; ɐƨῂ ƦʚƮ ʏƪƧƜƨ ƮƨʿƪƜƫƘƠ; 
  ƅƘˁ. 5 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤ ƦʚƮ ʋ ɚƨưƫ˾Ƥ ɚƧƠƪƫʻƣƜƤƦƩ Ʀʡƫ˃Ʃ ɚƪƫƠƤ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ῾Ƈ ƛʼ Ƙʚƫ˂Ʃ ơƘˀ ɊƧƦơƨˁƤƜƪƟƘƠ; 
  ƅƘˁ. 
  Ƌ˂Ƥ ƛʼ ɚƨưƫ˾Ƥ ơƘˀ ɊƧƦơƨˁƤƜƪƟƘƠ ɚƧƠƪƫʻƣƜƤƦƤ 10 
ɎƢƢƦ ƫƠ ƪ˄ ơƘƢƜῖƩ ɬ ƛƠƘƢƜơƫƠơ˃Ƥ; 
  Ƈʞơῇ ɊƢƢʺ ƫƦ̫ƫƦ. 
  ƋʽơƫƦƤƦƩ ƣʼƤ ɎƨƘ ɞƨƚƦƤ ɚƪƫˀƤ ƧƦƠ̎ƪƘƠ ƧƞƛʻƢƠƦƤ d 
ɚƧƠƪƫƘƫƦ̫ƤƫƦƩ ơƬƙƜƨƤʿƫƦƬῇ Ɯɺ ƣʽƢƢƜƠ ơƘƢ˂Ƥ ƜʀƤƘƠ ƫ˂ 
ƧƞƛʻƢƠƦƤ. 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ. 
  ƅƦƣƦƟʽƫƦƬ ƛʽ ƚƜῇ ʫƩ ɞƦƠơƜƤῇ ʎƤƦƣƘῇ ɚƧƠƪƫʻƫƞƤ 5 
ɞƮƦƤƫƦƩ ƛƠƘƢƜơƫƠơ˂Ƥ ɎƤƛƨƘῇ Ɯɺ ƣʽƢƢƜƠ ơƘƢ̸Ʃ ʊƤ˃ƣƘƫƘ 
ƟʿƪƜƪƟƘƠ. 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. 
  ƂƠƤƛƬƤƜ˅ƜƠ ɎƨƘῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƜʀƤƘƠ Ʀʚ ƭƘ̫ƢƦƤῇ 
ʫƩ ƪ˄ ƦɾƜƠῇ ɫ ƫƦ̫ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ ƟʽƪƠƩῇ Ʀʚƛʼ ƭƘ˅ƢưƤ ɊƤƛƨ̸Ƥ 10 
Ʀʚƛʼ ƫ̸Ƥ ɚƧƠƫƬƮ˃ƤƫưƤ. ơƘˀ ƂƨƘƫ˅ƢƦƩ ɊƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠ ƢʽƚưƤ 
ƭ˅ƪƜƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƜʀƤƘƠ ƫƦῖƩ ƧƨʻƚƣƘƪƠῇ ơƘˀ Ʀʚ ƧʻƤƫƘ e 
ƛƞƣƠƦƬƨƚ˂Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƜʀƤƘƠῇ ɊƢƢʺ ƣ˃ƤƦƤ ɚơƜῖƤƦƤ ƫ˂Ƥ ɊƧƦ- 
ƙƢʽƧƦƤƫƘ ƜɺƩ ƫ˂ ƫ̏ ƭ˅ƪƜƠ ʎƤƦƣƘ ʌƤ ɛơʻƪƫ̶ ơƘˀ ƛƬƤʻƣƜƤƦƤ 
ƘʚƫƦ̫ ƫ˂ ƜʀƛƦƩ ƫƠƟʽƤƘƠ ƜɾƩ ƫƜ ƫʺ ƚƨʻƣƣƘƫƘ ơƘˀ ƫʺƩ 
ƪƬƢƢƘƙʻƩ. 5 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 188 ~ 
 
 390e 
 Her.: Não sei de que modo contestar, Sócrates, o que 
disseste. Mas não me parece fácil [391] deixar-me convencer 
assim tão de repente. No entanto, poderia dar-te crédito 
com mais facilidade, se me demonstrasses em quem consiste a 
natural exatidão dos nomes. 
 Sóc.: Meu bom Hermógenes, exatidão dos nomes, não a 
conheço. Porém tu te esqueces do que eu declarei há pouco, 
que ignorava esse assunto, mas iria examiná-lo contigo. No 
decurso de nossa investigação, minha e tua, tornou-se 
evidente, em contrário do que assentamos atrás, que os 
nomes, por natureza, têm uma certa justeza e que nem todos 
os homens [b] sabe como designar convenientemente as 
coisas. Ou não? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Importa, portanto, agora, investigar, se te 
interessa, de fato, saber isso, em que propriamente 
consiste a justeza dos nomes. 
 Her.: Sim, desejo sabê-lo. 
 Sóc.: Então, observa. 
 Her.: Como devo observar? 
 Sóc.: A mais correta observação, companheiro, é recorrer 
aos entendidos e dar-lhes dinheiro, com agradecimentos de 
crescença. Esses tais são os sofistas, como quem teu [c] 
irmão Calias gastou tanto, que chegou a alcançar a 
reputação de sábio. Como, porém, não dispões dos bens 
paternos, forçoso é que adules teu irmão e lhe supliques 
ensinar-te o que é certo nesse domínio e que ele aprendeu 
com Protágoras. 
 Her.: Fora absurdo, Sócrates, semelhante pedido de minha 
técnica. Se eu rejeito em conjunto a Verdade de Protágoras, 
não poderei aceitar, como digno de qualquer apreço, nada do 
que for dito em seu nome. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
390e  Ƈʚơ ɞƮưῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ʏƧưƩ Ʈƨʾ Ƨƨ˂Ʃ ɍ ƢʽƚƜƠƩ 
ɚƤƘƤƫƠƦ̫ƪƟƘƠ. ɾƪưƩ ƣʽƤƫƦƠ Ʀʚ ̪˼ƛƠ˃Ƥ ɚƪƫƠƤ ƦʟƫưƩ ɚƥƘˁƭƤƞƩ 391 
ƧƜƠƪƟ̎ƤƘƠῇ ɊƢƢʺ ƛƦơ̸ ƣƦƠ ʱƛƜ ɌƤ ƣ˾ƢƢƦƤ ƧƠƟʽƪƟƘƠ ƪƦƠῇ Ɯɾ ƣƦƠ 
ƛƜˁƥƜƠƘƩ ɯƤƫƠƤƘ ƭ̊Ʃ ƜʀƤƘƠ ƫʾƤ ƭ˅ƪƜƠ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ. 
  ᾿Žƚˆ ƣʽƤῇ ʰ ƣƘơʻƨƠƜ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƦʚƛƜƣˁƘƤ Ƣʽƚưῇ 
ɊƢƢῂ ɚƧƜƢʻƟƦƬ ƚƜ ʱƤ ʊƢˁƚƦƤ Ƨƨ˃ƫƜƨƦƤ ɞƢƜƚƦƤῇ ʏƫƠ Ʀʚơ 5 
ƜɺƛƜˁƞƤ ɊƢƢʺ ƪơƜƯƦˁƣƞƤ ƣƜƫʺ ƪƦ̫. Ƥ̫Ƥ ƛʼ ƪơƦƧƦƬƣʽƤƦƠƩ 
ɫƣῖƤῇ ɚƣƦˁ ƫƜ ơƘˀ ƪƦˁῇ ƫƦƪƦ̫ƫƦƤ ƣʼƤ ɮƛƞ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƧƘƨʺ ƫʺ 
Ƨƨ˃ƫƜƨƘῇ ƭ˅ƪƜƠ ƫʽ ƫƠƤƘ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ɞƮƦƤ ƜʀƤƘƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ơƘˀ 
Ʀʚ ƧƘƤƫ˂Ʃ ɊƤƛƨ˂Ʃ ɚƧˁƪƫƘƪƟƘƠ ơƘƢ̸Ʃ Ƙʚƫ˂ ƧƨʻƚƣƘƫƠ b 
ʋƫ̶Ʀ̫Ƥ ƟʽƪƟƘƠΑ ɬ Ʀʞ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƫ˂ ƣƜƫʺ ƫƦ̫ƫƦ Ʈƨʾ ƝƞƫƜῖƤῇ ƜɾƧƜƨ ɚƧƠƟƬƣƜῖƩ 
ƜɺƛʽƤƘƠῇ ɯƫƠƩ ƧƦƫῂ Ƙʠ ɚƪƫƠƤ ƘʚƫƦ̫ ɫ ʊƨƟ˃ƫƞƩ. 5 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʾƤ ɚƧƠƟƬƣ̸ ƚƜ ƜɺƛʽƤƘƠ. 
  Ɗơ˃ƧƜƠ ƫƦˁƤƬƤ. 
  ƈ̸Ʃ ƦʠƤ Ʈƨʾ ƪơƦƧƜῖƤ; 
  ᾿ƇƨƟƦƫʻƫƞ ƣʼƤ ƫ̎Ʃ ƪơʽƯƜưƩῇ ʰ ɛƫƘῖƨƜῇ ƣƜƫʺ ƫ̸Ƥ 
ɚƧƠƪƫƘƣʽƤưƤῇ ƮƨʿƣƘƫƘ ɚơƜˁƤƦƠƩ ƫƜƢƦ̫ƤƫƘ ơƘˀ ƮʻƨƠƫƘƩ 10 
ơƘƫƘƫƠƟʽƣƜƤƦƤ. Ɯɺƪˀ ƛʼ ƦʡƫƦƠ Ʀɻ ƪƦƭƠƪƫƘˁῇ ƦʁƪƧƜƨ ơƘˀ ʋ 
ɊƛƜƢƭ˃Ʃ ƪƦƬ ƂƘƢƢˁƘƩ ƧƦƢƢʺ ƫƜƢʽƪƘƩ ƮƨʿƣƘƫƘ ƪƦƭ˂Ʃ c 
ƛƦơƜῖ ƜʀƤƘƠ. ɚƧƜƠƛʾ ƛʼ Ʀʚơ ɚƚơƨƘƫʾƩ Ɯʀ ƫ̸Ƥ ƧƘƫƨ̷ưƤῇ 
ƢƠƧƘƨƜῖƤ Ʈƨʾ ƫ˂Ƥ ɊƛƜƢƭ˂Ƥ ơƘˀ ƛƜῖƪƟƘƠ ƘʚƫƦ̫ƛƠƛʻƥƘƠ ƪƜ 
ƫʾƤ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ƫƦƠƦ˅ƫưƤ ɭƤ ɞƣƘƟƜƤ ƧƘƨʺ ƈƨưƫƘ- 
ƚ˃ƨƦƬ. 5 
  ̖ŹƫƦƧƦƩ ƣƜƤƫɌƤ Ɯɾƞ ƣƦƬῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɫ ƛʽƞƪƠƩῇ 
Ɯɺ ƫʾƤ ƣʼƤ ᾿ŹƢʿƟƜƠƘƤ ƫʾƤ ƈƨưƫƘƚ˃ƨƦƬ ʏƢưƩ Ʀʚơ ɊƧƦ- 
ƛʽƮƦƣƘƠῇ ƫʺ ƛʼ ƫ̏ ƫƦƠƘ˅ƫ̋ ɊƢƞƟƜˁ˻ ̪ƞƟʽƤƫƘ ɊƚƘƧ̷ƞƤ ʯƩ 
ƫƦƬ ɎƥƠƘ. 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 189 ~ 
 
 391c 
 Sóc.: Então, uma vez que isso também não te agrada, será 
preciso aprenderes [d] com Homero e os outros poetas. 
 Her.: E que diz Homero, Sócrates, a respeito dos nomes, e 
em que lugar? 
 Sóc.: Em muitas passagens, principalmente e com maior 
beleza nos trechos em que distingue os nomes dados pelos 
homens e pelos deuses com relação às mesmas coisas. Ou não 
te parece que nessas passagens ele diga alguma coisa 
grandiosa e admirável sobre a justeza dos nomes? Pois é 
claro que os deuses sabem chamar com acerto as coisas por 
seu nome [e] natural. Não pensas dessa maneira? 
 Her.: Sei, pelo menos, que devem dar nome certo às 
coisas, se é que lhes dão nomes. Mas, a que te referes? 
 Sóc.: Não sabes que, falando de um rio de Tróia, que sustentou combate singular com Hefesto, ele diz: “que os 
deuses nomeiam Xanto, e os homens mortais Escamandro”? 
 Her.: Sei; e daí? 
 Sóc.: [392] Não achas magnífico saber porque é mais certo 
dar àquele rio o nome de Xanto e não o de Escamandro? Se o 
preferires, temos o exemplo da ave, de que ele diz: 
 
 Cálcis é o nome que os deuses lhe dão, mas os homens, 
Cimíndis. 
 
Consideras conhecimento sem importância sabermos que é 
muito mais certo chamar Cálcis a essa ave e não Cimíndis? 
Ou os nomes Batéia e [b] Mirine, e muito mais, tanto nesse 
poeta como em outros? Mas, sem dúvida, tais nomes 
constituem problema por demais difícil para o meu e o teu 
entendimento. Os nomes Escamândrio e Astianacte, que o 
poeta diz serem designação do filho de Heitor, estarão mais 
acessíveis, quer parecer-me ao engenho humano, sendo, por 
isso, mais fácil conhecer por meio deles o pensamento do 
poeta com respeito à sua exata aplicação. Decerto conheces 
os versos em que se encontram os nomes que acabei de citar. 
 
 
 
 
 
 
 
391c 
  ᾿ŹƢƢῂ Ɯɺ ƣʾ Ƙʠ ƪƜ ƫƘ̫ƫƘ ɊƨʽƪơƜƠῇ ƧƘƨ' ῾ƇƣʿƨƦƬ Ʈƨʾ 10 
ƣƘƤƟʻƤƜƠƤ ơƘˀ ƧƘƨʺ ƫ̸Ƥ ɎƢƢưƤ ƧƦƠƞƫ̸Ƥ. d 
  ƂƘˀ ƫˁ ƢʽƚƜƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ̣ƇƣƞƨƦƩ ƧƜƨˀ 
ʊƤƦƣʻƫưƤῇ ơƘˀ ƧƦ̫; 
  ƈƦƢƢƘƮƦ̫Α ƣʽƚƠƪƫƘ ƛʼ ơƘˀ ơʻƢƢƠƪƫƘ ɚƤ ƦʁƩ ƛƠƦ- 
ƨˁƝƜƠ ɚƧˀ ƫƦῖƩ ƘʚƫƦῖƩ ɏ ƫƜ Ʀɻ ɎƤƟƨưƧƦƠ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ơƘƢƦ̫ƪƠ ơƘˀ 5 
Ʀɻ ƟƜƦˁ. ɬ Ʀʚơ ƦɾƜƠ Ƙʚƫ˂Ƥ ƣʽƚƘ ƫƠ ơƘˀ ƟƘƬƣʻƪƠƦƤ ƢʽƚƜƠƤ ɚƤ 
ƫƦ˅ƫƦƠƩ ƧƜƨˀ ʊƤƦƣʻƫưƤ ʊƨƟ˃ƫƞƫƦƩ; ƛ̎ƢƦƤ ƚʺƨ ƛʾ ʏƫƠ Ʀɿ ƚƜ 
ƟƜƦˀ Ƙʚƫʺ ơƘƢƦ̫ƪƠƤ Ƨƨ˂Ʃ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ɏƧƜƨ ɞƪƫƠ ƭ˅ƪƜƠ ʊƤ˃- 
ƣƘƫƘΑ ɬ ƪ˄ Ʀʚơ ƦɾƜƠ; e 
  Žʠ ƦʀƛƘ ƣʼƤ ƦʠƤ ɞƚưƚƜῇ ƜɾƧƜƨ ơƘƢƦ̫ƪƠƤῇ ʏƫƠ 
ʊƨƟ̸Ʃ ơƘƢƦ̫ƪƠƤ. ɊƢƢʺ ƧƦῖƘ ƫƘ̫ƫƘ ƢʽƚƜƠƩ; 
  Ƈʚơ ƦʀƪƟƘ ʏƫƠ ƧƜƨˀ ƫƦ̫ ƧƦƫƘƣƦ̫ ƫƦ̫ ɚƤ ƫ̏ ƋƨƦˁ˻, 
ʍƩ ɚƣƦƤƦƣʻƮƜƠ ƫ̹ ῾ſƭƘˁƪƫ̶, "ʍƤ ƆʻƤƟƦƤῇ" ƭƞƪˁ, 5 
"ơƘƢʽƦƬƪƠ ƟƜƦˁ, ɎƤƛƨƜƩ ƛʼ ƊơʻƣƘƤƛƨƦƤ;" 
  ̖ŽƚưƚƜ. 
  Ƌˁ ƦʠƤ ƛʿ; Ʀʚơ ƦɾƜƠ ƫƦ̫ƫƦ ƪƜƣƤ˃Ƥ ƫƠ ƜʀƤƘƠ ƚƤ̸ƤƘƠῇ 392 
ʏƧ̋ ƧƦƫʼ ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠ ɚơƜῖƤƦƤ ƫ˂Ƥ ƧƦƫƘƣ˂Ƥ ƆʻƤƟƦƤ ơƘƢƜῖƤ 
ƣ˾ƢƢƦƤ ɬ ƊơʻƣƘƤƛƨƦƤ; Ɯɺ ƛʼ ƙƦ˅ƢƜƠῇ ƧƜƨˀ ƫ̎Ʃ ʎƨƤƠƟƦƩ ɭƤ 
ƢʽƚƜƠ ʏƫƠ 
 
 ƮƘƢơˁƛƘ ơƠơƢ̌ƪơƦƬƪƠ ƟƜƦˁ, ɎƤƛƨƜƩ ƛʼ ơ˅ƣƠƤƛƠƤῇ 5 
 
ƭƘ̫ƢƦƤ ɫƚ̏ ƫ˂ ƣʻƟƞƣƘ ʏƪ̶ ʊƨƟ˃ƫƜƨ˃Ƥ ɚƪƫƠ ơƘƢƜῖƪƟƘƠ 
ƮƘƢơˀƩ ơƬƣˁƤƛƠƛƦƩ ƫ̹ Ƙʚƫ̹ ʊƨƤʽ̶; ɬ ƫʾƤ źƘƫˁƜƠʻƤ ƫƜ ơƘˀ 
ƄƬƨˁƤƞƤῇ ơƘˀ ɎƢƢƘ ƧƦƢƢʺ ơƘˀ ƫƦ˅ƫƦƬ ƫƦ̫ ƧƦƠƞƫƦ̫ ơƘˀ b 
ɎƢƢưƤ; ɊƢƢʺ ƫƘ̫ƫƘ ƣʼƤ ɾƪưƩ ƣƜˁƝư ɚƪƫˀƤ ɬ ơƘƫῂ ɚƣʼ ơƘˀ ƪʼ 
ɚƥƜƬƨƜῖƤΑ ʋ ƛʼ ƊơƘƣʻƤƛƨƠ˃Ʃ ƫƜ ơƘˀ ʋ ᾿ŹƪƫƬʻƤƘƥ ɊƤƟƨư- 
ƧƠƤˇƫƜƨƦƤ ƛƠƘƪơʽƯƘƪƟƘƠῇ ʫƩ ɚƣƦˀ ƛƦơƜῖῇ ơƘˀ ̪˿ƦƤῇ ɏ 
ƭƞƪƠƤ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƜʀƤƘƠ ƫ̹ ƫƦ̫ ̣ŽơƫƦƨƦƩ ʛƜῖῇ ƫˁƤƘ ƧƦƫʼ ƢʽƚƜƠ 5 
ƫʾƤ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ Ƙʚƫ̸Ƥ. ƦʀƪƟƘ ƚʺƨ ƛʿƧƦƬ ƫƘ̫ƫƘ ƫʺ ɞƧƞ ɚƤ ƦʁƩ 
ɞƤƜƪƫƠƤ ɍ ɚƚˆ Ƣʽƚư. 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 190 ~ 
 
392b 
 Her.: Sim, conheço. 
 Sóc.: Qual dos dois nomes, então, acreditas que Homero considerava mais certo para o menino: “Astianacte” ou “Escamândrio”? 
 Her.: [c] Não tenho o que dizer. 
 Sóc.: Examina a questão do seguinte modo: se alguém te 
perguntasse: em tua maneira de pensar, quem chama com mais 
acerto o nome das coisas: os indivíduos mais judiciosos ou 
os insensatos? 
 Her.: É evidente que eu responderia: os mais judiciosos. 
 Sóc.: E falando em tese, quem consideras mais sensatos 
numa cidade: os homens ou as mulheres? 
 Her.: Os homens. 
 Sóc.: Ora, sabes que no dizer de Homero, o filho de [d] 
Heitor era chamado Astianacte pelos troianos. Por 
conseguinte, é evidente que as mulheres é que lhe davam o 
nome de Escamândrio, uma vez que os homens lhe chamavam 
Astianacte? 
 Her.: Parece que sim. 
 Sóc.: Nesse caso, Homero considerava os troianos mais 
judiciosos do que suas mulheres? 
 Her.: É também o que eu penso. 
 Sóc.: Assim, era de opinião que o nome certo do menino não era “Escamândrio”, porém “Astianacte”? 
 Her.: Parece que sim. 
 Sóc.: Investiguemos a razão disso. Ele próprio não a esta 
indicando? Pois afirma: 
 
 [e] Por ele ser o balutécnica das teucras muralhas. 
 
Parece-me acertado, por isso, dar ao filho o nome de 
Astianacte, rei da cidade de que o pai era o balutécnica, 
como diz Homero. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
392b 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ ƦʠƤ ƦɾƜƠ ̣ƇƣƞƨƦƤ ʊƨƟ˃ƫƜƨƦƤ ɫƚƜῖƪƟƘƠ ƫ̸Ƥ 
ʊƤƦƣʻƫưƤ ơƜῖƪƟƘƠ ƫ̹ ƧƘƠƛˁῇ ƫ˂Ƥ "᾿ŹƪƫƬʻƤƘơƫƘ" ɬ ƫ˂Ƥ 10 
"ƊơƘƣʻƤƛƨƠƦƤ"; 
  Ƈʚơ ɞƮư ƢʽƚƜƠƤ. c 
  ̤ƐƛƜ ƛʾ ƪơ˃ƧƜƠ. Ɯɾ ƫƠƩ ɞƨƦƠƫ˃ ƪƜ Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ƦɾƜƠ ʊƨƟ˃- 
ƫƜƨƦƤ ơƘƢƜῖƤ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƫƦ˄Ʃ ƭƨƦƤƠƣưƫʽƨƦƬƩ ɬ ƫƦ˄Ʃ 
ɊƭƨƦƤƜƪƫʽƨƦƬƩ; 
  ż̎ƢƦƤ ƛʾ ʏƫƠ ƫƦ˄Ʃ ƭƨƦƤƠƣưƫʽƨƦƬƩῇ ƭƘˁƞƤ ɎƤ. 5 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ ƦʠƤ Ƙɻ ƚƬƤƘῖơƜƩ ɚƤ ƫƘῖƩ Ƨ˃ƢƜƪƠƤ ƭƨƦƤƠƣˇ- 
ƫƜƨƘˁ ƪƦƠ ƛƦơƦ̫ƪƠƤ ƜʀƤƘƠ ɬ Ʀɻ ɎƤƛƨƜƩῇ ʫƩ ƫ˂ ʏƢƦƤ ƜɺƧƜῖƤ 
ƚʽƤƦƩ; 
  Ƈɻ ɎƤƛƨƜƩ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƦʀƪƟƘ ʏƫƠ ̣ƇƣƞƨƦƩ ƫ˂ ƧƘƠƛˁƦƤ ƫ˂ ƫƦ̫ 10 
̣ŽơƫƦƨƦƩ ʛƧ˂ ƫ̸Ƥ ƋƨˇưƤ ƭƞƪˀƤ ơƘƢƜῖƪƟƘƠ ᾿ŹƪƫƬʻƤƘơƫƘῇ d 
ƊơƘƣʻƤƛƨƠƦƤ ƛʼ ƛ̎ƢƦƤ ʏƫƠ ʛƧ˂ ƫ̸Ƥ ƚƬƤƘƠơ̸Ƥῇ ɚƧƜƠƛʾ Ʀɿ ƚƜ 
ɎƤƛƨƜƩ Ƙʚƫ˂Ƥ ᾿ŹƪƫƬʻƤƘơƫƘ ɚơʻƢƦƬƤ; 
 ̖ŽƦƠơʽ ƚƜ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ̣ƇƣƞƨƦƩ ƫƦ˄Ʃ Ƌƨ̸ƘƩ ƪƦƭưƫʽƨƦƬƩ 5 
ɫƚƜῖƫƦ ɬ ƫʺƩ ƚƬƤƘῖơƘƩ Ƙʚƫ̸Ƥ; 
  ƇʀƣƘƠ ɞƚưƚƜ. 
  Ƌ˂Ƥ "᾿ŹƪƫƬʻƤƘơƫƘ" ɎƨƘ ʊƨƟ˃ƫƜƨƦƤ ᾤƜƫƦ ơƜῖƪƟƘƠ 
ƫ̹ ƧƘƠƛˀ ɬ ƫ˂Ƥ "ƊơƘƣʻƤƛƨƠƦƤ"; 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ. 10 
  ƊơƦƧ̸ƣƜƤ ƛʾ ƛƠʺ ƫˁ ƧƦƫƜ. ɬ Ƙʚƫ˂Ʃ ɫƣῖƤ ơʻƢƢƠƪƫƘ 
ʛƭƞƚƜῖƫƘƠ ƫ˂ ƛƠ˃ƫƠ; ƭƞƪˀƤ ƚʻƨ 
 
 ƦʀƦƩ ƚʻƨ ƪƭƠƤ ɞƨƬƫƦ Ƨ˃ƢƠƤ ơƘˀ ƫƜˁƮƜƘ ƣƘơƨʻ. e 
 
ƛƠʺ ƫƘ̫ƫƘ ƛʿ, ʫƩ ɞƦƠơƜƤῇ ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠ ơƘƢƜῖƤ ƫ˂Ƥ ƫƦ̫ 
ƪưƫ̎ƨƦƩ ʛ˂Ƥ ᾿ŹƪƫƬʻƤƘơƫƘ ƫƦ˅ƫƦƬ ʍ ɞƪ̶ƝƜƤ ʋ ƧƘƫʾƨ ƘʚƫƦ̫, 
ʯƩ ƭƞƪƠƤ ̣ƇƣƞƨƦƩ. 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 191 ~ 
 
392e 
 Her.: Compreendo. 
 Sóc.: Mas, por que isso, afinal? Ainda não consegui 
compreender, Hermógenes. E tu? 
 Her.: Eu também não, por Zeus. 
 Sóc.: [393] E Heitor, meu caro; porventura não lhe foi 
dado o nome pelo próprio Homero? 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: Por parecer-me que esse nome significa quase o 
mesmo que Astianacte, sendo ambos de fisionomia muito 
helênica. “Anax” e “Hektor” tem quase o mesmo significado e 
se relacionam com a realeza. Pois o que é “senhor” de 
alguma coisa é também o seu “possuidor”, por ser fora de 
dúvida [b] que a domina, possui e conserva. Ou serás de 
opinião que carece de fundamento o que eu disse e que me 
iludo quando imagino seguir no rasto da opinião de Homero 
acerca da justeza dos nomes? 
 Her.: Não, por Zeus; acho que não é assim, e que 
provavelmente te encontras na pista certa. 
 Sóc.: Pelo menos parece-me certo dar o nome de leão ao 
filhote do leão, e o de cavalo ao filhote do cavalo. Não me 
refiro a casos monstruosos, como se de um cavalo nascesse 
algo [c] diferente dele, mas ao produtonatural. Se, contra 
a natureza, nascesse de um cavalo o produto natural do 
touro, não deveria receber o nome de potro, porém o de 
bezerro; nem, ainda, quero crer, poderia ter o nome de 
homem o produto que nascesse sem características humanas. O 
mesmo vale para as árvores e para tudo o mais, não te 
parece? 
 Her.: Parece. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
392e 
  ƍƘˁƤƜƫƘˁ ƣƦƠ. 5 
  Ƌˁ ƛʿ ƧƦƫƜ; Ʀʚ ƚʻƨ Ƨư Ʀʚƛῂ Ƙʚƫ˂Ʃ ɞƚưƚƜ ƣƘƤƟʻƤư, 
ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƪ˄ ƛʼ ƣƘƤƟʻƤƜƠƩ; 
  Ƅʺ żˁῂ Ʀʚơ ɞƚưƚƜ. 
  ᾿ŹƢƢ' ɐƨƘῇ ʪƚƘƟʽῇ ơƘˀ ƫ̹ ̣ŽơƫƦƨƠ Ƙʚƫ˂Ʃ ɞƟƜƫƦ ƫ˂ 393 
ʎƤƦƣƘ ̣ƇƣƞƨƦƩ; 
  Ƌˁ ƛʿ; 
  ̣ƇƫƠ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ƧƘƨƘƧƢʿƪƠ˃Ƥ ƫƠ ƜʀƤƘƠ ƫ̹ 
᾿ŹƪƫƬʻƤƘơƫƠῇ ơƘˀ ɞƦƠơƜƤ ῾ŽƢƢƞƤƠơƦῖƩ ƫƘ̫ƫƘ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ. ʋ 5 
ƚʺƨ "ɎƤƘƥ" ơƘˀ ʋ "ɟơƫưƨ" ƪƮƜƛ˃Ƥ ƫƠ ƫƘʚƫ˂Ƥ ƪƞƣƘˁƤƜƠῇ 
ƙƘƪƠƢƠơʺ Ɋƣƭ˃ƫƜƨƘ ƜʀƤƘƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘΑ Ʀʡ ƚʺƨ ɎƤ ƫƠƩ 
"ɎƤƘƥ" ˞ῇ ơƘˀ "ɟơƫưƨ" ƛʿƧƦƬ ɚƪƫˀƤ ƫƦ˅ƫƦƬΑ ƛ̎ƢƦƤ ƚʺƨ ʏƫƠ 
ơƨƘƫƜῖ ƫƜ ƘʚƫƦ̫ ơƘˀ ơʽơƫƞƫƘƠ ơƘˀ ɞƮƜƠ Ƙʚƫ˃. ɬ ƦʚƛʽƤ ƪƦƠ b 
ƛƦơ̸ ƢʽƚƜƠƤῇ ɊƢƢʺ ƢƘƤƟʻƤư ơƘˀ ɚƣƘƬƫ˂Ƥ Ʀɺ˃ƣƜƤ˃Ʃ ƫƠƤƦƩ 
ʯƪƧƜƨ ɾƮƤƦƬƩ ɚƭʻƧƫƜƪƟƘƠ ƫ̎Ʃ ῾ƇƣʿƨƦƬ ƛ˃ƥƞƩ ƧƜƨˀ ʊƤƦ- 
ƣʻƫưƤ ʊƨƟ˃ƫƞƫƦƩ; 
  Ƅʺ żˁῂ Ʀʚ ƪ˅ ƚƜῇ ʫƩ ɚƣƦˀ ƛƦơƜῖƩῇ ɊƢƢʺ ɾƪưƩ ƫƦ̫ 5 
ɚƭʻƧƫ̋. 
  żˁơƘƠ˃Ƥ ƚʽ ƫƦˁ ɚƪƫƠƤῇ ʫƩ ɚƣƦˀ ƭƘˁƤƜƫƘƠῇ ƫ˂Ƥ ƢʽƦƤƫƦƩ 
ɞơƚƦƤƦƤ ƢʽƦƤƫƘ ơƘƢƜῖƤ ơƘˀ ƫ˂Ƥ ɿƧƧƦƬ ɞơƚƦƤƦƤ ɿƧƧƦƤ. Ʀʞ ƫƠ 
Ƣʽƚư ɚʺƤ ʯƪƧƜƨ ƫʽƨƘƩ ƚʽƤƞƫƘƠ ɚƥ ɿƧƧƦƬ ɎƢƢƦ ƫƠ ɬ ɿƧƧƦƩῇ 
ɊƢƢῂ Ʀʡ ɌƤ ˞ ƫƦ̫ ƚʽƤƦƬƩ ɞơƚƦƤƦƤ ƫʾƤ ƭ˅ƪƠƤῇ ƫƦ̫ƫƦ ƢʽƚưΑ ɚʺƤ c 
ƙƦ˂Ʃ ɞơƚƦƤƦƤ ƭ˅ƪƜƠ ɿƧƧƦƩ ƧƘƨʺ ƭ˅ƪƠƤ ƫʽơ̋ ƣ˃ƪƮƦƤῇ Ʀʚ 
Ƨ̸ƢƦƤ ơƢƞƫʽƦƤ ɊƢƢʺ ƣ˃ƪƮƦƤΑ Ʀʚƛῂ ɌƤ ɚƥ ɊƤƟƨˇƧƦƬ ƦʀƣƘƠ 
ƣʾ ƫ˂ ɊƤƟƨˇƧƦƬ ɞơƚƦƤƦƤ ƚʽƤƞƫƘƠῇ ƫ˂ ɞơƚƦƤƦƤ ɎƤƟƨưƧƦƩ 
ơƢƞƫʽƦƩΑ ơƘˀ ƫʺ ƛʽƤƛƨƘ ʫƪƘ˅ƫưƩ ơƘˀ ƫɐƢƢƘ ɏƧƘƤƫƘΑ ɬ Ʀʚ 5 
ƪƬƤƛƦơƜῖ; 
  ƊƬƤƛƦơƜῖ. 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 192 ~ 
 
 393c 
 Sóc.: Muito bem. Mas, acautela-te, para que eu não faça 
tramoia contigo. Segundo o mesmo raciocínio, o que nascesse 
de um rei teria de [d] chamar-se rei. Quanto a ser isso 
expresso com estas ou com aquelas sílabas, não nos 
interessa, como também carecerá de importância ser 
acrescentada ou tirada alguma letra, uma vez que a essência 
da coisa seja bastante forte para manifestar-se no seu 
nome. 
 Her.: Que queres dizer com isso? 
 Sóc.: Não é nada abstruso. Como sabes, designamos as 
letras por nomes que não são elas próprias, com exceção das 
quatro vogais: do E, Y, O e Ô. As demais [e] vogais e as 
consoantes formamos-lhes os nomes com o acréscimo de outras 
letras. Mas, desde que incluamos apenas o valor da letra 
claramente expresso, é certo designá-la por determinado 
nome, que no-la dará a conhecer. Tomemos como exemplo o “beta”; como vês, a adição das letras eta, tau e alfa, não 
causa nenhum transtorno e não impede que a natureza dessa 
letra seja revelada pelo nome inteiro, conforme a intenção 
do legislador. Tão bem sabia ele dar nome às letras. 
 Her.: Afigura-se-me dizer a verdade. 
 Sóc.: [394] E a respeito de rei, não poderemos raciocinar 
da mesma forma? De um rei nascerá um rei; de um homem bom, 
um homem bom; de um belo, um filho belo, e com tudo o mais 
pela mesma forma, de cada gênero um produto semelhante, a 
menos que surja algum monstro. Todos terão de ser chamados 
por igual nome. Todavia, poderá haver alguma variação nas 
sílabas, de forma que para os ignorantes pareça tratar-se 
de nomes diferentes, embora sejam os mesmos; precisamente 
como se passa conosco com relação às drogas dos médicos, 
diversificadas pela cor e pelo cheiro, que [b] nos parecem 
diferentes, porém são uma só coisa para o médico, que 
atende apenas à sua maneira de atuar, sem 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
393c 
  ƂƘƢ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩΑ ƭ˅ƢƘƫƫƜ ƚʻƨ ƣƜ ƣʿ Ƨ̋ ƧƘƨƘ- 
ơƨƦ˅ƪưƣƘˁ ƪƜ. ơƘƫʺ ƚʺƨ ƫ˂Ƥ Ƙʚƫ˂Ƥ Ƣ˃ƚƦƤ ơɌƤ ɚơ ƙƘƪƠƢʽưƩ 
ƚˁƚƤƞƫƘˁ ƫƠ ɞơƚƦƤƦƤῇ ƙƘƪƠƢƜ˄Ʃ ơƢƞƫʽƦƩΑ Ɯɺ ƛʼ ɚƤ ɛƫʽƨƘƠƩ d 
ƪƬƢƢƘƙƘῖƩ ɬ ɚƤ ɛƫʽƨƘƠƩ ƫ˂ Ƙʚƫ˂ ƪƞƣƘˁƤƜƠῇ ƦʚƛʼƤ Ƨƨ˾ƚƣƘΑ 
Ʀʚƛῂ Ɯɺ Ƨƨ˃ƪơƜƠƫƘˁ ƫƠ ƚƨʻƣƣƘ ɬ Ɋƭ̌ƨƞƫƘƠῇ ƦʚƛʼƤ Ʀʚƛʼ 
ƫƦ̫ƫƦῇ ɟưƩ ɌƤ ɚƚơƨƘƫʾƩ ˞ ɫ ƦʚƪˁƘ ƫƦ̫ ƧƨʻƚƣƘƫƦƩ ƛƞƢƦƬ- 
ƣʽƤƞ ɚƤ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠ. 5 
  ƈ̸Ʃ ƫƦ̫ƫƦ ƢʽƚƜƠƩ; 
  ƇʚƛʼƤ ƧƦƠơˁƢƦƤῇ ɊƢƢῂ ʯƪƧƜƨ ƫ̸Ƥ ƪƫƦƠƮƜˁưƤ ƦʀƪƟƘ 
ʏƫƠ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƢʽƚƦƣƜƤ ɊƢƢῂ Ʀʚơ Ƙʚƫʺ ƫʺ ƪƫƦƠƮƜῖƘῇ ƧƢʾƤ 
ƫƜƫƫʻƨưƤῇ ƫƦ̫ Ž ơƘˀ ƫƦ̫ ƌ ơƘˀ ƫƦ̫ Ƈ ơƘˀ ƫƦ̫ ƐΑ ƫƦῖƩ ƛῂ 
ɎƢƢƦƠƩ ƭưƤʿƜƪˁ ƫƜ ơƘˀ ɊƭˇƤƦƠƩ ƦʀƪƟƘ ʏƫƠ ƧƜƨƠƫƠƟʽƤƫƜƩ e 
ɎƢƢƘ ƚƨʻƣƣƘƫƘ ƢʽƚƦƣƜƤῇ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƧƦƠƦ̫ƤƫƜƩΑ ɊƢƢῂ ɟưƩ ɌƤ 
ƘʚƫƦ̫ ƛƞƢƦƬƣʽƤƞƤ ƫʾƤ ƛ˅ƤƘƣƠƤ ɚƤƫƠƟ̸ƣƜƤῇ ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠ 
ɚơƜῖƤƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ơƘƢƜῖƤ ʍ Ƙʚƫ˂ ɫƣῖƤ ƛƞƢˇƪƜƠ. ƦʁƦƤ ƫ˂ 
"ƙ̎ƫƘ"Α ʋƨ˿Ʃ ʏƫƠ ƫƦ̫ ɰƫƘ ơƘˀ ƫƦ̫ ƫƘ̫ ơƘˀ ƫƦ̫ ɎƢƭƘ 5 
ƧƨƦƪƫƜƟʽƤƫưƤ ƦʚƛʼƤ ɚƢ˅ƧƞƪƜƤῇ ʯƪƫƜ ƣʾ ƦʚƮˀ ƫʾƤ ɚơƜˁƤƦƬ 
ƫƦ̫ ƪƫƦƠƮƜˁƦƬ ƭ˅ƪƠƤ ƛƞƢ̸ƪƘƠ ʏƢ̶ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠ Ʀʡ ɚƙƦ˅ƢƜƫƦ 
ʋ ƤƦƣƦƟʽƫƞƩΑ ƦʟƫưƩ ɪƧƠƪƫʿƟƞ ơƘƢ̸Ʃ ƟʽƪƟƘƠ ƫƦῖƩ ƚƨʻƣƣƘƪƠ 
ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ. 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƣƦƠ ƛƦơƜῖƩ ƢʽƚƜƠƤ. 10 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ƧƜƨˀ ƙƘƪƠƢʽưƩ ʋ Ƙʚƫ˂Ʃ Ƣ˃ƚƦƩ; ɞƪƫƘƠ 394 
ƚʻƨ ƧƦƫƜ ɚơ ƙƘƪƠƢʽưƩ ƙƘƪƠƢƜ˅Ʃῇ ơƘˀ ɚƥ ɊƚƘƟƦ̫ ɊƚƘƟ˃Ʃῇ 
ơƘˀ ɚơ ơƘƢƦ̫ ơƘƢ˃Ʃῇ ơƘˀ ƫɐƢƢƘ ƧʻƤƫƘ ƦʟƫưƩῇ ɚƥ ɛơʻƪƫƦƬ 
ƚʽƤƦƬƩ ɟƫƜƨƦƤ ƫƦƠƦ̫ƫƦƤ ɞơƚƦƤƦƤ, ɚʺƤ ƣʾ ƫʽƨƘƩ ƚˁƚƤƞƫƘƠΑ 
ơƢƞƫʽƦƤ ƛʾ ƫƘʚƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ. ƧƦƠơˁƢƢƜƠƤ ƛʼ ɞƥƜƪƫƠ ƫƘῖƩ ƪƬƢ- 5 
ƢƘƙƘῖƩῇ ʯƪƫƜ ƛ˃ƥƘƠ ɌƤ ƫ̹ ɺƛƠưƫƠơ̸Ʃ ɞƮƦƤƫƠ ɟƫƜƨƘ ƜʀƤƘƠ 
ɊƢƢʿƢưƤ ƫʺ Ƙʚƫʺ ʎƤƫƘΑ ʯƪƧƜƨ ɫƣῖƤ ƫʺ ƫ̸Ƥ ɺƘƫƨ̸Ƥ 
ƭʻƨƣƘơƘ ƮƨˇƣƘƪƠƤ ơƘˀ ʊƪƣƘῖƩ ƧƜƧƦƠơƠƢƣʽƤƘ ɎƢƢƘ ƭƘˁƤƜ- 
ƫƘƠ ƫʺ Ƙʚƫʺ ʎƤƫƘῇ ƫ̹ ƛʽ ƚƜ ɺƘƫƨ̹, ɏƫƜ ƫʾƤ ƛ˅ƤƘƣƠƤ ƫ̸Ƥ b 
ƭƘƨƣʻơưƤ ƪơƦƧƦƬƣʽƤ̶ῇ ƫʺ Ƙʚƫʺ ƭƘˁƤƜƫƘƠῇ ơƘˀ Ʀʚơ 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 193 ~ 
 
394b 
deixar-se perturbar pelas alterações introduzidas. Da mesma 
forma procede o conhecedor de nomes. Considera somente o 
seu valor, sem atrapalhar-se, no caso de ser acrescentada, 
transporta ou supressa alguma letra, ou, ainda, se a força 
do vocábulo estiver expressa por letras diferentes. Assim, 
no nosso exemplo anterior, “Astyanax” e “Hektor” só tem de 
comum [c] a letra tau; no entanto, significam a mesma coisa. E o nome “Arquepolis”, que letras tem em comum com 
os outros dois? Evidente que todos eles querem dizer a 
mesma coisa. Há ainda outros nomes que significam apenas 
rei. Outros, ainda, que querem dizer estratego, como “Agis”, “Polemarcos”, “Eupolemos”. Outros designam médicos, como “Iátrocles”, e “Acesimbroto”. E assim poderíamos 
encontrar outros mais que soam diversamente por causa das 
sílabas e das letras, mas que, pelo seu valor intrínseco, 
exprimem a mesma coisa. Não te parece que seja desse modo? 
 Her.: [d] Perfeitamente. 
 Sóc.: Logo, devem receber o mesmo nome os seres que 
nascem de acordo com as regras da natureza? 
 Her.: Sem dúvida. 
 Sóc.: E os que nascem contra a natureza, sob a forma de 
monstros? Como, por exemplo, de um homem bom e pio nascer 
ímpio? Não é como o caso anterior? Se um cavalo desse 
nascimento ao produto natural touro, este não deveria ser 
chamado pelo nome do pai, mas conforme o gênero a que 
pertencesse? 
 Her.: É fato. 
 Sóc.: [e] Do mesmo modo, o ímpio, originado de pai 
religioso, deverá receber o nome do seu gênero. 
 Her.: Sem dúvida. 
 Sóc.: Não “Teófilo”, como parece, nem “Mnesiteu”, nem 
qualquer outro nome de formação análoga, porém um nome que 
signifique precisamente o contrário disso, se tiverem os 
nomes de ser aplicados com correção. 
 Her.: Muito bem concluído, Sócrates. 
 
 
 
 
 
 
 
394b 
ɚơƧƢʿƫƫƜƫƘƠ ʛƧ˂ ƫ̸Ƥ ƧƨƦƪ˃ƤƫưƤ. Ʀʟƫư ƛʼ ɾƪưƩ ơƘˀ ʋ ɚƧƠ- 
ƪƫʻƣƜƤƦƩ ƧƜƨˀ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƫʾƤ ƛ˅ƤƘƣƠƤ Ƙʚƫ̸Ƥ ƪơƦƧƜῖῇ ơƘˀ 
Ʀʚơ ɚơƧƢʿƫƫƜƫƘƠ Ɯɾ ƫƠ Ƨƨ˃ƪơƜƠƫƘƠ ƚƨʻƣƣƘ ɬ ƣƜƫʻơƜƠƫƘƠ ɬ 5 
Ɋƭ̌ƨƞƫƘƠῇ ɬ ơƘˀ ɚƤ ɎƢƢƦƠƩ ƧƘƤƫʻƧƘƪƠƤ ƚƨʻƣƣƘƪˁƤ ɚƪƫƠƤ ɫ 
ƫƦ̫ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ ƛ˅ƤƘƣƠƩ. ʯƪƧƜƨ ʍ ƤƬƤƛʾ ɚƢʽƚƦƣƜƤῇ "᾿ŹƪƫƬʻ- 
ƤƘƥ" ƫƜ ơƘˀ "̣Žơƫưƨ" ƦʚƛʼƤ ƫ̸Ƥ Ƙʚƫ̸Ƥ ƚƨƘƣƣʻƫưƤ ɞƮƜƠ 
ƧƢʾƤ ƫƦ̫ ƫƘ̫, ɊƢƢῂ ʏƣưƩ ƫƘʚƫ˂Ƥ ƪƞƣƘˁƤƜƠ. ơƘˀ "᾿ŹƨƮʽ- c 
ƧƦƢˁƩ" ƚƜ ƫ̸Ƥ ƣʼƤ ƚƨƘƣƣʻƫưƤ ƫˁ ɚƧƠơƦƠƤưƤƜῖ; ƛƞƢƦῖ ƛʼ 
ʏƣưƩ ƫ˂ Ƙʚƫ˃Α ơƘˀ ɎƢƢƘ ƧƦƢƢʻ ɚƪƫƠƤ ɍ ƦʚƛʼƤ ɊƢƢῂ ɬ 
ƙƘƪƠƢʽƘ ƪƞƣƘˁƤƜƠΑ ơƘˀ ɎƢƢƘ ƚƜ ƘʠƪƫƨƘƫƞƚ˃Ƥῇ ƦʁƦƤ 
"̗ŹƚƠƩ" ơƘˀ "ƈƦƢʽƣƘƨƮƦƩ" ơƘˀ "ŽʚƧ˃ƢƜƣƦƩ". ơƘˀ 5 
ɺƘƫƨƠơʻ ƚƜ ɟƫƜƨƘῇ "᾿ƁƘƫƨƦơƢ̎Ʃ" ơƘˀ "᾿ŹơƜƪˁƣƙƨƦƫƦƩ"Α ơƘˀ 
ɟƫƜƨƘ ɌƤ ɾƪưƩ ƪƬƮƤʺ ƜʟƨƦƠƣƜƤ ƫƘῖƩ ƣʼƤ ƪƬƢƢƘƙƘῖƩ ơƘˀ ƫƦῖƩ 
ƚƨʻƣƣƘƪƠ ƛƠƘƭưƤƦ̫ƤƫƘῇ ƫ̏ ƛʼ ƛƬƤʻƣƜƠ ƫƘʚƫ˂Ƥ ƭƟƜƚƚ˃- 
ƣƜƤƘ. ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƦʟƫưƩ ɬ Ʀʞ; 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. d 
  ƋƦῖƩ ƣʼƤ ƛʾ ơƘƫʺ ƭ˅ƪƠƤ ƚƠƚƤƦƣʽƤƦƠƩ ƫʺ Ƙʚƫʺ ɊƧƦ- 
ƛƦƫʽƦƤ ʊƤ˃ƣƘƫƘ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  Ƌˁ ƛʼ ƫƦῖƩ ƧƘƨʺ ƭ˅ƪƠƤῇ Ʀɽ ɌƤ ɚƤ ƫʽƨƘƫƦƩ ƜɾƛƜƠ 5 
ƚʽƤưƤƫƘƠ; ƦʁƦƤ ʏƫƘƤ ɚƥ ɊƤƛƨ˂Ʃ ɊƚƘƟƦ̫ ơƘˀ ƟƜƦƪƜƙƦ̫Ʃ 
ɊƪƜƙʾƩ ƚʽƤƞƫƘƠῇ ɐƨῂ ƦʚƮ ʯƪƧƜƨ ɚƤ ƫƦῖƩ ɞƣƧƨƦƪƟƜƤῇ ơɌƤ 
ɿƧƧƦƩ ƙƦ˂Ʃ ɞơƚƦƤƦƤ ƫʽơ̋ῇ Ʀʚ ƫƦ̫ ƫƜơ˃ƤƫƦƩ ƛʿƧƦƬ ɞƛƜƠ ƫʾƤ 
ɚƧưƤƬƣˁƘƤ ɞƮƜƠƤῇ ɊƢƢʺ ƫƦ̫ ƚʽƤƦƬƩ Ʀʡ Ɯɾƞ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 10 
  ƂƘˀ ƫ̹ ɚơ ƫƦ̫ ƜʚƪƜƙƦ̫Ʃ ɎƨƘ ƚƜƤƦƣʽƤ̶ ɊƪƜƙƜῖ ƫ˂ e 
ƫƦ̫ ƚʽƤƦƬƩ ʎƤƦƣƘ ɊƧƦƛƦƫʽƦƤ. 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. 
  Ƈʚ "ƀƜ˃ƭƠƢƦƤῇ" ʫƩ ɞƦƠơƜƤῇ Ʀʚƛʼ "ƄƤƞƪˁƟƜƦƤ" 
Ʀʚƛʼ ƫ̸Ƥ ƫƦƠƦ˅ƫưƤ ƦʚƛʽƤΑ ɊƢƢῂ ʏƫƠ ƫɊƤƘƤƫˁƘ ƫƦ˅ƫƦƠƩ 5 
ƪƞƣƘˁƤƜƠῇ ɚʻƤƧƜƨ ƫ̎Ʃ ʊƨƟ˃ƫƞƫƦƩ ƫƬƚƮʻƤ̋ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ. 
  ƈƘƤƫ˃Ʃ ƚƜ ƣ˾ƢƢƦƤῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 194 ~ 
 
394e 
 Sóc.: É o caso, Hermógenes, de “Orestes”, que corre o 
perigo de ter sido aplicado corretamente, quer o tenha ele 
recebido por acaso, quer o denominasse desse modo algum 
poeta, para indicar seu caráter feroz e selvagem, e a 
aspereza das montanhas (oreinon), como o nome está a 
indicar. 
 Her.: [395] É muito certo, Sócrates. 
 Sóc.: Quer parecer-me, também, que o pai dele tinha nome 
conforme a sua natureza. 
 Her.: Parece. 
 Sóc.: “Agamémnon” parece ser quem é capaz de realizar 
seus desígnios com perseverança e de perseverar até o fim 
sem desfalecimento. Sinal disso temos na sua permanência diante de Tróia com tão grande exército. O nome “Agamémnon” 
significa, justamente, que o homem é [b] admirável em 
persistência (agastòs em epimonê). Quer parecer-me, também, que “Atreu” é chamado pelo nome certo, pois o assassino de 
Crisipo e o seu procedimento com Tieste são fatos 
prejudiciais e, para a excelência, sumamente funestos 
(atêra). Esse nome é algum tanto obscuro e desviado do 
sentido próprio, de forma que não revela de imediato a 
todos a natureza do seu possuidor; mas as pessoas com 
prática de nomes compreendem logo o sentido do “Atreu”, 
pois quer o tenhamos na conta de obstinado (ateires), quer 
na de intemerato (atreston), quer [c] na de funesto 
(atêron), de todo jeito o nome está corretamente aplicado. 
Muito certo, também, se me afigura o nome dado a Pélope, 
pois significa que alguém que só vê o que se encontra 
próximo. 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: Por causa do que se diz do homem, a respeito 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
394e 
  ̣ƐƪƧƜƨ ƚƜ ơƘˀ ʋ "᾿ƇƨʽƪƫƞƩῇ" ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ 
ơƠƤƛƬƤƜ˅ƜƠ ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠƤῇ ƜɾƫƜ ƫƠƩ ƫ˅Ʈƞ ɞƟƜƫƦ Ƙʚƫ̹ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ 
ƜɾƫƜ ơƘˀ ƧƦƠƞƫʿƩ ƫƠƩῇ ƫ˂ ƟƞƨƠ̸ƛƜƩ ƫ̎Ʃ ƭ˅ƪƜưƩ ơƘˀ ƫ˂ ɎƚƨƠƦƤ 10 
ƘʚƫƦ̫ ơƘˀ ƫ˂ ʊƨƜƠƤ˂Ƥ ɚƤƛƜƠơƤ˅ƣƜƤƦƩ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠ. 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ ƦʟƫưƩῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 395 
  ̖ŽƦƠơƜƤ ƛʽ ƚƜ ơƘˀ ƫ̹ ƧƘƫƨˀ ƘʚƫƦ̫ ơƘƫʺ ƭ˅ƪƠƤ ƫ˂ 
ʎƤƦƣƘ ƜʀƤƘƠ. 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ. 
  ƂƠƤƛƬƤƜ˅ƜƠ ƚʺƨ ƫƦƠƦ̫ƫ˃Ʃ ƫƠƩ ƜʀƤƘƠ ʋ 5 
"᾿ŹƚƘƣʽƣƤưƤῇ" ƦʁƦƩ ɍ ƛ˃ƥƜƠƜƤ Ƙʚƫ̹ ƛƠƘƧƦƤƜῖƪƟƘƠ ơƘˀ 
ơƘƨƫƜƨƜῖƤ ƫʽƢƦƩ ɚƧƠƫƠƟƜˀƩ ƫƦῖƩ ƛ˃ƥƘƪƠ ƛƠῂ ɊƨƜƫʿƤ. ƪƞƣƜῖƦƤ 
ƛʼ ƘʚƫƦ̫ ɫ ɚƤ ƋƨƦˁ˻ ƣƦƤʾ ƫƦ̫ ƧʻƟƦƬƩ ƫƜ ơƘˀ ơƘƨƫƜƨˁƘƩ. ʏƫƠ 
ƦʠƤ ɊƚƘƪƫ˂Ʃ ơƘƫʺ ƫʾƤ ɚƧƠƣƦƤʾƤ ƦʡƫƦƩ ʋ ɊƤʾƨ ɚƤƪƞ- b 
ƣƘˁƤƜƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ʋ "᾿ŹƚƘƣʽƣƤưƤ." ɾƪưƩ ƛʼ ơƘˀ ʋ "᾿ŹƫƨƜ˄Ʃ" 
ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠ. ʏ ƫƜ ƚʺƨ ƫƦ̫ ƎƨƬƪˁƧƧƦƬ Ƙʚƫ̹ ƭ˃ƤƦƩ ơƘˀ ɍ 
Ƨƨ˂Ʃ ƫ˂Ƥ ƀƬʽƪƫƞƤ ʫƩ ʪƣʺ ƛƠƜƧƨʻƫƫƜƫƦῇ ƧʻƤƫƘ ƫƘ̫ƫƘ 
ƝƞƣƠˇƛƞ ơƘˀ Ɋƫƞƨʺ Ƨƨ˂Ʃ ɊƨƜƫʿƤ. ɫ ƦʠƤ ƫƦ̫ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ 5 
ɚƧưƤƬƣˁƘ ƪƣƠơƨ˂Ƥ ƧƘƨƘơƢˁƤƜƠ ơƘˀ ɚƧƠơƜơʻƢƬƧƫƘƠῇ ʯƪƫƜ 
ƣʾ Ƨ˾ƪƠ ƛƞƢƦ̫Ƥ ƫʾƤ ƭ˅ƪƠƤ ƫƦ̫ ɊƤƛƨ˃ƩΑ ƫƦῖƩ ƛῂ ɚƧƘΐƦƬƪƠ ƧƜƨˀ 
ʊƤƦƣʻƫưƤ ɻơƘƤ̸Ʃ ƛƞƢƦῖ ʍ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ ʋ "᾿ŹƫƨƜ˅Ʃ." ơƘˀ ƚʺƨ 
ơƘƫʺ ƫ˂ ɊƫƜƠƨʼƩ ơƘˀ ơƘƫʺ ƫ˂ ɎƫƨƜƪƫƦƤ ơƘˀ ơƘƫʺ ƫ˂ c 
Ɋƫƞƨ˂Ƥ ƧƘƤƫƘƮ̏ ʊƨƟ̸Ʃ Ƙʚƫ̹ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ơƜῖƫƘƠ. ƛƦơƜῖ ƛʽ 
ƣƦƠ ơƘˀ ƫ̹ ƈʽƢƦƧƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ɚƣƣʽƫƨưƩ ơƜῖƪƟƘƠΑ ƪƞƣƘˁƤƜƠ 
ƚʺƨ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƫ˂Ƥ ƫʺ ɚƚƚ˄Ʃ ʋƨ̸ƤƫƘ. 
  ƈ̸Ʃ ƛʿ; 5 
  Ƈʁ˃Ƥ ƧƦƬ ơƘˀ ơƘƫῂ ɚơƜˁƤƦƬ ƢʽƚƜƫƘƠ ƫƦ̫ ɊƤƛƨ˂Ʃ ɚƤ 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 195 ~ 
 
395c 
do assassinato de Mirtilo, por ter sido incapaz de 
pressentir ou de prever o que o futuro preparava para toda 
a sua descendência, todas as desgraças que lhe estavam [d] 
reservadas; não vendo senão o presente e imediato – que é o que significa “pelas” – empenhou-se de todos os modos para 
levar avante seu casamento com Hipodâmia. Quanto a Tântalo, 
todos concordarão em que recebeu nome acertado e conforme 
sua natureza, se for verdade o que se conta a seu respeito. 
 Her.: Que dizem dele? 
 Sóc.: Que ainda em vida, uma infinidade de desgraças 
terríveis se abateram sobre ele e culminaram com a total 
destruição de sua pátria, e depois, no Hades, aquilo de 
ficar-lhe a pedra [e] pendente (talanteia) sobre a cabeça, 
o que concorda admiravelmente com seu nome; e simplesmente 
parece que, desejando alguém chamar-lhe o mais infeliz dos 
homens (talantatos), alterou a designação para “Tântalo”; 
pelo menos, foi esse o nome que o acaso da lenda terminou 
por formar. Quer parecer-me, também, que o nome de Zeus, 
seu pai putativo, [396] foi muito bem posto, conquanto não 
nos seja fácil perceber isso, pois tal nome, Zeus, vale por 
uma sentença. A questão é que a cortamos em duas técnicas, e ora empregamos uma, ora outra: uns lhe chamam “Zena”, e outros, “Dia”; reunidas, revelam a natureza do deus, que é 
em que consiste, segundo dissemos, a função própria dos 
nomes, pois não há para nós, e o conjunto dos seres, mais 
verdadeira causa da vida do que o arconte e o rei do 
universo. Por isso, com muito acerto foi denominado o deus 
dessa [b] maneira, por ser através (diá) dele que todos os 
seres alcançam a vida (zên). Mas, como eu disse, tratando-
se, em verdade, de um único nome, foi dividido em dois, “Dia” e 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
395c 
ƫ̹ ƫƦ̫ ƄƬƨƫˁƢƦƬ ƭ˃Ƥ̶ ƦʚƛʼƤ ƦɿƦƬ ƫƜ ƚƜƤʽƪƟƘƠ ƧƨƦƤƦƞ- 
Ɵ̎ƤƘƠ Ʀʚƛʼ ƧƨƦƱƛƜῖƤ ƫ̸Ƥ Ƨ˃ƨƨư ƫ̸Ƥ ƜɺƩ ƫ˂ Ƨ˾Ƥ ƚʽƤƦƩῇ ʏƪƞƩ 
Ƙʚƫ˂ ƛƬƪƫƬƮˁƘƩ ɚƤƜƧˁƣƧƢƞῇ ƫ˂ ɚƚƚ˄Ʃ ƣ˃ƤƦƤ ʋƨ̸Ƥ ơƘˀ ƫ˂ d 
ƧƘƨƘƮƨ̎ƣƘ – ƫƦ̫ƫƦ ƛῂ ɚƪƫˀ "ƧʽƢƘƩ" – ɫƤˁơƘ ƧƨƦƜƟƬƣƜῖƫƦ 
ƢƘƙƜῖƤ ƧƘƤƫˀ ƫƨ˃Ƨ̶ ƫ˂Ƥ ƫ̎Ʃ ῾ƁƧƧƦƛƘƣƜˁƘƩ ƚʻƣƦƤ. ƫ̹ ƛʼ 
ƋƘƤƫʻƢ̶ ơƘˀ Ƨ˾Ʃ ɌƤ ɫƚʿƪƘƠƫƦ ƫƦʞƤƦƣƘ ʊƨƟ̸Ʃ ơƘˀ ơƘƫʺ 
ƭ˅ƪƠƤ ƫƜƟ̎ƤƘƠ Ɯɺ ɊƢƞƟ̎ ƫʺ ƧƜƨˀ Ƙʚƫ˂Ƥ ƢƜƚ˃ƣƜƤƘ. 5 
  Ƌʺ ƧƦῖƘ ƫƘ̫ƫƘ; 
  ̣Ź ƫʽ ƧƦƬ ɞƫƠ Ɲ̸ƤƫƠ ƛƬƪƫƬƮʿƣƘƫƘ ɚƚʽƤƜƫƦ ƧƦƢƢʺ 
ơƘˀ ƛƜƠƤʻ, ʱƤ ơƘˀ ƫʽƢƦƩ ɫ ƧƘƫƨˀƩ ƘʚƫƦ̫ ʏƢƞ ɊƤƜƫƨʻƧƜƫƦῇ 
ơƘˀ ƫƜƢƜƬƫʿƪƘƤƫƠ ɚƤ ̣ŹƠƛƦƬ ɫ ʛƧʼƨ ƫ̎Ʃ ơƜƭƘƢ̎Ʃ ƫƦ̫ ƢˁƟƦƬ 
ƫƘƢƘƤƫƜˁƘ ƟƘƬƣƘƪƫʾ ʫƩ ƪ˅ƣƭưƤƦƩ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠΑ ơƘˀ e 
ɊƫƜƮƤ̸Ʃ ɞƦƠơƜƤῇ ʯƪƧƜƨ ɌƤ Ɯɾ ƫƠƩ ƙƦƬƢ˃ƣƜƤƦƩ ƫƘƢʻƤƫƘƫƦƤ 
ʊƤƦƣʻƪƘƠ ɊƧƦơƨƬƧƫ˃ƣƜƤƦƩ ʊƤƦƣʻƪƜƠƜ ơƘˀ ƜɾƧƦƠ ɊƤƫῂ ɚơƜˁ- 
ƤƦƬ "ƋʻƤƫƘƢƦƤῇ" ƫƦƠƦ̫ƫ˃Ƥ ƫƠ ơƘˀ ƫƦ˅ƫ̶ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ɞƦƠơƜƤ 
ɚơƧƦƨˁƪƘƠ ɫ ƫ˅Ʈƞ ƫ̎Ʃ ƭʿƣƞƩ. ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƛʼ ơƘˀ ƫ̹ ƧƘƫƨˀ 5 
ƘʚƫƦ̫ ƢƜƚƦƣʽƤ̶ ƫ̹ żƠˀ ƧƘƚơʻƢưƩ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ơƜῖƪƟƘƠΑ ɞƪƫƠ 396 
ƛʼ Ʀʚ ̪˼ƛƠƦƤ ơƘƫƘƤƦ̎ƪƘƠ. ɊƫƜƮƤ̸Ʃ ƚʻƨ ɚƪƫƠƤ ƦʁƦƤ Ƣ˃ƚƦƩ ƫ˂ 
ƫƦ̫ żƠ˂Ʃ ʎƤƦƣƘῇ ƛƠƜƢ˃ƤƫƜƩ ƛʼ Ƙʚƫ˂ ƛƠƮ̏ Ʀɻ ƣʼƤ ƫ̹ ɛƫʽƨ̶ 
ƣʽƨƜƠῇ Ʀɻ ƛʼ ƫ̹ ɛƫʽƨ̶ ƮƨˇƣƜƟƘ – Ʀɻ ƣʼƤ ƚʺƨ "ž̎ƤƘῇ" Ʀɻ ƛʼ 
"żˁƘ" ơƘƢƦ̫ƪƠƤ – ƪƬƤƫƠƟʽƣƜƤƘ ƛῂ ƜɺƩ ɝƤ ƛƞƢƦῖ ƫʾƤ ƭ˅ƪƠƤ ƫƦ̫ 5 
ƟƜƦ̫, ʍ ƛʾ ƧƨƦƪʿơƜƠƤ ƭƘƣʼƤ ʊƤ˃ƣƘƫƠ Ʀɿ̶ ƫƜ ƜʀƤƘƠ ɊƧƜƨƚʻ- 
ƝƜƪƟƘƠ. Ʀʚ ƚʺƨ ɞƪƫƠƤ ɫƣῖƤ ơƘˀ ƫƦῖƩ ɎƢƢƦƠƩ Ƨ˾ƪƠƤ ʏƪƫƠƩ ɚƪƫˀƤ 
ƘɾƫƠƦƩ ƣ˾ƢƢƦƤ ƫƦ̫ Ɲ̎Ƥ ɬ ʋ ɎƨƮưƤ ƫƜ ơƘˀ ƙƘƪƠƢƜ˄Ʃ ƫ̸Ƥ 
ƧʻƤƫưƤ. ƪƬƣƙƘˁƤƜƠ ƦʠƤ ʊƨƟ̸Ʃ ʊƤƦƣʻƝƜƪƟƘƠ ƦʡƫƦƩ ʋ ƟƜ˂Ʃ 
ƜʀƤƘƠῇ ƛƠ' ʍƤ Ɲ̎Ƥ ɊƜˀ Ƨ˾ƪƠ ƫƦῖƩ Ɲ̸ƪƠƤ ʛƧʻƨƮƜƠΑ ƛƠƜˁƢƞƧƫƘƠ b 
ƛʼ ƛˁƮƘῇ ʯƪƧƜƨ Ƣʽƚưῇ ɝƤ ʌƤ ƫ˂ ʎƤƦƣƘῇ ƫ̹ "żƠˀ" ơƘˀ ƫ̹ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 196 ~ 
 
396b “Zena”. À primeira vista, ouvindo-se de corrida, soaria 
como irreverência dizer que esse deus é filho de Cronos, 
por parecer mais razoávelque tenha nascido de uma grande 
inteligência (dianoia). Koros, nesse nome, não quer dizer 
criança <nem plenitude>, porém pureza e limpidez de 
entendimento. Este, por sua vez, conforme dizem, é filho de Urano, designação muito apropriada, “urania”, para a visão 
dirigida para o alto, que [c] olha para cima (horôsa ta 
anô), o que é a maneira, Hermógenes, de conservarmos puro o 
entendimento, de acordo com o que nos informam os 
conhecedores dos fenômenos celestes. Daí o acerto do nome 
Urano. Se eu pudesse relembrar a genealogia de Hesíodo e os 
antepassados mais remotos dos deuses, não acabaria de 
mostrar como foram acertados os nomes atribuídos a todos 
eles, até ver se tem algum valor e para que serve essa 
ciência que caiu repentinamente [d] sobre mim, não sei de 
onde. 
 Her.: Dás-me a impressão, Sócrates, de que enuncias 
oráculos, como profeta de inspiração recente. 
 Sóc.: Sim, Hermógenes; e estou convencido de que apanhei 
isso de Eutífron de Prospalta, pois passei grande técnica 
da manhã a ouvi-lo. É bem possível que seu entusiasmo não 
somente me tivesse deixado os ouvidos cheios com sua 
sabedoria, como também se apoderasse de minha alma. A meu 
ver, devemos proceder [e] da seguinte maneira: aproveitemos 
neste resto de dia essa influência para concluirmos o que 
falta a dizer sobre o significado dos nomes; mas, amanhã, 
caso estejas de acordo, expulsemo-la por meio de esconjuros 
e purifiquemo-nos, se porventura encontrarmos alguém que 
entenda de purificação, quer seja sacerdote, quer [397] 
sofista. 
 Her.: Estou de pleno acordo, máxime por ter grande desejo 
de ouvir o que ainda falta dizer a respeito de nomes. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
396b 
"žƞƤˁ." ƫƦ̫ƫƦƤ ƛʼ Ƃƨ˃ƤƦƬ ʛ˂Ƥ ʛƙƨƠƪƫƠơ˂Ƥ ƣʼƤ ɎƤ ƫƠƩ 
ƛ˃ƥƜƠƜƤ ƜʀƤƘƠ ɊơƦ˅ƪƘƤƫƠ ɚƥƘˁƭƤƞƩῇ ƜʞƢƦƚƦƤ ƛʼ ƣƜƚʻƢƞƩ 
ƫƠƤ˂Ʃ ƛƠƘƤƦˁƘƩ ɞơƚƦƤƦƤ ƜʀƤƘƠ ƫ˂Ƥ żˁƘΑ ơ˃ƨƦƤ ƚʺƨ ƪƞƣƘˁƤƜƠ 5 
Ʀʚ ƧƘῖƛƘ <Ʀʚƛʼ ƧƢƞƪƣƦƤʿƤ>, ɊƢƢʺ ƫ˂ ơƘƟƘƨ˂Ƥ ƘʚƫƦ̫ ơƘˀ 
ɊơʿƨƘƫƦƤ ƫƦ̫ ƤƦ̫. ɞƪƫƠ ƛʼ ƦʡƫƦƩ ƇʚƨƘƤƦ̫ ʛ˃Ʃῇ ʫƩ Ƣ˃ƚƦƩΑ 
ɫ ƛʼ Ƙʠ ɚƩ ƫ˂ ɎƤư ʎƯƠƩ ơƘƢ̸Ʃ ɞƮƜƠ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ơƘƢƜῖ- 
ƪƟƘƠῇ "ƦʚƨƘƤˁƘῇ" ʋƨ̸ƪƘ ƫʺ ɎƤưῇ ʏƟƜƤ ƛʾ ơƘˁ ƭƘƪƠƤῇ ʰ c 
῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƫ˂Ƥ ơƘƟƘƨ˂Ƥ ƤƦ̫Ƥ ƧƘƨƘƚˁƚƤƜƪƟƘƠ Ʀɻ ƣƜƫƜư- 
ƨƦƢ˃ƚƦƠῇ ơƘˀ ƫ̹ ƦʚƨƘƤ̹ ʊƨƟ̸Ʃ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ơƜῖƪƟƘƠΑ Ɯɺ ƛῂ 
ɚƣƜƣƤʿƣƞƤ ƫʾƤ ῾ſƪƠ˃ƛƦƬ ƚƜƤƜƘƢƦƚˁƘƤῇ ƫˁƤƘƩ ɞƫƠ ƫƦ˄Ʃ 
ɊƤưƫʽƨư ƧƨƦƚ˃ƤƦƬƩ ƢʽƚƜƠ ƫƦ˅ƫưƤῇ Ʀʚơ ɌƤ ɚƧƘƬ˃ƣƞƤ ƛƠƜ- 5 
ƥƠˆƤ ʫƩ ʊƨƟ̸Ʃ ƘʚƫƦῖƩ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ơƜῖƫƘƠῇ ɟưƩ ɊƧƜƧƜƠƨʻƟƞƤ 
ƫ̎Ʃ ƪƦƭˁƘƩ ƫƘƬƫƞƪˀ ƫˁ ƧƦƠʿƪƜƠῇ Ɯɺ ɎƨƘ ɊƧƜƨƜῖ ɬ Ʀʞ, ɭ ɚƣƦˀ 
ɚƥƘˁƭƤƞƩ Ƥ̫Ƥ Ʀʛƫưƪˀ ƧƨƦƪƧʽƧƫươƜƤ ɎƨƫƠ Ʀʚơ Ʀʀƛῂ ʋƧ˃ƟƜƤ. d 
  ƂƘˀ ƣʼƤ ƛʿ, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɊƫƜƮƤ̸Ʃ ƚʽ ƣƦƠ ƛƦơƜῖƩ 
ʯƪƧƜƨ Ʀɻ ɚƤƟƦƬƪƠ̸ƤƫƜƩ ɚƥƘˁƭƤƞƩ Ʈƨƞƪƣ̶ƛƜῖƤ. 
  ƂƘˀ ƘɺƫƠ̸ƣƘˁ ƚƜῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƣʻƢƠƪƫƘ ƘʚƫʾƤ 
ɊƧ˂ ŽʚƟ˅ƭƨƦƤƦƩ ƫƦ̫ ƈƨƦƪƧƘƢƫˁƦƬ ƧƨƦƪƧƜƧƫươʽƤƘƠ ƣƦƠΑ 5 
ɟưƟƜƤ ƚʺƨ ƧƦƢƢʺ Ƙʚƫ̹ ƪƬƤ̎ ơƘˀ ƧƘƨƜῖƮƦƤ ƫʺ ʰƫƘ. ơƠƤƛƬ- 
ƤƜ˅ƜƠ ƦʠƤ ɚƤƟƦƬƪƠ̸Ƥ Ʀʚ ƣ˃ƤƦƤ ƫʺ ʰƫʻ ƣƦƬ ɚƣƧƢ̎ƪƘƠ ƫ̎Ʃ 
ƛƘƠƣƦƤˁƘƩ ƪƦƭˁƘƩῇ ɊƢƢʺ ơƘˀ ƫ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃ ɚƧƜƠƢ̎ƭƟƘƠ. ƛƦơƜῖ 
ƦʠƤ ƣƦƠ Ʈƨ̎ƤƘƠ Ʀʛƫưƪˀ ɫƣ˾Ʃ ƧƦƠ̎ƪƘƠΑ ƫ˂ ƣʼƤ ƫʿƣƜƨƦƤ ƜʀƤƘƠ e 
ƮƨʿƪƘƪƟƘƠ Ƙʚƫ̏ ơƘˀ ƫʺ ƢƦƠƧʺ ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ɚƧƠƪơʽ- 
ƯƘƪƟƘƠῇ ƘʞƨƠƦƤ ƛʽ, ɌƤ ơƘˀ ʛƣῖƤ ƪƬƤƛƦơ̏, ɊƧƦƛƠƦƧƦƣƧƞ- 
ƪ˃ƣƜƟʻ ƫƜ ƘʚƫʾƤ ơƘˀ ơƘƟƘƨƦ˅ƣƜƟƘ ɚƥƜƬƨ˃ƤƫƜƩ ʏƪƫƠƩ ƫʺ 
ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƛƜƠƤ˂Ʃ ơƘƟƘˁƨƜƠƤῇ ƜɾƫƜ ƫ̸Ƥ ɻƜƨʽưƤ ƫƠƩ ƜɾƫƜ ƫ̸Ƥ 397 
ƪƦƭƠƪƫ̸Ƥ. 
  ᾿ŹƢƢ' ɚƚˆ ƣʼƤ ƪƬƚƮưƨ̸Α ƧʻƤƬ ƚʺƨ ɌƤ ɫƛʽưƩ ƫʺ 
ɚƧˁƢƦƠƧƘ ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ɊơƦ˅ƪƘƠƣƠ. 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 197 ~ 
 
397a 
 Sóc.: Então, façamos assim mesmo. Por onde queres que 
iniciemos nossa investigação, depois dessa fórmula geral, 
para vermos se, de fato, os próprios nomes nos servirão de 
prova de que não são atribuídos por acaso, mas possuem 
certa retidão? Os nomes de [b] heróis e de homens em geral 
poderiam facilmente enganar-nos, pois a maior técnica deles 
é tirada dos antepassados, sem nenhuma relação, como 
dissemos inicialmente, com os atuais possuidores; é o que se observa com “Afortunado” (Eytyquidên), “Salvo” (Sôsian), “Amado de deus” (Teofilo) e muitos outros. Sou de opinião 
que devemos deixar de lado os nomes dessa formação. Há 
muita probabilidade de atinarmos com o sentido exato dos 
vocábulos nos nomes relacionados com as coisas eternas e a 
natureza, pois nesse domínio deve ter havido bastante [c] 
critério na escolha, sendo possível, até, que uns tantos 
houvessem sido formados por algum poder divino, superior ao 
dos homens. 
 Her.: Penso que é muito certo o que dizes, Sócrates. 
 Sóc.: E não será justo começar nossa investigação pelos 
nomes dos “deuses”, para sabermos se estes são com 
propriedade assim denominados? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: A esse respeito, o que presumo é o seguinte: quer 
parecer-me que os primitivos moradores da Hélade não 
reconheciam outros deuses além dos [d] admitidos por muitos 
povos bárbaros do nosso tempo: o sol, a lua, a terra, os 
astros e o céu. Por terem observado que todos eles se movem 
perpetuamente em seu curso, deram-lhes o nome de “deuses” 
por causa dessa faculdade natural de correr (thein). 
Posteriormente, após adquirirem o conhecimento dos demais, 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
397a ᾿ŹƢƢʺ Ʈƨʾ Ʀʟƫư ƧƦƠƜῖƤ. Ƨ˃ƟƜƤ ƦʠƤ ƙƦ˅ƢƜƠ 5 
ɊƨƥˇƣƜƟƘ ƛƠƘƪơƦƧƦ̫ƤƫƜƩῇ ɚƧƜƠƛʿƧƜƨ ƜɺƩ ƫ˅ƧƦƤ ƫƠƤʺ 
ɚƣƙƜƙʿơƘƣƜƤῇ ɿƤƘ Ɯɺƛ̸ƣƜƤ Ɯɺ ɎƨƘ ɫƣῖƤ ɚƧƠƣƘƨƫƬƨʿƪƜƠ 
Ƙʚƫʺ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƣʾ ƧʻƤƬ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ƘʚƫƦƣʻƫƦƬ ƦʟƫưƩ 
ɟơƘƪƫƘ ơƜῖƪƟƘƠῇ ɊƢƢῂ ɞƮƜƠƤ ƫƠƤʺ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ; ƫʺ ƣʼƤ ƦʠƤ ƫ̸Ƥ 
ɫƨˇưƤ ơƘˀ ɊƤƟƨˇƧưƤ ƢƜƚ˃ƣƜƤƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ɾƪưƩ ɌƤ ɫƣ˾Ʃ b 
ɚƥƘƧƘƫʿƪƜƠƜƤΑ ƧƦƢƢʺ ƣʼƤ ƚʺƨ Ƙʚƫ̸Ƥ ơƜῖƫƘƠ ơƘƫʺ 
ƧƨƦƚ˃ƤưƤ ɚƧưƤƬƣˁƘƩῇ ƦʚƛʼƤ ƧƨƦƪ̎ơƦƤ ɚƤˁƦƠƩῇ ʯƪƧƜƨ ơƘƫῂ 
ɊƨƮʺƩ ɚƢʽƚƦƣƜƤῇ ƧƦƢƢʺ ƛʼ ʯƪƧƜƨ ƜʚƮ˃ƣƜƤƦƠ ƫˁƟƜƤƫƘƠῇ ƦʁƦƤ 
"ŽʚƫƬƮˁƛƞƤ" ơƘˀ "ƊưƪˁƘƤ" ơƘˀ "ƀƜ˃ƭƠƢƦƤ" ơƘˀ ɎƢƢƘ 5 
ƧƦƢƢʻ. ƫʺ ƣʼƤ ƦʠƤ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƛƦơƜῖ ƣƦƠ Ʈƨ̎ƤƘƠ ɚ˾ƤΑ Ɯɺơ˂Ʃ ƛʼ 
ƣʻƢƠƪƫƘ ɫƣ˾Ʃ ƜʛƨƜῖƤ ƫʺ ʊƨƟ̸Ʃ ơƜˁƣƜƤƘ ƧƜƨˀ ƫʺ ɊƜˀ ʎƤƫƘ 
ơƘˀ ƧƜƭƬơ˃ƫƘ. ɚƪƧƦƬƛʻƪƟƘƠ ƚʺƨ ɚƤƫƘ̫ƟƘ ƣʻƢƠƪƫƘ ƧƨʽƧƜƠ 
ƫʾƤ ƟʽƪƠƤ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤΑ ɾƪưƩ ƛῂ ɞƤƠƘ Ƙʚƫ̸Ƥ ơƘˀ ʛƧ˂ c 
ƟƜƠƦƫʽƨƘƩ ƛƬƤʻƣƜưƩ ɬ ƫ̎Ʃ ƫ̸Ƥ ɊƤƟƨˇƧưƤ ɚƫʽƟƞ. 
  żƦơƜῖƩ ƣƦƠ ơƘƢ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƤῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤ Ʀʚ ƛˁơƘƠƦƤ ɊƧ˂ ƫ̸Ƥ ƟƜ̸Ƥ ɎƨƮƜƪƟƘƠῇ 
ƪơƦƧƦƬƣʽƤƦƬƩ Ƨ̏ ƧƦƫƜ Ƙʚƫ˂ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ Ʀɻ "ƟƜƦˀ" 5 
ʊƨƟ̸Ʃ ɚơƢʿƟƞƪƘƤ; 
  Žɺơ˃Ʃ ƚƜ. 
  ƋƦƠ˃ƤƛƜ ƫƦˁƤƬƤ ɞƚưƚƜ ʛƧƦƧƫƜ˅ưΑ ƭƘˁƤƦƤƫƘˁ ƣƦƠ Ʀɻ 
Ƨƨ̸ƫƦƠ ƫ̸Ƥ ɊƤƟƨˇƧưƤ ƫ̸Ƥ ƧƜƨˀ ƫʾƤ ῾ŽƢƢʻƛƘ ƫƦ˅ƫƦƬƩ 
ƣ˃ƤƦƬƩ ƟƜƦ˄Ʃ ɫƚƜῖƪƟƘƠ ƦʟƪƧƜƨ Ƥ̫Ƥ ƧƦƢƢƦˀ ƫ̸Ƥ ƙƘƨƙʻƨưƤ, d 
ɯƢƠƦƤ ơƘˀ ƪƜƢʿƤƞƤ ơƘˀ ƚ̎Ƥ ơƘˀ ɎƪƫƨƘ ơƘˀ ƦʚƨƘƤ˃ƤΑ ɏƫƜ ƦʠƤ 
Ƙʚƫʺ ʋƨ̸ƤƫƜƩ ƧʻƤƫƘ ɊƜˀ ɺ˃ƤƫƘ ƛƨ˃ƣ̶ ơƘˀ ƟʽƦƤƫƘῇ ɊƧ˂ 
ƫƘ˅ƫƞƩ ƫ̎Ʃ ƭ˅ƪƜưƩ ƫ̎Ʃ ƫƦ̫ ƟƜῖƤ "ƟƜƦ˄Ʃ" ƘʚƫƦ˄Ʃ ɚƧƦƤƦƣʻ- 
ƪƘƠΑ ʟƪƫƜƨƦƤ ƛʼ ơƘƫƘƤƦƦ̫ƤƫƜƩ ƫƦ˄Ʃ ɎƢƢƦƬƩ ƧʻƤƫƘƩ ɮƛƞ 5 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 198 ~ 
 
397d 
designaram-nos por esse mesmo nome. Parece que há alguma 
verdade no que eu disse ou nenhuma? 
 Her.: Muita verdade, até. 
 Sóc.: E depois dos deuses, que passaremos a examinar? 
 Her.: Evidente que demônios, heróis e [e] homens 
[demônios]. 
 Sóc.: Em verdade, Hermógenes, que pensas a respeito desse nome, “demônio”? Examina se aceitas a opinião que tenho a 
lhe dizer. 
 Her.: Diga-me somente. 
 Sóc.: Sabes, por certo o que disse Hesíodo a respeito de 
demônios? 
 Her.: Não me recordo. 
 Sóc.: Nem te lembras, também, que ele disse ter sido de 
ouro a primeira raça de homens? 
 Her.: Sim, disso eu sei. 
 Sóc.: A seu respeito exprime-se da seguinte maneira: 
 
Logo, porém, que o destino fatal essa raça escondeu, foram 
[398] chamados demônios sagrados, da terra habitantes, 
bons, desviadores dos males, dos homens mortais protetores. 
 
 Her.: E então? 
 Sóc.: O que eu digo é que, ao referir-se à raça de ouro, 
não queria dar a entender que ela fosse, de fato, feita de 
ouro, mas que era boa e bela. E a prova é que nós damos a 
denominação de raça de ferro. 
 Her.: Dizes a verdade. 
 Sóc.: E não achasque, se houvesse alguém [b] bom entre 
os homens de hoje, ele incluiria na raça de ouro? 
 Her.: Parece. 
 Sóc.: E os bons, que poderão ser, senão sensatos? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
397d 
ƫƦ˅ƫ̶ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠ ƧƨƦƪƘƚƦƨƜ˅ƜƠƤ. ɞƦƠơʽ ƫƠ ʍ Ƣʽƚư ƫ̹ 
ɊƢƞƟƜῖ ɬ ƦʚƛʽƤ; 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ ɞƦƠơƜƤ. 
  Ƌˁ ƦʠƤ ɌƤ ƣƜƫʺ ƫƦ̫ƫƦ ƪơƦƧƦῖƣƜƤ; 
  ż̎ƢƦƤ ƛʾ ʏƫƠ ƛƘˁƣƦƤʻƩ ƫƜ ơƘˀ ɯƨưƘƩ ơƘˀ ɊƤƟƨˇ- 10 
ƧƦƬƩ [ƛƘˁƣƦƤƘƩ]. e 
  ƂƘˀ ʫƩ ɊƢƞƟ̸Ʃῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƫˁ ɎƤ ƧƦƫƜ ƤƦƦῖ ƫ˂ 
ʎƤƦƣƘ Ʀɻ "ƛƘˁƣƦƤƜƩ"; ƪơʽƯƘƠ ɎƤ ƫˁ ƪƦƠ ƛ˃ƥư ƜɺƧƜῖƤ. 
  ƃʽƚƜ ƣ˃ƤƦƤ. 
  ƇʀƪƟƘ ƦʠƤ ƫˁƤƘƩ ƭƞƪˀƤ ῾ſƪˁƦƛƦƩ ƜʀƤƘƠ ƫƦ˄Ʃ ƛƘˁ- 5 
ƣƦƤƘƩ; 
  Ƈʚơ ɚƤƤƦ̸. 
  Ƈʚƛʼ ʏƫƠ ƮƨƬƪƦ̫Ƥ ƚʽƤƦƩ ƫ˂ Ƨƨ̸ƫ˃Ƥ ƭƞƪƠƤ ƚƜƤʽƪƟƘƠ 
ƫ̸Ƥ ɊƤƟƨˇƧưƤ; 
  ƇʀƛƘ ƫƦ̫ƫ˃ ƚƜ. 10 
  ƃʽƚƜƠ ƫƦˁƤƬƤ ƧƜƨˀ ƘʚƫƦ̫ – 
 
 Źʚƫʺƨ ɚƧƜƠƛʾ ƫƦ̫ƫƦ ƚʽƤƦƩ ơƘƫʺ ƣƦῖƨῂ ɚơʻƢƬƯƜƤῇ 
 Ʀɻ ƣʼƤ ƛƘˁƣƦƤƜƩ ɋƚƤƦˀ ʛƧƦƮƟ˃ƤƠƦƠ ơƘƢʽƦƤƫƘƠῇ 398 
 ɚƪƟƢƦˁ, ɊƢƜƥˁơƘơƦƠῇ ƭ˅ƢƘơƜƩ ƟƤƞƫ̸Ƥ ɊƤƟƨˇƧưƤ. 
 
  Ƌˁ ƦʠƤ ƛʿ; 
  ̣ƇƫƠ ƦʀƣƘƠ ɚƚˆ ƢʽƚƜƠƤ Ƙʚƫ˂Ƥ ƫ˂ ƮƨƬƪƦ̫Ƥ ƚʽƤƦƩ Ʀʚơ 
ɚơ ƮƨƬƪƦ̫ ƧƜƭƬơ˂Ʃ ɊƢƢῂ ɊƚƘƟ˃Ƥ ƫƜ ơƘˀ ơƘƢ˃Ƥ. ƫƜơƣʿƨƠƦƤ ƛʽ 5 
ƣƦˁ ɚƪƫƠƤ ʏƫƠ ơƘˀ ɫƣ˾Ʃ ƭƞƪƠƤ ƪƠƛƞƨƦ̫Ƥ ƜʀƤƘƠ ƚʽƤƦƩ. 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƩ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ƫ̸Ƥ Ƥ̫Ƥ ƦɾƜƠ ɌƤ ƭʻƤƘƠ Ƙʚƫ˂Ƥ Ɯɾ ƫƠƩ 
ɊƚƘƟ˃Ʃ ɚƪƫƠƤ ɚơƜˁƤƦƬ ƫƦ̫ ƮƨƬƪƦ̫ ƚʽƤƦƬƩ ƜʀƤƘƠ; b 
  Žɺơ˃Ʃ ƚƜ. 
  Ƈɻ ƛῂ ɊƚƘƟƦˀ ɎƢƢƦ ƫƠ ɬ ƭƨ˃ƤƠƣƦƠ; 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 199 ~ 
 
 398b 
 Her.: Sensatos. 
 Sóc.: Isso, precisamente, segundo minha maneira de 
pensar, é o que ele julgava que se passava com os demônios, 
por serem sensatos, isto é, daêmones. Daí tê-los designado 
dessa maneira, sendo certo que o vocábulo já ocorre em 
nossa língua primitiva. Assim, tanto ele como muitos outros 
poetas têm razão de dizer que quando falece um homem de 
bem, alcança entre os mortos grandes honrarias e 
consideração, [c] e se torna demônio, nome derivado da 
sabedoria que lhes é própria. É também o que eu admito: que 
todo homem de bem, vivo ou morto, é bem aventurado, sendo, por isso, com justo título, chamado “demônio”. 
 Her.: Sobre esse ponto, Sócrates, creio estar de inteiro acordo contigo. E “herói”, que seria? 
 Sóc.: Não é difícil de compreender; com pequena 
modificação, está o nome a indicar que herói vem de amor 
[erôtos]. 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: Não sabes que os heróis são semideuses? 
 Her.: Por quê? 
 Sóc.: [d] Todos nasceram ou do amor de um deus e uma 
mulher mortal, ou do de uma deusa com um mortal. Para te 
convenceres disso, basta considerares a expressão na antiga 
linguagem da Ática; aí verificarás que Eros provêm de 
heróis, tendo havido apenas pequena modificação do nome. Ou 
herói quer dizer isso mesmo, ou está a indicar que seus 
possuidores eram sábios e também hábeis retóricos e 
dialéticos, sempre dispostos a formular perguntas (erôtan), pois “eirein” significa falar. Por conseguinte, como 
acabamos de dizer, na linguagem da Ática 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 398b 
  ƍƨ˃ƤƠƣƦƠ. 
  ƋƦ̫ƫƦ ƫƦˁƤƬƤ ƧƘƤƫ˂Ʃ ƣ˾ƢƢƦƤ ƢʽƚƜƠῇ ʫƩ ɚƣƦˀ ƛƦơƜῖ, 5 
ƫƦ˄Ʃ ƛƘˁƣƦƤƘƩΑ ʏƫƠ ƭƨ˃ƤƠƣƦƠ ơƘˀ ƛƘʿƣƦƤƜƩ ɰƪƘƤῇ "ƛƘˁƣƦ- 
ƤƘƩ" ƘʚƫƦ˄Ʃ ʪƤ˃ƣƘƪƜƤΑ ơƘˀ ɞƤ ƚƜ ƫ̏ ɊƨƮƘˁ˻ ƫ̏ ɫƣƜƫʽƨ˻ 
ƭưƤ̏ Ƙʚƫ˂ ƪƬƣƙƘˁƤƜƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ. ƢʽƚƜƠ ƦʠƤ ơƘƢ̸Ʃ ơƘˀ ƦʡƫƦƩ 
ơƘˀ ɎƢƢƦƠ ƧƦƠƞƫƘˀ ƧƦƢƢƦˀ ʏƪƦƠ ƢʽƚƦƬƪƠƤ ʫƩῇ ɚƧƜƠƛʻƤ ƫƠƩ 
ɊƚƘƟ˂Ʃ ʬƤ ƫƜƢƜƬƫʿƪ̋ῇ ƣƜƚʻƢƞƤ ƣƦῖƨƘƤ ơƘˀ ƫƠƣʾƤ ɞƮƜƠ ơƘˀ 10 
ƚˁƚƤƜƫƘƠ ƛƘˁƣưƤ ơƘƫʺ ƫʾƤ ƫ̎Ʃ ƭƨƦƤʿƪƜưƩ ɚƧưƤƬƣˁƘƤ. c 
ƫƘ˅ƫ̋ ƦʠƤ ƫˁƟƜƣƘƠ ơƘˀ ɚƚˆ ƧʻƤƫῂ ɎƤƛƨƘ ʍƩ ɌƤ ɊƚƘƟ˂Ʃ ˞, 
ƛƘƠƣ˃ƤƠƦƤ ƜʀƤƘƠ ơƘˀ Ɲ̸ƤƫƘ ơƘˀ ƫƜƢƜƬƫʿƪƘƤƫƘῇ ơƘˀ ʊƨƟ̸Ʃ 
"ƛƘˁƣƦƤƘ" ơƘƢƜῖƪƟƘƠ. 
  ƂƘˀ ɚƚˇ ƣƦƠ ƛƦơ̸, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƫƦ˅ƫƦƬ ƧʻƤƬ 5 
ƪƦƠ ƪ˅ƣƯƞƭƦƩ ƜʀƤƘƠ. ʋ ƛʼ ƛʾ "ɯƨưƩ" ƫˁ ɌƤ Ɯɾƞ; 
  ƋƦ̫ƫƦ ƛʼ Ʀʚ ƧʻƤƬ ƮƘƢƜƧ˂Ƥ ɚƤƤƦ̎ƪƘƠ. ƪƣƠơƨ˂Ƥ ƚʺƨ 
ƧƘƨ̎ơƫƘƠ Ƙʚƫ̸Ƥ ƫ˂ ʎƤƦƣƘῇ ƛƞƢƦ̫Ƥ ƫʾƤ ɚơ ƫƦ̫ ɞƨưƫƦƩ 
ƚʽƤƜƪƠƤ. 
  ƈ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ; 10 
  Ƈʚơ ƦʀƪƟƘ ʏƫƠ ɫƣˁƟƜƦƠ Ʀɻ ɯƨưƜƩ; 
  Ƌˁ ƦʠƤ; 
  ƈʻƤƫƜƩ ƛʿƧƦƬ ƚƜƚ˃ƤƘƪƠƤ ɚƨƘƪƟʽƤƫƦƩ ɬ ƟƜƦ̫ d 
ƟƤƞƫ̎Ʃ ɬ ƟƤƞƫƦ̫ ƟƜ˾Ʃ. ɚʺƤ ƦʠƤ ƪơƦƧ̏Ʃ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ơƘƫʺ ƫʾƤ 
᾿ŹƫƫƠơʾƤ ƫʾƤ ƧƘƢƘƠʺƤ ƭưƤʿƤῇ ƣ˾ƢƢƦƤ Ɯɾƪ̋Α ƛƞƢˇƪƜƠ ƚʻƨ 
ƪƦƠ ʏƫƠ ƧƘƨʺ ƫ˂ ƫƦ̫ ɞƨưƫƦƩ ʎƤƦƣƘῇ ʏƟƜƤ ƚƜƚ˃ƤƘƪƠƤ Ʀɻ 
ɯƨưƜƩῇ ƪƣƠơƨ˂Ƥ ƧƘƨƞƚƣʽƤƦƤ ɚƪƫˀƤ. ơƘˀ ɮƫƦƠ ƫƦ̫ƫƦ ƢʽƚƜƠ 5 
ƫƦ˄Ʃ ɯƨưƘƩῇ ɬ ʏƫƠ ƪƦƭƦˀ ɰƪƘƤ ơƘˀ ̪ʿƫƦƨƜƩ ƛƜƠƤƦˀ ơƘˀ ƛƠƘ- 
ƢƜơƫƠơƦˁ, ɚƨưƫ˾Ƥ ɻơƘƤƦˀ ʎƤƫƜƩΑ ƫ˂ ƚʺƨ "ƜɾƨƜƠƤ" ƢʽƚƜƠƤ 
ɚƪƫˁƤ. ʏƧƜƨ ƦʠƤ ɎƨƫƠ ƢʽƚƦƣƜƤῇ ɚƤ ƫ̏ ᾿ŹƫƫƠơ̏ ƭưƤ̏ ƢƜƚ˃- 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 200 ~ 
 
 398e 
[e] os heróis se nos apresentam como retóricos e 
formuladores de perguntas, de forma que todo o gênero dos 
heróis nada mais é do que uma tribo de sofistas. Isso, 
aliás, não é difícil de entender. Maior dificuldade iremos 
encontrar na designação dos “homens”. Saberás por que eles 
são assim chamados? 
 Her.: Como poderei sabê-lo, amigo? Mas, ainda mesmo que 
estivesse em condições de descobri-lo, nem sequer o 
tentaria, por ter a convicção de que o farás muito melhor 
do que eu. 
 Sóc.: [399] Pelo que vejo, tens confiança na inspiração 
de Eutífron. 
 Her.: É evidente. 
 Sóc.: E com razão, pois precisamente neste momento tenho 
a impressão de que apanhei a questão por um ângulo mais 
feliz, havendo, até, bastante probabilidade, se não tomar 
cuidado, de hoje mesmo vir a ficar mais sábio do que seria 
razoável. Presta atenção ao que passo a dizer. 
Inicialmente, no estudo sobre o significado dos nomes, 
deves sempre contar com a hipótese de não ser raro 
acrescentarmos letras, ou suprimi-las, quando vamos 
designar alguma coisa, ou deslocarmos os acentos. Foi o que se deu com a expressão “Diífilo”. Para transformá-la num 
nome [b], suprimimos o segundo iota, passando a ser grave, 
em vez de aguda, na pronúncia, a sílaba do meio. Em outros 
casos procedemos de modo inverso; acrescentamos letras e 
acentuamos a sílaba átona. 
 Her.: Dizes a verdade. 
 Sóc.: Foi o que se deu, segundo penso, com a palavra 
homem. Uma sentença virou substantivo pela supressão da 
letra alfa e a acentuação da última sílaba. 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: [c] É o seguinte: o nome “anthrôpos” significa que, 
ao contrário dos outros animais que não examinam o que 
vêem, nem o analisam nem contemplam, o homem, ao mesmo 
tempo que vê – pois é isso, justamente, que quer dizer “opôpe” – contempla e analisa o que 
 
 
 
 
 
398e 
ƣƜƤƦƠ Ʀɻ ɯƨưƜƩ ̪ʿƫƦƨʽƩ ƫƠƤƜƩ ơƘˀ ɚƨưƫƞƫƠơƦˀ ƪƬƣƙƘˁ- e 
ƤƦƬƪƠƤῇ ʯƪƫƜ ̪ƞƫ˃ƨưƤ ơƘˀ ƪƦƭƠƪƫ̸Ƥ ƚʽƤƦƩ ƚˁƚƤƜƫƘƠ ƫ˂ 
ɫƨưƠơ˂Ƥ ƭ̫ƢƦƤ. ɊƢƢʺ Ʀʚ ƫƦ̫ƫƦ ƮƘƢƜƧ˃Ƥ ɚƪƫƠƤ ɚƤƤƦ̎ƪƘƠῇ 
ɊƢƢʺ ƣ˾ƢƢƦƤ ƫ˂ ƫ̸Ƥ ɊƤƟƨˇƧưƤῇ ƛƠʺ ƫˁ ƧƦƫƜ "ɎƤƟƨưƧƦƠ" 
ơƘƢƦ̫ƤƫƘƠΑ ƪ˄ ɞƮƜƠƩ ƜɺƧƜῖƤ; 5 
  ƈ˃ƟƜƤῇ ʪƚƘƟʽ, ɞƮư; Ʀʚƛῂ Ɯɾ ƫƠ Ʀʁ˃Ʃ ƫῂ ɌƤ ƜɾƞƤ 
ƜʛƨƜῖƤῇ Ʀʚ ƪƬƤƫƜˁƤư ƛƠʺ ƫ˂ ɫƚƜῖƪƟƘƠ ƪʼ ƣ˾ƢƢƦƤ ƜʛƨʿƪƜƠƤ ɬ 
ɚƣƘƬƫ˃Ƥ. 
  Ƌ̏ ƫƦ̫ ŽʚƟ˅ƭƨƦƤƦƩ ɚƧƠƧƤƦˁ˻ ƧƠƪƫƜ˅ƜƠƩῇ ʫƩ ɞƦƠơƘƩ. 399 
  ż̎ƢƘ ƛʿ. 
  ᾿ƇƨƟ̸Ʃ ƚƜ ƪ˄ ƧƠƪƫƜ˅ưƤΑ ʫƩ ơƘˀ Ƥ̫Ƥ ƚʽ ƣƦƠ ƭƘˁƤƦ- 
ƣƘƠ ơƦƣƯ̸Ʃ ɚƤƤƜƤƦƞơʽƤƘƠῇ ơƘˀ ơƠƤƛƬƤƜ˅ƪưῇ ɚʺƤ ƣʾ 
ƜʚƢƘƙ̸ƣƘƠῇ ɞƫƠ ƫʿƣƜƨƦƤ ƪƦƭˇƫƜƨƦƩ ƫƦ̫ ƛʽƦƤƫƦƩ ƚƜƤʽƪƟƘƠ. 5 
ƪơ˃ƧƜƠ ƛʾ ʍ Ƣʽƚư. Ƨƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ƚʺƨ ƫ˂ ƫƦƠ˃ƤƛƜ ƛƜῖ ɚƤƤƦ̎ƪƘƠ 
ƧƜƨˀ ʊƤƦƣʻƫưƤῇ ʏƫƠ ƧƦƢƢʻơƠƩ ɚƧƜƣƙʻƢƢƦƣƜƤ ƚƨʻƣƣƘƫƘῇ ƫʺ 
ƛ' ɚƥƘƠƨƦ̫ƣƜƤῇ ƧƘƨ' ʍ ƙƦƬƢ˃ƣƜƟƘ ʊƤƦƣʻƝƦƤƫƜƩῇ ơƘˀ ƫʺƩ 
ʊƥ˅ƫƞƫƘƩ ƣƜƫƘƙʻƢƢƦƣƜƤ. ƦʁƦƤ "żƠˀ ƭˁƢƦƩ"· ƫƦ̫ƫƦ ɿƤƘ ɊƤƫˀ 
̪ʿƣƘƫƦƩ ʎƤƦƣƘ ɫƣῖƤ ƚʽƤƞƫƘƠῇ ƫ˃ ƫƜ ɟƫƜƨƦƤ Ƙʚƫ˃ƟƜƤ ɺ̸ƫƘ b 
ɚƥƜˁƢƦƣƜƤ ơƘˀ ɊƤƫˀ ʊƥƜˁƘƩ ƫ̎Ʃ ƣʽƪƞƩ ƪƬƢƢƘƙ̎Ʃ ƙƘƨƜῖƘƤ 
ɚƭƟƜƚƥʻƣƜƟƘ. ɎƢƢưƤ ƛʼ ƫƦʚƤƘƤƫˁƦƤ ɚƣƙʻƢƢƦƣƜƤ ƚƨʻƣ- 
ƣƘƫƘῇ ƫʺ ƛʼ ƙƘƨ˅ƫƜƨƘ <ʊƥ˅ƫƜƨƘ> ƭƟƜƚƚ˃ƣƜƟƘ. 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƩ. 5 
  ƋƦ˅ƫưƤ ƫƦˁƤƬƤ ɝƤ ơƘˀ ƫ˂ ƫ̸Ƥ ɊƤƟƨˇƧưƤ ʎƤƦƣƘ 
ƧʽƧƦƤƟƜƤῇ ʫƩ ɚƣƦˀ ƛƦơƜῖ. ɚơ ƚʺƨ ̪ʿƣƘƫƦƩ ʎƤƦƣƘ ƚʽƚƦƤƜƤῇ 
ɛƤ˂Ʃ ƚƨʻƣƣƘƫƦƩ ƫƦ̫ ɎƢƭƘ ɚƥƘƠƨƜƟʽƤƫƦƩ ơƘˀ ƙƘƨƬƫʽƨƘƩ ƫ̎Ʃ 
ƫƜƢƜƬƫ̎Ʃ ƚƜƤƦƣʽƤƞƩ. 
 ƈ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ; 10 
  ̤ƐƛƜ. ƪƞƣƘˁƤƜƠ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ʋ "ɎƤƟƨưƧƦƩ" ʏƫƠ c 
ƫʺ ƣʼƤ ɎƢƢƘ ƟƞƨˁƘ ʱƤ ʋƨ˿ ƦʚƛʼƤ ɚƧƠƪơƦƧƜῖ Ʀʚƛʼ ɊƤƘ- 
ƢƦƚˁƝƜƫƘƠ Ʀʚƛʼ ɊƤƘƟƨƜῖ, ʋ ƛʼ ɎƤƟƨưƧƦƩ ɏƣƘ ɛˇƨƘơƜƤ – 
ƫƦ̫ƫƦ ƛῂ ɚƪƫˀ "ʎƧưƧƜ" – ơƘˀ ɊƤƘƟƨƜῖ ơƘˀ ƢƦƚˁƝƜƫƘƠ ƫƦ̫ƫƦ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 201 ~ 
 
399c 
viu. Por isso, dentre todos os animais é o homem o único justamente denominado “anthrôpos”, ou seja, [anathrôn ha 
opôpe] o que contempla o que vê. 
 Her.: E agora? Posso interrogar-te a respeito do que me 
interessa saber depois disso? 
 Sóc.: Sem dúvida. 
 Her.: [d] Quer parecer-me que algo se liga imediatamente 
ao que acabaste de dizer. Atribuímos ao homem “alma” e “corpo”. 
 Sóc.: Como não? 
 Her.: Procuremos, então, analisar essas palavras como o 
fizemos com as anteriores. 
 Sóc.: Sugere que examinemos a alma, a fim de sabermos se 
lhe calha a denominação de psyque, para depois estudarmos 
corpo? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: Se eu tivesse de revelar o que neste momento me 
ocorre, diria que os que deram o nome de psyque à alma 
pretendiam indicar que quando ela está presente ao corpo é 
a causa da vida, por conferir-lhe a faculdade de respirar e 
de [e] refrescar-se (anapsykhon), e que o momento em que 
essa força refrescante abandona o corpo, ele perece e 
morre. Daí, segundo penso, lhe terem dado o nome de “psyque”. Mas, espera um pouco, por obséquio! Parece que 
posso aduzir algo mais de acordo com o gosto dos [400] 
sectários de Eutífron. É bem provável que eles desprezem 
minha primeira explicação, por considerá-la banal. Vê se te 
agradas mais que desta outra. 
 Her.: Diga somente. 
 Sóc.: Segundo tua maneira de pensar, que é o que mantém e 
movimenta a natureza de todo o corpo, para que este viva e 
se mova, se não for exclusivamente a alma? 
 Her.: Apenas ela. 
 Sóc.: E então? E não estás com Anaxágoras, quando afirma 
que é o entendimento e a alma o primeiro mantenedor e 
regulador da natureza? 
 
 
 
 
 
 
399c 
ʍ ʎƧưƧƜƤ. ɚƤƫƜ̫ƟƜƤ ƛʾ ƣ˃ƤƦƤ ƫ̸Ƥ ƟƞƨˁưƤ ʊƨƟ̸Ʃ ʋ ɎƤƟƨư- 5 
ƧƦƩ "ɎƤƟƨưƧƦƩ" ʪƤƦƣʻƪƟƞῇ ɊƤƘƟƨ̸Ƥ ɍ ʎƧưƧƜ. 
  Ƌˁ ƦʠƤ ƫ˂ ƣƜƫʺ ƫƦ̫ƫƦ; ɞƨưƣƘˁ ƪƜ ʍ ɫƛʽưƩ ɌƤ 
ƧƬƟƦˁƣƞƤ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ̣ƐƪƧƜƨ ƫƦˁƤƬƤ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ƫƦ˅ƫƦƠƩ ɛƥ̎Ʃ ƜʀƤƘˁ ƫƠ d 
Ʈƨ̎ƣƘ. "ƯƬƮʾƤ" ƚʻƨ ƧƦƬ ơƘˀ "ƪ̸ƣƘ" ơƘƢƦ̫ƣƜƤ ƫƦ̫ 
ɊƤƟƨˇƧƦƬ. 
  ƈ̸Ʃ ƚʺƨ Ʀʞ; 
  ƈƜƠƨˇƣƜƟƘ ƛʾ ơƘˀ ƫƘ̫ƫƘ ƛƠƜƢƜῖƤ ʯƪƧƜƨ ƫʺ 5 
ɞƣƧƨƦƪƟƜƤ. 
  ƏƬƮʾƤ ƢʽƚƜƠƩ ɚƧƠƪơʽƯƘƪƟƘƠ ʫƩ Ɯɺơ˃ƫưƩ ƫƦ˅ƫƦƬ 
ƫƦ̫ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ ƫƬƚƮʻƤƜƠῇ ɞƧƜƠƫῂ Ƙʠ ƫ˂ ƪ̸ƣƘ; 
  ƅƘˁ. 
  ῾ƐƩ ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ ɚơ ƫƦ̫ ƧƘƨƘƮƨ̎ƣƘ ƢʽƚƜƠƤῇ ƦʀƣƘˁ ƫƠ 10 
ƫƦƠƦ̫ƫƦƤ ƤƦƜῖƤ ƫƦ˄Ʃ ƫʾƤ ƯƬƮʾƤ ʊƤƦƣʻƪƘƤƫƘƩῇ ʫƩ ƫƦ̫ƫƦ ɎƨƘῇ 
ʏƫƘƤ ƧƘƨ̏ ƫ̹ ƪˇƣƘƫƠῇ ƘɾƫƠ˃Ƥ ɚƪƫƠ ƫƦ̫ Ɲ̎Ƥ Ƙʚƫ̹ῇ ƫʾƤ ƫƦ̫ 
ɊƤƘƧƤƜῖƤ ƛ˅ƤƘƣƠƤ ƧƘƨʽƮƦƤ ơƘˀ ɊƤƘƯ̫ƮƦƤῇ ɏƣƘ ƛʼ ɚơƢƜˁ- e 
ƧƦƤƫƦƩ ƫƦ̫ ɊƤƘƯ˅ƮƦƤƫƦƩ ƫ˂ ƪ̸ƣƘ ɊƧ˃ƢƢƬƫƘˁ ƫƜ ơƘˀ 
ƫƜƢƜƬƫ˿· ʏƟƜƤ ƛʿ ƣƦƠ ƛƦơƦ̫ƪƠƤ Ƙʚƫ˂ "ƯƬƮʾƤ" ơƘƢʽƪƘƠ. Ɯɺ 
ƛʼ ƙƦ˅ƢƜƠ, ɞƮƜ ɪƨʽƣƘΑ ƛƦơ̸ ƚʻƨ ƣƦˁ ƫƠ ơƘƟƦƨ˾Ƥ ƧƠƟƘƤˇ- 
ƫƜƨƦƤ ƫƦ˅ƫƦƬ ƫƦῖƩ Ɋƣƭˀ ŽʚƟ˅ƭƨƦƤƘ. ƫƦ˅ƫƦƬ ƣʼƤ ƚʻƨῇ ʫƩ 400 
ɚƣƦˀ ƛƦơƜῖῇ ơƘƫƘƭƨƦƤʿƪƘƠƜƤ ɌƤ ơƘˀ ɫƚʿƪƘƠƤƫƦ ƭƦƨƫƠơ˂Ƥ 
ƜʀƤƘƠΑ ƫ˃ƛƜ ƛʼ ƪơ˃ƧƜƠ ɚʺƤ ɎƨƘ ơƘˀ ƪƦˀ Ɋƨʽƪ̋. 
  ƃʽƚƜ ƣ˃ƤƦƤ. 
  ƋʾƤ ƭ˅ƪƠƤ ƧƘƤƫ˂Ʃ ƫƦ̫ ƪˇƣƘƫƦƩῇ ʯƪƫƜ ơƘˀ Ɲ̎Ƥ ơƘˀ 5 
ƧƜƨƠƠʽƤƘƠῇ ƫˁ ƪƦƠ ƛƦơƜῖ ɞƮƜƠƤ ƫƜ ơƘˀ ʊƮƜῖƤ ɎƢƢƦ ɬ ƯƬƮʿ; 
  ƇʚƛʼƤ ɎƢƢƦ. 
  Ƌˁ ƛʽ; ơƘˀ ƫʾƤ ƫ̸Ƥ ɎƢƢưƤ ɋƧʻƤƫưƤ ƭ˅ƪƠƤ Ʀʚ 
ƧƠƪƫƜ˅ƜƠƩ ᾿ŹƤƘƥƘƚ˃ƨ˻ ƤƦ̫Ƥ ơƘˀ ƯƬƮʾƤ ƜʀƤƘƠ ƫʾƤ ƛƠƘ- 
ơƦƪƣƦ̫ƪƘƤ ơƘˀ ɞƮƦƬƪƘƤ; 10 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 202 ~ 
 
400a 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: [b] Poderias, então, designar admiravelmente como “physechên” essa força que movimenta e mantém (echei) a 
natureza (physis), denominação que pode muito bem ser arredondada para “psyque”. 
 Her.: Perfeitamente, além de parecer-me mais técnica do 
que a outra. 
 Sóc.: Como, de fato, é; porém ficaria um tanto ridícula 
se a enunciássemos daquele jeito. 
 Her.: E que diremos agora do termo que se lhe segue? 
 Sóc.: Referes-te a corpo? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: A meu ver, é passível de várias interpretações, se 
o modificarmos [c] um tantinho. Uns afirmam que o corpo 
(sôma) é a sepultura (sêma) da alma, por estar a alma em 
vida sepultada no corpo, ou então, por ser por intermédio 
do corpo que a alma dá expressão ao que quer manifestar 
(sêmainei), é muito apropriado esse mesmo nome (sêma) com o 
significado de sinal, que lhe foi dado. Porém o que me 
parece mais provável é que foram os órficos que assim o 
denominaram, por acreditarem que a alma sofre castigo pelas 
faltas cometidas, sendo o corpo uma espécie de receptáculo 
ou prisão, onde ela se conserva (sôzêtai) até cumprir a 
pena cominada; nessa hipótese não será preciso alterar uma 
só letra. 
 Her.: [d] Tudo isso me parece muito certo, Sócrates. E 
com relação aos nomes dos deuses, não poderíamos estudá-los da maneira que fizeste há pouco, quando trataste de “Zeus”, 
para sabermos se lhe foram atribuídos com acerto? 
 Sóc.: Por Zeus, Hermógenes; se tivéssemos discernimento, 
adotaríamos como orientação uma excelente regra, a saber, 
que nada sabemos acerca 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
400a 
  ̖ŽƚưƚƜ. 
  ƂƘƢ̸Ʃ ɎƨƘ ɌƤ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƫƦ̫ƫƦ ɞƮƦƠ ƫ̏ ƛƬƤʻƣƜƠ b 
ƫƘ˅ƫ̋ ɭ ƭ˅ƪƠƤ ʊƮƜῖ ơƘˀ ɞƮƜƠ "ƭƬƪʽƮƞƤ" ɚƧƦƤƦƣʻƝƜƠƤ. 
ɞƥƜƪƫƠ ƛʼ ơƘˀ "ƯƬƮʾƤ" ơƦƣƯƜƬ˃ƣƜƤƦƤ ƢʽƚƜƠƤ. 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤῇ ơƘˀ ƛƦơƜῖ ƚʽ ƣƦƠ ƫƦ̫ƫƦ ɚơƜˁƤƦƬ 
ƫƜƮƤƠơˇƫƜƨƦƤ ƜʀƤƘƠ. 5 
  ƂƘˀ ƚʺƨ ɞƪƫƠƤΑ ƚƜƢƦῖƦƤ ƣʽƤƫƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ʫƩ ɊƢƞƟ̸Ʃ 
ʊƤƦƣƘƝ˃ƣƜƤƦƤ ʫƩ ɚƫʽƟƞ. 
  ᾿ŹƢƢʺ ƛʾ ƫ˂ ƣƜƫʺ ƫƦ̫ƫƦ Ƨ̸Ʃ ƭ̸ƣƜƤ ɞƮƜƠƤ; 
  Ƌ˂ ƪ̸ƣƘ ƢʽƚƜƠƩ; 
  ƅƘˁ. 10 
  ƈƦƢƢƘƮ̏ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ƫƦ̫ƫ˃ ƚƜΑ ɌƤ ƣʼƤ ơƘˀ ƪƣƠơƨ˃Ƥ 
ƫƠƩ ƧƘƨƘơƢˁƤ̋ῇ ơƘˀ ƧʻƤƬ. ơƘˀ ƚʺƨ ƪ̎ƣʻ ƫƠƤʽƩ ƭƘƪƠƤ Ƙʚƫ˂ c 
ƜʀƤƘƠ ƫ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃῇ ʫƩ ƫƜƟƘƣƣʽƤƞƩ ɚƤ ƫ̹ Ƥ̫Ƥ ƧƘƨ˃ƤƫƠΑ ơƘˀ 
ƛƠ˃ƫƠ Ƙʠ ƫƦ˅ƫ̶ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ɍ ɌƤ ƪƞƣƘˁƤ̋ ɫ ƯƬƮʿῇ ơƘˀ ƫƘ˅ƫ̋ 
"ƪ̎ƣƘ" ʊƨƟ̸Ʃ ơƘƢƜῖƪƟƘƠ. ƛƦơƦ̫ƪƠ ƣʽƤƫƦƠ ƣƦƠ ƣʻƢƠƪƫƘ 
ƟʽƪƟƘƠ Ʀɻ Ɋƣƭˀ ᾿ƇƨƭʽƘ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘῇ ʫƩ ƛˁơƞƤ ƛƠƛƦ˅ƪƞƩ 5 
ƫ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃ ʱƤ ƛʾ ɟƤƜơƘ ƛˁƛưƪƠƤῇ ƫƦ̫ƫƦƤ ƛʼ ƧƜƨˁƙƦƢƦƤ 
ɞƮƜƠƤῇ ɿƤƘ ƪ̷ƝƞƫƘƠῇ ƛƜƪƣưƫƞƨˁƦƬ Ɯɺơ˃ƤƘΑ ƜʀƤƘƠ ƦʠƤ ƫ̎Ʃ 
ƯƬƮ̎Ʃ ƫƦ̫ƫƦῇ ʯƪƧƜƨ Ƙʚƫ˂ ʊƤƦƣʻƝƜƫƘƠῇ ɟưƩ ɌƤ ɚơƫƜˁƪ̋ ƫʺ 
ʊƭƜƠƢ˃ƣƜƤƘῇ ƫ˂ "ƪ̸ƣƘῇ" ơƘˀ ƦʚƛʼƤ ƛƜῖƤ ƧƘƨʻƚƜƠƤ Ʀʚƛῂ ɝƤ 
ƚƨʻƣƣƘ. 10 
  ƋƘ̫ƫƘ ƣʽƤ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ɻơƘƤ̸Ʃῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ d 
Ɯɺƨ̎ƪƟƘƠΑ ƧƜƨˀ ƛʼ ƫ̸Ƥ ƟƜ̸Ƥ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤῇ ƦʁƦƤ ơƘˀ ƧƜƨˀ 
ƫƦ̫ "żƠ˂Ʃ" ƤƬƤƛʾ ɞƢƜƚƜƩῇ ɞƮƦƠƣƜƤ ɎƤ ƧƦƬ ơƘƫʺ ƫ˂Ƥ Ƙʚƫ˂Ƥ 
ƫƨ˃ƧƦƤ ɚƧƠƪơʽƯƘƪƟƘƠ ơƘƫʺ ƫˁƤƘ ƧƦƫʼ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ Ƙʚƫ̸Ƥ ƫʺ 
ʊƤ˃ƣƘƫƘ ơƜῖƫƘƠ; 5 
  ƅƘˀ ƣʺ żˁƘ ɫƣƜῖƩ ƚƜῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƜɾƧƜƨ ƚƜ ƤƦ̫Ƥ 
ɞƮƦƠƣƜƤῇ ɟƤƘ ƣʼƤ ƫ˂Ƥ ơʻƢƢƠƪƫƦƤ ƫƨ˃ƧƦƤῇ ʏƫƠ ƧƜƨˀ ƟƜ̸Ƥ ƦʚƛʼƤ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 203 ~ 
 
400d 
dos deuses, nem com relação a eles próprios, nem com os 
nomes que eles mesmos aplicam entre si. Pois é evidente que 
devem chamar-se pelos nomes [e] verdadeiros. A segunda 
regra em pontos de excelência, seria denominá-los pela 
maneira que costumamos fazer em nossas orações, empregando 
os nomes e patronímicos de que mais se agradem, conscientes 
de que [401] nada mais sabemos a seu respeito. No meu modo 
de ver é uma excelente prática. Caso estejas de acordo, 
levemos avante a investigação, com a advertência inicial 
para os deuses de que nosso estudo não lhes diz respeito, 
pois não nos sentimos com capacidade para tanto, porém aos 
homens e sua maneira de pensar, quando lhes atribuíram 
nomes. Não há ofensa nisso. 
 Her.: Parece-me muito razoável o que disseste, Sócrates. 
Procedamos assim mesmo. 
 Sóc.: [b] E para seguir o uso, não devemos começar por 
Héstia? 
 Her.: Será muito justo. 
 Sóc.: Qual te parece tenha sido o pensamento de quem 
empregou o nome Héstia?Her.: Por Zeus, penso que não é fácil responder a isso. 
 Sóc.: Tudo indica, meu caro Hermógenes, que os primeiros 
atribuidores de nomes não eram espíritos medíocres, porém 
conhecedores dos fenômenos celestes, e todos eles capazes 
de altos vôos. 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: Para mim, é fora de dúvida que a instituição dos 
nomes foi obra [c] de homens desse quilate. E se 
examinarmos os nomes estrangeiros, facilmente descobriremos 
o que cada um pretende significar. Por exemplo, o que denominamos “ousian” (essência), outros chamam “essian”, e terceiros, ainda, “ôsian”. Inicialmente, é muito razoável 
que, de acordo com o segundo desses nomes, a essência das coisas seja denominada “Héstia”; 
 
 
 
 
 
 
 
 
400d 
ɾƪƣƜƤῇ ƦʞƫƜ ƧƜƨˀ Ƙʚƫ̸Ƥ ƦʞƫƜ ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤῇ ɏƫƫƘ ƧƦƫʼ 
ɛƘƬƫƦ˄Ʃ ơƘƢƦ̫ƪƠƤΑ ƛ̎ƢƦƤ ƚʺƨ ʏƫƠ ɚơƜῖƤƦˁ ƚƜ ƫɊƢƞƟ̎ 
ơƘƢƦ̫ƪƠ. ƛƜ˅ƫƜƨƦƩ ƛῂ Ƙʠ ƫƨ˃ƧƦƩ ʊƨƟ˃ƫƞƫƦƩῇ ʯƪƧƜƨ ɚƤ ƫƘῖƩ e 
ƜʚƮƘῖƩ Ƥ˃ƣƦƩ ɚƪƫˀƤ ɫƣῖƤ ƜʞƮƜƪƟƘƠῇ ƦɿƫƠƤʽƩ ƫƜ ơƘˀ ʋƧ˃ƟƜƤ 
ƮƘˁƨƦƬƪƠƤ ʊƤƦƣƘƝ˃ƣƜƤƦƠῇ ƫƘ̫ƫƘ ơƘˀ ɫƣ˾Ʃ ƘʚƫƦ˄Ʃ ơƘƢƜῖƤῇ 
ʫƩ ɎƢƢƦ ƣƞƛʼƤ Ɯɺƛ˃ƫƘƩΑ ơƘƢ̸Ʃ ƚʺƨ ƛʾ ɞƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ ƤƜƤƦ- 401 
ƣˁƪƟƘƠ. Ɯɺ ƦʠƤ ƙƦ˅ƢƜƠῇ ƪơƦƧ̸ƣƜƤ ʯƪƧƜƨ ƧƨƦƜƠƧ˃ƤƫƜƩ ƫƦῖƩ 
ƟƜƦῖƩ ʏƫƠ ƧƜƨˀ Ƙʚƫ̸Ƥ ƦʚƛʼƤ ɫƣƜῖƩ ƪơƜƯ˃ƣƜƟƘ – Ʀʚ ƚʺƨ 
ɊƥƠƦ̫ƣƜƤ ƦʁƦˁ ƫῂ ɌƤ ƜʀƤƘƠ ƪơƦƧƜῖƤ – ɊƢƢʺ ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ 
ɊƤƟƨˇƧưƤῇ ɯƤ ƧƦƫʽ ƫƠƤƘ ƛ˃ƥƘƤ ɞƮƦƤƫƜƩ ɚƫˁƟƜƤƫƦ ƘʚƫƦῖƩ ƫʺ 5 
ʊƤ˃ƣƘƫƘΑ ƫƦ̫ƫƦ ƚʺƨ ɊƤƜƣʽƪƞƫƦƤ. 
  ᾿ŹƢƢʻ ƣƦƠ ƛƦơƜῖƩῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƣƜƫƨˁưƩ ƢʽƚƜƠƤῇ 
ơƘˀ Ʀʟƫư ƧƦƠ̸ƣƜƤ. 
  ̖ŹƢƢƦ ƫƠ ƦʠƤ Ɋƭῂ ῾ŽƪƫˁƘƩ ɊƨƮˇƣƜƟƘ ơƘƫʺ ƫ˂Ƥ b 
Ƥ˃ƣƦƤ; 
  żˁơƘƠƦƤ ƚƦ̫Ƥ. 
  Ƌˁ ƦʠƤ ɎƤ ƫƠƩ ƭƘˁƞ ƛƠƘƤƦƦ˅ƣƜƤƦƤ ƫ˂Ƥ ʊƤƦƣʻƪƘƤƫƘ 
῾ŽƪƫˁƘƤ ʊƤƦƣʻƪƘƠ; 5 
  Ƈʚ ƣʺ ƫ˂Ƥ żˁƘ Ʀʚƛʼ ƫƦ̫ƫƦ ƦʀƣƘƠ ̪˼ƛƠƦƤ ƜʀƤƘƠ. 
  ƂƠƤƛƬƤƜ˅ƦƬƪƠ ƚƦ̫Ƥῇ ʪƚƘƟʼ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ Ʀɻ Ƨƨ̸ƫƦƠ 
ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƫƠƟʽƣƜƤƦƠ Ʀʚ ƭƘ̫ƢƦƠ ƜʀƤƘƠ ɊƢƢʺ ƣƜƫƜưƨƦƢ˃ƚƦƠ 
ơƘˀ ɊƛƦƢʽƪƮƘƠ ƫƠƤʽƩ. 
  Ƌˁ ƛʿ; 10 
  ƂƘƫƘƭƘˁƤƜƫƘˁ ƣƦƠ ɫ ƟʽƪƠƩ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƫƦƠƦ˅ƫưƤ 
ƫƠƤ̸Ƥ ɊƤƟƨˇƧưƤῇ ơƘˀ ɚʻƤ ƫƠƩ ƫʺ ƥƜƤƠơʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ c 
ɊƤƘƪơƦƧ̏ῇ ƦʚƮ ɱƫƫƦƤ ɊƤƜƬƨˁƪơƜƫƘƠ ʍ ɟơƘƪƫƦƤ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ. 
ƦʁƦƤ ơƘˀ ɚƤ ƫƦ˅ƫ̶ ʍ ɫƣƜῖƩ "ƦʚƪˁƘƤ" ơƘƢƦ̫ƣƜƤῇ ƜɺƪˀƤ Ʀɽ 
"ɚƪƪˁƘƤ" ơƘƢƦ̫ƪƠƤῇ Ʀɽ ƛῂ Ƙʠ "ʪƪˁƘƤ." Ƨƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ƦʠƤ ơƘƫʺ 
ƫ˂ ɟƫƜƨƦƤ ʎƤƦƣƘ ƫƦ˅ƫưƤ ɫ ƫ̸Ƥ ƧƨƘƚƣʻƫưƤ ƦʚƪˁƘ "῾ŽƪƫˁƘ" 5 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 204 ~ 
 
401c e se, por outro lado, nós dizemos que “é”, ou existe 
(estin) o que participa da existência, ainda nesse sentido “Héstia” é a denominação correta, pois parece que nós, 
também, em vez de ousian dizíamos antigamente “essian”. E 
se, por outro lado, volvermos a atenção para os 
sacrifícios, ficaremos [d] convencidos de que essa era a 
maneira de pensar dos que os instituíram. É natural que 
antes dos outros deuses fossem oferecidos sacrifícios a 
Héstia pelos que deram o nome de “essian” à essência das coisas. Quanto aos que pronunciam “ôsian”, devemos 
acreditar que perfilhava a opinião de Heráclito, de que 
tudo o que existe passa e que nada permanece, devendo ser, 
por conseguinte, a causa e o princípio regulador do mundo o 
que o põe em movimento (ôthoun), donde lhe chamarem corretamente “ôsian”. É só o que pode dizer quem nada [e] 
sabe a esse respeito. Depois de Héstia, é justo volvermos a 
atenção para Reia e Cronoss. É bem verdade que já nos 
referimos ao nome de Cronos; mas talvez o que eu esteja a 
dizer seja carecente de valor. 
 Her.: Como assim, Sócrates? 
 Sóc.: Descobri, meu caro, um colmeal de sabedoria. 
 Her.: De que jeito? 
 Sóc.: [402] É um tanto engraçado o que vou dizer; mas 
estou convencido de que é muito plausível. 
 Her.: De que se trata? 
 Sóc.: Parece-me ver Heráclito a ensinar velhas máximas do 
tempo de Cronos e Reia, que já tinham sido ditas por 
Homero. 
 Her.: Que queres dizer com isso? 
 Sóc.: Heráclito afirma que “tudo passa e nada permanece”, 
e compara o que existe à corrente de um rio, para concluir que “ninguém se banha duas vezes nas mesmas águas”. 
 Her.: É exato. 
 Sóc.: [b] E então? Achas que pensava de maneira diferente 
de Heráclito quem atribuiu o nome de “Reia” e “Cronos” aos 
avós dos nossos deuses? Ou pensas ter sido por acaso que a 
ambos 
 
 
 
 
 
 
401c 
ơƘƢƜῖƪƟƘƠ ɞƮƜƠ Ƣ˃ƚƦƤῇ ơƘˀ ʏƫƠ ƚƜ Ƙʠ ɫƣƜῖƩ ƫ˂ ƫ̎Ʃ ƦʚƪˁƘƩ 
ƣƜƫʽƮƦƤ "ɞƪƫƠƤ" ƭƘƣʽƤῇ ơƘˀ ơƘƫʺ ƫƦ̫ƫƦ ʊƨƟ̸Ʃ ɌƤ ơƘƢƦῖƫƦ 
"῾ŽƪƫˁƘ"Α ɚƦˁơƘƣƜƤ ƚʺƨ ơƘˀ ɫƣƜῖƩ ƫ˂ ƧƘƢƘƠ˂Ƥ "ɚƪƪˁƘƤ" 
ơƘƢƜῖƤ ƫʾƤ ƦʚƪˁƘƤ. ɞƫƠ ƛʼ ơƘˀ ơƘƫʺ ƫʺƩ ƟƬƪˁƘƩ ɎƤ ƫƠƩ ɚƤƤƦʿ- 
ƪƘƩ ɫƚʿƪƘƠƫƦ Ʀʟƫư ƤƦƜῖƤ ƫƘ̫ƫƘ ƫƦ˄Ʃ ƫƠƟƜƣʽƤƦƬƩΑ ƫ˂ ƚʺƨ d 
Ƨƨ˂ ƧʻƤƫưƤ ƟƜ̸Ƥ ƫ̏ ῾Žƪƫˁ˻ Ƨƨˇƫ̋ ƧƨƦƟ˅ƜƠƤ Ɯɺơ˂Ʃ ɚơƜˁƤƦƬƩ 
ƦɿƫƠƤƜƩ ƫʾƤ ƧʻƤƫưƤ ƦʚƪˁƘƤ "ɚƪƪˁƘƤ" ɚƧưƤ˃ƣƘƪƘƤ. ʏƪƦƠ ƛῂ 
Ƙʠ "ʪƪˁƘƤῇ" ƪƮƜƛ˃Ƥ ƫƠ Ƙʠ ƦʡƫƦƠ ơƘƟῂ ῾ſƨʻơƢƜƠƫƦƤ ɌƤ 
ɫƚƦῖƤƫƦ ƫʺ ʎƤƫƘ ɺʽƤƘƠ ƫƜ ƧʻƤƫƘ ơƘˀ ƣʽƤƜƠƤ ƦʚƛʽƤΑ ƫ˂ ƦʠƤ 5 
ƘɾƫƠƦƤ ơƘˀ ƫ˂ ɊƨƮƞƚ˂Ƥ Ƙʚƫ̸Ƥ ƜʀƤƘƠ ƫ˂ ʪƟƦ̫Ƥῇ ʏƟƜƤ ƛʾ 
ơƘƢ̸Ʃ ɞƮƜƠƤ Ƙʚƫ˂ "ʪƪˁƘƤ" ʪƤƦƣʻƪƟƘƠ. ơƘˀ ƫƘ̫ƫƘ ƣʼƤ ƛʾ 
ƫƘ˅ƫ̋ ʫƩ ƧƘƨʺ ƣƞƛʼƤ Ɯɺƛ˃ƫưƤ ƜɺƨʿƪƟưΑ ƣƜƫʺ ƛῂ ῾ŽƪƫˁƘƤ e 
ƛˁơƘƠƦƤ ῾ƉʽƘƤ ơƘˀ Ƃƨ˃ƤƦƤ ɚƧƠƪơʽƯƘƪƟƘƠ. ơƘˁƫƦƠ ƫ˃ ƚƜ ƫƦ̫ 
Ƃƨ˃ƤƦƬ ʎƤƦƣƘ ɮƛƞ ƛƠʿƢƟƦƣƜƤ. ɾƪưƩ ƣʽƤƫƦƠ ƦʚƛʼƤ Ƣʽƚư. 
  Ƌˁ ƛʿ, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ; 
  ᾿ƐƚƘƟʽ, ɚƤƤƜƤ˃ƞơʻ ƫƠ ƪƣ̎ƤƦƩ ƪƦƭˁƘƩ. 5 
  ƈƦῖƦƤ ƛʾ ƫƦ̫ƫƦ; 
  ŻƜƢƦῖƦƤ ƣʼƤ ƧʻƤƬ ƜɺƧƜῖƤῇ ƦʀƣƘƠ ƣʽƤƫƦƠ ƫƠƤʺ ƧƠƟƘƤ˃- 402 
ƫƞƫƘ ɞƮƦƤ. 
  ƋˁƤƘ ƫƘ˅ƫƞƤ; 
  Ƌ˂Ƥ ῾ſƨʻơƢƜƠƫ˃Ƥ ƣƦƠ ƛƦơ̸ ơƘƟƦƨ˾Ƥ ƧƘƢƘˁ' ɎƫƫƘ 
ƪƦƭʺ ƢʽƚƦƤƫƘῇ ɊƫƜƮƤ̸Ʃ ƫʺ ɚƧˀ Ƃƨ˃ƤƦƬ ơƘˀ ῾ƉʽƘƩῇ ɍ ơƘˀ 5 
̣ƇƣƞƨƦƩ ɞƢƜƚƜƤ. 
  ƈ̸Ʃ ƫƦ̫ƫƦ ƢʽƚƜƠƩ; 
  ƃʽƚƜƠ ƧƦƬ ῾ſƨʻơƢƜƠƫƦƩ ʏƫƠ "ƧʻƤƫƘ ƮưƨƜῖ ơƘˀ 
ƦʚƛʼƤ ƣʽƤƜƠῇ" ơƘˀ ƧƦƫƘƣƦ̫ ̪Ʀ̏ ɊƧƜƠơʻƝưƤ ƫʺ ʎƤƫƘ ƢʽƚƜƠ 
ʫƩ "ƛˀƩ ɚƩ ƫ˂Ƥ Ƙʚƫ˂Ƥ ƧƦƫƘƣ˂Ƥ Ʀʚơ ɌƤ ɚƣƙƘˁƞƩ." 10 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. 
  Ƌˁ ƦʠƤ; ƛƦơƜῖ ƪƦƠ ɊƢƢƦƠ˃ƫƜƨƦƤ ῾ſƨƘơƢƜˁƫƦƬ ƤƦƜῖƤ ʋ b 
ƫƠƟʽƣƜƤƦƩ ƫƦῖƩ ƫ̸Ƥ ɎƢƢưƤ ƟƜ̸Ƥ ƧƨƦƚ˃ƤƦƠƩ "῾ƉʽƘƤ" ƫƜ ơƘˀ 
"Ƃƨ˃ƤƦƤ"; ɐƨƘ ƦɾƜƠ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ƘʚƫƦƣʻƫƦƬ Ƙʚƫ˂Ƥ ɊƣƭƦƫʽƨƦƠƩ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 205 ~ 
 
402b 
foram dados nomes de cursos de água? Homero, também, 
refere-se algures “ao pai de todos os deuses eternos, o Oceano, e à mãe Tétis”. Creio que Hesíodo diz a mesma 
coisa. Orfeu, também, afirma em qualquer técnica: 
 
“Oceano, de curso imponente, foi o primeiro a se casar; [c] 
Tétis tomou por mulher, sua irmã pelo lado materno”. 
 
Observando que todos eles se concertam entre si e se 
comportam do mesmo modo com relação à doutrina de 
Heráclito. 
 Her.: Algo, Sócrates, parece haver no que disseste; só 
não compreendo o sentido de nome Tétis. 
 Sóc.: Ele quase se explica por si mesmo, pois nada mais é 
do que o nome de fonte, um tanto modificado: as expressões 
diattômenon e [d] êthoumenon, isto é, o que se escoa e 
filtra, são exatamente a idéia de fonte, sendo delas que se formou o nome “Tétis”. 
 Her.: Muito interessante, Sócrates. 
 Sóc.: Sem dúvida. E que vem a seguir? Já tratamos de 
Zeus. 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: Então, falemos de seus irmãos Poseidon e Plutão e 
do outro nome desse último. 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Sou de parecer que Poseidon foi assim denominado 
[e] por haver sido detido em sua marcha pela força do mar 
quem primeiro lhe pôs nome, o qual não o deixava passar 
adiante como se se visse de súbito acorrentado nos pés. Por isso deu o nome de “posidesmon” ao deus que comanda essa 
força, de correntes nos pés, com o acréscimo ornamental da 
letra e. Mas, talvez não seja esse o sentido do vocábulo, e 
[403] em vez de sigma houvesse dois lambdas, como a indicar 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
402b 
̪ƜƬƣʻƫưƤ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƟʽƪƟƘƠ; ʯƪƧƜƨ Ƙʠ ̣ƇƣƞƨƦƩ "᾿ƐơƜƘƤ˃Ƥ 
ƫƜ ƟƜ̸Ƥ ƚʽƤƜƪˁƤ" ƭƞƪƠƤ "ơƘˀ ƣƞƫʽƨƘ ƋƞƟ˅ƤΑ" ƦʀƣƘƠ ƛʼ ơƘˀ 5 
῾ſƪˁƦƛƦƩ. ƢʽƚƜƠ ƛʽ ƧƦƬ ơƘˀ ᾿ƇƨƭƜ˄Ʃ ʏƫƠ 
 
 ᾿ƐơƜƘƤ˂Ʃ Ƨƨ̸ƫƦƩ ơƘƢƢˁƨƨƦƦƩ ɰƨƥƜ ƚʻƣƦƠƦῇ 
 ʏƩ ̪Ƙ ơƘƪƠƚƤʿƫƞƤ ʋƣƦƣʿƫƦƨƘ ƋƞƟ˄Ƥ ʎƧƬƠƜƤ. c 
 
ƫƘ̫ƫῂ ƦʠƤ ƪơ˃ƧƜƠ ʏƫƠ ơƘˀ ɊƢƢʿƢƦƠƩ ƪƬƣƭưƤƜῖ ơƘˀ Ƨƨ˂Ʃ ƫʺ 
ƫƦ̫ ῾ſƨƘơƢƜˁƫƦƬ ƧʻƤƫƘ ƫƜˁƤƜƠ. 
  ƍƘˁƤ̋ ƫˁ ƣƦƠ ƢʽƚƜƠƤῇ ʰƊˇơƨƘƫƜƩΑ ƫ˂ ƣʽƤƫƦƠ ƫ̎Ʃ 
ƋƞƟ˅ƦƩ Ʀʚơ ɚƤƤƦ̸ ʎƤƦƣƘ ƫˁ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ. 5 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʾƤ ƫƦ̫ƫ˃ ƚƜ ʊƢˁƚƦƬ Ƙʚƫ˂ ƢʽƚƜƠ ʏƫƠ Ƨƞƚ̎Ʃ 
ʎƤƦƣƘ ɚƧƠơƜơƨƬƣƣʽƤƦƤ ɚƪƫˁƤ. ƫ˂ ƚʺƨ ƛƠƘƫƫˇƣƜƤƦƤ ơƘˀ 
ƫ˂ ɪƟƦ˅ƣƜƤƦƤ Ƨƞƚ̎Ʃ ɊƧƜˁơƘƪƣʻ ɚƪƫƠƤΑ ɚơ ƛʼ ƫƦ˅ƫưƤ d 
ɊƣƭƦƫʽƨưƤ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ɫ "ƋƞƟ˄Ʃ" ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƪ˅ƚơƜƠƫƘƠ. 
  ƋƦ̫ƫƦ ƣʽƤῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ơƦƣƯ˃Ƥ. 
  Ƌˁ ƛῂ Ʀʚ ƣʽƢƢƜƠ; ɊƢƢʺ ƫˁ ƫ˂ ƣƜƫʺ ƫƦ̫ƫƦ; ƫ˂Ƥ ƣʼƤ żˁƘ 
ƜɾƧƦƣƜƤ. 5 
  ƅƘˁ. 
  ƋƦ˄Ʃ ɊƛƜƢƭƦ˄Ʃ ƛʾ ƘʚƫƦ̫ ƢʽƚưƣƜƤῇ ƫ˃Ƥ ƫƜ 
ƈƦƪƜƠƛ̸ ơƘˀ ƫ˂Ƥ ƈƢƦ˅ƫưƤƘ ơƘˀ ƫ˂ ɟƫƜƨƦƤ ʎƤƦƣƘ ʍ ʊƤƦƣʻ- 
ƝƦƬƪƠƤ Ƙʚƫ˃Ƥ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 10 
  Ƌ˂ ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ ƫƦ̫ ƈƦƪƜƠƛ̸Ƥ˃Ʃ ƣƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ʪƤƦ- 
ƣʻƪƟƘƠ ƫƦ̫ ƧƨˇƫƦƬ ʊƤƦƣʻƪƘƤƫƦƩ, ʏƫƠ Ƙʚƫ˂Ƥ ƙƘƛˁƝƦƤƫƘ e 
ɚƧʽƪƮƜƤ ɫ ƫ̎Ʃ ƟƘƢʻƫƫƞƩ ƭ˅ƪƠƩ ơƘˀ ƦʚơʽƫƠ ƜɾƘƪƜƤ ƧƨƦƜƢƟƜῖƤῇ 
ɊƢƢῂ ʯƪƧƜƨ ƛƜƪƣ˂Ʃ ƫ̸Ƥ ƧƦƛ̸Ƥ Ƙʚƫ̹ ɚƚʽƤƜƫƦ. ƫ˂Ƥ ƦʠƤ 
ɎƨƮƦƤƫƘ ƫ̎Ʃ ƛƬƤʻƣƜưƩ ƫƘ˅ƫƞƩ ƟƜ˂Ƥ ʪƤ˃ƣƘƪƜƤ 
"ƈƦƪƜƠƛ̸ƤƘῇ" ʫƩ "ƧƦƪˁƛƜƪƣƦƤ" ʎƤƫƘΑ ƫ˂ ƛʼ Ɯ ɞƚơƜƠƫƘƠ 5 
ɾƪưƩ ƜʚƧƨƜƧƜˁƘƩ ɟƤƜơƘ. ƫʻƮƘ ƛʼ Ʀʚơ ɌƤ ƫƦ̫ƫƦ ƢʽƚƦƠῇ ɊƢƢῂ 
ɊƤƫˀ ƫƦ̫ ƪῖƚƣƘ ƛ˅Ʀ ƢʻƙƛƘ ƫ˂ Ƨƨ̸ƫƦƤ ɚƢʽƚƜƫƦῇ ʫƩ ƧƦƢƢʺ 403 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 206 ~ 
 
403a 
que se trata de uma divindade que sabe muitas coisas (polla 
eidotos). É possível, também, que fosse denominado “abalador” (seiôn) por causa do respectivo verbo abalar 
(sein), com o acréscimo das letras pi e delta. Quanto a 
Plutão, evidentemente se relaciona com o dom da riqueza 
(ploutou) que brota do fundo da terra. O nome “Hades” na 
opinião da maioria significará invisível (aidês); e como se 
teme a expressão, chamam “Plutão” daquele modo. 
 Her.: [b] E tu, Sócrates, como te parece? 
 Sóc.: A meu ver, sob muitos aspectos os homens se enganam 
a respeito do poder desse deus e têm dele medo 
injustificado. Temem-no, primeiro, por ser forçoso ficarem 
permanentemente com ele depois de mortos, e também pelo 
fato de ir a alma despida do corpo para onde ele está. Tudo 
isso, aliás, para mim, só tende a confirmar tanto o poder 
do deus quanto seu nome. 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: [c] Vou expor-te o meu modo de pensar. Dize-me uma 
coisa: qual é o mais forte liame para reter qualquer ser 
vivo num determinado lugar: a coerção ou o desejo? 
 Her.: É muito mais forte, Sócrates, o desejo. 
 Sóc.: E não és de parecer que muita gente fugiria de 
Hades, se ele não atasse com o liame mais forte os que lá 
vão ter? 
 Her.: Evidentemente. 
 Sóc.: Então, ao que parece, terá de prendê-los com algum 
desejo, se tiver de fazê-lo com o mais forte laço, não por 
meios coercitivos. 
 Her.: Parece que sim. 
 Sóc.: E não há grande variedade de desejos? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: [d] Logo, deve prendê-los, por meio do desejo mais 
forte, no caso de querer retê-los pelos mais resistentes 
laços. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 403a 
Ɯɺƛ˃ƫƦƩ ƫƦ̫ ƟƜƦ̫. ɾƪưƩ ƛʼ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ƪƜˁƜƠƤ "ʋ ƪƜˁưƤ" 
ʪƤ˃ƣƘƪƫƘƠΑ Ƨƨ˃ƪơƜƠƫƘƠ ƛʼ ƫ˂ ƧƜῖ ơƘˀ ƫ˂ ƛʽƢƫƘ. ƫ˂ ƛʼ 
ƈƢƦ˅ƫưƤƦƩῇ ƫƦ̫ƫƦ ƣʼƤ ơƘƫʺ ƫʾƤ ƫƦ̫ ƧƢƦ˅ƫƦƬ ƛ˃ƪƠƤῇ ʏƫƠ ɚơ 
ƫ̎Ʃ ƚ̎Ʃ ơʻƫưƟƜƤ ɊƤˁƜƫƘƠ ʋ ƧƢƦ̫ƫƦƩῇ ɚƧưƤƦƣʻƪƟƞΑ ʋ ƛʼ 5 
"̣ŹƠƛƞƩῇ" Ʀɻ ƧƦƢƢƦˀ ƣʽƤ ƣƦƠ ƛƦơƦ̫ƪƠƤ ʛƧƦƢƘƣƙʻƤƜƠƤ ƫ˂ 
ɊƠƛʼƩ ƧƨƦƪƜƠƨ̎ƪƟƘƠ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠ ƫƦ˅ƫ̶ῇ ơƘˀ ƭƦƙƦ˅ƣƜƤƦƠ 
ƫ˂ ʎƤƦƣƘ "ƈƢƦ˅ƫưƤƘ" ơƘƢƦ̫ƪƠƤ Ƙʚƫ˃Ƥ. 
  ƊƦˀ ƛʼ Ƨ̸Ʃ ƭƘˁƤƜƫƘƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ; b 
  ƈƦƢƢƘƮ̏ ɞƣƦƠƚƜ ƛƦơƦ̫ƪƠƤ ɏƤƟƨưƧƦƠ ƛƠƞƣƘƨƫƞơʽ- 
ƤƘƠ ƧƜƨˀ ƫƦ˅ƫƦƬ ƫƦ̫ ƟƜƦ̫ ƫ̎Ʃ ƛƬƤʻƣƜưƩ ơƘˀ ƭƦƙƜῖƪƟƘƠ 
Ƙʚƫ˂Ƥ Ʀʚơ ɎƥƠƦƤ <ʎƤ>. ʏƫƠ ƫƜ ƚʻƨῇ ɚƧƜƠƛʺƤ ɏƧƘƥ ƫƠƩ ɫƣ̸Ƥ 
ɊƧƦƟʻƤ̋, ɊƜˀ ɚơƜῖ ɚƪƫƠƤῇ ƭƦƙƦ̫ƤƫƘƠῇ ơƘˀ ʏƫƠ ɫ ƯƬƮʾ ƚƬƣƤʾ 5 
ƫƦ̫ ƪˇƣƘƫƦƩ ƧƘƨῂ ɚơƜῖƤƦƤ ɊƧʽƨƮƜƫƘƠῇ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ƧƜƭ˃ƙƞƤ- 
ƫƘƠΑ ƫʺ ƛῂ ɚƣƦˀ ƛƦơƜῖ ƧʻƤƫƘ ɚƩ ƫƘʚƫ˃Ƥ ƫƠ ƪƬƤƫƜˁƤƜƠƤῇ ơƘˀ ɫ 
ɊƨƮʾ ƫƦ̫ ƟƜƦ̫ ơƘˀ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ. 
  ƈ̸Ʃ ƛʿ; 
  ᾿Žƚˇ ƪƦƠ ɚƨ̸ ɏ ƚʽ ƣƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠ. ƜɺƧʼ ƚʻƨ ƣƦƠ, c 
ƛƜƪƣ˂Ʃ Ɲ̷̶ ʋƫ̶Ʀ̫Ƥ ʯƪƫƜ ƣʽƤƜƠƤ ʋƧƦƬƦ̫Ƥῇ Ƨ˃ƫƜƨƦƩ ɺƪƮƬ- 
ƨ˃ƫƜƨ˃Ʃ ɚƪƫƠƤῇ ɊƤʻƚơƞ ɬ ɚƧƠƟƬƣˁƘ; 
  ƈƦƢ˄ ƛƠƘƭʽƨƜƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɫ ɚƧƠƟƬƣˁƘ. 
  ƇɾƜƠ ƦʠƤ ƫ˂Ƥ ̣ŹƠƛƞƤ Ʀʚơ ɌƤ ƧƦƢƢƦ˄Ʃ ɚơƭƜ˅ƚƜƠƤῇ Ɯɺ 5 
ƣʾ ƫ̹ ɺƪƮƬƨƦƫʻƫ̶ ƛƜƪƣ̹ ɞƛƜƠ ƫƦ˄Ʃ ɚơƜῖƪƜ ɺ˃ƤƫƘƩ; 
  ż̎ƢƘ ƛʿ. 
  ᾿ŽƧƠƟƬƣˁ˻ ɎƨƘ ƫƠƤˀ ƘʚƫƦ˅Ʃῇ ʫƩ ɞƦƠơƜῇ ƛƜῖῇ ƜɾƧƜƨ ƫ̹ 
ƣƜƚˁƪƫ̶ ƛƜƪƣ̹ ƛƜῖῇ ơƘˀ Ʀʚơ ɊƤʻƚơ̋. 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ. 10 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ɚƧƠƟƬƣˁƘƠ Ƙʠ ƧƦƢƢƘˁ ƜɺƪƠƤ; 
  ƅƘˁ. 
  Ƌ̏ ƣƜƚˁƪƫ̋ ɎƨƘ ɚƧƠƟƬƣˁ˻ ƫ̸Ƥ ɚƧƠƟƬƣƠ̸Ƥ ƛƜῖ d 
ƘʚƫƦ˅Ʃῇ ƜɾƧƜƨ ƣʽƢƢƜƠ ƫ̹ ƣƜƚˁƪƫ̶ ƛƜƪƣ̹ ơƘƫʽƮƜƠƤ. 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 207 ~ 
 
 403d 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: E poderá haver mais veemente desejo do que estar 
alguém convencido de que o convívio com determinada pessoa 
o deixará melhor? 
 Her.: Por Zeus, Sócrates, não há. 
 Sóc.: Por tudo isso, Hermógenes, diremos que os que estão 
lá não desejam vir para cá, nem [e] as próprias Sereias, e 
que estas, como as demais, estão detidas por algum 
encantamento, tão empolgantes, ao que parece, são os 
discursos que Hades lhes dirige. Disso fora lícito concluir 
que esse deus é um sofista acabado e grande benfeitor dos 
que se encontram ao seu lado, do mesmo modo que envia 
abundância de bens para os que estão na terra, tal é a 
cópia de tudo o de que dispõe lá embaixo. Por isso mesmo é que tem o nome de “Plutão”. Por outro lado, o fato de nada 
querer com as pessoas enquanto conservam o corpo, mas só 
[404] depois de se lhes haver de todo purificado a alma dos 
vícios e desejos corporais, não te parece digno de um 
filósofo que chegou à convicção de que pode retê-los por 
meio do anelo da virtude, ao passo que, enquanto se acham 
agravados com os impulsos e a loucura do corpo, nem o 
próprio Cronos, seu pai, conseguiria prendê-los ao seu 
lado, se os amarrasse com o que denominamos suas cadeias? 
 Her.: Perigas que estejas com a razão neste ponto, 
Sócrates. 
 Sóc.: [b] Quanto ao nome “Hades”, Hermógenes, muito longe 
de ser formado de invisível (aidous), deriva-se com mais 
segurança de eidenai, pelo fato de ele conhecer tudo o que 
é belo. Essa a razão de lhe ter o legislador dado o nome de “Hades”. 
 Her.: Muito bem. E de Deméter, Hera, Apolo, Atena, 
Efesto, Ares e dos demais deuses, que diremos? 
 Sóc.: A respeito de Deméter, parece ter sido assim 
denominada por dar-nos alimento, 
 
 
 
 
 
 
 
 
 403d 
  ƅƘˁ. 
  ̖ŽƪƫƠƤ ƦʠƤ ƫƠƩ ƣƜˁƝưƤ ɚƧƠƟƬƣˁƘ ɬ ʏƫƘƤ ƫˁƩ ƫ̶ ƪƬƤˆƤ 
ƦɾƞƫƘƠ ƛƠῂ ɚơƜῖƤƦƤ ɞƪƜƪƟƘƠ ɊƣƜˁƤưƤ ɊƤʿƨ; 5 
  Ƅʺ żˁῂ Ʀʚƛῂ ʋƧưƪƫƠƦ̫Ƥῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 
  żƠʺ ƫƘ̫ƫƘ ɎƨƘ ƭ̸ƣƜƤῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƦʚƛʽƤƘ 
ƛƜ̫ƨƦ ɚƟƜƢ̎ƪƘƠ ɊƧƜƢƟƜῖƤ ƫ̸Ƥ ɚơƜῖƟƜƤῇ Ʀʚƛʼ ƘʚƫʺƩ ƫʺƩ 
ƊƜƠƨ̎ƤƘƩῇ ɊƢƢʺ ơƘƫƘơƜơƞƢ̎ƪƟƘƠ ɚơƜˁƤƘƩ ƫƜ ơƘˀ ƫƦ˄Ʃ e 
ɎƢƢƦƬƩ ƧʻƤƫƘƩΑ Ʀʟƫư ơƘƢƦ˅Ʃ ƫƠƤƘƩῇ ʫƩ ɞƦƠơƜƤῇ ɚƧˁƪƫƘƫƘƠ 
Ƣ˃ƚƦƬƩ ƢʽƚƜƠƤ ʋ ̣ŹƠƛƞƩῇ ơƘˀ ɞƪƫƠƤῇ ʯƩ ƚῂ ɚơ ƫƦ̫ Ƣ˃ƚƦƬ 
ƫƦ˅ƫƦƬῇ ʋ ƟƜ˂Ʃ ƦʡƫƦƩ ƫʽƢƜƦƩ ƪƦƭƠƪƫʿƩ ƫƜ ơƘˀ ƣʽƚƘƩ ƜʚƜƨ- 
ƚʽƫƞƩ ƫ̸Ƥ ƧƘƨῂ Ƙʚƫ̹, ʏƩ ƚƜ ơƘˀ ƫƦῖƩ ɚƤƟʻƛƜ ƫƦƪƘ̫ƫƘ ɊƚƘƟʺ 5 
ɊƤˁƞƪƠƤΑ Ʀʟƫư ƧƦƢƢʺ Ƙʚƫ̹ ƫʺ ƧƜƨƠ˃ƤƫƘ ɚơƜῖ ɚƪƫƠƤῇ ơƘˀ ƫ˂Ƥ 
"ƈƢƦ˅ƫưƤƘ" ɊƧ˂ ƫƦ˅ƫƦƬ ɞƪƮƜ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ. ơƘˀ ƫ˂ Ƙʠ ƣʾ ɚƟʽ- 
ƢƜƠƤ ƪƬƤƜῖƤƘƠ ƫƦῖƩ ɊƤƟƨˇƧƦƠƩ ɞƮƦƬƪƠ ƫʺ ƪˇƣƘƫƘῇ ɊƢƢʺ ƫ˃ƫƜ 
ƪƬƚƚˁƚƤƜƪƟƘƠῇ ɚƧƜƠƛʺƤ ɫ ƯƬƮʾ ơƘƟƘƨʺ ˞ ƧʻƤƫưƤ ƫ̸Ƥ ƧƜƨˀ 404 
ƫ˂ ƪ̸ƣƘ ơƘơ̸Ƥ ơƘˀ ɚƧƠƟƬƣƠ̸Ƥῇ Ʀʚ ƭƠƢƦƪ˃ƭƦƬ ƛƦơƜῖ ƪƦƠ 
ƜʀƤƘƠ ơƘˀ Ɯʠ ɚƤƫƜƟƬƣƞƣʽƤƦƬ ʏƫƠ Ʀʟƫư ƣʼƤ ɌƤ ơƘƫʽƮƦƠ ƘʚƫƦ˄Ʃ 
ƛʿƪƘƩ ƫ̏ ƧƜƨˀ ɊƨƜƫʾƤ ɚƧƠƟƬƣˁ˻, ɞƮƦƤƫƘƩ ƛʼ ƫʾƤ ƫƦ̫ ƪˇƣƘ- 
ƫƦƩ ƧƫƦˁƞƪƠƤ ơƘˀ ƣƘƤˁƘƤ Ʀʚƛῂ ɌƤ ʋ Ƃƨ˃ƤƦƩ ƛ˅ƤƘƠƫƦ ʋ ƧƘƫʾƨ 5 
ƪƬƚơƘƫʽƮƜƠƤ Ƙʛƫ̹ ɚƤ ƫƦῖƩ ƛƜƪƣƦῖƩ ƛʿƪƘƩ ƫƦῖƩ ƘʚƫƦ̫ 
ƢƜƚƦƣʽƤƦƠƩ; 
  ƂƠƤƛƬƤƜ˅ƜƠƩ ƫˀ ƢʽƚƜƠƤῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 
  ƂƘˀ ƫ˃ ƚƜ ʎƤƦƣƘ ʋ "̣ŹƠƛƞƩῇ" ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ b 
ƧƦƢƢƦ̫ ƛƜῖ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ɊƠƛƦ̫Ʃ ɚƧưƤƦƣʻƪƟƘƠῇ ɊƢƢʺ ƧƦƢ˄ 
ƣ˾ƢƢƦƤ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ƧʻƤƫƘ ƫʺ ơƘƢʺ ƜɺƛʽƤƘƠῇ ɊƧ˂ ƫƦ˅ƫƦƬ ʛƧ˂ 
ƫƦ̫ ƤƦƣƦƟʽƫƦƬ "̣ŹƠƛƞƩ" ɚơƢʿƟƞ. 
  ŽʀƜƤΑ ƫˁ ƛʼ żʿƣƞƫƨʻ ƫƜ ơƘˀ ̣ſƨƘƤ ơƘˀ ᾿ŹƧ˃ƢƢư 5 
ơƘˀ ᾿ŹƟƞƤ˾Ƥ ơƘˀ ̣ſƭƘƠƪƫƦƤ ơƘˀ ̖Źƨƞ ơƘˀ ƫƦ˄Ʃ ɎƢƢƦƬƩ 
ƟƜƦ˅Ʃῇ Ƨ̸Ʃ ƢʽƚƦƣƜƤ; 
  żƞƣʿƫƞƨ ƣʼƤ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ơƘƫʺ ƫʾƤ ƛ˃ƪƠƤ ƫ̎Ʃ ɚƛưƛ̎Ʃ 
 
 
 PLATÃOCrátilo    
~ 208 ~ 
 
404b 
na qualidade de mãe; Hera virá de [c] amável (eratê), 
conforme se diz de Zeus, que vivia apaixonado dela. É 
possível que o legislador, como estudioso dos fenômenos celestes, tenha formado veladamente o nome de “Hera” de ar 
(aera), passando o começo para o fim. Do nome “Pherrephata” muitos se arreceiam, como também de “Apolo”, por 
inexperiência, ao que parece, da justa relação dos nomes. E porque o modificam e o têm na conta de “Pherséphone” – 
portador da morte – ficam tomados de pavor, quando o certo 
é que esse nome só [d] inculca a sabedoria da deusa. Pois 
se todas as coisas estão em movimento, o que está em 
contato com elas, e as envolve, e as acompanha, é 
sabedoria. Donde se colhe o que foi por causa da sabedoria 
com que ela apreende o que se movimenta, que com bastante 
propriedade recebeu a deusa o nome de “Pherepapha”, ou 
qualquer outro semelhante. Por isso mesmo, o sábio Hades 
vive com ela, por ser ela o que é. Porém hoje lhe alteraram o nome para “Pherrephatta”, com maior zelo da eufonia do 
que da verdade. O mesmo se [e] deu, como já disse, com 
Apolo, cujo nome infunde medo a muita gente, como se 
indicasse algo terrível. Não o observaste? 
 Her.: Sim; dizes a verdade. 
 Sóc.: E esse nome, segundo o meu modo de pensar, vai 
muito bem com o poder da divindade. 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: Vou tentar explicar-te o que me parece. Não sei de 
outro nome [405] que só por si fosse capaz de denotar as 
quatro qualidades do deus, abrangendo a todos em conjunto 
e, de algum modo, designando a técnica da música, da 
profecia, da medicina e a do arqueiro. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
404b 
ƛƠƛƦ̫ƪƘ ʫƩ ƣʿƫƞƨ "żƞƣʿƫƞƨ" ơƜơƢ̎ƪƟƘƠῇ ̣ſƨƘ ƛʼ 
ɚƨƘƫʿ ƫƠƩ, ʯƪƧƜƨ ƦʠƤ ơƘˀ ƢʽƚƜƫƘƠ ʋ žƜ˄Ʃ Ƙʚƫ̎Ʃ ɚƨƘƪƟƜˀƩ c 
ɞƮƜƠƤ. ɾƪưƩ ƛʼ ƣƜƫƜưƨƦƢƦƚ̸Ƥ ʋ ƤƦƣƦƟʽƫƞƩ ƫ˂Ƥ ɊʽƨƘ 
"̣ſƨƘƤ" ʪƤ˃ƣƘƪƜƤ ɚƧƠơƨƬƧƫ˃ƣƜƤƦƩῇ ƟƜˀƩ ƫʾƤ ɊƨƮʾƤ ɚƧˀ 
ƫƜƢƜƬƫʿƤΑ ƚƤƦˁƞƩ ƛῂ ɎƤῇ Ɯɺ ƧƦƢƢʻơƠƩ ƢʽƚƦƠƩ ƫ˂ ƫ̎Ʃ ̣ſƨƘƩ 
ʎƤƦƣƘ. "ƍƜƨƨʽƭƘƫƫƘ" ƛʽΑ ƧƦƢƢƦˀ ƣʼƤ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ƭƦƙƦ̫ƤƫƘƠ 5 
ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ơƘˀ ƫ˂Ƥ "᾿ŹƧ˃ƢƢưῇ" ʛƧ˂ ɊƧƜƠƨˁƘƩῇ ʫƩ ɞƦƠơƜƤῇ 
ʊƤƦƣʻƫưƤ ʊƨƟ˃ƫƞƫƦƩ. ơƘˀ ƚʺƨ ƣƜƫƘƙʻƢƢƦƤƫƜƩ ƪơƦƧƦ̫ƤƫƘƠ 
ƫʾƤ "ƍƜƨƪƜƭ˃ƤƞƤῇ" ơƘˀ ƛƜƠƤ˂Ƥ ƘʚƫƦῖƩ ƭƘˁƤƜƫƘƠΑ ƫ˂ ƛʼ 
ƣƞƤ˅ƜƠ ƪƦƭʾƤ ƜʀƤƘƠ ƫʾƤ ƟƜ˃Ƥ. ɏƫƜ ƚʺƨ ƭƜƨƦƣʽƤưƤ ƫ̸Ƥ d 
ƧƨƘƚƣʻƫưƤ ƫ˂ ɚƭƘƧƫ˃ƣƜƤƦƤ ơƘˀ ɚƧƘƭ̸Ƥ ơƘˀ ƛƬƤʻƣƜƤƦƤ 
ɚƧƘơƦƢƦƬƟƜῖƤ ƪƦƭˁƘ ɌƤ Ɯɾƞ. "ƍƜƨʽƧƘƭƘ" ƦʠƤ ƛƠʺ ƫʾƤ 
ƪƦƭˁƘƤ ơƘˀ ƫʾƤ ɚƧƘƭʾƤ ƫƦ̫ ƭƜƨƦƣʽƤƦƬ ɫ ƟƜ˂Ʃ ɌƤ ʊƨƟ̸Ʃ 
ơƘƢƦῖƫƦῇ ɬ ƫƦƠƦ̫ƫ˃Ƥ ƫƠ – ƛƠ' ʏƧƜƨ ơƘˀ ƪ˅ƤƜƪƫƠƤ Ƙʚƫ̏ ʋ 5 
̣ŹƠƛƞƩ ƪƦƭ˂Ʃ ʮƤῇ ƛƠ˃ƫƠ ƫƦƠƘ˅ƫƞ ɚƪƫˁƤ – Ƥ̫Ƥ ƛʼ Ƙʚƫ̎Ʃ 
ɚơơƢˁƤƦƬƪƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƜʚƪƫƦƣˁƘƤ ƧƜƨˀ ƧƢƜˁƦƤƦƩ ƧƦƠƦ˅ƣƜƤƦƠ 
ƫ̎Ʃ ɊƢƞƟƜˁƘƩῇ ʯƪƫƜ "ƍƜƨƨʽƭƘƫƫƘƤ" ƘʚƫʾƤ ơƘƢƜῖƤ. ƫƘʚƫ˂Ƥ 
ƛʼ ơƘˀ ƧƜƨˀ ƫ˂Ƥ ᾿ŹƧ˃ƢƢưῇ ʏƧƜƨ Ƣʽƚưῇ ƧƦƢƢƦˀ ƧƜƭ˃ƙƞƤƫƘƠ e 
ƧƜƨˀ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƫƦ̫ ƟƜƦ̫, ʯƩ ƫƠ ƛƜƠƤ˂Ƥ ƣƞƤ˅ƦƤƫƦƩΑ ɬ Ʀʚơ 
ᾔƪƟƞƪƘƠ; 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤῇ ơƘˀ ɊƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƩ. 
  Ƌ˂ ƛʽ ƚῂ ɚƪƫˁƤῇ ʫƩ ɚƣƦˀ ƛƦơƜῖῇ ơʻƢƢƠƪƫƘ ơƜˁƣƜƤƦƤ 5 
Ƨƨ˂Ʃ ƫʾƤ ƛ˅ƤƘƣƠƤ ƫƦ̫ ƟƜƦ̫. 
  ƈ̸Ʃ ƛʿ; 
  ᾿Žƚˆ ƧƜƠƨʻƪƦƣƘƠ ƭƨʻƪƘƠ ʏ ƚʽ ƣƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠΑ Ʀʚ 
ƚʺƨ ɞƪƫƠƤ ʏƫƠ ɌƤ ƣ˾ƢƢƦƤ ʎƤƦƣƘ ɯƨƣƦƪƜƤ ɝƤ ʌƤ ƫʽƫƫƘƨƪƠ 405 
ƛƬƤʻƣƜƪƠ ƫƘῖƩ ƫƦ̫ ƟƜƦ̫, ʯƪƫƜ ƧƘƪ̸Ƥ ɚƭʻƧƫƜƪƟƘƠ ơƘˀ 
ƛƞƢƦ̫Ƥ ƫƨ˃ƧƦƤ ƫƠƤʺ ƣƦƬƪƠơʿƤ ƫƜ ơƘˀ ƣƘƤƫƠơʾƤ ơƘˀ ɺƘƫƨƠơʾƤ 
ơƘˀ ƫƦƥƠơʿƤ. 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 209 ~ 
 
405a 
 Her.: Dize-me! O que me dizes a respeito desse nome é 
muito estranho. 
 Sóc.: Muito harmonioso, é o que deverias dizer, como 
convém a um deus músico. Em primeiro lugar, a purgação e 
purificações, tanto da técnica da medicina quanto da 
adivinhação, por meio de [b] drogas ou de processos 
mágicos, as fumigações, os banhos usados nessas cerimônias, 
as aspersões, tudo isso tem um único objetivo: deixar puro 
o indivíduo, tanto no corpo quanto na alma. Ou não? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: E o deus que purifica, e limpa (apoloyôn) e livra 
(apolyôn) de todos os males, não é precisamente Apolo? 
 Her.: Sem dúvida. 
 Sóc.: Logo, com referência à libertação e à limpeza dos 
males, na sua [c] qualidade de médico, com muita propriedade deverá ser denominado “Apolouôn”; com relação à 
técnica da adivinhação, à veracidade e à simplicidade - 
pois tudo é a mesma coisa – tal como os tessálios lhe 
chamam e com acerto poderíamos denominá-lo. “Aploun” é como 
todos os tessálios denominam esse deus. Por outro lado, por 
nunca errar o alvo quando atira, é dito o que sempre acerta 
(Aeiballôn). Por último, com relação à música, devemos admitir que, do mesmo modo nos vocábulos “akolouthon” e “akoitin” (companheiro de caminho e companheiro de leito) e 
em muitos outros, a letra alfa significa: muitas vezes o 
mesmo tempo. Aqui, também, indica esse nome o movimento conjunto, tanto no céu, a que damos o nome de “polous”, 
quanto na harmonia do canto, denominada sinfonia, [d] 
porque todos esses movimentos, como dizem os entendidos em 
música e astronomia, são feitos em conjunto por uma espécie 
de harmonia. É o deus que 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
405a 
  ƃʽƚƜ ƛʿ· ɎƫƦƧƦƤ ƚʻƨ ƫˁ ƣƦƠ ƢʽƚƜƠƩ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ 5 
ƜʀƤƘƠ. 
  ŽʚʻƨƣƦƪƫƦƤ ƣʼƤ ƦʠƤῇ ɏƫƜ ƣƦƬƪƠơƦ̫ ʎƤƫƦƩ ƫƦ̫ ƟƜƦ̫. 
Ƨƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ƚʺƨ ɫ ơʻƟƘƨƪƠƩ ơƘˀ Ʀɻ ơƘƟƘƨƣƦˀ ơƘˀ ơƘƫʺ ƫʾƤ 
ɺƘƫƨƠơʾƤ ơƘˀ ơƘƫʺ ƫʾƤ ƣƘƤƫƠơʾƤ ơƘˀ Ƙɻ ƫƦῖƩ ɺƘƫƨƠơƦῖƩ 
ƭƘƨƣʻơƦƠƩ ơƘˀ Ƙɻ ƫƦῖƩ ƣƘƤƫƠơƦῖƩ ƧƜƨƠƟƜƠˇƪƜƠƩ ƫƜ ơƘˀ ƫʺ b 
ƢƦƬƫƨʺ ƫʺ ɚƤ ƫƦῖƩ ƫƦƠƦ˅ƫƦƠƩ ơƘˀ Ƙɻ ƧƜƨƠƨƨʻƤƪƜƠƩῇ ƧʻƤƫƘ ɟƤ 
ƫƠ ƫƘ̫ƫƘ ƛ˅ƤƘƠƫῂ ɎƤῇ ơƘƟƘƨ˂Ƥ ƧƘƨʽƮƜƠƤ ƫ˂Ƥ ɎƤƟƨưƧƦƤ ơƘˀ 
ơƘƫʺ ƫ˂ ƪ̸ƣƘ ơƘˀ ơƘƫʺ ƫʾƤ ƯƬƮʿƤΑ ɬ Ʀʞ; 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. 5 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ʋ ơƘƟƘˁƨưƤ ƟƜ˂Ʃ ơƘˀ ʋ ɊƧƦƢƦ˅ưƤ ƫƜ ơƘˀ 
ɊƧƦƢ˅ưƤ ƫ̸Ƥ ƫƦƠƦ˅ƫưƤ ơƘơ̸Ƥ ƦʡƫƦƩ ɌƤ Ɯɾƞ; 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. 
  ƂƘƫʺ ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ ƫʺƩ ɊƧƦƢ˅ƪƜƠƩ ƫƜ ơƘˀ ɊƧƦƢƦ˅ƪƜƠƩῇ 
ʫƩ ɺƘƫƨ˂Ʃ ʬƤ ƫ̸Ƥ ƫƦƠƦ˅ƫưƤῇ "᾿ŹƧƦƢƦ˅ưƤ" ɌƤ ʊƨƟ̸Ʃ c 
ơƘƢƦῖƫƦΑ ơƘƫʺ ƛʼ ƫʾƤ ƣƘƤƫƠơʾƤ ơƘˀ ƫ˂ ɊƢƞƟʽƩ ƫƜ ơƘˀ ƫ˂ 
ɋƧƢƦ̫Ƥ – ƫƘʚƫ˂Ƥ ƚʻƨ ɚƪƫƠƤ – ʯƪƧƜƨ ƦʠƤ Ʀɻ ƀƜƫƫƘƢƦˀ 
ơƘƢƦ̫ƪƠƤ Ƙʚƫ˃Ƥῇ ʊƨƟ˃ƫƘƫῂ ɌƤ ơƘƢƦῖƫƦΑ "̖ŹƧƢƦƬƤ" ƚʻƨ 
ƭƘƪƠ ƧʻƤƫƜƩ ƀƜƫƫƘƢƦˀ ƫƦ̫ƫƦƤ ƫ˂Ƥ ƟƜ˃Ƥ. ƛƠʺ ƛʼ ƫ˂ ɊƜˀ 5 
ƙƦƢ̸Ƥ ɚƚơƨƘƫʾƩ ƜʀƤƘƠ ƫƦƥƠơ̏ "᾿ŹƜƠƙʻƢƢưƤ" ɚƪƫˁƤ. ơƘƫʺ 
ƛʼ ƫʾƤ ƣƦƬƪƠơʾƤ ƛƜῖ ʛƧƦƢƘƙƜῖƤ, ʯƪƧƜƨ ƫ˂Ƥ "Ɋơ˃ƢƦƬƟ˃Ƥ" ƫƜ 
ơƘˀ ƫʾƤ "ɎơƦƠƫƠƤ", ʏƫƠ ƫ˂ ɎƢƭƘ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ƧƦƢƢƘƮƦ̫ ƫ˂ 
ʋƣƦ̫ῇ ơƘˀ ɚƤƫƘ̫ƟƘ ƫʾƤ ʋƣƦ̫ Ƨ˃ƢƞƪƠƤ ơƘˀ ƧƜƨˀ ƫ˂Ƥ 
ƦʚƨƘƤ˃Ƥῇ ƦʝƩ ƛʾ "Ƨ˃ƢƦƬƩ" ơƘƢƦ̫ƪƠƤῇ ơƘˀ ƧƜƨˀ ƫʾƤ ɚƤ ƫ̏ 10 
ᾠƛ̏ ɋƨƣƦƤˁƘƤῇ ɭ ƛʾ ƪƬƣƭưƤˁƘ ơƘƢƜῖƫƘƠῇ ʏƫƠ ƫƘ̫ƫƘ ƧʻƤƫƘῇ d 
ʯƩ ƭƘƪƠƤ Ʀɻ ơƦƣƯƦˀ ƧƜƨˀ ƣƦƬƪƠơʾƤ ơƘˀ ɊƪƫƨƦƤƦƣˁƘƤῇ 
ɋƨƣƦƤˁ˻ ƫƠƤˀ ƧƦƢƜῖ ɏƣƘ ƧʻƤƫƘΑ ɚƧƠƪƫƘƫƜῖ ƛʼ ƦʡƫƦƩ ʋ ƟƜ˂Ʃ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 210 ~ 
 
405d 
preside à harmonia e faz que tudo se mova conjuntamente 
(homopolôn), tanto entre os deuses quanto entre os homens. 
E assim como de homokeleuthon e homokoitin (que andam juntos e que juntos se deitam) fizemos “akolouthon” e “akoitin”, trocando “homo” por “a”, do mesmo modo demos o nome de “Apollo” ao deus que acompanha alguém, inserindo um 
segundo l para evitar [e] homonímia com um termo funesto, 
como se dá ainda hoje com os escrúpulos de certas pessoas 
que não apreenderam devidamente o significado próprio do 
nome e têm medo de que indique destruição, quando, em 
verdade, conforme disse há pouco, refere-se unicamente às 
atribuições do deus: [406] simplicidade, sempre acertar no 
alvo, purificador e companheiro. Quanto aos nomes das “Musas” e da música em geral, ao que parece, vem de 
môsthai, perquirir, denominação derivada da pesquisa e do 
amor da sabedoria. Leto refere-se à doçura da deusa, por 
estar ela sempre disposta (ethelêmôn) a atender aos pedidos 
que lhe dirigem. Mas é possível que o certo seja como lhe 
chamam os estrangeiros, pois muitos lhe dão o nome de “Lethô”. Parece, assim, que do seu caráter desprovido de 
rudeza, porém brando e delicado (leion êthous) é que foi denominada “Lethô”. [b] “Ártemis” parece significar íntegra(artemês) e modesta, por seu amor à virgindade. Contudo, 
subsiste a possibilidade de que quisesse indicar quem assim 
a denominou que ela era conhecedora da virtude (aretês 
histora), ou talvez mesmo por odiar a união dos sexos. Por 
uma dessas razões, ou por todas elas reunidas, foi a deusa 
assim denominada por quem lhe instituiu o nome. 
 Her.: E “Dioniso” e “Aphrodite”? 
 Sóc.: Grande pergunta, filho de Hipônico, formulaste. Há 
duas maneiras de interpretar esses nomes, uma séria e [c] 
outra jocosa. A respeito da séria, informa-te com outra 
pessoa; 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
405d 
ƫ̏ ɋƨƣƦƤˁ˻ ʋƣƦƧƦƢ̸Ƥ Ƙʚƫʺ ƧʻƤƫƘ ơƘˀ ơƘƫʺ ƟƜƦ˄Ʃ ơƘˀ 
ơƘƫῂ ɊƤƟƨˇƧƦƬƩΑ ʯƪƧƜƨ ƦʠƤ ƫ˂Ƥ ʋƣƦơʽƢƜƬƟƦƤ ơƘˀ ʋƣ˃ơƦƠ- 5 
ƫƠƤ "Ɋơ˃ƢƦƬƟƦƤ" ơƘˀ "ɎơƦƠƫƠƤ" ɚơƘƢʽƪƘƣƜƤῇ ƣƜƫƘƙƘƢ˃ƤƫƜƩ 
ɊƤƫˀ ƫƦ̫ "ʋƣƦ-" "Ɋ-ῇ" Ʀʟƫư ơƘˀ "᾿ŹƧ˃ƢƢưƤƘ" ɚơƘƢʽƪƘƣƜƤ 
ʍƩ ɰƤ "῾ƇƣƦƧƦƢ̸Ƥῇ" ɟƫƜƨƦƤ ƢʻƙƛƘ ɚƣƙƘƢ˃ƤƫƜƩῇ ʏƫƠ e 
ʋƣˇƤƬƣƦƤ ɚƚˁƚƤƜƫƦ ƫ̹ ƮƘƢƜƧ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠ. ʏƧƜƨ ơƘˀ Ƥ̫Ƥ 
ʛƧƦƧƫƜ˅ƦƤƫʽƩ ƫƠƤƜƩ ƛƠʺ ƫ˂ ƣʾ ʊƨƟ̸Ʃ ƪơƦƧƜῖƪƟƘƠ ƫʾƤ 
ƛ˅ƤƘƣƠƤ ƫƦ̫ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ ƭƦƙƦ̫ƤƫƘƠ Ƙʚƫ˂ ʫƩ ƪƞƣƘῖƤƦƤ 
ƭƟƦƨʻƤ ƫƠƤƘΑ ƫ˂ ƛʼ, ʯƪƧƜƨ ɎƨƫƠ ɚƢʽƚƜƫƦῇ ƧƘƪ̸Ƥ ɚƭƘƧƫ˃- 406 
ƣƜƤƦƤ ơƜῖƫƘƠ ƫ̸Ƥ ƫƦ̫ ƟƜƦ̫ ƛƬƤʻƣƜưƤῇ ɋƧƢƦ̫, ɊƜˀ ƙʻƢ- 
ƢƦƤƫƦƩῇ ɊƧƦƢƦ˅ƦƤƫƦƩῇ ʋƣƦƧƦƢƦ̫ƤƫƦƩ. ƫʺƩ ƛʼ 
"ƄƦ˅ƪƘƩ" ƫƜ ơƘˀ ʏƢưƩ ƫʾƤ ƣƦƬƪƠơʾƤ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ƣ̸ƪƟƘƠῇ ʫƩ 
ɞƦƠơƜƤῇ ơƘˀ ƫ̎Ʃ ƝƞƫʿƪƜˇƩ ƫƜ ơƘˀ ƭƠƢƦƪƦƭˁƘƩ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ 5 
ƫƦ̫ƫƦ ɚƧưƤ˃ƣƘƪƜƤ. ƃƞƫˆ ƛʼ ɊƧ˂ ƫ̎Ʃ Ƨƨ˻˃ƫƞƫƦƩ ƫ̎Ʃ ƟƜƦ̫, 
ơƘƫʺ ƫ˂ ɚƟƜƢʿƣƦƤƘ ƜʀƤƘƠ ʱƤ ɎƤ ƫƠƩ ƛʽƞƫƘƠ. ɾƪưƩ ƛʼ ʫƩ Ʀɻ 
ƥʽƤƦƠ ơƘƢƦ̫ƪƠƤ – ƧƦƢƢƦˀ ƚʺƨ "ƃƞƟˆ" ơƘƢƦ̫ƪƠƤ – ɞƦƠơƜƤ 
ƦʠƤ Ƨƨ˂Ʃ ƫ˂ ƣʾ ƫƨƘƮ˄ ƫƦ̫ ɮƟƦƬƩ ɊƢƢῂ ɯƣƜƨ˃Ƥ ƫƜ ơƘˀ ƢƜῖƦƤ 
"ƃƞƟˆ" ơƜơƢ̎ƪƟƘƠ ʛƧ˂ ƫ̸Ƥ ƫƦ̫ƫƦ ơƘƢƦ˅ƤƫưƤ. "̖ŹƨƫƜ- b 
ƣƠƩ" ƛʼ <ƛƠʺ> ƫ˂ ɊƨƫƜƣʼƩ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ơƘˀ ƫ˂ ơ˃ƪƣƠƦƤῇ ƛƠʺ 
ƫʾƤ ƫ̎Ʃ ƧƘƨƟƜƤˁƘƩ ɚƧƠƟƬƣˁƘƤ· ɾƪưƩ ƛʼ ɊƨƜƫ̎Ʃ ɿƪƫƦƨƘ ƫʾƤ 
ƟƜ˂Ƥ ɚơʻƢƜƪƜƤ ʋ ơƘƢʽƪƘƩῇ ƫʻƮƘ ƛῂ ɌƤ ơƘˀ ʫƩ ƫ˂Ƥ ɎƨƦƫƦƤ 
ƣƠƪƞƪʻƪƞƩ ƫ˂Ƥ ɊƤƛƨ˂Ʃ ɚƤ ƚƬƤƘƠơˁ· ɬ ƛƠʺ ƫƦ˅ƫưƤ ƫƠ ɬ ƛƠʺ 5 
ƧʻƤƫƘ ƫƘ̫ƫƘ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƫƦ̫ƫƦ ʋ ƫƠƟʽƣƜƤƦƩ ɞƟƜƫƦ ƫ̏ ƟƜ̹. 
  Ƌˁ ƛʼ ʋ "żƠ˃ƤƬƪ˃Ʃ" ƫƜ ơƘˀ ɫ "᾿ŹƭƨƦƛˁƫƞ"; 
  ƄƜƚʻƢƘῇ ʰ ƧƘῖ ῾ƁƧƧƦƤˁơƦƬῇ ɚƨưƫ˿Ʃ. ɊƢƢʺ ɞƪƫƠ ƚʺƨ 
ơƘˀ ƪƧƦƬƛƘˁưƩ ƜɺƨƞƣʽƤƦƩ ʋ ƫƨ˃ƧƦƩ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƫƦ˅ƫƦƠƩ 
ƫƦῖƩ ƟƜƦῖƩ ơƘˀ ƧƘƠƛƠơ̸Ʃ. ƫ˂Ƥ ƣʼƤ ƦʠƤ ƪƧƦƬƛƘῖƦƤ ɎƢƢƦƬƩ c 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 211 ~ 
 
406c 
mas sobre a jocosa, nada me impede de manifestar-me; os 
próprios deuses são brincalhões. Dioniso é o que dá vinho, chamado por brincadeira “Didoinysos”. O próprio vinho, 
porque faz crer à maioria dos bebedores que lhes empresta 
inteligência, o que aliás, não é verdade, foi com muito acerto denominado “oionous”. Quanto a Afrodite, não haverá 
necessidade de contradizer Hesíodo; [d] concordemos com 
ele, quando nos diz que a deusa recebeu o nome de “Afrodite” por haver nascido da espuma (aphrou). 
 Her.: Como Ateniense, Sócrates, não deves deixar em 
esquecimento Atena, Hefesto e Ares. 
 Sóc.: Não ficaria bem. 
 Her.: Não, de fato. 
 Sóc.: Com respeito ao segundo nome da deusa, não é de 
difícil interpretação. 
 Her.: Qual é? 
 Sóc.: Damos-lhe também o nome de “Palas”. 
 Her.: Como não? 
 Sóc.: Se admitirmos que esse nome lhe foi dado por causa 
da dança das armas, [e] estaremos no caminho certo, segundo 
penso. À ação de elevar-se alguém, ou de elevar alguma 
coisa na direção da terra para o céu, e de conservá-la nas 
mãos é que damos o [407] nome de “brandir” (pallein e 
pallesthai), para executar a dança. 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: O nome “Palas” vem daí. 
 Her.: Muito bem. E com relação ao outro nome? 
 Sóc.: Atena? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: Esse, caro amigo, é mais difícil. Parece que os 
antigos tinham uma concepção de Atena igual à dos modernos 
[b] estudiosos de Homero. A maioria destes afirma, na sua 
interpretação do poeta, que Atena representava para este o 
próprio pensamento e a inteligência, querendo parecer que o 
autor do nome pensava a mesma coisa 
 
 
 
 
 
 
 
406c 
ƫƠƤʺƩ ɚƨˇƫƘῇ ƫ˂Ƥ ƛʼ ƧƘƠƛƠơ˂Ƥ ƦʚƛʼƤ ơưƢ˅ƜƠ ƛƠƜƢƟƜῖƤΑ ƭƠƢƦ- 
ƧƘˁƪƣƦƤƜƩ ƚʺƨ ơƘˀ Ʀɻ ƟƜƦˁ. ʏ ƫƜ ƚʺƨ żƠ˃ƤƬƪƦƩ Ɯɾƞ ɌƤ ʋ 
ƛƠƛƦ˄Ʃ ƫ˂Ƥ ƦʀƤƦƤ "żƠƛƦˁƤƬƪƦƩ" ɚƤ ƧƘƠƛƠ˿ ơƘƢƦ˅ƣƜƤƦƩῇ 
ƦʀƤƦƩ ƛῂῇ ʏƫƠ ƦɾƜƪƟƘƠ ƤƦ̫Ƥ ɞƮƜƠƤ ƧƦƠƜῖ ƫ̸Ƥ ƧƠƤ˃ƤƫưƤ ƫƦ˄Ʃ 5 
ƧƦƢƢƦ˄Ʃ Ʀʚơ ɞƮƦƤƫƘƩῇ "Ʀɺ˃ƤƦƬƩ" ƛƠơƘƠ˃ƫƘƫῂ ɌƤ ơƘƢƦῖƫƦ. 
ƧƜƨˀ ƛʼ ᾿ŹƭƨƦƛˁƫƞƩ Ʀʚơ ɎƥƠƦƤ ῾ſƪƠ˃ƛ̶ ɊƤƫƠƢʽƚƜƠƤῇ ɊƢƢʺ 
ƪƬƚƮưƨƜῖƤ ʏƫƠ ƛƠʺ ƫʾƤ <ɚơ> ƫƦ̫ ɊƭƨƦ̫ ƚʽƤƜƪƠƤ "᾿ŹƭƨƦ- d 
ƛˁƫƞ" ɚơƢʿƟƞ. 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʾƤ Ʀʚƛῂ ᾿ŹƟƞƤ˾Ʃ ᾿ŹƟƞƤƘῖ˃Ʃ ƚῂ ʮƤῇ ʰ 
ƊˇơƨƘƫƜƩ, ɚƧƠƢʿƪ̋ῇ Ʀʚƛῂ ῾ſƭƘˁƪƫƦƬ ƫƜ ơƘˀ ̖ŹƨƜưƩ. 
  Ƈʚƛʼ Ɯɺơ˃Ʃ ƚƜ. 5 
  Ƈʚ ƚʻƨ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƫ˂ ƣʼƤ ɟƫƜƨƦƤ ʎƤƦƣƘ Ƙʚƫ̎Ʃ Ʀʚ ƮƘƢƜƧ˂Ƥ 
ƜɺƧƜῖƤ ƛƠῂ ʍ ơƜῖƫƘƠ. 
  Ƌ˂ ƧƦῖƦƤ; 
  "ƈƘƢƢʻƛƘ" ƧƦƬ ƘʚƫʾƤ ơƘƢƦ̫ƣƜƤ. 10 
  ƈ̸Ʃ ƚʺƨ Ʀʞ; 
  ƋƦ̫ƫƦ ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ ɊƧ˂ ƫ̎Ʃ ɚƤ ƫƦῖƩ ʏƧƢƦƠƩ ʊƨƮʿƪƜưƩ 
ɫƚƦ˅ƣƜƤƦƠ ƫƜƟ̎ƤƘƠ ʊƨƟ̸Ʃ ɎƤῇ ʫƩ ɚƚˮƣƘƠῇ ɫƚƦˁƣƜƟƘΑ ƫ˂ e 
ƚʻƨ ƧƦƬ ɬ Ƙʛƫ˂Ƥ ɮ ƫƠ ɎƢƢƦ ƣƜƫƜưƨˁƝƜƠƤ ɬ ɊƧ˂ ƫ̎Ʃ ƚ̎Ʃ ɬ ɚƤ 
ƫƘῖƩ ƮƜƨƪˀƤ "ƧʻƢƢƜƠƤ" ƫƜ ơƘˀ "ƧʻƢƢƜƪƟƘƠ" ơƘˀ ʊƨƮƜῖƤ ơƘˀ 407 
ʊƨƮƜῖƪƟƘƠ ơƘƢƦ̫ƣƜƤ. 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. 
  "ƈƘƢƢʻƛƘ" ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ ƫƘ˅ƫ̋. 
  ƂƘˀ ʊƨƟ̸Ʃ ƚƜ. ɊƢƢʺ ƛʾ ƫ˂ ɟƫƜƨƦƤ Ƨ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ; 5 
  Ƌ˂ ƫ̎Ʃ ᾿ŹƟƞƤ˾Ʃ; 
  ƅƘˁ. 
  ƋƦ̫ƫƦ ɚƣƙƨƠƟʽƪƫƜƨƦƤῇ ʰ ƭˁƢƜ. ɚƦˁơƘƪƠ ƛʾ ơƘˀ Ʀɻ 
ƧƘƢƘƠƦˀ ƫʾƤ ᾿ŹƟƞƤ˾Ƥ ƤƦƣˁƝƜƠƤ ʯƪƧƜƨ Ʀɻ Ƥ̫Ƥ ƧƜƨˀ ̣ƇƣƞƨƦƤ 
ƛƜƠƤƦˁ. ơƘˀ ƚʺƨ ƫƦ˅ƫưƤ Ʀɻ ƧƦƢƢƦˀ ɚƥƞƚƦ˅ƣƜƤƦƠ ƫ˂Ƥ ƧƦƠƞƫʿƤ b 
ƭƘƪƠ ƫʾƤ ᾿ŹƟƞƤ˾Ƥ Ƙʚƫ˂Ƥ ƤƦ̫Ƥ ƫƜ ơƘˀ ƛƠʻƤƦƠƘƤ ƧƜƧƦƠƞơʽƤƘƠῇ 
ơƘˀ ʋ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƧƦƠ̸Ƥ ɞƦƠơƜ ƫƦƠƦ̫ƫ˃Ƥ ƫƠ ƧƜƨˀ Ƙʚƫ̎Ʃ 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 212 ~ 
 
407b 
a esse respeito, exprimindo-se, até, por maneira mais 
elevada, como denominá-la inteligência de deus (theou noêsin), de forma que ela vem a ser “ha theonoa”, com 
simples alteração dialética do alfa por êta, a perda do 
iota e do sigma. Contudo, é possível que não seja essa a 
razão de ser denominada “Theonoên”, mas pelo fato de 
conhecer ela as coisas divinas melhor que os outros deuses. 
Porém nada impede que ele tenha querido identificar a deusa 
com a inteligência moral, razão de lhe ter dado o nome de “Ethonoên”, que ele mesmo, ou alguém depois dele, na [c] convicção de o deixar mais bonito, modificou para “Atena”. 
 Her.: E Hefesto, como o explicas? 
 Sóc.: Referes-te a “phaeos hístora”, o generoso senhor da 
luz? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Não é evidente para todos que o nome é “Phaistos”, 
com acréscimo inicial da letra êta? 
 Her.: É possível, a menos que não te ocorra outra 
explicação, como tenho quase certeza. 
 Sóc.: Para que isso não se dê, pergunta-me logo a 
respeito de Ares. 
 Her.: Pergunto. 
 Sóc.: [d] Pois bem, caso queira, “Ares” vem de masculino 
(árren) e corajoso (andreion), ou então de seu caráter 
áspero e inflexível, a que se dá a denominação de “arraton”, derivação muito adequada ao deus da guerra. 
 Her.: É muito certo. 
 Sóc.: Mas, pelos deuses, deixemos os deuses, pois tenho 
medo de falar deles. Sobre tudo o mais que quiseres podes 
interrogar-me, para que “vejas como são excelentes” “os cavalos” de Eutífron. 
 Her.: [e] É o que farei: antes, porém, desejo perguntar-
te a respeito de Hermes, por haver dito Crátilo que eu não 
sou Hermógenes. Investiguemos, portanto, o verdadeiro significado do nome “Hermes”, para ver se ele tinha razão 
no que disse. 
 
 
 
 
 
 
407b 
ƛƠƘƤƦƜῖƪƟƘƠῇ ɞƫƠ ƛʼ ƣƜƠƝ˃ƤưƩ ƢʽƚưƤ ƟƜƦ̫ Ƥ˃ƞƪƠƤ ʫƪƧƜƨƜˀ 
ƢʽƚƜƠ ʏƫƠ "ɋ ƟƜƦƤ˃Ƙ" ɚƪƫˀƤ Ƙʟƫƞῇ ƫ̹ ɎƢƭƘ ƥƜƤƠơ̸Ʃ ɊƤƫˀ ƫƦ̫ 5 
ɰƫƘ ƮƨƞƪʻƣƜƤƦƩ ơƘˀ ƫ˂ ɺ̸ƫƘ ơƘˀ ƫ˂ ƪῖƚƣƘ ɊƭƜƢˇƤ. ɾƪưƩ ƛʼ 
Ʀʚƛʼ ƫƘ˅ƫ̋, ɊƢƢῂ ʫƩ ƫʺ ƟƜῖƘ ƤƦƦ˅ƪƞƩ Ƙʚƫ̎Ʃ ƛƠƘƭƜƨ˃ƤƫưƩ ƫ̸Ƥ 
ɎƢƢưƤ "ƀƜƦƤ˃ƞƤ" ɚơʻƢƜƪƜƤ. ƦʚƛʼƤ ƛʼ ɊƧʽƮƜƠ ơƘˀ ƫʾƤ ɚƤ ƫ̹ 
ɮƟƜƠ Ƥ˃ƞƪƠƤ ʫƩ ƦʠƪƘƤ ƫʾƤ ƟƜ˂Ƥ ƫƘ˅ƫƞƤ "᾿ſƟƦƤ˃ƞƤ" ƣʼƤ 
ƙƦ˅ƢƜƪƟƘƠ ƧƨƦƪƜƠƧƜῖƤΑ ƧƘƨƘƚƘƚˆƤ ƛʼ ɬ Ƙʚƫ˂Ʃ ɮ ƫƠƤƜƩ c 
ʟƪƫƜƨƦƤ ɚƧˀ ƫ˂ ơʻƢƢƠƦƤ ʫƩ ᾤƦƤƫƦῇ "᾿ŹƟƞƤʻƘƤ" ɚơʻƢƜƪƘƤ. 
  Ƌˁ ƛʼ ƛʾ ƫ˂Ƥ ̣ſƭƘƠƪƫƦƤῇ Ƨ̏ ƢʽƚƜƠƩ; 
  ̗ſ ƫ˂Ƥ ƚƜƤƤƘῖƦƤ ƫ˂Ƥ "ƭʻƜƦƩ ɿƪƫƦƨƘ"ɚƨưƫ˿Ʃ; 
  ̖ŽƦƠơƘ. 5 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƦʡƫƦƩ ƣʼƤ ƧƘƤƫˀ ƛ̎ƢƦƩ "ƍƘῖƪƫƦƩ" ʮƤῇ ƫ˂ 
ɰƫƘ ƧƨƦƪƜƢơƬƪʻƣƜƤƦƩ; 
  ƂƠƤƛƬƤƜ˅ƜƠῇ ɚʺƤ ƣʿ Ƨ̌ ƪƦƠῇ ʫƩ ɞƦƠơƜƤῇ ɞƫƠ ɎƢƢ̋ 
ƛ˃ƥ̋. 
  ᾿ŹƢƢ' ɿƤƘ ƣʾ ƛ˃ƥ̋ῇ ƫ˂Ƥ ̖Źƨƞ ɚƨˇƫƘ. 10 
  ᾿Žƨưƫ̸. 
  ƇʚơƦ̫Ƥῇ Ɯɺ ƣʼƤ ƙƦ˅ƢƜƠῇ ơƘƫʺ ƫ˂ ɎƨƨƜƤ ƫƜ ơƘˀ ơƘƫʺ d 
ƫ˂ ɊƤƛƨƜῖƦƤ "̖ŹƨƞƩ" ɌƤ ƜɾƞΑ Ɯɺ ƛῂ Ƙʠ ơƘƫʺ ƫ˂ ƪơƢƞƨ˃Ƥ ƫƜ 
ơƘˀ ɊƣƜƫʻƪƫƨƦƭƦƤῇ ʍ ƛʾ "ɎƨƨƘƫƦƤ" ơƘƢƜῖƫƘƠῇ ơƘˀ ƫƘ˅ƫ̋ ɌƤ 
ƧƘƤƫƘƮ̏ ƧƦƢƜƣƠơ̹ ƟƜ̹ ƧƨʽƧƦƠ "̖Źƨƞ" ơƘƢƜῖƪƟƘƠ. 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. 5 
  ᾿Žơ ƣʼƤ ƦʠƤ ƫ̸Ƥ ƟƜ̸Ƥ Ƨƨ˂Ʃ ƟƜ̸Ƥ ɊƧƘƢƢƘƚ̸ƣƜƤῇ ʫƩ 
ɚƚˆ ƛʽƛƦƠơƘ ƧƜƨˀ Ƙʚƫ̸Ƥ ƛƠƘƢʽƚƜƪƟƘƠΑ ƧƜƨˀ ƛʼ ɎƢƢưƤ 
ʱƤƫƠƤưƤ ƙƦ˅ƢƜƠ Ƨƨ˃ƙƘƢƢʽ ƣƦƠῇ "ʎƭƨƘ ɾƛƞƘƠ ƦʁƦƠ" ŽʚƟ˅- 
ƭƨƦƤƦƩ "ɿƧƧƦƠ." 
  ᾿ŹƢƢʺ ƧƦƠʿƪư ƫƘ̫ƫƘῇ ɞƫƠ ƚƜ ɝƤ ɚƨ˃ƣƜƤ˃Ʃ ƪƜ ƧƜƨˀ e 
῾ŽƨƣƦ̫, ɚƧƜƠƛʿ ƣƜ ơƘˀ Ʀʞ ƭƞƪƠƤ ƂƨƘƫ˅ƢƦƩ ῾ŽƨƣƦƚʽƤƞ 
ƜʀƤƘƠ. ƧƜƠƨˇƣƜƟƘ ƦʠƤ ƫ˂Ƥ "῾Žƨƣ̎Ƥ" ƪơʽƯƘƪƟƘƠ ƫˁ ơƘˀ ƤƦƜῖ 
ƫ˂ ʎƤƦƣƘῇ ɿƤƘ ơƘˀ Ɯɺƛ̸ƣƜƤ Ɯɺ ƫˀ ʏƛƜ ƢʽƚƜƠ. 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 213 ~ 
 
407e 
 Sóc.: De todo jeito, quer parecer-me que o nome “Hermes” 
se relaciona com discurso: é intérprete, mensageiro, e 
também trapaceiro, fértil em [408] discursos e comerciante 
labioso, qualidades essas que assentam exclusivamente no poder da palavra. Ora, como dissemos antes, “falar” 
(eirein) é fazer uso do discurso, além de haver uma 
expressão muito empregada por Homero (emêsato) que 
significa “inventar”. Da reunião dessas duas expressões – 
falar e inventar – formou o legislador o nome do deus, como 
se nos advertisse expressamente: 
“homens, o deus que [b] inventou o discurso deve ser 
chamado, com toda a justiça, Eiremês”. Mas hoje, segundo 
penso, embelezamos-lhe o nome, e lhe chamamos “Hermes”. 
[Íris, também, parece provir do mesmo vocábulo, eirein, por 
ser ela mensageira.] 
 Her.: Por Zeus, parece que Crátilo tem mesmo razão de 
dizer que não me chamo Hermógenes, pois sou jejuno em 
matéria de discursos. 
 Sóc.: Quanto a Pan, camarada, filho de Hermes, é fácil 
compreender que é de natureza híbrida. 
 Her.: [c] Como assim? 
 Sóc.: Como sabes, o discurso indica (sêmainei) todas as 
coisas (pan), e circula e se movimenta sem parar, além de 
ser de natureza híbrida, verdadeira e falsa ao mesmo tempo. 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Logo, o que nele há de verdadeiro é macio e divino, 
e reside no alto com os deuses; por outro lado, o que há de 
falso mora em baixo com a multidão dos homens, e é áspero 
como o bode da tragédia, pois, em verdade, o maior número 
das fábulas e das mentiras se encontra justamente no 
domínio da tragédia. 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: É justo, portanto, que seja denominado [d] “Pan 
aipolos” o que tudo (pan) exprime e é o movimentador 
constante (aei polôn) das coisas, o filho híbrido de 
Hermes, macio em cima e áspero e hircino, ou trágico, em 
sua porção inferior. É evidente 
 
 
 
 
 
407e 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʾƤ ƫƦ̫ƫ˃ ƚƜ ɞƦƠơƜ ƧƜƨˀ Ƣ˃ƚƦƤ ƫƠ ƜʀƤƘƠ, ʋ 5 
"῾Žƨƣ̎Ʃ"· ơƘˀ ƫ˂ ɛƨƣƞƤʽƘ ƜʀƤƘƠ ơƘˀ ƫ˂ ɎƚƚƜƢƦƤ ơƘˀ ƫ˂ 
ơƢƦƧƠơ˃Ƥ ƫƜ ơƘˀ ƫ˂ ɊƧƘƫƞƢ˂Ƥ ɚƤ Ƣ˃ƚƦƠƩ ơƘˀ ƫ˂ ɊƚƦƨƘƪƫƠ- 408 
ơ˃Ƥῇ ƧƜƨˀ Ƣ˃ƚƦƬ ƛ˅ƤƘƣˁƤ ɚƪƫƠƤ Ƨ˾ƪƘ Ƙʟƫƞ ɫ ƧƨƘƚƣƘƫƜˁƘΑ 
ʏƧƜƨ ƦʠƤ ơƘˀ ɚƤ ƫƦῖƩ Ƨƨ˃ƪƟƜƤ ɚƢʽƚƦƣƜƤῇ ƫ˂ "ƜɾƨƜƠƤ" Ƣ˃ƚƦƬ 
ƮƨƜˁƘ ɚƪƫˁῇ ƫ˂ ƛʽῇ ƦʁƦƤ ơƘˀ ̣ƇƣƞƨƦƩ ƧƦƢƢƘƮƦ̫ ƢʽƚƜƠῇ 
"ɚƣʿƪƘƫ˃" ƭƞƪƠƤῇ ƫƦ̫ƫƦ ƛʼ ƣƞƮƘƤʿƪƘƪƟƘˁ ɚƪƫƠƤ. ɚƥ ɊƣƭƦ- 5 
ƫʽƨưƤ ƦʠƤ ƫƦ˅ƫưƤ ƫ˂Ƥ ƫ˂ ƢʽƚƜƠƤ ƫƜ ơƘˀ ƫ˂Ƥ Ƣ˃ƚƦƤ ƣƞƪʻ- 
ƣƜƤƦƤ ƫƦ̫ƫƦƤ ƫ˂Ƥ ƟƜ˂Ƥ ʫƪƧƜƨƜˀ ɚƧƠƫʻƫƫƜƠ ɫƣῖƤ ʋ ƤƦƣƦƟʽƫƞƩΑ 
"̗Ɛ ɎƤƟƨưƧƦƠῇ ʍƩ ƫ˂ ƜɾƨƜƠƤ ɚƣʿƪƘƫƦῇ ƛƠơƘˁưƩ ɌƤ b 
ơƘƢƦῖƫƦ ʛƧ˂ ʛƣ̸Ƥ ŽɺƨʽƣƞƩ"Α Ƥ̫Ƥ ƛʼ ɫƣƜῖƩῇ ʫƩ Ʀɺ˃ƣƜƟƘῇ 
ơƘƢƢưƧˁƝƦƤƫƜƩ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ "῾Žƨƣ̎Ƥ" ơƘƢƦ̫ƣƜƤ. 
  ƅʾ ƫ˂Ƥ żˁƘῇ Ɯʠ ɎƨƘ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ƂƨƘƫ˅ƢƦƩ ƢʽƚƜƠƤ 
ƫ˂ ɚƣʼ ƣʾ ƜʀƤƘƠ ῾ŽƨƣƦƚʽƤƞΑ ƦʞơƦƬƤ ƜʚƣʿƮƘƤ˃Ʃ ƚʽ ƜɺƣƠ 5 
Ƣ˃ƚƦƬ. 
  ƂƘˀ ƫ˃ ƚƜ ƫ˂Ƥ ƈ˾ƤƘ ƫƦ̫ ῾ŽƨƣƦ̫ ƜʀƤƘƠ ʛ˂Ƥ ƛƠƭƬ̎ 
ɞƮƜƠ ƫ˂ Ɯɺơ˃Ʃῇ ʰ ɛƫƘῖƨƜ. 
 ƈ̸Ʃ ƛʿ; c 
  ƇʀƪƟƘ ʏƫƠ ʋ Ƣ˃ƚƦƩ ƫ˂ Ƨ˾Ƥ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ơƘˀ ơƬơƢƜῖ ơƘˀ 
ƧƦƢƜῖ ɊƜˁῇ ơƘˀ ɞƪƫƠ ƛƠƧƢƦ̫Ʃῇ ɊƢƞƟʿƩ ƫƜ ơƘˀ ƯƜƬƛʿƩ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƫ˂ ƣʼƤ ɊƢƞƟʼƩ ƘʚƫƦ̫ ƢƜῖƦƤ ơƘˀ ƟƜῖƦƤ ơƘˀ 5 
ɎƤư ƦɺơƦ̫Ƥ ɚƤ ƫƦῖƩ ƟƜƦῖƩῇ ƫ˂ ƛʼ ƯƜ̫ƛƦƩ ơʻƫư ɚƤ ƫƦῖƩ 
ƧƦƢƢƦῖƩ ƫ̸Ƥ ɊƤƟƨˇƧưƤ ơƘˀ ƫƨƘƮ˄ ơƘˀ ƫƨƘƚƠơ˃ƤΑ ɚƤƫƘ̫ƟƘ 
ƚʺƨ ƧƢƜῖƪƫƦƠ Ʀɻ ƣ̫ƟƦˁ ƫƜ ơƘˀ ƫʺ ƯƜ˅ƛƞ ɚƪƫˁƤῇ ƧƜƨˀ ƫ˂Ƥ 
ƫƨƘƚƠơ˂Ƥ ƙˁƦƤ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 10 
  ᾿ƇƨƟ̸Ʃ Ɏƨῂ <ɌƤ> ʋ Ƨ˾Ƥ ƣƞƤ˅ưƤ ơƘˀ ɊƜˀ ƧƦƢ̸Ƥ 
"ƈʺƤ ƘɺƧ˃ƢƦƩ" Ɯɾƞῇ ƛƠƭƬʾƩ ῾ŽƨƣƦ̫ ʛ˃Ʃῇ ƫʺ ƣʼƤ ɎƤưƟƜƤ d 
ƢƜῖƦƩῇ ƫʺ ƛʼ ơʻƫưƟƜƤ ƫƨƘƮ˄Ʃ ơƘˀ ƫƨƘƚƦƜƠƛʿƩ. ơƘˀ ɞƪƫƠƤ ɮƫƦƠ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 214 ~ 
 
408d 
que Pan é discurso ou irmão de discurso, a ser, de fato, 
filho de Hermes, pois é muito natural que haja parecença 
entre irmãos. Mas, como disse há pouco, meu caro, deixemos 
de lado os deuses. 
 Her.: Sim, Sócrates, essa espécie de deuses, se assim o 
queres. Porém, que te impede de discorrer a respeito de 
deuses como o sol, a lua, os astros, a terra, o éter, o ar, 
o fogo, a água, as estações [e] e o ano? 
 Sóc.: É muito o que postulas. Não obstante, se isso te 
apraz, farei o que pedes. 
 Her.: Sim, apraz-me muito. 
 Sóc.: Por onde queres começar? Principiemos pelo sol, 
como fizeste agora mesmo; está bem? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Sua origem se nos tornará mais evidente, se 
considerarmos a forma [409] dórica, pois “halios” é como os 
Dórios lhe chamam. E dão-lhe esse nome porque ele reúne 
(halizein) os homens num mesmo lugar quando nasce, ou então 
porque gira incessantemente (aei heilein) em torno da 
terra, ou, ainda, porque no seu curso matiza de cores 
variegadas tudo o que nasce da terra, pois matizar e 
variegar (aiolein) se equivalem. 
 Her.: E a “lua”? 
 Sóc.: Eis um nome sumamente incômodo para Anaxágoras. 
 Her.: Por que motivo? 
 Sóc.: Pois parece indicar que antigamente já se 
acreditava no que ele asseverou [b] nos nossos dias, que a 
lua recebe do sol a luz. 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: “Selas” não diz o mesmo que “luz”? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: A luz em torno da lua é sempre nova (neon) e sempre 
velha (henon), 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
408d 
Ƣ˃ƚƦƩ ɬ Ƣ˃ƚƦƬ ɊƛƜƢƭ˂Ʃ ʋ ƈʻƤῇ ƜɾƧƜƨ ῾ŽƨƣƦ̫ ʛ˃Ʃ ɚƪƫƠƤΑ 
ɊƛƜƢƭ̹ ƛʼ ɚƦƠơʽƤƘƠ ɊƛƜƢƭ˂Ƥ ƦʚƛʼƤ ƟƘƬƣƘƪƫ˃Ƥ. ɊƢƢῂ ʏƧƜƨ 
ɚƚˆ ɞƢƜƚƦƤῇ ʰ ƣƘơʻƨƠƜῇ ɊƧƘƢƢƘƚ̸ƣƜƤ ɚơ ƫ̸Ƥ ƟƜ̸Ƥ. 5 
  Ƌ̸Ƥ ƚƜ ƫƦƠƦ˅ƫưƤῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ Ɯɺ ƙƦ˅ƢƜƠ. ƧƜƨˀ 
ƫ̸Ƥ ƫƦƠ̸ƤƛƜ ƛʼ ƫˁ ƪƜ ơưƢ˅ƜƠ ƛƠƜƢƟƜῖƤῇ ƦʁƦƤ ɫƢˁƦƬ ƫƜ ơƘˀ 
ƪƜƢʿƤƞƩ ơƘˀ ɎƪƫƨưƤ ơƘˀ ƚ̎Ʃ ơƘˀ ƘɺƟʽƨƦƩ ơƘˀ ɊʽƨƦƩ ơƘˀ 
ƧƬƨ˂Ʃ ơƘˀ ʟƛƘƫƦƩ ơƘˀ ʫƨ̸Ƥ ơƘˀ ɚƤƠƘƬƫƦ̫; e 
  ƊƬƮƤʺ ƣʽƤ ƣƦƠ ƧƨƦƪƫʻƫƫƜƠƩῇ ʏƣưƩ ƛʽῇ ƜɾƧƜƨ ƪƦƠ 
ơƜƮƘƨƠƪƣʽƤƦƤ ɞƪƫƘƠῇ ɚƟʽƢư. 
  ƂƘˀ ƣʾƤ ƮƘƨƠ̏. 
  Ƌˁ ƛʾ ƦʠƤ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƙƦ˅ƢƜƠ; ɬ ʯƪƧƜƨ ƜʀƧƜƩ ƫ˂Ƥ ɯƢƠƦƤ 5 
ƛƠʽƢƟưƣƜƤ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ̖ŽƦƠơƜ ƫƦˁƤƬƤ ơƘƫʻƛƞƢƦƤ ƚƜƤ˃ƣƜƤƦƤ ɌƤ ƣ˾ƢƢƦƤ Ɯɺ 
ƫ̹ żưƨƠơ̹ ƫƠƩ ʊƤ˃ƣƘƫƠ Ʈƨ̹ƫƦ – "ɏƢƠƦƤ" ƚʺƨ ơƘƢƦ̫ƪƠƤ Ʀɻ 409 
żưƨƠ̎Ʃ – "ɏƢƠƦƩ" ƦʠƤ Ɯɾƞ ƣʼƤ ɌƤ ơƘƫʺ ƫ˂ ɋƢˁƝƜƠƤ ƜɺƩ 
ƫƘʚƫ˂Ƥ ƫƦ˄Ʃ ɊƤƟƨˇƧƦƬƩ ɚƧƜƠƛʺƤ ɊƤƘƫƜˁƢ̋ῇ Ɯɾƞ ƛῂ ɌƤ ơƘˀ ƫ̹ 
ƧƜƨˀ ƫʾƤ ƚ̎Ƥ ɊƜˀ ƜɻƢƜῖƤ ɺˇƤῇ ɚƦˁơƦƠ ƛῂ ɌƤ ơƘˀ ʏƫƠ ƧƦƠơˁƢƢƜƠ 
ɺˆƤ ƫʺ ƚƠƚƤ˃ƣƜƤƘ ɚơ ƫ̎Ʃ ƚ̎ƩΑ ƫ˂ ƛʼ ƧƦƠơˁƢƢƜƠƤ ơƘˀ ƘɺƦƢƜῖƤ 5 
ƫƘʚƫ˃Ƥ. 
  Ƌˁ ƛʼ ɫ "ƪƜƢʿƤƞ"; 
  ƋƦ̫ƫƦ ƛʼ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƫ˂Ƥ ᾿ŹƤƘƥƘƚ˃ƨƘƤ 
ƧƠʽƝƜƠƤ. 
  Ƌˁ ƛʿ; 10 
  ̖ŽƦƠơƜ ƛƞƢƦ̫ƤƫƠ ƧƘƢƘƠ˃ƫƜƨƦƤ ʍ ɚơƜῖƤƦƩ ƤƜưƪƫˀ 
ɞƢƜƚƜƤῇ ʏƫƠ ɫ ƪƜƢʿƤƞ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ɫƢˁƦƬ ɞƮƜƠ ƫ˂ ƭ̸Ʃ. b 
  ƈ̸Ʃ ƛʿ; 
  Ƌ˂ ƣʽƤ ƧƦƬ "ƪʽƢƘƩ" ơƘˀ ƫ˂ "ƭ̸Ʃ" ƫƘʚƫ˃Ƥ. 
  ƅƘˁ. 
  ƅʽƦƤ ƛʽ ƧƦƬ ơƘˀ ɟƤƦƤ ɊƜˁ ɚƪƫƠ ƧƜƨˀ ƫʾƤ ƪƜƢʿƤƞƤ 5 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 215 ~ 
 
409b 
se falam verdade os discípulos de Anaxágoras. Girando 
incessantemente o sol à sua volta, projeta sempre luz nova 
sobre ela; velha é a luz do mês antecedente. 
 Her.: É assim mesmo. 
 Sóc.:Muita gente lhe dá o nome de “Selaenoneoaeia”. 
 Her.: Precisamente. 
 Sóc.: Como, porém, seu brilho é sempre novo [c] e velho, 
com maior propriedade deveríamos denominá-la “Selanaian”. 
 Her.: É um nome ditirâmbico, Sócrates. E do mês, e dos 
astros, que me dizes? 
 Sóc.: “Mês” vem de meiousthai, o que sofre diminuição. Com mais rigor deveria ser “meiês”. Os “astros” parece que foram assim denominados por causa do brilho, “astrapê”, e 
este, por isso mesmo que faz virar os olhos (ta ôpa 
anastréphei), deveria ser “anastropê”, porém foi embelezado para “astrapê”. 
 Her.: E com relação ao fogo e à água? 
 Sóc.: [d] Quanto ao “fogo”, sinto-me em dificuldades. Ou 
a musa de Eutífron me abandonou, ou se trata de um vocábulo 
extremamente difícil. Atenta no recurso de que sempre lanço 
mão, quando me vejo em apuros. 
 Her.: Qual é? 
 Sóc.: Vou dizer-te. Responde-me apenas ao seguinte: 
saberás explicar-me por que o fogo tem esse nome? 
 Her.: Eu não, por Zeus! 
 Sóc.: Examina, então, o que imagino a esse respeito. 
Tenho para mim que [e] os Helenos, principalmente os que 
moram entre os bárbaros, receberam destes muitos nomes. 
 Her.: E daí? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
409b 
ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ƭ̸Ʃῇ ƜɾƧƜƨ ɊƢƞƟ̎ Ʀɻ ᾿ŹƤƘƥƘƚ˃ƨƜƠƦƠ ƢʽƚƦƬƪƠƤΑ 
ơ˅ơƢ̶ ƚʻƨ ƧƦƬ ɊƜˀ ƘʚƫʾƤ ƧƜƨƠƠˆƤ ƤʽƦƤ ɊƜˀ ɚƧƠƙʻƢƢƜƠῇ ɟƤƦƤ 
ƛʼ ʛƧʻƨƮƜƠ ƫ˂ ƫƦ̫ ƧƨƦƫʽƨƦƬ ƣƞƤ˃Ʃ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  "ƊƜƢƘƤƘˁƘƤ" ƛʽ ƚƜ ơƘƢƦ̫ƪƠƤ ƘʚƫʾƤ ƧƦƢƢƦˁ. 10 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ̣ƇƫƠ ƛʼ ƪʽƢƘƩ ƤʽƦƤ ơƘˀ ɟƤƦƤ ɞƮƜƠ ɊƜˁ, 
"ƊƜƢƘƜƤƦƤƜƦʻƜƠƘ" ƣʼƤ ƛƠơƘƠ˃ƫƘƫῂ ɌƤ ơƘƢƦῖƫƦῇ ƪƬƚơƜơƨƦƫƞ- c 
ƣʽƤƦƤ ƛʼ "ƊƜƢƘƤƘˁƘ" ơʽơƢƞƫƘƠ. 
  żƠƟƬƨƘƣƙ̸ƛʽƩ ƚƜ ƫƦ̫ƫƦ ƫƦʞƤƦƣƘῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 
ɊƢƢʺ ƫ˂Ƥ ƣ̎ƤƘ ơƘˀ ƫʺ ɎƪƫƨƘ Ƨ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ; 
  ῾Ƈ ƣʼƤ "ƣƜˀƩ" ɊƧ˂ ƫƦ̫ ƣƜƠƦ̫ƪƟƘƠ Ɯɾƞ ɌƤ "ƣƜˁƞƩ" 5 
ʊƨƟ̸Ʃ ơƜơƢƞƣʽƤƦƩῇ ƫʺ ƛῂ "ɎƪƫƨƘ" ɞƦƠơƜ ƫ̎Ʃ ɊƪƫƨƘƧ̎Ʃ 
ɚƧưƤƬƣˁƘƤ ɞƮƜƠƤ. ɫ ƛʼ "ɊƪƫƨƘƧʿ," ʏƫƠ ƫʺ ʰƧƘ ɊƤƘƪƫƨʽ- 
ƭƜƠῇ "ɊƤƘƪƫƨưƧʾ" ɌƤ Ɯɾƞῇ Ƥ̫Ƥ ƛʼ "ɊƪƫƨƘƧʾ" ơƘƢƢưƧƠ- 
ƪƟƜῖƪƘ ơʽơƢƞƫƘƠ. 
  Ƌˁ ƛʼ ƫ˂ Ƨ̫ƨ ơƘˀ ƫ˂ ʟƛưƨ; 10 
  Ƌ˂ "Ƨ̫ƨ" ɊƧƦƨ̸Α ơƘˀ ơƠƤƛƬƤƜ˅ƜƠ ɮƫƦƠ ɫ ƫƦ̫ d 
ŽʚƟ˅ƭƨƦƤ˃Ʃ ƣƜ ƣƦ̫ƪƘ ɚƧƠƢƜƢƦƠƧʽƤƘƠῇ ɬ ƫƦ̫ƫ˃ ƫƠ ƧƘƚƮʻ- 
ƢƜƧƦƤ ƜʀƤƘƠ. ƪơʽƯƘƠ ƦʠƤ ɭƤ Ɯɺƪʻƚư ƣƞƮƘƤʾƤ ɚƧˀ ƧʻƤƫƘ ƫʺ 
ƫƦƠƘ̫ƫƘ ɍ ɌƤ ɊƧƦƨ̸. 
  ƋˁƤƘ ƛʿ; 5 
  ᾿Žƚˇ ƪƦƠ ɚƨ̸. ɊƧ˃ơƨƠƤƘƠ ƚʻƨ ƣƦƠΑ ɞƮƦƠƩ ɌƤ ƜɺƧƜῖƤ 
Ƨ̫ƨ ơƘƫʺ ƫˁƤƘ ƫƨ˃ƧƦƤ ơƘƢƜῖƫƘƠ; 
  Ƅʺ żˁῂ Ʀʚơ ɞƚưƚƜ. 
  ƊơʽƯƘƠ ƛʾ ʍ ɚƚˆ ʛƧƦƧƫƜ˅ư ƧƜƨˀ ƘʚƫƦ̫. ɚƤƤƦ̸ ƚʺƨ 
ʏƫƠ ƧƦƢƢʺ Ʀɻ ̣ŽƢƢƞƤƜƩ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ɎƢƢưƩ ƫƜ ơƘˀ Ʀɻ ʛƧ˂ ƫƦῖƩ e 
ƙƘƨƙʻƨƦƠƩ ƦɺơƦ̫ƤƫƜƩ ƧƘƨʺ ƫ̸Ƥ ƙƘƨƙʻƨưƤ ƜɺƢʿƭƘƪƠƤ. 
  Ƌˁ ƦʠƤ ƛʿ; 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 216 ~ 
 
409e 
 Sóc.: Bem sabes que se alguém tentasse demonstrar pela 
língua helênica a boa formação desses vocábulos, em vez de 
apelar para a língua de origem, ver-se-ia em sérias 
dificuldades. 
 Her.: É natural. 
 Sóc.: [410] Considera, então, se a palavra “fogo” (pyr) 
não é de origem bárbara. Não é fácil pô-la em relação com a 
língua helênica, além de ser um fato que os Frígios 
empregavam esse mesmo termo, com ligeira modificação. Iguais considerações valem para “água” (hydôr), “cão” 
(kynas) e muitos outros. 
 Her.: É certo. 
 Sóc.: É preciso, portanto, não fazer-lhes violência, pois 
de outro modo alguma coisa poderia ser dita a seu respeito. 
Por essa razão deixo de lado o [b] fogo e a água. Quanto ao ar, Hermógenes, ou foi denominado “aêr” porque levanta 
(airei) da terra as coisas, ou porque com seu movimento produz o vento? Os poetas dão ao vento o nome de “aêtas”. 
Os que empregam essa expressão talvez queiram dizer “curso de ar” (aêtorroun), em vez de curso de vento 
(pneumatorroun). E como esse movimento pode ser indicado por ambos os termos, empregam “aêr”. Quanto a éter, eis o 
que conjeturo: porque corre sem pausa em torno do ar (aei 
thei peri ton aera rhéon), é chamado “éter” com toda a 
propriedade. O significado de terra (gê) tornar-se-á mais 
evidente se [c] recorrermos à forma “terra” (gaian), pois 
terra quer dizer precisamente mãe (gennêteira) conforme o refere Homero; “gegaasin” indica a mesma coisa que 
gegennêsthai. Muito bem. Que vem depois disso? 
 Her.: As estações, Sócrates, e as duas designações de 
ano: eniautos e etos. 
 Sóc.: O vocábulo estações (hôrai) deve ser pronunciado à 
maneira da Ática, caso queiras rastrear-lhe o significado. 
São denominadas hôrai porque dividem o inverno e o verão, 
os ventos e os frutos da terra; e porque separam, são chamadas “hôrai”. [d] Quanto aos vocábulos eniautos e etos, 
há grande probabilidade de significarem a mesma coisa. O 
que traz à luz alternamente tudo o que nasce e se forma, 
 
 
 
 
 409e Žɾ ƫƠƩ ƝƞƫƦῖ ƫƘ̫ƫƘ ơƘƫʺ ƫʾƤ ῾ŽƢƢƞƤƠơʾƤ ƭưƤʾƤ ʫƩ 
Ɯɺơ˃ƫưƩ ơƜῖƫƘƠῇ ɊƢƢʺ ƣʾ ơƘƫῂ ɚơƜˁƤƞƤ ɚƥ ɱƩ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ 5 
ƫƬƚƮʻƤƜƠ ʎƤῇ ƦʀƪƟƘ ʏƫƠ ɊƧƦƨƦῖ ɎƤ. 
  Žɺơ˃ƫưƩ ƚƜ. 
  ̣ƇƨƘ ƫƦˁƤƬƤ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƫ˂ "Ƨ̫ƨ" ƣʿ ƫƠ 410 
ƙƘƨƙƘƨƠơ˂Ƥ ˞. ƫƦ̫ƫƦ ƚʺƨ ƦʞƫƜ ̪˼ƛƠƦƤ ƧƨƦƪʻƯƘƠ ɚƪƫˀƤ 
῾ŽƢƢƞƤƠơ̏ ƭưƤ̏ῇ ƭƘƤƜƨƦˁ ƫῂ ƜɺƪˀƤ ƦʟƫưƩ Ƙʚƫ˂ ơƘƢƦ̫ƤƫƜƩ 
ƍƨ˅ƚƜƩ ƪƣƠơƨ˃Ƥ ƫƠ ƧƘƨƘơƢˁƤƦƤƫƜƩΑ ơƘˀ ƫ˃ ƚƜ "ʟƛưƨ" ơƘˀ 
ƫʺƩ "ơ˅ƤƘƩ" ơƘˀ ɎƢƢƘ ƧƦƢƢʻ. 5 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. 
  Ƈʚ ƫƦˁƤƬƤ ƛƜῖ ƫƘ̫ƫƘ ƧƨƦƪƙƠʻƝƜƪƟƘƠῇ ɚƧƜˀ ɞƮƦƠ ƚῂ ɎƤ 
ƫƠƩ ƜɺƧƜῖƤ ƧƜƨˀ Ƙʚƫ̸Ƥ. ƫ˂ ƣʼƤ ƦʠƤ Ƨ̫ƨ ơƘˀ ƫ˂ ʟƛưƨ ƫƘ˅ƫ̋ 
ɊƧưƟƦ̫ƣƘƠΑ ʋ ƛʼ ƛʾ Ɋʾƨ ɐƨʻ ƚƜῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ʏƫƠ ƘɾƨƜƠ b 
ƫʺ ɊƧ˂ ƫ̎Ʃ ƚ̎Ʃῇ "Ɋʾƨ" ơʽơƢƞƫƘƠ; ɬ ʏƫƠ ɊƜˀ ̪Ɯῖ; ɬ ʏƫƠ 
ƧƤƜ̫ƣƘ ɚƥ ƘʚƫƦ̫ ƚˁƚƤƜƫƘƠ ̪ʽƦƤƫƦƩ; Ʀɻ ƚʺƨ ƧƦƠƞƫƘˁ ƧƦƬ ƫʺ 
ƧƤƜ˅ƣƘƫƘ "ɊʿƫƘƩ" ơƘƢƦ̫ƪƠƤΑ ɾƪưƩ ƦʠƤ ƢʽƚƜƠῇ ʯƪƧƜƨ ɌƤ Ɯɺ 
ƜɾƧƦƠ ƧƤƜƬƣƘƫ˃ƨƨƦƬƤῇ "Ɋƞƫ˃ƨƨƦƬƤ". ƫ˂Ƥ ƛʼ ƘɺƟʽƨƘ ƫ̏ƛʽ 5 
Ƨ̋ ʛƧƦƢƘƣƙʻƤư· ʏƫƠ ɊƜˀ ƟƜῖ ƧƜƨˀ ƫ˂Ƥ ɊʽƨƘ ̪ʽưƤ 
"ɊƜƠƟƜʾƨ" ƛƠơƘˁưƩ ɌƤ ơƘƢƦῖƫƦ. ƚ̎ ƛʼ ƣ˾ƢƢƦƤ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ʍ 
ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ ɚʻƤ ƫƠƩ "ƚƘῖƘƤ" ʊƤƦƣʻƪ̋Α ƚƘῖƘ ƚʺƨ ƚƜƤƤʿƫƜƠƨƘ c 
ɌƤ Ɯɾƞ ʊƨƟ̸Ʃ ơƜơƢƞƣʽƤƞῇ ʯƩ ƭƞƪƠƤ ̣ƇƣƞƨƦƩΑ ƫ˂ ƚʺƨ 
"ƚƜƚʻƘƪƠƤ" ƚƜƚƜƤƤ̎ƪƟƘƠ ƢʽƚƜƠ. ƜʀƜƤΑ ƫˁ ƦʠƤ ɫƣῖƤ ɰƤ ƫ˂ ƣƜƫʺ 
ƫƦ̫ƫƦ; 
  ̤ƐƨƘƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ơƘˀ ɚƤƠƘƬƫ˂Ʃ ơƘˀ ɞƫƦƩ. 5 
  Źɻ ƣʼƤ ƛʾ ʱƨƘƠ ᾿ŹƫƫƠơƠƪƫˀ ʫƩ ƫ˂ ƧƘƢƘƠ˂Ƥ ̪ƞƫʽƦƤῇ 
ƜɾƧƜƨ ƙƦ˅ƢƜƠ ƫ˂ Ɯɺơ˂Ʃ ƜɺƛʽƤƘƠΑ ʱƨƘƠ ƚʻƨ ƜɺƪƠ ƛƠʺ ƫ˂ ʋƨˁƝƜƠƤ 
ƮƜƠƣ̸ƤʻƩ ƫƜ ơƘˀ Ɵʽƨƞ ơƘˀ ƧƤƜ˅ƣƘƫƘ ơƘˀ ƫƦ˄Ʃ ơƘƨƧƦ˄Ʃ ƫƦ˄Ʃ 
ɚơ ƫ̎Ʃ ƚ̎ƩΑ ʋƨˁƝƦƬƪƘƠ ƛʼ ƛƠơƘˁưƩ ɌƤ "ʏƨƘƠ" ơƘƢƦῖƤƫƦ. 
ɚƤƠƘƬƫ˂Ʃ ƛʼ ơƘˀ ɞƫƦƩ ơƠƤƛƬƤƜ˅ƜƠ ɟƤ ƫƠ ƜʀƤƘƠ. ƫ˂ ƚʺƨ ƫʺ d 
ƭƬ˃ƣƜƤƘ ơƘˀ ƫʺ ƚƠƚƤ˃ƣƜƤƘ ɚƤ ƣʽƨƜƠ ɟơƘƪƫƦƤ ƧƨƦʻƚƦƤ ƜɺƩ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 217 ~ 
 
410d 
e a tudo em si mesmo passa revista, pode ser desdobrado, 
como se deu anteriormente com o nome de Zeus, que uns 
chamam Zêna e outros Dia. O mesmo se dá no presente caso: “eniauton”, por significar nele mesmo (en heautôi), e “etos”, porque passa revista (etazei). A sentença completa deveria ser “que em si mesmo examina” (en heauto etazon); 
mas, embora única, fica desmembrada, vindo a formar-se, de uma proposição, dois nomes, “eniauton” e “etos”, a partir 
de uma [e] sentença. 
 Her.: De fato, Sócrates, tens progredido muito. 
 Sóc.: Penso que me adiantei bastante no terreno da 
sabedoria. 
 Her.: Sem dúvida. 
 Sóc.: Daqui a pouco terás de prodigalizar-me mais 
calorosos elogios. 
 Her.: [411] Depois dessa classe de palavras, de bom grado 
ficaria sabendo a razão de ser do acerto desses belos nomes 
relativos à excelência, como: “prudência”, “inteligência”, “justiça” e os demais da mesma espécie. 
 Sóc.: Com isso, camarada, tocas num gênero de palavras 
muito para temer. Mas, uma vez que vesti a pele de leão, 
não fica bem revelar medo; o que é preciso, parece-me, é 
analisar prudência, inteligência, julgamento, ciência e os 
[b] demais belos nomes que enumeraste. 
 Her.: Decerto; de forma alguma poderemos desistir de 
semelhante propósito. 
 Sóc.: Pelo cão, parece que não foi conjetura de todo 
inútil a que fiz há pouco, a saber, que os homens de 
antigamente, quandoestabeleceram os nomes, se encontravam 
em situação idêntica à da maioria dos sábios do nosso 
tempo, os quais, à força de andar à roda para investigar a 
natureza das coisas, acabam tomados de vertigem, 
acreditando que são as próprias coisas que giram e que tudo 
[c] o mais ao redor deles é pelo mesmo teor. Não atribuem a 
culpa dessa maneira de pensar ao que se passa no seu 
íntimo, mas imaginam que decorre das próprias coisas, que 
nada é estável e permanente, e que passa, e se movimenta, e 
se encontra em permanente estado de modificação e 
 
 
 
 
410d 
ƭ̸Ʃ ơƘˀ Ƙʚƫ˂ ɚƤ Ƙʛƫ̹ ɚƥƜƫʻƝƦƤῇ ƫƦ̫ƫƦῇ ʯƪƧƜƨ ɚƤ ƫƦῖƩ 
Ƨƨ˃ƪƟƜƤ ƫ˂ ƫƦ̫ żƠ˂Ʃ ʎƤƦƣƘ ƛˁƮƘ ƛƠ̋ƨƞƣʽƤƦƤ Ʀɻ ƣʼƤ ž̎ƤƘῇ Ʀɻ 
ƛʼ żˁƘ ɚơʻƢƦƬƤῇ Ʀʟƫư ơƘˀ ɚƤƫƘ̫ƟƘ Ʀɻ ƣʼƤ "ɚƤƠƘƬƫ˃Ƥῇ" ʏƫƠ 5 
ɚƤ ɛƘƬƫ̹ῇ Ʀɻ ƛʼ "ɞƫƦƩῇ" ʏƫƠ ɚƫʻƝƜƠΑ ʋ ƛʼ ʏƢƦƩ Ƣ˃ƚƦƩ ɚƪƫˀƤ 
ƫ˂ "ɚƤ ɛƘƬƫ̹ ɚƫʻƝƦƤ" ƫƦ̫ƫƦ ƧƨƦƪƘƚƦƨƜ˅ƜƪƟƘƠ ɝƤ ʌƤ ƛˁƮƘῇ 
ʯƪƫƜ ƛ˅Ʀ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƚƜƚƦƤʽƤƘƠῇ "ɚƤƠƘƬƫ˃Ƥ" ƫƜ ơƘˀ "ɞƫƦƩῇ" ɚƥ 
ɛƤ˂Ʃ Ƣ˃ƚƦƬ. e 
  ᾿ŹƢƢʺ ƛ̎ƫƘῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƧƦƢ˄ ɚƧƠƛˁƛưƩ. 
  ƈ˃ƨƨư ɮƛƞ ƦʀƣƘƠ ƭƘˁƤƦƣƘƠ ƪƦƭˁƘƩ ɚƢƘ˅ƤƜƠƤ. 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. 
  ƋʻƮƘ ƣ˾ƢƢƦƤ ƭʿƪƜƠƩ. 5 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣƜƫʺ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ƜʀƛƦƩ ɞƚưƚƜ ɫƛʽưƩ ɌƤ 411 
ƟƜƘƪƘˁƣƞƤ ƫƘ̫ƫƘ ƫʺ ơƘƢʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƫˁƤƠ ƧƦƫʼ ʊƨƟ˃ƫƞƫƠ 
ơƜῖƫƘƠῇ ƫʺ ƧƜƨˀ ƫʾƤ ɊƨƜƫʿƤῇ ƦʁƦƤ "ƭƨ˃ƤƞƪˁƩ" ƫƜ ơƘˀ 
"ƪ˅ƤƜƪƠƩ" ơƘˀ "ƛƠơƘƠƦƪ˅Ƥƞ" ơƘˀ ƫɐƢƢƘ ƫʺ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƧʻƤƫƘ. 
  ᾿ŽƚƜˁƨƜƠƩ ƣʽƤῇ ʰ ɛƫƘῖƨƜῇ Ʀʚ ƭƘ̫ƢƦƤ ƚʽƤƦƩ ʊƤƦ- 
ƣʻƫưƤΑ ʏƣưƩ ƛʼ ɚƧƜƠƛʿƧƜƨ ƫʾƤ ƢƜƦƤƫ̎Ƥ ɚƤƛʽƛƬơƘῇ Ʀʚơ 
ɊƧƦƛƜƠƢƠƘƫʽƦƤ ɊƢƢ' ɚƧƠƪơƜƧƫʽƦƤῇ ʫƩ ɞƦƠơƜῇ ƭƨ˃ƤƞƪƠƤ ơƘˀ 
ƪ˅ƤƜƪƠƤ ơƘˀ ƚƤˇƣƞƤ ơƘˀ ɚƧƠƪƫʿƣƞƤ ơƘˀ ƫɐƢƢƘ ƛʾ ɍ ƭ̊Ʃ 
ƧʻƤƫƘ ƫƘ̫ƫƘ ƫʺ ơƘƢʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ. b 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ Ʀʚ ƛƜῖ ɫƣ˾Ʃ ƧƨƦƘƧƦƪƫ̎ƤƘƠ. 
  ƂƘˀ ƣʿƤῇ Ƥʾ ƫ˂Ƥ ơ˅ƤƘῇ ƛƦơ̸ ƚʽ ƣƦƠ Ʀʚ ơƘơ̸Ʃ 
ƣƘƤƫƜ˅ƜƪƟƘƠῇ ʍ ơƘˀ ƤƬƤƛʾ ɚƤƜƤ˃ƞƪƘῇ ʏƫƠ Ʀɻ ƧʻƤƬ ƧƘƢƘƠƦˀ 
ɎƤƟƨưƧƦƠ Ʀɻ ƫƠƟʽƣƜƤƦƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƧƘƤƫ˂Ʃ ƣ˾ƢƢƦƤῇ ʯƪƧƜƨ 5 
ơƘˀ ƫ̸Ƥ Ƥ̫Ƥ Ʀɻ ƧƦƢƢƦˀ ƫ̸Ƥ ƪƦƭ̸Ƥ ʛƧ˂ ƫƦ̫ ƧƬơƤʺ ƧƜƨƠƪƫƨʽ- 
ƭƜƪƟƘƠ ƝƞƫƦ̫ƤƫƜƩ ʏƧ̋ ɞƮƜƠ ƫʺ ʎƤƫƘ ƜɺƢƠƚƚƠ̸ƪƠƤῇ ơɎƧƜƠƫƘ 
ƘʚƫƦῖƩ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƧƜƨƠƭʽƨƜƪƟƘƠ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ơƘˀ ƧʻƤƫưƩ 
ƭʽƨƜƪƟƘƠ· ƘɺƫƠ̸ƤƫƘƠ ƛʾ Ʀʚ ƫ˂ ɞƤƛƦƤ ƫ˂ ƧƘƨʺ ƪƭˁƪƠƤ ƧʻƟƦƩ c 
ƘɾƫƠƦƤ ƜʀƤƘƠ ƫƘ˅ƫƞƩ ƫ̎Ʃ ƛ˃ƥƞƩῇ ɊƢƢʺ Ƙʚƫʺ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ 
Ʀʟƫư ƧƜƭƬơʽƤƘƠῇ ƦʚƛʼƤ Ƙʚƫ̸Ƥ ƣ˃ƤƠƣƦƤ ƜʀƤƘƠ Ʀʚƛʼ ƙʽƙƘƠƦƤῇ 
ɊƢƢʺ ̪ƜῖƤ ơƘˀ ƭʽƨƜƪƟƘƠ ơƘˀ ƣƜƪƫʺ ƜʀƤƘƠ ƧʻƪƞƩ ƭƦƨ˾Ʃ ơƘˀ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 218 ~ 
 
 411c 
eterna geração. Ao manifestar-me desse modo, tenho em vista 
todos os nomes há pouco relacionados. 
 Her.: Como assim, Sócrates? 
 Sóc.: Decerto não prestaste a devida atenção ao que foi 
dito há pouco, que sem a noção de passagem, movimento e 
geração nenhum desses nomes poderia ter sido criado. 
 Her.: De fato, não pensei nisso. 
 Sóc.: [d] Para começarmos, o primeiro nome a que nos 
referimos justifica inteiramente a idéia de que tudo se 
passa desse modo. 
 Her.: Que nome? 
 Sóc.: “Pensamento” (phronêsis), que indica, precisamente, 
percepção de movimento e de fluxo (phoras kai rhou noêsis); 
poderá também significar o que ajuda o movimento (onêsin 
phoras). De qualquer forma, é sempre indicação de 
movimento. Caso queiras, é absolutamente certo que “conhecimento” (gnômê) significa consideração e exame da 
geração (gonês nômêsin), pois “considerar” e “examinar” são a mesma coisa. Caso queiras, “pensamento” (noêsis) equivale 
a desejo de novidade (neou hesis). Ora, no domínio das 
coisas, novidade significa que elas se encontram em estado 
de permanente geração. [e] Esse anelo da alma é que o 
instituidor dos nomes desejou expressar com o termo “neoesin”. Primitivamente era assim, não “noêsis”; porém a 
letra êta tomou lugar de um duplo epsilon, “noeesin”. A palavra “temperança” (sôphrosynê) é a salvadora (sôtêria) 
da sabedoria (phronêseôs) que acabamos de examinar. [412] 
Ciência (epistêmê) está a indicar que a alma de algum valor 
acompanha (hepomenês) o movimento das coisas, sem passar na 
sua frente nem deixar-se ficar para trás. Por isso mesmo, 
deveria ser formada a expressão com o acréscimo de um 
epsilon: “hepistêmên”. Da mesma forma, “entendimento” 
(synesis), deve ser interpretado como uma espécie de 
raciocínio: quando dizemos synienai, é como se disséssemos 
compreender, pois essa expressão indica [b] que a alma “acompanha” o movimento das coisas. A palavra “sabedoria” 
(sophia) indica 
 
 
 
 
 
411c 
ƚƜƤʽƪƜưƩ ɊƜˁ. Ƣʽƚư ƛʾ ɚƤƤƦʿƪƘƩ Ƨƨ˂Ʃ ƧʻƤƫƘ ƫʺ ƤƬƤƛʾ ʊƤ˃- 5 
ƣƘƫƘ. 
  ƈ̸Ʃ ƛʾ ƫƦ̫ƫƦῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ; 
  Ƈʚ ơƘƫƜƤ˃ƞƪƘƩ ɾƪưƩ ƫʺ ɎƨƫƠ ƢƜƚ˃ƣƜƤƘ ʏƫƠ ƧƘƤƫʻ- 
ƧƘƪƠƤ ʫƩ ƭƜƨƦƣʽƤƦƠƩ ƫƜ ơƘˀ ̪ʽƦƬƪƠ ơƘˀ ƚƠƚƤƦƣʽƤƦƠƩ ƫƦῖƩ 
ƧƨʻƚƣƘƪƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ɚƧˁơƜƠƫƘƠ. 10 
  Ƈʚ ƧʻƤƬ ɚƤƜƟƬƣʿƟƞƤ. 
  ƂƘˀ ƣʾƤ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ƫƦ̫ƫƦ ʍ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƜɾƧƦƣƜƤ d 
ƧƘƤƫʻƧƘƪƠƤ ʫƩ ɚƧˀ ƫƦƠƦ˅ƫưƤ ɚƪƫˁƤ. 
  Ƌ˂ ƧƦῖƦƤ; 
  `ῦ "ƭƨ˃ƤƞƪƠƩ"Α ƭƦƨ˾Ʃ ƚʻƨ ɚƪƫƠ ơƘˀ ̪Ʀ̫ Ƥ˃ƞƪƠƩ. 
Ɯɾƞ ƛῂ ɌƤ ơƘˀ ʎƤƞƪƠƤ ʛƧƦƢƘƙƜῖƤ ƭƦƨ˾Ʃ· ɊƢƢῂ ƦʠƤ ƧƜƨˁ ƚƜ ƫ˂ 5 
ƭʽƨƜƪƟƘˁ ɚƪƫƠƤ. Ɯɺ ƛʼ ƙƦ˅ƢƜƠῇ ɫ "ƚƤˇƣƞ" ƧƘƤƫʻƧƘƪƠƤ ƛƞƢƦῖ 
ƚƦƤ̎Ʃ ƪơʽƯƠƤ ơƘˀ ƤˇƣƞƪƠƤΑ ƫ˂ ƚʺƨ "Ƥưƣ˾Ƥ" ơƘˀ ƫ˂ 
"ƪơƦƧƜῖƤ" ƫƘʚƫ˃Ƥ. Ɯɺ ƛʼ ƙƦ˅ƢƜƠῇ Ƙʚƫ˂ ɫ "Ƥ˃ƞƪƠƩ" ƫƦ̫ ƤʽƦƬ 
ɚƪƫˀƤ ɟƪƠƩῇ ƫ˂ ƛʼ ƤʽƘ ƜʀƤƘƠ ƫʺ ʎƤƫƘ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ƚƠƚƤ˃ƣƜƤƘ ɊƜˀ 
ƜʀƤƘƠΑ ƫƦ˅ƫƦƬ ƦʠƤ ɚƭˁƜƪƟƘƠ ƫʾƤ ƯƬƮʾƤ ƣƞƤ˅ƜƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ʋ e 
ƟʽƣƜƤƦƩ ƫʾƤ "ƤƜ˃ƜƪƠƤ." Ʀʚ ƚʺƨ "Ƥ˃ƞƪƠƩ" ƫ˂ ɊƨƮƘῖƦƤ ɚơƘ- 
ƢƜῖƫƦῇ ɊƢƢῂ ɊƤƫˀ ƫƦ̫ ɰƫƘ Ɯʀ ɞƛƜƠ ƢʽƚƜƠƤ ƛ˅Ʀῇ "ƤƦʽƜƪƠƤ." 
"ƪưƭƨƦƪ˅Ƥƞ" ƛʼ ƪưƫƞƨˁƘ Ʀʡ ƤƬƤƛʾ ɚƪơʽƣƣƜƟƘῇ ƭƨƦƤʿ- 
ƪƜưƩ. ơƘˀ ƣʾƤ ɯ ƚƜ ɚƧƠƪƫʿƣƞ ƣƞƤ˅ƜƠ ʫƩ ƭƜƨƦƣʽƤƦƠƩ ƫƦῖƩ 412 
ƧƨʻƚƣƘƪƠƤ ɛƧƦƣʽƤƞƩ ƫ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃ ƫ̎Ʃ ɊƥˁƘƩ Ƣ˃ƚƦƬῇ ơƘˀ 
ƦʞƫƜ ɊƧƦƢƜƠƧƦƣʽƤƞƩ ƦʞƫƜ ƧƨƦƟƜƦ˅ƪƞƩΑ ƛƠ˂ ƛʾ ɚƣƙʻƢƢƦƤƫƘƩ 
ƛƜῖ ƫ˂ Ɯʀ "ɛƧƜƱƪƫʿƣƞƤ" ƘʚƫʾƤ ʊƤƦƣʻƝƜƠƤ. "ƪ˅ƤƜƪƠƩ" ƛῂ Ƙʠ 
Ʀʟƫư ƣʼƤ ƛ˃ƥƜƠƜƤ ɌƤ ʯƪƧƜƨ ƪƬƢƢƦƚƠƪƣ˂Ʃ ƜʀƤƘƠῇ ʏƫƘƤ ƛʼ 5 
ƪƬƤƠʽƤƘƠ Ƣʽƚ̋ῇ ƫƘʚƫ˂Ƥ ƧƘƤƫʻƧƘƪƠƤ ƫ̹ ɚƧˁƪƫƘƪƟƘƠ ƪƬƣƙƘˁ- 
ƤƜƠ ƢƜƚ˃ƣƜƤƦƤΑ ƪƬƣƧƦƨƜ˅ƜƪƟƘƠ ƚʺƨ ƢʽƚƜƠ ƫʾƤ ƯƬƮʾƤ ƫƦῖƩ 
ƧƨʻƚƣƘƪƠ ƫ˂ "ƪƬƤƠʽƤƘƠ." ɊƢƢʺ ƣʾƤ ɯ ƚƜ "ƪƦƭˁƘ" ƭƦƨ˾Ʃ b 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 219 ~ 
 
412b 
contato com o movimento das coisas; é expressão por demais 
obscura e de origem estrangeira. Contudo, devemos lembrar-
nos que os poetas sempre que desejam indicar o começo de um movimento rápido empregam a expressão “arrojar-se” 
(esythê). Entre os Lacedemônios houve um indivíduo célebre chamado “Sous”, pois desse modo é que os Lacedemônios 
designavam o movimento rápido. O contato com o movimento 
significa sophia, na pressuposição de que todas as coisas 
se movem. [c] Quanto à palavra “bem” (agathon) é aplicada a 
tudo o que na natureza é admirável (agastô), pois, embora 
as coisas se movimentem, umas o fazem depressa e outras com 
lentidão. Nem todas, portanto, são boas, mas apenas as 
velozes. A essa técnica admirável (agastô) é que se dá o nome de “tagathon”. 
 “Justiça” (dikaiosynê) é fácil de explicar, porque se 
refere à compreensão do justo (dikaiou synesei). “Justo” 
(dikaion) é mais difícil. Até certo ponto parece haver 
acordo entre [d] as pessoas; porém logo começa a 
divergência. Os que admitem que tudo está em movimento 
imaginam que o conjunto do universo não faz outra coisa 
senão passar, e que através do conjunto percorre um 
princípio gerador de tudo o que nasce, elemento rapidíssimo 
e sutil. Nem lhe seria possível atravessar o todo, se não 
fosse bastante sutil, para que nada o detivesse, sobre ser 
tão rápido que passa pelas coisas como se elas fossem 
imóveis. E como tudo governa esse elemento à sua [e] 
passagem (diaion), foi com muita propriedade denominado “dikaion”, com o acréscimo de um kappa eufônico. Até esse 
ponto, como dissemos há pouco, a 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
412b 
ɚƭʻƧƫƜƪƟƘƠ ƪƞƣƘˁƤƜƠ. ƪơƦƫưƛʽƪƫƜƨƦƤ ƛʼ ƫƦ̫ƫƦ ơƘˀ ƥƜƤƠ- 
ơˇƫƜƨƦƤΑ ɊƢƢʺ ƛƜῖ ɚơ ƫ̸Ƥ ƧƦƠƞƫ̸Ƥ ɊƤƘƣƠƣƤ̌ƪơƜƪƟƘƠ ʏƫƠ 
ƧƦƢƢƘƮƦ̫ ƢʽƚƦƬƪƠƤ ƧƜƨˀ ʏƫƦƬ ɌƤ ƫ˅ƮưƪƠƤ ƫ̸Ƥ ɊƨƮƦƣʽƤưƤ 
ƫƘƮ˄ ƧƨƦƱʽƤƘƠ "ɚƪ˅Ɵƞ" ƭƘƪˁƤ. ƃƘơưƤƠơ̹ ƛʼ ɊƤƛƨˀ ƫ̸Ƥ 5 
ƜʚƛƦơˁƣưƤ ơƘˀ ʎƤƦƣƘ ɰƤ "ƊƦ̫Ʃ"Α ƫʾƤ ƚʺƨ ƫƘƮƜῖƘƤʋƨƣʾƤ Ʀɻ 
ƃƘơƜƛƘƠƣ˃ƤƠƦƠ ƫƦ̫ƫƦ ơƘƢƦ̫ƪƠƤ. ƫƘ˅ƫƞƩ ƦʠƤ ƫ̎Ʃ ƭƦƨ˾Ʃ 
ɚƧƘƭʾƤ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ɫ ƪƦƭˁƘῇ ʫƩ ƭƜƨƦƣʽƤưƤ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤ. ơƘˀ 
ƣʾƤ ƫ˃ ƚƜ "ɊƚƘƟ˃Ƥῇ" ƫƦ̫ƫƦ ƫ̎Ʃ ƭ˅ƪƜưƩ ƧʻƪƞƩ ƫ̹ c 
ɊƚƘƪƫ̹ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ɚƧƠơƜῖƪƟƘƠ. ɚƧƜƠƛʾ ƚʺƨ 
ƧƦƨƜ˅ƜƫƘƠ ƫʺ ʎƤƫƘῇ ɞƤƠ ƣʼƤ Ɏƨῂ ƘʚƫƦῖƩ ƫʻƮƦƩῇ ɞƤƠ ƛʼ 
ƙƨƘƛƬƫʿƩ. ɞƪƫƠƤ ƦʠƤ Ʀʚ Ƨ˾Ƥ ƫ˂ ƫƘƮ˄ ɊƢƢʺ ƫˀ ƘʚƫƦ̫ 
ɊƚƘƪƫ˃Ƥ. ƫƦ̫ ƟƦƦ̫ ƛʾ ƫ̹ ɊƚƘƪƫ̹ Ƙʟƫƞ ɫ ɚƧưƤƬƣˁƘ 5 
ɚƪƫˁƤῇ "ƫɊƚƘƟ˃Ƥ." 
 "żƠơƘƠƦƪ˅Ƥƞ" ƛʽ, ʏƫƠ ƣʼƤ ɚƧˀ ƫ̏ ƫƦ̫ ƛƠơƘˁƦƬ ƪƬƤʽƪƜƠ 
ƫƦ̫ƫƦ ơƜῖƫƘƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘῇ ̪˼ƛƠƦƤ ƪƬƣƙƘƢƜῖƤΑ Ƙʚƫ˂ ƛʼ ƫ˂ 
"ƛˁơƘƠƦƤ" ƮƘƢƜƧ˃Ƥ. ơƘˀ ƚʺƨ ƛʾ ơƘˀ ɞƦƠơƜ ƣʽƮƨƠ ƣʽƤ ƫƦƬ 
ʋƣƦƢƦƚƜῖƪƟƘƠ ƧƘƨʺ ƧƦƢƢ̸Ƥῇ ɞƧƜƠƫƘ ƛʼ ɊƣƭƠƪƙƞƫƜῖƪƟƘƠ. d 
ʏƪƦƠ ƚʺƨ ɫƚƦ̫ƤƫƘƠ ƫ˂ Ƨ˾Ƥ ƜʀƤƘƠ ɚƤ ƧƦƨƜˁ˻ῇ ƫ˂ ƣʼƤ ƧƦƢ˄ 
ƘʚƫƦ̫ ʛƧƦƢƘƣƙʻƤƦƬƪƠƤ ƫƦƠƦ̫ƫ˃Ƥ ƫƠ ƜʀƤƘƠ ƦʁƦƤ ƦʚƛʼƤ ɎƢƢƦ ɬ 
ƮưƨƜῖƤῇ ƛƠʺ ƛʼ ƫƦ˅ƫƦƬ ƧƘƤƫ˂Ʃ ƜʀƤƘˁ ƫƠ ƛƠƜƥƠ˃Ƥῇ ƛƠῂ Ʀʡ ƧʻƤƫƘ 
ƫʺ ƚƠƚƤ˃ƣƜƤƘ ƚˁƚƤƜƪƟƘƠΑ ƜʀƤƘƠ ƛʼ ƫʻƮƠƪƫƦƤ ƫƦ̫ƫƦ ơƘˀ ƢƜƧƫ˃- 5 
ƫƘƫƦƤ. Ʀʚ ƚʺƨ ɌƤ ƛ˅ƤƘƪƟƘƠ ɎƢƢưƩ ƛƠʺ ƫƦ̫ ʎƤƫƦƩ ɺʽƤƘƠ 
ƧƘƤƫ˃Ʃῇ Ɯɺ ƣʾ ƢƜƧƫ˃ƫƘƫ˃Ƥ ƫƜ ɰƤ ʯƪƫƜ Ƙʚƫ˂ ƣƞƛʼƤ ƪƫʽƚƜƠƤῇ 
ơƘˀ ƫʻƮƠƪƫƦƤ ʯƪƫƜ Ʈƨ̎ƪƟƘƠ ʯƪƧƜƨ ɛƪƫ̸ƪƠ ƫƦῖƩ ɎƢƢƦƠƩ. ɚƧƜˀ 
ƛῂ ƦʠƤ ɚƧƠƫƨƦƧƜ˅ƜƠ ƫʺ ɎƢƢƘ ƧʻƤƫƘ ƛƠƘƱ˃Ƥῇ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ e 
ɚơƢʿƟƞ ʊƨƟ̸Ʃ "ƛˁơƘƠƦƤῇ" ƜʚƪƫƦƣˁƘƩ ɟƤƜơƘ ƫʾƤ ƫƦ̫ ơʻƧƧƘ 
ƛ˅ƤƘƣƠƤ ƧƨƦƪƢƘƙ˃Ƥ. ƣʽƮƨƠ ƣʼƤ ƦʠƤ ɚƤƫƘ̫ƟƘῇ ʍ ƤƬƤƛʾ ɚƢʽ- 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 220 ~ 
 
413a 
maioria dos homens está de acordo no que respeita à 
significação [413] de justo. Eu, porém, Hermógenes, com a 
sede de conhecimento que me caracteriza, investiguei 
secretamente o assunto e fiquei sabendo que a justiça é a 
causa de tudo, pois causa é aquilo por que (di’ ho) alguma 
coisa se produz; particularmente soube que era acertado 
dar-lhe essa denominação “dia”. Quando, porém, depois de ouvir várias pessoas, pergunto com muita calma: “mas, meus 
caros, se as coisas se passam desse modo, que vem, afinal, a ser o justo?” Dizem que estou fazendo pergunta descabida 
[b] e que salto por cima da barreira. Asseveram que já 
aprendi e ouvi o suficiente a respeito do justo; mas, se se 
dispõem a satisfazer-me a curiosidade, cada um diz uma 
coisa, sem nunca chegarem a um acordo entre eles mesmos. Um 
diz que o justo é o sol, porque é o único elemento que 
penetra (diaiónta) por tudo e que tudo aquece (kaonta), e 
governa o conjunto das coisas. Porém, quando, 
satisfeitíssimo, procuro comunicar a alguém essa noção 
mirífica, desata a rir essa pessoa e me pergunta se eu 
acredito mesmo que deixe de haver justiça entre os homens 
[c] depois que o sol se põe. E se, de minha técnica, volto 
a insistir junto de meu interlocutor para que me exponha 
seu pensamento, ele me diz que é o fogo, o que não é fácil 
de entender. Outro, por seu turno, afirma que não se trata 
do fogo, mas do calor do fogo. Um terceiro acha que tudo 
isso é ridículo, asseverando que o justo é o que diz 
Anaxágoras, a saber, o “pensamento” (noun); é de poder 
absoluto, não se mistura com nenhuma coisa e a todas elas 
coordena, pelo fato mesmo de atravessá-las. Nesta altura, 
amigo, minha perplexidade fica maior do que era antes de eu 
procurar conhecer a natureza do justo. [d] Mas, para 
voltarmos ao assunto de nossa digressão, por todas as 
razões foi que o justo recebeu esse nome. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
413a 
ƚƦƣƜƤῇ ƧƘƨʺ ƧƦƢƢ̸Ƥ ʋƣƦƢƦƚƜῖƫƘƠ ƫƦ̫ƫƦ ƜʀƤƘƠ ƫ˂ ƛˁơƘƠƦƤΑ 413 
ɚƚˆ ƛʽ, ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ɏƫƜ ƢƠƧƘƨʾƩ ʬƤ ƧƜƨˀ ƘʚƫƦ̫ῇ ƫƘ̫ƫƘ 
ƣʼƤ ƧʻƤƫƘ ƛƠƘƧʽƧƬƪƣƘƠ ɚƤ ɊƧƦƨƨʿƫƦƠƩῇ ʏƫƠ ƫƦ̫ƫ˃ ɚƪƫƠ ƫ˂ 
ƛˁơƘƠƦƤ ơƘˀ ƫ˂ ƘɾƫƠƦƤ – ƛƠ' ʍ ƚʺƨ ƚˁƚƤƜƫƘƠ <ƫƠ >ῇ ƫƦ̫ƫῂ ɞƪƫƠ ƫ˂ 
ƘɾƫƠƦƤ – ơƘˀ "żˁƘ" ơƘƢƜῖƤ ɞƭƞ ƫƠƩ ƫƦ̫ƫƦ ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠƤ ƛƠʺ 5 
ƫƘ̫ƫƘ. ɚƧƜƠƛʺƤ ƛῂ ɪƨʽƣƘ ƘʚƫƦ˄Ʃ ɚƧƘƤƜƨưƫ̸ ɊơƦ˅ƪƘƩ 
ƫƘ̫ƫƘ ƣƞƛʼƤ ɱƫƫƦƤΑ "Ƌˁ ƦʠƤ ƧƦƫῂ ɞƪƫƠƤῇ ʰ ɎƨƠƪƫƜῇ ƛˁơƘƠƦƤῇ 
Ɯɺ ƫƦ̫ƫƦ ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠ;" ƛƦơ̸ ƫƜ ɮƛƞ ƣƘơƨ˃ƫƜƨƘ ƫƦ̫ ƧƨƦƪʿ- 
ơƦƤƫƦƩ ɚƨưƫ˾Ƥ ơƘˀ ʛƧʼƨ ƫʺ ɚƪơƘƣƣʽƤƘ ɏƢƢƜƪƟƘƠ. ɻơƘƤ̸Ʃ 
ƚʻƨ ƣʽ ƭƘƪƠ ƧƜƧ˅ƪƟƘƠ ơƘˀ ɚƧƠƮƜƠƨƦ̫ƪƠƤῇ ƙƦƬƢ˃ƣƜƤƦƠ ɊƧƦ- b 
ƧƠƣƧƢʻƤƘƠ ƣƜῇ ɎƢƢƦƩ ɎƢƢƘ ɮƛƞ ƢʽƚƜƠƤῇ ơƘˀ ƦʚơʽƫƠ ƪƬƣ- 
ƭưƤƦ̫ƪƠƤ. ʋ ƣʼƤ ƚʺƨ ƫˁƩ ƭƞƪƠƤ ƫƦ̫ƫƦ ƜʀƤƘƠ ƛˁơƘƠƦƤῇ ƫ˂Ƥ 
ɯƢƠƦƤΑ ƫƦ̫ƫƦƤ ƚʺƨ ƣ˃ƤƦƤ ƛƠƘƱ˃ƤƫƘ ơƘˀ ơʻƦƤƫƘ ɚƧƠƫƨƦ- 
ƧƜ˅ƜƠƤ ƫʺ ʎƤƫƘ. ɚƧƜƠƛʺƤ ƦʠƤ ƫ̶ Ƣʽƚư Ƙʚƫ˂ ɏƪƣƜƤƦƩ ʫƩ 5 
ơƘƢ˃Ƥ ƫƠ ɊơƞơƦˇƩῇ ơƘƫƘƚƜƢ˿ ƣƦƬ ƦʡƫƦƩ ɊơƦ˅ƪƘƩ ơƘˀ 
ɚƨưƫ˿ Ɯɺ ƦʚƛʼƤ ƛˁơƘƠƦƤ ƦʀƣƘƠ ƜʀƤƘƠ ɚƤ ƫƦῖƩ ɊƤƟƨˇƧƦƠƩ 
ɚƧƜƠƛʺƤ ʋ ɯƢƠƦƩ ƛ˅̋. ƢƠƧƘƨƦ̫ƤƫƦƩ ƦʠƤ ɚƣƦ̫ ʏƫƠ Ƙʠ ɚơƜῖƤƦƩ c 
ƢʽƚƜƠ, Ƙʚƫ˃ ƫ˂ Ƨ̫ƨ ƭƞƪƠƤΑ ƫƦ̫ƫƦ ƛʼ Ʀʚ ̪˼ƛƠ˃Ƥ ɚƪƫƠƤ ƜɺƛʽƤƘƠ. 
ʋ ƛʼ Ʀʚơ Ƙʚƫ˂ ƫ˂ Ƨ̫ƨ ƭƞƪƠƤῇ ɊƢƢῂ Ƙʚƫ˂ ƫ˂ ƟƜƨƣ˂Ƥ ƫ˂ ɚƤ ƫ̹ 
ƧƬƨˀ ɚƤ˃Ƥ. ʋ ƛʼ ƫƦ˅ƫưƤ ƣʼƤ ƧʻƤƫưƤ ơƘƫƘƚƜƢ˾Ƥ ƭƞƪƠƤῇ ƜʀƤƘƠ 
ƛʼ ƫ˂ ƛˁơƘƠƦƤ ʍ ƢʽƚƜƠ ᾿ŹƤƘƥƘƚ˃ƨƘƩῇ ƤƦ̫Ƥ ƜʀƤƘƠ ƫƦ̫ƫƦΑ 5 
ƘʚƫƦơƨʻƫƦƨƘ ƚʺƨ Ƙʚƫ˂Ƥ ʎƤƫƘ ơƘˀ ƦʚƛƜƤˀ ƣƜƣƜƠƚƣʽƤƦƤ 
ƧʻƤƫƘ ƭƞƪˀƤ Ƙʚƫ˂Ƥ ơƦƪƣƜῖƤ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ƛƠʺ ƧʻƤƫưƤ 
ɺ˃ƤƫƘ. ɚƤƫƘ̫ƟƘ ƛʾ ɚƚˇ, ʰ ƭˁƢƜῇ ƧƦƢ˄ ɚƤ ƧƢƜˁƦƤƠ ɊƧƦƨˁ˻ 
Ɯɺƣˀ ɬ ƧƨˀƤ ɚƧƠƮƜƠƨ̎ƪƘƠ ƣƘƤƟʻƤƜƠƤ ƧƜƨˀ ƫƦ̫ ƛƠơƘˁƦƬ ʏƫƠ ƧƦƫῂ 
ɞƪƫƠƤ. ɊƢƢῂ ƦʠƤ ƦʡƧƜƨ ɟƤƜơƘ ɚƪơƦƧƦ̫ƣƜƤῇ ƫ˃ ƚƜ ʎƤƦƣƘ ƫƦ̫ƫƦ d 
ƭƘˁƤƜƫƘƠ Ƙʚƫ̹ ƛƠʺ ƫƘ̫ƫƘ ơƜῖƪƟƘƠ. 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 221 ~ 
 
413d 
 Her.: Quer parecer-me, Sócrates, que ouviste tudo isso de 
terceiros e que não estás inventando coisa alguma. 
 Sóc.: E com relação aos outros nomes? 
 Her.: Com esses, não. 
 Sóc.: Então, escuta. É possível que com o restante eu 
consiga também enganar-te, fazendo-te crer que não falo por 
ouvir dizer. Depois da justiça, que nos falta considerar? 
Penso que ainda não estudamos a coragem, pois com relação à 
injustiça [e] é mais do que claro que não passa de um 
obstáculo ao princípio que percorre o todo (tou diaiontos). 
O nome andreia está a sugerir que coragem vem de combate. 
Ora, combate nas coisas, se realmente elas passam, só 
poderá indicar fluxo ou direção contrária. Se suprimirmos a 
letra delta de andreia, a palavra assim formada, “anreia”, 
indica justamente essa oposição. É claro que nem toda 
oposição à corrente é coragem, mas apenas a que se [414] 
processa contra a justiça; a não ser assim, a coragem não teria sido elogiada. Os nomes “viril” (arren) e “homem” 
(anêr) implicam também significado muito próximo do curso 
para cima (ano rhoê). “Mulher” (gynê) parece-me provir de 
geração (gonê). A palavra “feminino” (thêly) parece que 
tirou o nome de thêlê, mamilo. E “mamilo”, Hermógenes, não 
é assim denominado porque faz germinar (tethêlenai) tal 
como se dá com as plantas irrigadas? 
 Her.: Pode muito bem ser assim, Sócrates. 
 Sóc.: A expressão “florescer” (thallein) parece indicar o 
crescimento dos moços, que se processa rapidamente e [b] de 
súbito. Isso mesmo o legislador representou nesse nome, 
composto de correr (thein) e saltar (hallesthai). Não sei 
se estás observando que eu corro velozmente por fora da 
pista sempre que se me depara chão liso. Não obstante, 
ainda temos pela frente muita coisa considerada de 
importância pelo consenso geral. 
 Her.: Dizes a verdade. 
 
 
 
 
 
 
 
 
413d 
  ƍƘˁƤ̋ ƣƦƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƫƘ̫ƫƘ ƣʼƤ ɊơƞơƦʽƤƘƠ 
ƫƦƬ ơƘˀ Ʀʚơ ƘʚƫƦƪƮƜƛƠʻƝƜƠƤ. 
  Ƌˁ ƛʼ ƫɐƢƢƘ; 5 
  Ƈʚ ƧʻƤƬ. 
  ̖ŹơƦƬƜ ƛʿ· ɾƪưƩ ƚʺƨ ɎƤ ƪƜ ơƘˀ ƫʺ ɚƧˁƢƦƠƧƘ ɚƥƘ- 
ƧƘƫʿƪƘƠƣƠ ʫƩ Ʀʚơ ɊơƞơƦˆƩ Ƣʽƚư. ƣƜƫʺ ƚʺƨ ƛƠơƘƠƦƪ˅ƤƞƤ 
ƫˁ ɫƣῖƤ ƢƜˁƧƜƫƘƠ; ɊƤƛƨƜˁƘƤ ƦʀƣƘƠ ƦʞƧư ƛƠʿƢƟƦƣƜƤ. ɊƛƠơˁƘ 
ƣʼƤ ƚʺƨ ƛ̎ƢƦƤ ʏƫƠ ɚƪƫˀƤ ʎƤƫƦƩ ɚƣƧ˃ƛƠƪƣƘ ƫƦ̫ ƛƠƘƱ˃ƤƫƦƩῇ ɊƤƛƨƜˁƘ e 
ƛʼ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ʫƩ ɚƤ ƣʻƮ̋ ɚƧƦƤƦƣƘƝƦƣʽƤƞƩ ƫ̎Ʃ ɊƤƛƨƜˁƘƩ – 
ƣʻƮƞƤ ƛῂ ƜʀƤƘƠ ɚƤ ƫ̹ ʎƤƫƠῇ ƜɾƧƜƨ ̪Ɯῖῇ Ʀʚơ ɎƢƢƦ ƫƠ ɬ ƫʾƤ 
ɚƤƘƤƫˁƘƤ ̪ƦʿƤ – ɚʺƤ ƦʠƤ ƫƠƩ ɚƥʽƢ̋ ƫ˂ ƛʽƢƫƘ ƫƦ̫ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ 
ƫ̎Ʃ ɊƤƛƨƜˁƘƩῇ Ƙʚƫ˂ ƣƞƤ˅ƜƠ ƫ˂ ɞƨƚƦƤ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ɫ "ɊƤƨƜˁƘ." 5 
ƛ̎ƢƦƤ ƦʠƤ ʏƫƠ Ʀʚ Ƨʻƪ̋ ̪Ʀ̏ ɫ ɚƤƘƤƫˁƘ ̪Ʀʾ ɊƤƛƨƜˁƘ ɚƪƫˁƤῇ 
ɊƢƢʺ ƫ̏ ƧƘƨʺ ƫ˂ ƛˁơƘƠƦƤ ̪ƜƦ˅ƪ̋Α Ʀʚ ƚʺƨ ɌƤ ɚƧ̋ƤƜῖƫƦ ɫ 414 
ɊƤƛƨƜˁƘ. ơƘˀ ƫ˂ "ɎƨƨƜƤ" ơƘˀ ʋ "ɊƤʾƨ" ɚƧˀ ƧƘƨƘƧƢƞƪˁ̶ ƫƠƤˀ 
ƫƦ˅ƫ̶ ɚƪƫˁῇ ƫ̏ ɎƤ̶ ̪Ʀ̏. "ƚƬƤʾ" ƛʼ ƚƦƤʿ ƣƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠ 
ƙƦ˅ƢƜƪƟƘƠ ƜʀƤƘƠ. ƫ˂ ƛʼ "Ɵ̎ƢƬ" ɊƧ˂ ƫ̎Ʃ ƟƞƢ̎Ʃ ƫƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠ 
ɚƧưƤƦƣʻƪƟƘƠΑ ɫ ƛʼ "ƟƞƢʾ" ɐƨʻ ƚƜῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ʏƫƠ 5 
ƫƜƟƞƢʽƤƘƠ ƧƦƠƜῖ ʯƪƧƜƨ ƫʺ Ɋƨƛ˃ƣƜƤƘ; 
  ̖ŽƦƠơʽƤƚƜῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 
  ƂƘˀ ƣʾƤ Ƙʚƫ˃ ƚƜ ƫ˂ "ƟʻƢƢƜƠƤ" ƫʾƤ ƘʞƥƞƤ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ 
ɊƧƜƠơʻƝƜƠƤ ƫʾƤ ƫ̸Ƥ ƤʽưƤῇ ʏƫƠ ƫƘƮƜῖƘ ơƘˀ ɚƥƘƠƭƤƠƛˁƘ 
ƚˁƚƤƜƫƘƠ. Ʀʁ˃ƤƧƜƨ ƦʠƤ ƣƜƣˁƣƞƫƘƠ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠῇ ƪƬƤƘƨƣ˃ƪƘƩ b 
ɊƧ˂ ƫƦ̫ ƟƜῖƤ ơƘˀ ɏƢƢƜƪƟƘƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ. ɊƢƢῂ Ʀʚ ƚʺƨ ɚƧƠ- 
ƪơƦƧƜῖƩ ƣƜ ʯƪƧƜƨ ɚơƫ˂Ʃ ƛƨ˃ƣƦƬ ƭƜƨ˃ƣƜƤƦƤ ɚƧƜƠƛʺƤ ƢƜˁƦƬ 
ɚƧƠƢʻƙưƣƘƠΑ ƢƦƠƧƘ ƛʼ ɫƣῖƤ ɞƫƠ ƪƬƮƤʺ ƫ̸Ƥ ƛƦơƦ˅ƤƫưƤ 
ƪƧƦƬƛƘˁưƤ ƜʀƤƘƠ. 5 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƩ. 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 222 ~ 
 
 414b 
 Sóc.: Uma delas consiste em sabermos o que poderá significar a palavra “técnica” (technên). 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Ora, não indicará essa expressão possessão do 
pensamento, no caso de [c] suprimirmos o tau e de 
inserirmos dois oo, um antes e outro depois do n? 
 Her.: Essa explicação me parece muito rebuscada, 
Sócrates. 
 Sóc.: Meu bem-aventurado amigo, então não sabes que os 
nomes primitivos já se encontram soterrados pelas pessoas 
que se propunham a deixá-los imponentes, acrescentando ou 
suprimindo letras por simples eufonia, de forma que vieram 
a ficar irreconhecíveis, fosse isso pelo desejo de torná-
los mais bonitos, fosse pelo efeito do tempo. Toma, por exemplo, a palavra “espelho” (katoptron): não parece 
estranho que lhe tenham intercalado um r? A meu ver, só 
procedem desse modo as pessoas que não se [d] preocupam com 
a verdade e que mais cuidam do formato da boca, tanta coisa 
acrescentando ao nome primitivo, que não há quem possa 
compreender agora o significado da palavra. E o caso de “sphinx”, que deveria ser phix; e assim com muitas outras. 
 Her.: É assim mesmo como dizes, Sócrates. 
 Sóc.: Se nos permitissem acrescentar letras aos nomes, ou 
suprimi-las à vontade, fora facílimo acomodar qualquer nome 
ao objeto que nos aprouvesse. 
 Her.: [e] Dizes a verdade. 
 Sóc.: Sim, é verdade. Mas é preciso que, na qualidade de 
sábio legislador, te guies pelas regras da moderação e da 
probabilidade. 
 Her.: Desejaria. 
 Sóc.: E eu te ajudarei, Hermógenes. Mas não sejas 
meticuloso em excesso, meu caro, [415] para que se 
 
 “me não enervem os fortes braços”. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
414b 
  ̤ƐƤ ƚῂ ɞƪƫƠƤ ɝƤ ơƘˀ "ƫʽƮƤƞƤ" ɺƛƜῖƤ ʏƫƠ ƧƦƫʼ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ 
ƜʀƤƘƠ. 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƫƦ̫ƫ˃ ƚƜ ɟƥƠƤ ƤƦ̫ ƪƞƣƘˁƤƜƠῇ ƫ˂ ƣʼƤ ƫƘ̫ 10 
ɊƭƜƢ˃ƤƫƠῇ ɚƣƙƘƢ˃ƤƫƠ ƛʼ Ʀʠ ƣƜƫƘƥ˄ ƫƦ̫ ƮƜῖ ơƘˀ ƫƦ̫ Ƥ̫ <ơƘˀ c 
ƫƦ̫ Ƥ̫> ơƘˀ ƫƦ̫ ɰƫƘ; 
  ƂƘˀ ƣʻƢƘ ƚƜ ƚƢˁƪƮƨưƩῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 
  ̗Ɛ ƣƘơʻƨƠƜῇ Ʀʚơ ƦʀƪƟῂ ʏƫƠ ƫʺ Ƨƨ̸ƫƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘ 
ƫƜƟʽƤƫƘ ơƘƫƘơʽƮưƪƫƘƠ ɮƛƞ ʛƧ˂ ƫ̸Ƥ ƙƦƬƢƦƣʽƤưƤ ƫƨƘƚ̶- 5 
ƛƜῖƤ Ƙʚƫʻῇ ƧƜƨƠƫƠƟʽƤƫưƤ ƚƨʻƣƣƘƫƘ ơƘˀ ɚƥƘƠƨƦ˅ƤƫưƤ 
ƜʚƪƫƦƣˁƘƩ ɟƤƜơƘ ơƘˀ ƧƘƤƫƘƮ̏ ƪƫƨƜƭ˃ƤƫưƤῇ ơƘˀ ʛƧ˂ 
ơƘƢƢưƧƠƪƣƦ̫ ơƘˀ ʛƧ˂ Ʈƨ˃ƤƦƬ. ɚƧƜˀ ɚƤ ƫ̹ "ơƘƫ˃Ƨƫƨ̶" Ʀʚ 
ƛƦơƜῖ ƪƦƠ ɎƫƦƧƦƤ ƜʀƤƘƠ ƫ˂ ɚƣƙƜƙƢ̎ƪƟƘƠ ƫ˂ ̸̪; ɊƢƢʺ 
ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƦʀƣƘƠ ƧƦƠƦ̫ƪƠƤ Ʀɻ ƫ̎Ʃ ƣʼƤ ɊƢƞƟƜˁƘƩ ƦʚƛʼƤ ƭƨƦƤƫˁ- 
ƝƦƤƫƜƩῇ ƫ˂ ƛʼ ƪƫ˃ƣƘ ƧƢʻƫƫƦƤƫƜƩῇ ʯƪƫῂ ɚƧƜƣƙʻƢƢƦƤƫƜƩ d 
ƧƦƢƢʺ ɚƧˀ ƫʺ Ƨƨ̸ƫƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƫƜƢƜƬƫ̸ƤƫƜƩ ƧƦƠƦ̫ƪƠƤ ƣƞƛῂ 
ɌƤ ɟƤƘ ɊƤƟƨˇƧưƤ ƪƬƤƜῖƤƘƠ ʏƫƠ ƧƦƫʼ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘΑ 
ʯƪƧƜƨ ơƘˀ ƫʾƤ ƊƭˁƚƚƘ ɊƤƫˀ "ƭƠơ˂Ʃ" "ƪƭˁƚƚƘ" ơƘƢƦ̫ƪƠƤῇ 
ơƘˀ ɎƢƢƘ ƧƦƢƢʻ. 5 
  ƋƘ̫ƫƘ ƣʼƤ ɞƪƫƠƤ ƦʟƫưƩῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 
  Žɺ ƛῂ Ƙʠ ƫƠƩ ɚʻƪƜƠ ơƘˀ ɚƤƫƠƟʽƤƘƠ ơƘˀ ɚƥƘƠƨƜῖƤ ɏƫƫῂ ɌƤ 
ƙƦ˅ƢƞƫƘˁ ƫƠƩ ƜɺƩ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘῇ ƧƦƢƢʾ ƜʚƧƦƨˁƘ ɞƪƫƘƠ ơƘˀ Ƨ˾Ƥ 
ɌƤ ƧƘƤƫˁ ƫƠƩ ʎƤƦƣƘ ƧƨʻƚƣƘƫƠ ƧƨƦƪƘƨƣ˃ƪƜƠƜƤ. 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƩ. e 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƣʽƤƫƦƠ. ɊƢƢʺ ƫ˂ ƣʽƫƨƠƦƤ ƦʀƣƘƠ ƛƜῖ ƭƬƢʻƫ- 
ƫƜƠƤ ơƘˀ ƫ˂ Ɯɺơ˂Ʃ ƪʼ ƫ˂Ƥ ƪƦƭ˂Ƥ ɚƧƠƪƫʻƫƞƤ. 
  źƦƬƢƦˁƣƞƤ ɎƤ. 
  ƂƘˀ ɚƚˇ ƪƦƠ ƪƬƣƙƦ˅ƢƦƣƘƠῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩ. ɊƢƢʺ 5 
ƣʾ ƢˁƘƤῇ ʰ ƛƘƠƣ˃ƤƠƜῇ ɊơƨƠƙƦƢƦƚƦ̫, 415 
 
 "ƣʿ ƣῂ ɊƧƦƚƬƠˇƪ̋Ʃ ƣʽƤƜƦƩ." 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 223 ~ 
 
415a 
pois atingiremos o ápice de nossa construção, se depois de 
técnica passarmos a estudar habilidade (mêchanên). A meu ver, “mêchanê” parece indicar bela realização em qualquer ramo; “mêkos” quer dizer grandeza, tendo sido formado “mêchanê” da união dos dois termos, “mêkous” e “anein”, 
realizar. Mas, como disse há pouco, precisamos atingir o 
ápice da exposição. Desejaria procurar saber o que significam os termos “virtude” (aretê) e “vício” (kakia). 
Ainda não [b] percebo o primeiro, mas o segundo se me 
parece muito claro, pois está de acordo com tudo o que 
dissemos até agora. Visto moverem-se as coisas, tudo o que 
anda mal (kakos ion) é “vício” (kakia). Quando, porém, é na 
alma que se processa esse movimento viciado, então com 
maior acerto é dado ao conjunto o nome de vício. O que seja 
esse movimento viciado, afigura-se-me bastante claro no vocábulo “covardia" (deilia), que ainda não examinamos, por 
termos saltado por cima dele, [c] quando estudamos coragem. 
Aliás, pulamos por cima de muito mais coisas. De qualquer 
forma, covardia quer dizer que a alma está fortemente atada, pois “lian” inculca força. A covardia é pois a mais 
forte cadeia (desmós) da alma. Dificuldade (aporia) é 
também vício da alma, formado, ao que parece, de a, 
privativo, e poreuesthai, tudo o que impede ou dificulta a 
marcha. Esse é o significado evidente de andar mal (kakos 
ienai): encontrar obstáculo ou entraves à marcha; quando a 
alma se acha nessas condições, torna-se cheia de vícios. Se “kakia” é isso que dissemos, “virtude” (aretê) deverá ser 
precisamente o oposto, por significar, em primeiro lugar, 
facilidade de movimento, e depois o curso [d] sempre livre 
de uma alma boa, designação dada, ao que parece, ao 
movimento desimpedido e livre. Fora mais acertado chamar-lhe “aeireitên”, mas decerto escolheram a expressão airetê 
por indicar que essa é a disposição preferível entre todas, 
vindo, por fim, o vocábulo a contrair-se para “aretê”. Por 
certo voltarás 
 
 
 
 
 
 
 
415a 
ɞƨƮƦƣƘƠ ƚʺƨ ɚƧˀ ƫʾƤ ơƦƨƬƭʾƤ ʱƤ ƜɾƨƞơƘῇ ɚƧƜƠƛʺƤ ƣƜƫʺ 
ƫʽƮƤƞƤ ƣƞƮƘƤʾƤ ɚƧƠƪơƜƯˇƣƜƟƘ. "ƣƞƮƘƤʾ" ƚʻƨ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ 
ƫƦ̫ ɎƤƜƠƤ ɚƧˀ ƧƦƢ˄ ƪƞƣƜῖƦƤ ƜʀƤƘƠΑ ƫ˂ ƚʺƨ "ƣ̎ơ˃Ʃ" ƧưƩ 5 
ƫ˂ ƧƦƢ˄ ƪƞƣƘˁƤƜƠΑ ɚƥ ɊƣƭƦῖƤ ƦʠƤ ƫƦ˅ƫƦƠƤ ƪ˅ƚơƜƠƫƘƠῇ 
"ƣʿơƦƬƩ" ƫƜ ơƘˀ ƫƦ̫ "ɎƤƜƠƤῇ" ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ɫ "ƣƞƮƘƤʿ." ɊƢƢῂῇ 
ʏƧƜƨ ƤƬƤƛʾ ƜʀƧƦƤῇ ɚƧˀ ƫʾƤ ơƦƨƬƭʾƤ ƛƜῖ ƫ̸Ƥ ƜɺƨƞƣʽƤưƤ 
ɚƢƟƜῖƤΑ "ɊƨƜƫʾ" ƚʺƨ ơƘˀ "ơƘơˁƘ" ʏƫƠ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ 
ƝƞƫƞƫʽƘ. ƫ˂ ƣʼƤ ƦʠƤ ɟƫƜƨƦƤ ƦʞƧư ơƘƟƦƨ̸ῇ ƫ˂ ƛῂ ɟƫƜƨƦƤ b 
ƛƦơƜῖ ƣƦƠ ơƘƫʻƛƞƢƦƤ ƜʀƤƘƠ. ƪƬƣƭưƤƜῖ ƚʺƨ ƫƦῖƩ ɞƣƧƨƦƪƟƜƤ 
Ƨ˾ƪƠƤ. ɏƫƜ ƚʺƨ ɺ˃ƤƫưƤ ƫ̸Ƥ ƧƨƘƚƣʻƫưƤῇ Ƨ˾Ƥ ƫ˂ ơƘơ̸Ʃ ɺ˂Ƥ 
"ơƘơˁƘ" ɌƤ ƜɾƞΑ ƫƦ̫ƫƦ ƛʼ ʏƫƘƤ ɚƤ ƯƬƮ̏ ˞ῇ ƫ˂ ơƘơ̸Ʃ ɺʽƤƘƠ 
ɚƧˀ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘῇ ƣʻƢƠƪƫƘ ƫʾƤ ƫƦ̫ ʏƢƦƬ ɚƧưƤƬƣˁƘƤ ɞƮƜƠ 5 
ƫ̎Ʃ ơƘơˁƘƩ. ƫ˂ ƛʼ ơƘơ̸Ʃ ɺʽƤƘƠ ʏƫƠ ƧƦƫῂ ɞƪƫƠƤῇ ƛƦơƜῖ ƣƦƠ 
ƛƞƢƦ̫Ƥ ơƘˀ ɚƤ ƫ̏ "ƛƜƠƢˁ˻," ʍ ƦʞƧư ƛƠʿƢƟƦƣƜƤ ɊƢƢῂ 
ʛƧƜƨʽƙƞƣƜƤῇ ƛʽƦƤ Ƙʚƫ˂ ƣƜƫʺ ƫʾƤ ɊƤƛƨƜˁƘƤ ƪơʽƯƘƪƟƘƠΑ c 
ƛƦơƦ̫ƣƜƤ ƛʽ ƣƦƠ ơƘˀ ɎƢƢƘ ƧƦƢƢʺ ʛƧƜƨƙƜƙƞơʽƤƘƠ. ɫ ƛῂ ƦʠƤ 
ƛƜƠƢˁƘ ƫ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ƛƜƪƣ˂Ƥ ƜʀƤƘƠ ɺƪƮƬƨ˃ƤΑ ƫ˂ ƚʺƨ 
"ƢˁƘƤ" ɺƪƮ˅Ʃ ƫˁƩ ɚƪƫƠƤ. ƛƜƪƣ˂Ʃ ƦʠƤ ʋ ƢˁƘƤ ơƘˀ ʋ ƣʽƚƠƪƫƦƩ 
ƫ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃ ɫ ƛƜƠƢˁƘ ɌƤ ƜɾƞΑ ʯƪƧƜƨ ƚƜ ơƘˀ ɫ ɊƧƦƨˁƘ ơƘơ˃Ƥῇ 5 
ơƘˀ Ƨ˾Ƥῇ ʫƩ ɞƦƠơƜƤῇ ʏƫƠ ɌƤ ɚƣƧƦƛˆƤ ˞ ƫ̹ ɺʽƤƘƠ ơƘˀ 
ƧƦƨƜ˅ƜƪƟƘƠ. ƫƦ̫ƫῂ ƦʠƤ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƫ˂ ơƘơ̸Ʃ ɺʽƤƘƠ ƛƞƢƦ̫Ƥῇ ƫ˂ 
ɺƪƮƦƣʽƤưƩ ƫƜ ơƘˀ ɚƣƧƦƛƠƝƦƣʽƤưƩ ƧƦƨƜ˅ƜƪƟƘƠῇ ʍ ƛʾ ƯƬƮʾ 
ʏƫƘƤ ɞƮ̋ῇ ơƘơˁ˻ ƣƜƪƫʾ ƚˁƚƤƜƫƘƠ. Ɯɺ ƛῂ ɚƧˀ ƫƦƠƦ˅ƫƦƠƩ ɫ 
"ơƘơˁƘ" ɚƪƫˀƤ ƫƦʞƤƦƣƘῇ ƫƦʚƤƘƤƫˁƦƤ ƫƦ˅ƫƦƬ ɫ "ɊƨƜƫʾ" ɌƤ 10 
Ɯɾƞῇ ƪƞƣƘῖƤƦƤ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ƜʚƧƦƨˁƘƤῇ ɞƧƜƠƫƘ ƛʼ ƢƜƢƬƣʽƤƞƤ d 
ƫʾƤ ̪ƦʾƤ ƫ̎Ʃ ɊƚƘƟ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃ ƜʀƤƘƠ ɊƜˁ, ʯƪƫƜ ƫ˂ ɊƪƮʽƫưƩ 
ơƘˀ ƫ˂ ɊơưƢ˅ƫưƩ ɊƜˀ ̪ʽƦƤ ɚƧưƤƬƣˁƘƤ ƜɾƢƞƭƜƤῇ ʫƩ 
ɞƦƠơƜῇ ƫƦ̫ƫƦ ƫƦʞƤƦƣƘῇ ʊƨƟ̸Ʃ ƣʼƤ ɞƮƜƠ "ɊƜƠƨƜˁƫƞƤ" ơƘƢƜῖƤῇ 
ƪƬƚơƜơƨ˃ƫƞƫƘƠ ƛʼ ơƘˀ ơƘƢƜῖƫƘƠ "ɊƨƜƫʿ." ơƘˀ ɾƪưƩ ƣƜ Ƙʠ 5 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 224 ~ 
 
415d 
a afirmar que estou inventando; só te direi que, se está 
certa a interpretação de [e] “kakia”, mais do que correta, 
sem dúvida, é a análise de “aretê”. 
 Her.: [416] E esse nome, “kakon”, quete serviu para 
explicar tantos outros, por sua vez que significa? 
 Sóc.: Por Zeus, parece-me estranho e sobremodo difícil de 
explicar. Por isso, mais uma vez vou recorrer ao meu 
expediente. 
 Her.: Que expediente? 
 Sóc.: Declarar que se trata de expressão bárbara. 
 Her.: Há muita probabilidade de dizeres com acerto. Porém 
se estiveres de acordo, deixemo-lo de lado e procuremos explicar “belo” (kalon) e “feio” (aischron), para vermos se 
estão bem formados. 
 Sóc.: “Feio” (aischron) tem para mim significado muito 
claro, que [b] quadra muito bem com os vocábulos 
precedentes. Quer parecer-me que tudo o que entrava e detém 
os seres em seu curso normal foi sempre tratado com 
menosprezo pelo inventor de nomes. Neste caso particular, chamou “aeischoroun” ao que sempre detém o curso (aei 
ischonti ton rhoun), que foi presentemente contraído para “aischron”. 
 Her.: E a respeito de “belo” (kalon)? 
 Sóc.: Esse nome é muito mais difícil de compreender. Foi 
formado apenas por harmonia e pela mudança de ou para o. 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: Para mim, ele significa pensamento. 
 Her.: Que me dizes? 
 Sóc.: [c] Vejamos. Qual te parece ter sido a causa de 
possuir cada coisa um nome? Não foi o pensamento que impôs 
nomes? 
 Her.: Sem dúvida. 
 Sóc.: Então, terá de ser o pensamento dos deuses, ou o 
dos homens, ou de ambos? 
 
 
 
 
 
 
 
 
415d 
ƭʿƪƜƠƩ ƧƢʻƫƫƜƠƤΑ ɚƚˆ ƛʽ ƭƞƣƠῇ ƜɾƧƜƨ ʍ ɞƣƧƨƦƪƟƜƤ ƜʀƧƦƤ 
ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠῇ ɫ "ơƘơˁƘῇ" ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƫʾƤ "ɊƨƜƫʾƤ" e 
ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠƤ. 
  Ƌ˂ ƛʼ ƛʾ "ơƘơ˃Ƥῇ" ƛƠῂ Ʀʡ ƧƦƢƢʺ ƫ̸Ƥ ɞƣƧƨƦƪƟƜƤ 416 
ƜɾƨƞơƘƩῇ ƫˁ ɌƤ ƤƦƦῖ ƫƦʞƤƦƣƘ; 
  ̖ŹƫƦƧ˃Ƥ ƫƠ Ƥʾ żˁƘ ɞƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ ơƘˀ ƮƘƢƜƧ˂Ƥ 
ƪƬƣƙƘƢƜῖƤ. ɚƧʻƚư ƦʠƤ ơƘˀ ƫƦ˅ƫ̶ ɚơƜˁƤƞƤ ƫʾƤ ƣƞƮƘƤʿƤ. 
  ƈƦˁƘƤ ƫƘ˅ƫƞƤ; 5 
  ƋʾƤ ƫƦ̫ ƙƘƨƙƘƨƠơ˃Ƥ ƫƠ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ƭʻƤƘƠ ƜʀƤƘƠ. 
  ƂƘˀ ɞƦƠơʻƩ ƚƜ ʊƨƟ̸Ʃ ƢʽƚƦƤƫƠ. ɊƢƢῂ Ɯɺ ƛƦơƜῖ, 
ƫƘ̫ƫƘ ƣʼƤ ɚ̸ƣƜƤῇ ƫ˂ ƛʼ "ơƘƢ˂Ƥ" ơƘˀ ƫ˂ "ƘɺƪƮƨ˂Ƥ" ƧƜƠƨˇ- 
ƣƜƟƘ ɺƛƜῖƤ Ƨ̏ ƜʚƢ˃ƚưƩ ɞƮƜƠ. 
  Ƌ˂ ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ "ƘɺƪƮƨ˂Ƥ" ơƘˀ ƛʾ ơƘƫʻƛƞƢ˃Ƥ ƣƦƠ 10 
ƭƘˁƤƜƫƘƠ ʍ ƤƦƜῖΑ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ƚʺƨ ƫƦῖƩ ɞƣƧƨƦƪƟƜƤ ʋƣƦƢƦ- b 
ƚƜῖƫƘƠ. ƫ˂ ƚʺƨ ɚƣƧƦƛˁƝƦƤ ơƘˀ ɾƪƮƦƤ ƫ̎Ʃ ̪Ʀ̎Ʃ ƫʺ ʎƤƫƘ ƢƦƠƛƦ- 
ƨƜῖƤ ƣƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƛƠʺ ƧƘƤƫ˂Ʃ ʋ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƫƠƟƜˁƩῇ ơƘˀ Ƥ̫Ƥ 
ƫ̹ ɊƜˀ ɾƪƮƦƤƫƠ ƫ˂Ƥ ̪Ʀ̫Ƥ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ɞƟƜƫƦ <ƫ˂> 
"ɊƜƠƪƮƦƨƦ̫Ƥ"Α Ƥ̫Ƥ ƛʼ ƪƬƚơƨƦƫʿƪƘƤƫƜƩ "ƘɺƪƮƨ˂Ƥ" ơƘƢƦ̫- 5 
ƪƠƤ. 
  Ƌˁ ƛʼ ƫ˂ "ơƘƢ˃Ƥ"; 
  ƋƦ̫ƫƦ ƮƘƢƜƧˇƫƜƨƦƤ ơƘƫƘƤƦ̎ƪƘƠ. ơƘˁƫƦƠ ƢʽƚƜƠ ƚƜ 
Ƙʚƫ˃· ɋƨƣƦƤˁ˻ ƣ˃ƤƦƤ ơƘˀ ƣʿơƜƠ ƫƦ̫ Ʀʠ ƧƘƨ̎ơƫƘƠ. 
  ƈ̸Ʃ ƛʿ; 10 
  Ƌ̎Ʃ ƛƠƘƤƦˁƘƩ ƫƠƩ ɞƦƠơƜƤ ɚƧưƤƬƣˁƘ ƜʀƤƘƠ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ 
ʎƤƦƣƘ. 
  ƈ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ; 
  ƍʽƨƜῇ ƫˁ ƦɾƜƠ ƪ˄ ƜʀƤƘƠ ƫ˂ ƘɾƫƠƦƤ ơƢƞƟ̎ƤƘƠ ɛơʻƪƫ̶ c 
ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤ; ɐƨῂ Ʀʚơ ɚơƜῖƤƦ ƫ˂ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƟʽƣƜƤƦƤ; 
  ƈʻƤƫưƩ ƧƦƬ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƛƠʻƤƦƠƘ ɌƤ Ɯɾƞ ƫƦ̫ƫƦ ɮƫƦƠ ƟƜ̸Ƥ ɬ 
ɊƤƟƨˇƧưƤ ɬ Ɋƣƭ˃ƫƜƨƘ; 5 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 225 ~ 
 
416c 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: Nesse caso, o que dá nome (to kalesan) às coisas e 
kaloun vêm a ser o mesmo, a saber, pensamento? 
 Her.: Parece que sim. 
 Sóc.: E não é digno de louvor tudo o que é obra da 
inteligência e do pensamento, e condenável o contrário 
disso? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: [d] A medicina produz trabalho de médico, e a 
carpintaria trabalho de carpinteiro, não te parece? 
 Her.: Exatamente. 
 Sóc.: E a beleza, produz obras belas? 
 Her.: Forçoso é que assim seja. 
 Sóc.: Ora, já afirmamos que esse é o pensamento? 
 Her.: Com efeito. 
 Sóc.: Sendo assim, “kalon” é a designação muito acertada 
para o pensamento que produz as obras com que nos 
deleitamos e a que chamamos belas. 
 Her.: Parece-me que sim. 
 Sóc.: [e] Que outros nomes do mesmo gênero nos falta 
apreciar? 
 Her.: Os que se relacionam com o bem e o belo, tais como: 
vantajoso, proveitoso, útil, lucrativo [417] e seus 
contrários. 
 Sóc.: No que respeita à expressão “vantajoso” 
(sympheron), tu mesmo atinarás com o significado, se 
refletires no que ficou dito acima. Parece ser irmã da 
palavra ciência (epistêmês), que outro fato não indica além 
de movimento (phoran) da alma, ao acompanhar as coisas, sendo denominados “sympheronta” e “symphora” os efeitos 
desse movimento, como a indicar que vão junto com as 
coisas. “Lucrativo” (kerdaleon) vem [b] de lucro (kerdos). 
Ora, se em lugar do delta, nesse vocábulo, repuseres n, 
ressaltará o seu significado, que é, nada mais, nada menos, 
do que outra maneira 
 
 
 
 
 
 
 
416c 
  ƅƘˁ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƫ˂ ơƘƢʽƪƘƤ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ơƘˀ ƫ˂ ơƘƢƦ̫Ƥ 
ƫƘʚƫ˃Ƥ ɚƪƫƠƤ ƫƦ̫ƫƦῇ ƛƠʻƤƦƠƘ; 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ʏƪƘ ƣʼƤ ɌƤ ƤƦ̫Ʃ ƫƜ ơƘˀ ƛƠʻƤƦƠƘ 10 
ɚƨƚʻƪƞƫƘƠῇ ƫƘ̫ƫʻ ɚƪƫƠ ƫʺ ɚƧƘƠƤƜƫʻ, ɍ ƛʼ ƣʿῇ ƯƜơƫʻ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  Ƌ˂ ƦʠƤ ɺƘƫƨƠơ˂Ƥ ɺƘƫƨƠơʺ ɚƨƚʻƝƜƫƘƠ ơƘˀ ƫ˂ ƫƜơƫƦƤƠ- d 
ơ˂Ƥ ƫƜơƫƦƤƠơʻ; ɬ Ƨ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ; 
  ƇʟƫưƩ ɞƚưƚƜ. 
  ƂƘˀ ƫ˂ ơƘƢƦ̫Ƥ ɎƨƘ ơƘƢʻ; 
  żƜῖ ƚʽ ƫƦƠ. 5 
  ̖ŽƪƫƠ ƛʽ ƚƜ ƫƦ̫ƫƦῇ ʯƩ ƭƘƣƜƤῇ ƛƠʻƤƦƠƘ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ᾿ƇƨƟ̸Ʃ ɎƨƘ ƭƨƦƤʿƪƜưƩ Ƙʟƫƞ ɫ ɚƧưƤƬƣˁƘ ɚƪƫˀƤ ƫ˂ 
"ơƘƢ˂Ƥ" ƫ̎Ʃ ƫʺ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ɊƧƜƨƚƘƝƦƣʽƤƞƩῇ ɍ ƛʾ ơƘƢʺ 
ƭʻƪơƦƤƫƜƩ ƜʀƤƘƠ ɊƪƧƘƝ˃ƣƜƟƘ. 10 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ. 
  Ƌˁ ƦʠƤ ɞƫƠ ɫƣῖƤ ƢƦƠƧ˂Ƥ ƫ̸Ƥ ƫƦƠƦ˅ƫưƤ; e 
  ƋƘ̫ƫƘ ƫʺ ƧƜƨˀ ƫ˂ ɊƚƘƟ˃Ƥ ƫƜ ơƘˀ ơƘƢ˃Ƥῇ ƪƬƣ- 
ƭʽƨƦƤƫʻ ƫƜ ơƘˀ ƢƬƪƠƫƜƢƦ̫ƤƫƘ ơƘˀ ʪƭʽƢƠƣƘ ơƘˀ ơƜƨƛƘƢʽƘ 417 
ơƘˀ ƫɊƤƘƤƫˁƘ ƫƦ˅ƫưƤ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƫ˂ ƣʼƤ "ƪƬƣƭʽƨƦƤ" ɮƛƞ ƧƦƬ ơɌƤ ƪ˄ ƜʟƨƦƠƩ 
ɚơ ƫ̸Ƥ Ƨƨ˃ƫƜƨƦƤ ɚƧƠƪơƦƧ̸ƤΑ ƫ̎Ʃ ƚʺƨ ɚƧƠƪƫʿƣƞƩ ɊƛƜƢƭ˃Ƥ ƫƠ 
ƭƘˁƤƜƫƘƠ. ƦʚƛʼƤ ƚʺƨ ɎƢƢƦ ƛƞƢƦῖ ɬ ƫʾƤ ɏƣƘ ƭƦƨʺƤ ƫ̎Ʃ 5 
ƯƬƮ̎Ʃ ƣƜƫʺ ƫ̸Ƥ ƧƨƘƚƣʻƫưƤῇ ơƘˀ ƫʺ ʛƧ˂ ƫƦ̫ ƫƦƠƦ˅ƫƦƬ 
ƧƨƘƫƫ˃ƣƜƤƘ "ƪƬƣƭʽƨƦƤƫʻ" ƫƜ ơƘˀ "ƪ˅ƣƭƦƨƘ" ơƜơƢ̎ƪƟƘƠ 
ɊƧ˂ ƫƦ̫ ƪƬƣƧƜƨƠƭʽƨƜƪƟƘƠ ɞƦƠơƜῇ ƫ˂ ƛʽ ƚƜ "ơƜƨƛƘƢʽƦƤ" ɊƧ˂ 
ƫƦ̫ ơʽƨƛƦƬƩ. "ơʽƨƛƦƩ" ƛʼ Ƥ̫ ɊƤƫˀ ƫƦ̫ ƛʽƢƫƘ ɊƧƦƛƠƛ˃ƤƫƠ ɚƩ b 
ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƛƞƢƦῖ ʍ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠΑ ƫ˂ ƚʺƨ ɊƚƘƟ˂Ƥ ơƘƫῂ ɎƢƢƦƤ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 226 ~ 
 
417b 
de designar o bem. Quem instituiu esse nome pensava no 
poder que tem o bem de misturar-se (kerannytai) com todas 
as coisas, no instante de atravessá-las. Mas, por inserir d 
no lugar de n, pronunciou “kerdos”. 
 Her.: E que quer dizer “útil” (lysiteloun)? 
 Sóc.: O que parece, Hermógenes, é que essa expressão não 
tem o sentido que lhe emprestam os [c] comerciantes, de 
libertar a dívida. Pelo contrário, por tratar-se do que há 
de mais rápido nos seres, não permite que as coisas parem, 
nem que venha a ter fim (telos) o movimento do todo, por 
chegar desaparecer e a parar, porém de contínuo o liberta 
sempre que ameaça deter-se, tornando-o incessante e 
imortal. Essa a razão, segundo penso, de ter ele dado ao 
bem o nome de lysiteloun. O nome “útil” (ophelimon) é 
estrangeiro. Homero o emprega muitas vezes sob a forma “ophellein”, no sentido de crescer e de fazer. 
 Her.: [d] E que diremos dos contrários desses nomes? 
 Sóc.: A meu ver, não precisamos ocupar-nos com os que são 
simples negativas dos anteriores. 
 Her.: Quais são eles? 
 Sóc.: “Desvantajoso”, “inútil”, “inaproveitável” e “não lucrativo”. 
 Her.: Dizes a verdade. 
 Sóc.: Porém com “prejudicial” e “danoso”. 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: “Prejudicial” (blaberon) significa o que [e] impede 
o curso (blapton ton rhoun); e “blapton”, por sua vez, o 
que quer pegar ou deter, boulomenon haptein. Ora, haptein, “pegar ou tocar”, e dein, ligar, têm o mesmo significado, 
sendo este último, sempre, um termo de censura. Querer 
deter o curso das coisas deveria se expresso com mais propriedade por “boulapteroun”, designação que, a meu ver, foi melhorada para “blaberon”. 
 Her.: Teus nomes, Sócrates, apresentam 
 
 
 
 
 
 
 
 
417b 
ƫƨ˃ƧƦƤ ʊƤƦƣʻƝƜƠ. ʏƫƠ ƚʺƨ ơƜƨʻƤƤƬƫƘƠ ɚƩ ƧʻƤƫƘ ƛƠƜƥƠ˃Ƥῇ 
ƫƘ˅ƫƞƤ ƘʚƫƦ̫ ƫʾƤ ƛ˅ƤƘƣƠƤ ɚƧƦƤƦƣʻƝưƤɞƟƜƫƦ ƫƦʞƤƦƣƘΑ 
ƛʽƢƫƘ <ƛ'> ɚƤƟƜˀƩ ɊƤƫˀ ƫƦ̫ Ƥ̫ "ơʽƨƛƦƩ" ɚƭƟʽƚƥƘƫƦ. 5 
  "ƃƬƪƠƫƜƢƦ̫Ƥ" ƛʼ ƫˁ ƛʿ; 
  ̖ŽƦƠơƜƤῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƦʚƮˀ ơƘƟʻƧƜƨ Ʀɻ ơʻƧƞƢƦƠ 
Ƙʚƫ̹ Ʈƨ̸ƤƫƘƠῇ ɚʺƤ ƫ˂ ɊƤʻƢưƣƘ ɊƧƦƢ˅̋ῇ Ʀʚ ƫƘ˅ƫ̋ ƢʽƚƜƠƤ 
ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ƫ˂ "ƢƬƪƠƫƜƢƦ̫Ƥῇ" ɊƢƢῂ ʏƫƠ ƫʻƮƠƪƫƦƤ ʌƤ ƫƦ̫ ʎƤƫƦƩ c 
ɿƪƫƘƪƟƘƠ Ʀʚơ ɚ˿ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘῇ Ʀʚƛʼ ƫʽƢƦƩ ƢƘƙƦ̫ƪƘƤ ƫʾƤ 
ƭƦƨʺƤ ƫƦ̫ ƭʽƨƜƪƟƘƠ ƪƫ̎ƤƘˁ ƫƜ ơƘˀ ƧƘ˅ƪƘƪƟƘƠῇ ɊƢƢῂ ɊƜˀ Ƣ˅ƜƠ 
Ƙʚƫ̎Ʃ ɎƤ ƫƠ ɚƧƠƮƜƠƨ̏ ƫʽƢƦƩ ɚƚƚˁƚƤƜƪƟƘƠῇ ơƘˀ ƧƘƨʽƮƜƠ 
ɎƧƘƬƪƫƦƤ ơƘˀ ɊƟʻƤƘƫƦƤ ƘʚƫʿƤῇ ƫƘ˅ƫ̋ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ɚƧƠƭƞƣˁ- 5 
ƪƘƠ ƫ˂ ɊƚƘƟ˂Ƥ ƢƬƪƠƫƜƢƦ̫ƤΑ ƫ˂ ƚʺƨ ƫ̎Ʃ ƭƦƨ˾Ʃ Ƣ˅ƦƤ ƫ˂ 
ƫʽƢƦƩ "ƢƬƪƠƫƜƢƦ̫Ƥ" ơƘƢʽƪƘƠ. "ʪƭʽƢƠƣƦƤ" ƛʼ ƥƜƤƠơ˂Ƥ 
ƫƦʞƤƦƣƘῇ ˯ ơƘˀ ̣ƇƣƞƨƦƩ ƧƦƢƢƘƮƦ̫ ơʽƮƨƞƫƘƠῇ ƫ̹ "ʊƭʽƢ- 
ƢƜƠƤ"Α ɞƪƫƠ ƛʼ ƫƦ̫ƫƦ ƫƦ̫ ƘʞƥƜƠƤ ơƘˀ ƧƦƠƜῖƤ ɚƧưƤƬƣˁƘ. 
  Ƌʺ ƛʼ ƛʾ ƫƦ˅ƫưƤ ɚƤƘƤƫˁƘ Ƨ̸Ʃ ɞƮƜƠ ɫƣῖƤ; d 
  ̣ƇƪƘ ƣʼƤ ɊƧ˃ƭƞƪƠƤ Ƙʚƫ̸Ƥῇ ʯƩ ƚʽ ƣƦƠ ƛƦơƜῖῇ ƦʚƛʼƤ 
ƛƜῖ ƫƘ̫ƫƘ ƛƠƜƥƠʽƤƘƠ. 
  ƈƦῖƘ ƫƘ̫ƫƘ; 
  "᾿Źƪ˅ƣƭƦƨƦƤ" ơƘˀ "ɊƤưƭƜƢʼƩ" ơƘˀ "ɊƢƬƪƠƫƜƢʼƩ" 5 
ơƘˀ "ɊơƜƨƛʽƩ." 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƩ. 
  ᾿ŹƢƢʺ "ƙƢƘƙƜƨ˃Ƥ" ƚƜ ơƘˀ "ƝƞƣƠ̸ƛƜƩ." 
  ƅƘˁ. 
  ƂƘˀ ƫ˂ ƣʽƤ ƚƜ "ƙƢƘƙƜƨ˂Ƥ" ƫ˂ ƙƢʻƧƫƦƤ ƫ˂Ƥ ̪Ʀ̫Ƥ 10 
ƜʀƤƘƠ ƢʽƚƜƠΑ ƫ˂ ƛʼ "ƙƢʻƧƫƦƤ" Ƙʠ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ƙƦƬƢ˃ƣƜƤƦƤ e 
ɏƧƫƜƠƤΑ ƫ˂ ƛʼ "ɏƧƫƜƠƤ" ơƘˀ ƛƜῖƤ ƫƘʚƫ˃Ƥ ɚƪƫƠῇ ƫƦ̫ƫƦ ƛʼ 
ƧƘƤƫƘƮƦ̫ ƯʽƚƜƠ. ƫ˂ ƙƦƬƢ˃ƣƜƤƦƤ ƦʠƤ ɏƧƫƜƠƤ ̪Ʀ̫Ƥ 
ʊƨƟ˃ƫƘƫƘ ƣʼƤ ɌƤ Ɯɾƞ "ƙƦƬƢƘƧƫƜƨƦ̫Ƥῇ" ơƘƢƢưƧƠƪƟʼƤ ƛʼ 
ơƘƢƜῖƪƟƘˁ ƣƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠ "ƙƢƘƙƜƨ˃Ƥ." 5 
  ƈƦƠơˁƢƘ ƚʽ ƪƦƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɚơƙƘˁƤƜƠ ƫʺ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 227 ~ 
 
417e 
todos os matizes imagináveis. Há pouco, quando pronunciaste a palavra “boulapteroun”, tive a impressão de dares à boca 
a forma da flauta, para cantares o prelúdio [418] do nome 
de Athena. 
 Sóc.: A culpa não é minha, Hermógenes, porém de quem 
instituiu os nomes. 
 Her.: Tens razão. Mas, que vem a ser “zêmiôdes”? 
 Sóc.: Que vem a ser “zêmiôdes”?. Observa, Hermógenes, 
como tenho razão de dizer que com o acréscimo ou a 
supressão de letras altera-se a tal ponto o sentido das 
palavras, que, muitas vezes, com ligeira modificação elas 
passam a significar justamente o [b] contrário do que 
indicavam antes. É o que se verifica com a palavra “deonti”, que me ocorreu neste momento, por lembrar-me do 
que ia dizer-te, que a linguagem moderna, com seus 
requintes de beleza, de tal modo torceu o sentido de “deon” e “zêmiôdes”, que ambos os vocábulos vieram a perder o 
significado primitivo que com bastante clareza ressalta na 
linguagem antiga. 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: Vou explicar-te. Como sabes, nossos ancestrais 
mostravam grande predileção pelas letras i e d, 
principalmente [c] as mulheres, que conservam com maior 
pureza a antiga linguagem. Presentemente, em lugar do i 
põem epsilon ou ei ou êta, em lugar de d empregam z, por 
acharem mais elegante desse jeito. 
 Her.: Como assim? 
 Sóc.: Por exemplo: nossos anciãos davam ao dia o nome de “himeran” ou “hemeran”; os de agora, “hêmera”. 
 Her.: É certo. 
 Sóc.: E não percebes que o nome antigo, por si só, revela 
o pensamento de quem o formulou? Porque os homens se 
alegravam 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
417e 
ʊƤ˃ƣƘƫƘ. ơƘˀ ƚʺƨ Ƥ̫Ƥ ƣƦƠ ɞƛƦƥƘƩ ʯƪƧƜƨ ƫƦ̫ ƫ̎Ʃ ᾿ŹƟƞƤʻƘƩ 
Ƥ˃ƣƦƬ ƧƨƦƘ˅ƢƠƦƤ ƪƫƦƣƘƬƢ̎ƪƘƠῇ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƧƨƦƜƠƧˆƤ 
ƫ˂ "ƙƦƬƢƘƧƫƜƨƦ̫Ƥ." 418 
  Ƈʚơ ɚƚˇ, ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƘɾƫƠƦƩῇ ɊƢƢῂ Ʀɻ ƟʽƣƜƤƦƠ ƫ˂ 
ʎƤƦƣƘ. 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƩΑ ɊƢƢʺ ƛʾ ƫ˂ "ƝƞƣƠ̸ƛƜƩ" ƫˁ ɌƤ Ɯɾƞ; 
  Ƌˁ ƛῂ ɌƤ Ɯɾƞ ƧƦƫʼ "ƝƞƣƠ̸ƛƜƩ"; ƟʽƘƪƘƠῇ ʰ ῾Žƨƣ˃- 5 
ƚƜƤƜƩ, ʫƩ ɚƚˆ ɊƢƞƟ̎ Ƣʽƚư ƢʽƚưƤ ʏƫƠ ƧƨƦƪƫƠƟʽƤƫƜƩ ƚƨʻƣ- 
ƣƘƫƘ ơƘˀ ɚƥƘƠƨƦ̫ƤƫƜƩ ƪƭ˃ƛƨƘ ɊƢƢƦƠƦ̫ƪƠ ƫʺƩ ƫ̸Ƥ 
ʊƤƦƣʻƫưƤ ƛƠƘƤƦˁƘƩῇ ƦʟƫưƩ ʯƪƫƜ ƪƣƠơƨʺ ƧʻƤƬ ƧƘƨƘƪƫƨʽ- 
ƭƦƤƫƜƩ ɚƤˁƦƫƜ ƫɊƤƘƤƫˁƘ ƧƦƠƜῖƤ ƪƞƣƘˁƤƜƠƤ. ƦʁƦƤ ơƘˀ ɚƤ ƫ̹ b 
"ƛʽƦƤƫƠ"Α ɚƤƜƤ˃ƞƪƘ ƚʺƨ Ƙʚƫ˂ ơƘˀ ɊƤƜƣƤʿƪƟƞƤ ɎƨƫƠ ɊƧ˂ 
ƫƦ̫ƛƜ ʍ ɞƣƜƢƢ˃Ƥ ƪƦƠ ɚƨƜῖƤ ʏƫƠ ɫ ƣʼƤ ƤʽƘ ƭưƤʾ ɫƣῖƤ ɫ ơƘƢʾ 
Ƙʛƫƞ ơƘˀ ƫƦʚƤƘƤƫˁƦƤ ƧƜƨƠʽƫƨƜƯƜ ƣƞƤ˅ƜƠƤ ƫ˂ "ƛʽƦƤ" ơƘˀ ƫ˂ 
"ƝƞƣƠ̸ƛƜƩῇ" ɊƭƘƤˁƝƦƬƪƘ ʏƫƠ ƤƦƜῖ, ɫ ƛʼ ƧƘƢƘƠʺ Ɋƣƭ˃ƫƜƨƦƤ 5 
ƛƞƢƦῖ ʍ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ ƫƦʞƤƦƣƘ. 
  ƈ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ; 
  ᾿Žƚˇ ƪƦƠ ɚƨ̸. ƦʀƪƟƘ ʏƫƠ Ʀɻ ƧƘƢƘƠƦˀ Ʀɻ ɫƣʽƫƜƨƦƠ ƫ̹ 
ɺ̸ƫƘ ơƘˀ ƫ̹ ƛʽƢƫƘ Ɯʠ ƣʻƢƘ ɚƮƨ̸ƤƫƦῇ ơƘˀ ƦʚƮ ɯơƠƪƫƘ Ƙɻ 
ƚƬƤƘῖơƜƩῇ ƘɿƧƜƨ ƣʻƢƠƪƫƘ ƫʾƤ ɊƨƮƘˁƘƤ ƭưƤʾƤ ƪ̷ƝƦƬƪƠ. Ƥ̫Ƥ c 
ƛʼ ɊƤƫˀ ƣʼƤ ƫƦ̫ ɺ̸ƫƘ ɬ Ɯʀ ɬ ɰƫƘ ƣƜƫƘƪƫƨʽƭƦƬƪƠƤῇ ɊƤƫˀ ƛʼ 
ƫƦ̫ ƛʽƢƫƘ Ɲ̎ƫƘῇ ʫƩ ƛʾ ƣƜƚƘƢƦƧƨƜƧʽƪƫƜƨƘ ʎƤƫƘ. 
  ƈ̸Ʃ ƛʿ; 
  ƇʁƦƤ Ʀɻ ƣʼƤ ɊƨƮƘƠ˃ƫƘƫƦƠ "ɻƣʽƨƘƤ" ƫʾƤ ɫƣʽƨƘƤ 5 
ɚơʻƢƦƬƤῇ Ʀɻ ƛʼ "ɛƣʽƨƘƤῇ" Ʀɻ ƛʼ Ƥ̫Ƥ "ɫƣʽƨƘƤ." 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. 
  ƇʀƪƟƘ ƦʠƤ ʏƫƠ ƣ˃ƤƦƤ ƫƦ˅ƫưƤ ƛƞƢƦῖ ƫ˂ ɊƨƮƘῖƦƤ ʎƤƦƣƘ 
ƫʾƤ ƛƠʻƤƦƠƘƤ ƫƦ̫ ƟƜƣʽƤƦƬ; ʏƫƠ ƚʺƨ ɋƪƣʽƤƦƠƩ ƫƦῖƩ ɊƤƟƨˇƧƦƠƩ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 228 ~ 
 
418d 
de ver a luz sair das [d] trevas, e a desejavam 
(himeirousin), denominaram-no “himera”, de hímeros, desejo. 
 Her.: É evidente. 
 Sóc.: Porém hoje, de tal modo enfeitaram o vocábulo “hêmera”, que não atinamos com o seu significado. Todavia, 
há quem pense que o dia recebeu esse nome (hêmera), por 
deixar afáveis (hêmera) as coisas. 
 Her.: É também o que me parece. 
 Sóc.: E não sabes que os antigos davam ao “jugo” (zygon) 
o nome de dyogon? 
 Her.: De fato. 
 Sóc.: “Zygon” não tem sentido; “dygon” é que seria a 
expressão adequada para indicar a atrelagem de dois animais 
(dyoin agôgên) no veículo a ser [e] puxado. Hoje, porém, dizemos “zygon”. E como esse caso há muitos. 
 Her.: Parece. 
 Sóc.: Na mesma ordem de idéias, observarei que “obrigação” (deon) pronunciado desse jeito significa o 
contrário de todas as designações do bem. Pois, muito 
embora seja obrigação (deon) uma espécie de bem, dá a 
impressão de cadeia (desmos) e obstáculo ao movimento, como 
se fosse irmão de blaberou. 
 Her.: Dá, realmente, Sócrates, essa impressão. 
 Sóc.: Porém, se restabelecermos a forma primitiva, que se 
me afigura muito mais correta do que [419] a presentemente 
usada, concordaria com todos os nomes do bem a que nos 
referimos, bastando para isso por i no lugar de ei, como 
era antigamente, porque diion, não deon, designa o bem e é 
expressão de louvor. Desse modo, não se contradisse quem 
instituiu os nomes, por significarem a mesma coisa as expressões “obrigatório”, 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
418d 
ơƘˀ ɻƣƜˁƨƦƬƪƠƤ ɚơ ƫƦ̫ ƪơ˃ƫƦƬƩ ƫ˂ ƭ̸Ʃ ɚƚˁƚƤƜƫƦῇ ƫƘ˅ƫ̋ d 
ʪƤ˃ƣƘƪƘƤ "ɻƣʽƨƘƤ." 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ. 
  ƅ̫Ƥ ƛʽ ƚƜ ƫƜƫƨƘƚ̶ƛƞƣʽƤƦƤ Ʀʚƛῂ ɌƤ ơƘƫƘƤƦʿƪƘƠƩ 
ʏƫƠ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ ɫ "ɫƣʽƨƘ." ơƘˁƫƦƠ ƫƠƤʼƩ ƦɾƦƤƫƘƠῇ ʫƩ ƛʾ ɫ 
ɫƣʽƨƘ ɯƣƜƨƘ ƧƦƠƜῖῇ ƛƠʺ ƫƘ̫ƫƘ ʪƤƦƣʻƪƟƘƠ ƘʚƫʾƤ ƦʟƫưƩ. 5 
  żƦơƜῖ ƣƦƠ. 
  ƂƘˀ ƫ˃ ƚƜ "ƝƬƚ˂Ƥ" ƦʀƪƟƘ ʏƫƠ "ƛƬƦƚ˂Ƥ" Ʀɻ ƧƘƢƘƠƦˀ 
ɚơʻƢƦƬƤ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƂƘˀ ƫ˂ ƣʽƤ ƚƜ "ƝƬƚ˂Ƥ" ƦʚƛʼƤ ƛƞƢƦῖῇ ƫ˂ ƛʼ ƫƦῖƤ 10 
ƛƬƦῖƤ ɟƤƜơƘ ƫ̎Ʃ ƛʽƪƜưƩ ɚƩ ƫʾƤ ɊƚưƚʾƤ ɚƧưƤ˃ƣƘƪƫƘƠ e 
"ƛƬƦƚ˂Ƥ" ƛƠơƘˁưƩΑ Ƥ̫Ƥ ƛʼ "ƝƬƚ˃Ƥ." ơƘˀ ɎƢƢƘ ƧʻƣƧƦƢƢƘ 
ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠ. 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ. 
  ƂƘƫʺ ƫƘʚƫʺ ƫƦˁƤƬƤ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ƫ˂ "ƛʽƦƤ" Ʀʟƫư 5 
ƢƜƚ˃ƣƜƤƦƤ ƫƦʚƤƘƤƫˁƦƤ ƪƞƣƘˁƤƜƠ Ƨ˾ƪƠ ƫƦῖƩ ƧƜƨˀ ƫ˂ ɊƚƘƟ˂Ƥ 
ʊƤ˃ƣƘƪƠƤΑ ɊƚƘƟƦ̫ ƚʺƨ ɺƛʽƘ ƦʠƪƘ ƫ˂ ƛʽƦƤ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƛƜƪƣ˂Ʃ 
ƜʀƤƘƠ ơƘˀ ơˇƢƬƣƘ ƭƦƨ˾Ʃῇ ʯƪƧƜƨ ɊƛƜƢƭ˂Ƥ ʌƤ ƫƦ̫ ƙƢƘ- 
ƙƜƨƦ̫. 
  ƂƘˀ ƣʻƢƘῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ Ʀʟƫư ƭƘˁƤƜƫƘƠ. 10 
  ᾿ŹƢƢῂ Ʀʚơ ɚʺƤ ƫ̹ ɊƨƮƘˁ̶ ʊƤ˃ƣƘƫƠ Ʈƨ̏, ʍ ƧƦƢ˄ 
ƣ˾ƢƢƦƤ Ɯɺơ˃Ʃ ɚƪƫƠƤ ʊƨƟ̸Ʃ ơƜῖƪƟƘƠ ɬ ƫ˂ Ƥ̫Ƥῇ ɊƢƢῂ ʋƣƦƢƦ- 419 
ƚʿƪƜƠ ƫƦῖƩ Ƨƨ˃ƪƟƜƤ ɊƚƘƟƦῖƩῇ ɚʺƤ ɊƤƫˀ ƫƦ̫ Ɯʀ ƫ˂ ɺ̸ƫƘ ɊƧƦ- 
ƛƠƛ̹Ʃῇ ʯƪƧƜƨ ƫ˂ ƧƘƢƘƠ˃ƤΑ ƛƠƱ˂Ƥ ƚʺƨ Ƙʠ ƪƞƣƘˁƤƜƠῇ ɊƢƢῂ Ʀʚ 
ƛʽƦƤῇ ƫɊƚƘƟ˃Ƥῇ ʏƧƜƨ ƛʾ ɚƧƘƠƤƜῖ. ơƘˀ Ʀʟƫư Ʀʚơ ɚƤƘƤƫƠƦ̫ƫƘƠ 
Ƙʚƫ˂Ʃ Ƙʛƫ̹ ʋ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƫƠƟʽƣƜƤƦƩῇ ɊƢƢʺ "ƛʽƦƤ" ơƘˀ 5 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 229 ~ 
 
419a “vantajoso”, “lucrativo”, “proveitoso”, “bom”, “útil” e “fácil”. São nomes diferentes para designar o princípio tão 
louvado que tudo dirige e coordena, sendo censuradoo que 
restringe e ata. E o que se [b] dá com “zêmiôdes”: se 
restabeleceres a pronúncia primitiva, pela substituição de 
z por d, verás que “dêmiôdes” indica precisamente o que 
impede a marcha (dounti to ion). 
 Her.: E com relação a “prazer”, “dor”, “desejo” e demais 
termos da mesma espécie, Sócrates? 
 Sóc.: Não me parecem muito difíceis, Hermógenes. “Prazer” 
(hêdonê) indica a ação que tende para o lucro (onêsin), 
porém deu-se a inserção de um d, de forma que ficou “hêdonê” em lugar de “hêonês”. “Dor” (lypê) parece provir 
da dissolução (dialyseôs) [c] que o corpo experimenta nesses momentos. “Tristeza” (ania) significa obstáculo à marcha. “Dor” (algêdôn) tem feição de vocábulo estrangeiro, 
derivado de penoso (algeinou). “Sofrimento” (odynê) parece 
indicar penetração da dor (endyseôs tês lypês). Com relação à “aflição” (achthêdôn) não há quem não veja que significa entrave à locomoção. “Alegria” (chara) parece indicar 
difusão (diachysei) e facilidade de movimento (rhôes) da alma. “Deleite” (terpsis) vem de [d] agradável (terpnou), e “agradável” (terpnon) de esqueirar-se (herpseõs) na alma o prazer, no jeito de sopro. A rigor, deveria ser “herpnoun”; 
mas com o tempo alterou-se para “terpnon”. “Alegria” 
(euphrosynê) dispensa maiores explicações; toda a gente 
percebe que esse nome vem do movimento da alma bem (eu) 
combinado com a natureza. O certo seria dizermos “eupheroynên”; semelhantemente dizemos o mesmo de “euphrosynên”. “Epithymia”, também, não oferece 
dificuldade. É 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
419a 
"ʪƭʽƢƠƣƦƤ" ơƘˀ "ƢƬƪƠƫƜƢƦ̫Ƥ" ơƘˀ "ơƜƨƛƘƢʽƦƤ" ơƘˀ 
"ɊƚƘƟ˂Ƥ" ơƘˀ "ƪƬƣƭʽƨƦƤ" ơƘˀ "ƜʞƧƦƨƦƤ" ƫ˂ Ƙʚƫ˂ ƭƘˁƤƜ- 
ƫƘƠῇ ɛƫʽƨƦƠƩ ʊƤ˃ƣƘƪƠ ƪƞƣƘῖƤƦƤ ƫ˂ ƛƠƘơƦƪƣƦ̫Ƥ ơƘˀ ƛƠƠ˂Ƥ 
ƧƘƤƫƘƮƦ̫ ɚƚơƜơưƣƠƘƪƣʽƤƦƤῇ ƫ˂ ƛʼ ɾƪƮƦƤ ơƘˀ ƛƦ̫Ƥ ƯƜƚ˃- b 
ƣƜƤƦƤ. ơƘˀ ƛʾ ơƘˀ ƫ˂ "ƝƞƣƠ̸ƛƜƩῇ" ɚʺƤ ơƘƫʺ ƫʾƤ ɊƨƮƘˁƘƤ 
ƭưƤʾƤ ɊƧƦƛ̹Ʃ ɊƤƫˀ ƫƦ̫ Ɲ̎ƫƘ ƛʽƢƫƘῇ ƭƘƤƜῖƫƘˁ ƪƦƠ ơƜῖƪƟƘƠ 
ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ɚƧˀ ƫ̹ ƛƦ̫ƤƫƠ ƫ˂ ɺ˃Ƥῇ ɚƧƦƤƦƣƘƪƟʼƤ "ƛƞƣƠ̸ƛƜƩ." 
  Ƌˁ ƛʼ ƛʾ "ɫƛƦƤʾ" ơƘˀ "Ƣ˅Ƨƞ" ơƘˀ "ɚƧƠƟƬƣˁƘ" 5 
ơƘˀ ƫʺ ƫƦƠƘ̫ƫƘῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ; 
  Ƈʚ ƧʻƤƬ ƮƘƢƜƧʻ ƣƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩ. ɯ ƫƜ 
ƚʺƨ "ɫƛƦƤʿ," ɫ Ƨƨ˂Ʃ ƫʾƤ ʎƤƞƪƠƤ ɞƦƠơƜ ƫƜˁƤƦƬƪƘ Ƨƨ˾ƥƠƩ 
ƫƦ̫ƫƦ ɞƮƜƠƤ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ – ƫ˂ ƛʽƢƫƘ ƛʼ ɞƚơƜƠƫƘƠῇ ʯƪƫƜ "ɫƛƦƤʾ" 
ɊƤƫˀ "ɫƦƤ̎Ʃ" ơƘƢƜῖƫƘƠ – ɯ ƫƜ "Ƣ˅Ƨƞ" ɊƧ˂ ƫ̎Ʃ ƛƠƘƢ˅ƪƜưƩ c 
ƫƦ̫ ƪˇƣƘƫƦƩ ɞƦƠơƜƤ ɚƧưƤƦƣʻƪƟƘƠ ɭƤ ɚƤ ƫƦ˅ƫ̶ ƫ̹ ƧʻƟƜƠ 
ɾƪƮƜƠ ƫ˂ ƪ̸ƣƘ. ơƘˀ ɯ ƚƜ "ɊƤˁƘ" ƫ˂ ɚƣƧƦƛˁƝƦƤ ƫƦ̫ ɺʽƤƘƠ. ɫ ƛʼ 
"ɊƢƚƞƛˆƤ" ƥƜƤƠơ˃Ƥ ƫƠ ƭƘˁƤƜƫƘˁ ƣƦƠ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ɊƢƚƜƠƤƦ̫ 
ʪƤƦƣƘƪƣʽƤƦƤ. "ʊƛ˅Ƥƞ" ƛʼ ɊƧ˂ ƫ̎Ʃ ɚƤƛ˅ƪƜưƩ ƫ̎Ʃ Ƣ˅ƧƞƩ 5 
ơƜơƢƞƣʽƤ̋ ɞƦƠơƜƤ. "ɊƮƟƞƛˆƤ" ƛʼ ơƘˀ ƧƘƤƫˀ ƛ̎ƢƦƤ ɊƧƜƠ- 
ơƘƪƣʽƤƦƤ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƫ̹ ƫ̎Ʃ ƭƦƨ˾Ʃ ƙʻƨƜƠ. "ƮƘƨʺ" ƛʼ ƫ̏ 
ƛƠƘƮ˅ƪƜƠ ơƘˀ ƜʚƧƦƨˁ˻ ƫ̎Ʃ ̪Ʀ̎Ʃ ƫ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃ ɞƦƠơƜ ơƜơƢƞ- 
ƣʽƤ̋. "ƫʽƨƯƠƩ" ƛʼ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ƫƜƨƧƤƦ̫Α ƫ˂ ƛʼ "ƫƜƨƧƤ˂Ƥ" ɊƧ˂ d 
ƫ̎Ʃ ƛƠʺ ƫ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃ ɟƨƯƜưƩ ƧƤƦ̏ ɊƧƜƠơƘƪƟʼƤ ơʽơƢƞƫƘƠῇ ɚƤ 
ƛˁơ̋ ƣʼƤ ɌƤ "ɟƨƧƤƦƬƤ" ơƘƢƦ˅ƣƜƤƦƤῇ ʛƧ˂ Ʈƨ˃ƤƦƬ ƛʼ 
"ƫƜƨƧƤ˂Ƥ" ƧƘƨƞƚƣʽƤƦƤ. "ƜʚƭƨƦƪ˅Ƥƞ" ƛʼ ƦʚƛʼƤ ƧƨƦƪƛƜῖƫƘƠ 
ƫƦ̫ ƛƠ˃ƫƠ ̪ƞƟ̎ƤƘƠΑ ƧƘƤƫˀ ƚʺƨ ƛ̎ƢƦƤ ʏƫƠ ɊƧ˂ ƫƦ̫ Ɯʠ ƫƦῖƩ 5 
ƧƨʻƚƣƘƪƠ ƫʾƤ ƯƬƮʾƤ ƪƬƣƭʽƨƜƪƟƘƠ ƫƦ̫ƫƦ ɞƢƘƙƜ ƫ˂ 
ʎƤƦƣƘῇ "ƜʚƭƜƨƦƪ˅ƤƞƤ" ƫ˃ ƚƜ ƛˁơƘƠƦƤΑ ʏƣưƩ ƛʼ Ƙʚƫ˂ 
ơƘƢƦ̫ƣƜƤ "ƜʚƭƨƦƪ˅ƤƞƤ." Ʀʚƛῂ "ɚƧƠƟƬƣˁƘ" ƮƘƢƜƧ˃ƤΑ ƫ̏ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 230 ~ 
 
419d 
evidente que o nome provém da força que entra [e] no 
coração (epi thymon iousê). Por sua vez, “paixão” (thymos) 
deriva da impetuosidade (thyseôs) e efervescência da alma. “Desejo” (himeros) é assim chamado por causa da corrente 
que arrasta com mais força a alma; visto correr com anelo 
(iemonos rhei) para as [420] coisas e mostrar-se desejoso 
delas, atrai grandemente a alma pela impetuosidade (hesin) 
de seu curso. Por todas essas qualidades foi denominado “himeros”. “Saudade” (pothos), por seu turno, não designa, 
como himeros, desejo de algo presente, porém ausente e de 
alhures (pou), donde haver sido denominado “pothos” o sentimento que é chamado “himeros” quando está presente o 
objeto do desejo. Desaparecido esse objeto, recebeu aquele 
o nome de “pothos”. Quanto a “amor” (erôs), por correr 
(esrei) para a alma, vindo de fora, sem ser inerente à 
pessoa em que se [b] faz sentir, porém, nela introduzida pelos olhos, foi antigamente denominado “esros”, quando se 
usava ou em lugar de ômega; agora, porém, chama-se “erôs”, 
por haver retomado o ômega o seu lugar. E agora dizes o que 
ainda desejas examinar? 
 Her.: Que pensas a respeito de “opinião” (doxa) e das 
palavras do mesmo grupo? 
 Sóc.: “Doxa” vem de procura (diôxei), que leva a alma a 
conhecer a natureza das coisas, ou do disparo do arco 
(toxou), o que, a meu ver, é o mais provável. “Opinião” 
(oiêsis), pelo menos, confirma essa explicação. Parece 
indicar esse nome o avanço da [c] alma em direção das 
coisas, para conhecer sua natureza, da mesma forma que “conselho” (boulê) se relaciona com “tiro” (bolên), assim como “querer” (boulesthai) reúne as duas acepções: pôr a 
mira em, e deliberar. Todas essas expressões vêm no cortejo 
de doxa e parecem implicar a idéia de tiro (bolês), como, 
por outro lado, o contrário disso, 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
419d 
ƚʺƨ ɚƧˀ ƫ˂Ƥ ƟƬƣ˂Ƥ ɺƦ˅ƪ̋ ƛƬƤʻƣƜƠ ƛ̎ƢƦƤ ʏƫƠ ƫƦ̫ƫƦ 
ɚơƢʿƟƞ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ. "ƟƬƣ˂Ʃ" ƛʼ ɊƧ˂ ƫ̎Ʃ Ɵ˅ƪƜưƩ ơƘˀ ƝʽƪƜưƩ e 
ƫ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃ ɞƮƦƠ ɌƤ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ. ɊƢƢʺ ƣʾƤ "ɿƣƜƨ˃Ʃ" ƚƜ 
ƫ̹ ƣʻƢƠƪƫƘ ɟƢơƦƤƫƠ ƫʾƤ ƯƬƮʾƤ ̪̹ ɚƧưƤƦƣʻƪƟƞΑ ʏƫƠ ƚʺƨ 
ɻʽƣƜƤƦƩ ̪Ɯῖ ơƘˀ ɚƭƠʽƣƜƤƦƩ ƫ̸Ƥ ƧƨƘƚƣʻƫưƤῇ ơƘˀ Ʀʟƫư 420 
ƛʾ ɚƧƠƪƧ˿ ƪƭ˃ƛƨƘ ƫʾƤ ƯƬƮʾƤ ƛƠʺ ƫʾƤ ɟƪƠƤ ƫ̎Ʃ ̪Ʀ̎Ʃ, ɊƧ˂ 
ƫƘ˅ƫƞƩ ƦʠƤ ƧʻƪƞƩ ƫ̎Ʃ ƛƬƤʻƣƜưƩ "ɿƣƜƨƦƩ" ɚơƢʿƟƞ. ơƘˀ ƣʾƤ 
"Ƨ˃ƟƦƩ" Ƙʠ ơƘƢƜῖƫƘƠ ƪƞƣƘˁƤưƤ Ʀʚ ƫƦ̫ ƧƘƨ˃ƤƫƦƩ ƜʀƤƘƠ 
ɊƢƢʺ ƫƦ̫ ɎƢƢƦƟˁ ƧƦƬ ʎƤƫƦƩ ơƘˀ ɊƧ˃ƤƫƦƩ, ʏƟƜƤ "Ƨ˃ƟƦƩ" 5 
ɚƧưƤ˃ƣƘƪƫƘƠ ʍƩ ƫ˃ƫƜῇ ʏƫƘƤ ƧƘƨ̏ Ʀʡ ƫƠƩ ɚƭˁƜƫƦῇ "ɿƣƜƨƦƩ" 
ɚơƘƢƜῖƫƦΑ ɊƧƦƚƜƤƦƣʽƤƦƬ ƛʼ ʋ Ƙʚƫ˂Ʃ ƦʡƫƦƩ "Ƨ˃ƟƦƩ" ɚơƢʿƟƞ. 
"ɞƨưƩ" ƛʽ, ʏƫƠ ƜɺƪƨƜῖ ɞƥưƟƜƤ ơƘˀ Ʀʚơ ƦɺơƜˁƘ ɚƪƫˀƤ ɫ ̪Ʀʾ 
Ƙʟƫƞ ƫ̹ ɞƮƦƤƫƠ ɊƢƢῂ ɚƧƜˁƪƘơƫƦƩ ƛƠʺ ƫ̸Ƥ ʊƣƣʻƫưƤῇ ƛƠʺ b 
ƫƘ̫ƫƘ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ɚƪƨƜῖƤ "ɞƪƨƦƩ" ƫ˃ ƚƜ ƧƘƢƘƠ˂Ƥ ɚơƘƢƜῖƫƦ – 
ƫ̹ ƚʺƨ Ʀʠ ɊƤƫˀ ƫƦ̫ ʰ ɚƮƨˇƣƜƟƘ – Ƥ̫Ƥ ƛῂ "ɞƨưƩ" ơʽơƢƞƫƘƠ 
ƛƠʺ ƫʾƤ ƫƦ̫ ʰ ɊƤƫˀ ƫƦ̫ Ʀʠ ƣƜƫƘƢƢƘƚʿƤ. ɊƢƢʺ ƫˁ ɞƫƠ Ʀ˄ 
ƢʽƚƜƠƩ ʏƫƠ ƪơƦƧ̸ƣƜƤ; 5 
  "ż˃ƥƘ" ơƘˀ ƫʺ ƫƦƠƘ̫ƫƘ Ƨ̏ ƪƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠ; 
  "ż˃ƥƘ" ƛʾ ɮƫƦƠ ƫ̏ ƛƠˇƥƜƠ ɚƧưƤ˃ƣƘƪƫƘƠῇ ɭƤ ɫ 
ƯƬƮʾ ƛƠˇơƦƬƪƘ ƫ˂ ƜɺƛʽƤƘƠ ʏƧ̋ ɞƮƜƠ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ƧƦƨƜ˅Ɯ- 
ƫƘƠῇ ɬ ƫ̏ ɊƧ˂ ƫƦ̫ ƫ˃ƥƦƬ ƙƦƢ̏. ɞƦƠơƜ ƛʼ ƫƦ˅ƫ̶ ƣ˾ƢƢƦƤ. ɫ 
ƚƦ̫Ƥ "ƦɾƞƪƠƩ" ƫƦ˅ƫ̶ ƪƬƣƭưƤƜῖ. "ƦʀƪƠƤ" ƚʺƨ ƫ̎Ʃ ƯƬƮ̎Ʃ ɚƧˀ c 
Ƨ˾Ƥ Ƨƨ˾ƚƣƘῇ Ʀʁ˃Ƥ ɚƪƫƠƤ ɟơƘƪƫƦƤ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤῇ ƛƞƢƦ˅ƪ̋ 
ƧƨƦƪʽƦƠơƜƤῇ ʯƪƧƜƨ ƚƜ ơƘˀ ɫ "ƙƦƬƢʿ" ƧưƩ ƫʾƤ ƙƦƢʿƤῇ ơƘˀ 
ƫ˂ "ƙƦ˅ƢƜƪƟƘƠ" ƫ˂ ɚƭˁƜƪƟƘƠ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ơƘˀ ƫ˂ "ƙƦƬƢƜ˅Ɯ- 
ƪƟƘƠ"Α ƧʻƤƫƘ ƫƘ̫ƫƘ ƛ˃ƥ̋ ɛƧ˃ƣƜƤῂ ɎƫƫƘ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƫ̎Ʃ 5 
ƙƦƢ̎Ʃ ɊƧƜƠơʻƪƣƘƫƘῇ ʯƪƧƜƨ Ƙʠ ơƘˀ ƫƦʚƤƘƤƫˁƦƤ ɫ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 231 ~ 
 
420c “ausência de opinião” (aboylia) parece indicar algum 
desastre (athychia), no sentido de falhar ou de não acertar 
no alvo, com respeito ao que fora deliberado ou desejado. 
 Her.: [d] Tenho a impressão, Sócrates, de que empilhas 
por demais as explicações. 
 Sóc.: O fim é dedicado ao deus. Antes, porém, quero explicar o sentido do termo “necessidade” (anagkên), que vem depois dos anteriores, e de “voluntário” (hekousion). Quanto a “voluntário”, é o que cede (eion) e não oferece 
resistência, porém cede, como disse, ao movimento 
determinado pela vontade (eikon tô ionti), conforme o nome o indica. O “necessário” (anagkaion) e resistente, visto 
opor-se à vontade, implica erro e ignorância; a ideia é 
tirada da [e] travessia de uma torrente de água (agkê), a 
qual, por ser áspera, ínvia e densa impede a marcha. É bem provável, assim, que a expressão “anagkaion” tivesse sido 
sugerida pela passagem de uma torrente. Mas, enquanto 
tivermos força, não desistamos. Não desistas, também; 
continua a perguntar. 
 Her.: [421] Vou perguntar acerca do que há de mais nobre e belo: “verdade”, “mentira”, “ser”, e o que constitui o próprioobjeto de nosso estudo: “nome”. De onde lhe veio 
chamar-se nome? 
 Sóc.: Não designas por maiesthai alguma coisa? 
 Her.: Sim, procurar. 
 Sóc.: Quer parecer-me que o vocábulo “nome” (onomati) é 
uma proposição concentrada, que afirma a existência do ser 
(on) que investigamos, o “nome”. Compreenderás mais 
facilmente isso mesmo naquilo que chamamos 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
420c 
"ɊƙƦƬƢˁƘ" ɊƫƬƮˁƘ ƛƦơƜῖ ƜʀƤƘƠῇ ʫƩ Ʀʚ ƙƘƢ˃ƤƫƦƩ Ʀʚƛʼ 
ƫƬƮ˃ƤƫƦƩ Ʀʡ ƫῂ ɞƙƘƢƢƜ ơƘˀ ʍ ɚƙƦ˅ƢƜƫƦ ơƘˀ ƧƜƨˀ Ʀʡ ɚƙƦƬ- 
ƢƜ˅ƜƫƦ ơƘˀ Ʀʡ ɚƭˁƜƫƦ. 
  ƋƘ̫ƫƘ ɮƛƞ ƣƦƠ ƛƦơƜῖƩῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƧƬơƤ˃ƫƜƨƘ d 
ɚƧʻƚƜƠƤ. 
  <ŽɺƩ> ƫʽƢƦƩ ƚʺƨ ɮƛƞ Ɵʽư. "ɊƤʻƚơƞƤ" ƛῂ ƦʠƤ ɞƫƠ 
ƙƦ˅ƢƦƣƘƠ ƛƠƘƧƜƨ˾ƤƘƠῇ ʏƫƠ ƫƦ˅ƫƦƠƩ ɛƥ̎Ʃ ɚƪƫƠῇ ơƘˀ ƫ˂ "ɛơƦ˅- 
ƪƠƦƤ." ƫ˂ ƣʼƤ ƦʠƤ "ɛơƦ˅ƪƠƦƤῇ" ƫ˂ ƜʀơƦƤ ơƘˀ ƣʾ ɊƤƫƠƫƬƧƦ̫Ƥ 5 
ɊƢƢῂῇ ʯƪƧƜƨ Ƣʽƚưῇ ƜʀơƦƤ ƫ̹ ɺ˃ƤƫƠ ƛƜƛƞƢưƣʽƤƦƤ ɌƤ Ɯɾƞ 
ƫƦ˅ƫ̶ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠῇ ƫ̹ ơƘƫʺ ƫʾƤ ƙƦ˅ƢƞƪƠƤ ƚƠƚƤƦƣʽƤ̶Α ƫ˂ ƛʼ 
"ɊƤƘƚơƘῖƦƤ" ơƘˀ ɊƤƫˁƫƬƧƦƤῇ ƧƘƨʺ ƫʾƤ ƙƦ˅ƢƞƪƠƤ ʎƤῇ ƫ˂ ƧƜƨˀ 
ƫʾƤ ɋƣƘƨƫˁƘƤ ɌƤ Ɯɾƞ ơƘˀ ɊƣƘƟˁƘƤῇ ɊƧƜˁơƘƪƫƘƠ ƛʼ ƫ̏ ơƘƫʺ 
ƫʺ Ɏƚơƞ ƧƦƨƜˁ˻, ʏƫƠ ƛ˅ƪƧƦƨƘ ơƘˀ ƫƨƘƮʽƘ ơƘˀ ƢʻƪƠƘ ʎƤƫƘ e 
ɾƪƮƜƠ ƫƦ̫ ɺʽƤƘƠ. ɚƤƫƜ̫ƟƜƤ ƦʠƤ ɾƪưƩ ɚơƢʿƟƞ "ɊƤƘƚơƘῖƦƤῇ" ƫ̏ 
ƛƠʺ ƫƦ̫ ɎƚơƦƬƩ ɊƧƜƠơƘƪƟʼƤ ƧƦƨƜˁ˻. ɟưƩ ƛʼ ƧʻƨƜƪƫƠƤ ɫ 
̪ˇƣƞῇ ƣʾ ɊƤƠ̸ƣƜƤ ƘʚƫʿƤΑ ɊƢƢʺ ơƘˀ ƪ˄ ƣʾ ɊƤˁƜƠῇ ɊƢƢʺ 
ɚƨˇƫƘ. 5 
  ᾿Žƨưƫ̸ ƛʾ ƫʺ ƣʽƚƠƪƫƘ ơƘˀ ƫʺ ơʻƢƢƠƪƫƘῇ ƫʿƤ ƫƜ 421 
"ɊƢʿƟƜƠƘƤ" ơƘˀ ƫ˂ "ƯƜ̫ƛƦƩ" ơƘˀ ƫ˂ "ʌƤ" ơƘˀ Ƙʚƫ˂ ƫƦ̫ƫƦ 
ƧƜƨˀ ʱƤ Ƥ̫Ƥ ʋ Ƣ˃ƚƦƩ ɫƣῖƤ ɚƪƫƠƤῇ "ʎƤƦƣƘῇ" ƛƠ' ʏƫƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ 
ɞƮƜƠ. 
  ƄƘˁƜƪƟƘƠ ƦʠƤ ơƘƢƜῖƩ ƫƠ; 5 
  ̖ŽƚưƚƜῇ ƫ˃ ƚƜ ƝƞƫƜῖƤ. 
  ̖ŽƦƠơƜ ƫƦˁƤƬƤ ɚơ Ƣ˃ƚƦƬ ʊƤ˃ƣƘƫƠ ƪƬƚơƜơƨƦƫƞƣʽƤ̶, 
ƢʽƚƦƤƫƦƩ ʏƫƠ ƫƦ̫ƫῂ ɞƪƫƠƤ ʎƤῇ Ʀʡ ƫƬƚƮʻƤƜƠ ƝʿƫƞƣƘῇ ƫ˂ 
"ʎƤƦƣƘ." ƣ˾ƢƢƦƤ ƛʼ ɌƤ Ƙʚƫ˂ ƚƤƦˁƞƩ ɚƤ ˯ ƢʽƚƦƣƜƤ ƫ˂ 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 232 ~ 
 
421a “a ser denominado” (onomaston), pois diz claramente que se 
trata do ser sobre que [b] investigamos (on hou masma 
estin). “Verdade” (alêtheia) parece ter sido também, como 
os outros, formado por contração. O que essa expressão 
(alêtheia) significa é o movimento divino do ser, theia 
alê. “Mentira” (pseudos) indica o contrário de movimento. 
Nesse passo, encontramos outra vez uma expressão 
condenatória ao que é contrário ao repouso ou que o impede; 
sugere a ideia de dormir (katheudousi), porém a inicial ps 
que lhe foi acrescentada mascara o significado do vocábulo. Quanto a “sendo” (on) e “essência” (ousia), são semelhantes a “alêthei”, com acréscimo do iota: indica movimento (ion) 
do ser (on), o que também [c] é válido par ao “não-ser” 
(ouk on), que alguns pronunciam “ouk ion”. 
 Her.: Estou vendo, Sócrates, que manejas o malho com 
denodo nas tuas interpretações. Mas, e se alguém te interpelasse a respeito de “ion”, “rheon” e “doun”, se 
receberam com propriedade as respectivas denominações – 
 Sóc.: “Que lhes responderíamos?” Dizes? Ou não? 
 Her.: Exatamente. 
 Sóc.: Há pouco referimo-nos a algo que parece uma espécie 
de resposta. 
 Her.: Que foi? 
 Sóc.: Ao dizer que são de origem bárbara os nomes cujo 
sentido nos escapa. Para muitos [d] nomes talvez seja 
verdadeira a explicação; mas pode também acontecer que a 
idade dos vocábulos é que os deixa indecifráveis. Com o 
correr do tempo, os nomes ficaram de tal modo retorcidos, 
que não admira parecer linguajar bárbaro a antiga fala, em 
confronto com a dos nossos dias. 
 Her.: Não é fora de propósito o que dizes. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
421a 
"ʊƤƦƣƘƪƫ˃Ƥ"Α ɚƤƫƘ̫ƟƘ ƚʺƨ ƪƘƭ̸Ʃ ƢʽƚƜƠ ƫƦ̫ƫƦ ƜʀƤƘƠ ʌƤ Ʀʡ 10 
ƣʻƪƣƘ ɚƪƫˁƤ. ɫ ƛῂ "ɊƢʿƟƜƠƘῇ" ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ƫƦῖƩ ɎƢƢƦƠƩ b 
ɞƦƠơƜΑ ɫ ƚʺƨ ƟƜˁƘ ƫƦ̫ ʎƤƫƦƩ ƭƦƨʺ ɞƦƠơƜ ƧƨƦƪƜƠƨ̎ƪƟƘƠ 
ƫƦ˅ƫ̶ ƫ̹ ̪ʿƣƘƫƠῇ ƫ̏ "ɊƢƞƟƜˁ˻," ʫƩ ƟƜˁƘ ƦʠƪƘ ɎƢƞ. ƫ˂ ƛʼ 
"ƯƜ̫ƛƦƩ" ƫƦʚƤƘƤƫˁƦƤ ƫ̏ ƭƦƨ˿Α ƧʻƢƠƤ ƚʺƨ Ƙʠ ƢƦƠƛƦƨƦ˅- 
ƣƜƤƦƤ ɯơƜƠ ƫ˂ ɺƪƮ˃ƣƜƤƦƤ ơƘˀ ƫ˂ ɊƤƘƚơƘƝ˃ƣƜƤƦƤ ɫƪƬƮʻƝƜƠƤῇ 5 
ɊƧƜˁơƘƪƫƘƠ ƛʼ ƫƦῖƩ ơƘƟƜ˅ƛƦƬƪƠΑ ƫ˂ ƯƜῖ ƛʼ ƧƨƦƪƚƜƤ˃ƣƜƤƦƤ 
ɚƧƠơƨ˅ƧƫƜƠ ƫʾƤ ƙƦ˅ƢƞƪƠƤ ƫƦ̫ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ. ƫ˂ ƛʼ "ʌƤ" ơƘˀ ɫ 
"ƦʚƪˁƘ" ʋƣƦƢƦƚƜῖ ƫ̹ ɊƢƞƟƜῖῇ ƫ˂ ɺ̸ƫƘ ɊƧƦƢƘƙ˃ƤΑ ɺ˂Ƥ 
ƚʺƨ ƪƞƣƘˁƤƜƠῇ ơƘˀ ƫ˂ "Ʀʚơ ʌƤ" Ƙʠ, ʯƩ ƫƠƤƜƩ ơƘˀ ʊƤƦƣʻ- c 
ƝƦƬƪƠƤ Ƙʚƫ˃ῇ "Ʀʚơ ɺ˃Ƥ." 
  ƋƘ̫ƫƘ ƣʽƤ ƣƦƠ ƛƦơƜῖƩῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɊƤƛƨƜˁưƩ 
ƧʻƤƬ ƛƠƘơƜơƨƦƫƞơʽƤƘƠΑ Ɯɺ ƛʽ ƫˁƩ ƪƜ ɞƨƦƠƫƦ ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ "ɺ˂Ƥ" 
ơƘˀ ƫ˂ "̪ʽƦƤ" ơƘˀ ƫ˂ "ƛƦ̫Ƥῇ" ƫˁƤƘ ɞƮƜƠ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ƫƘ̫ƫƘ ƫʺ 5 
ʊƤ˃ƣƘƫƘ – 
  "Ƌˁ ɌƤ Ƙʚƫ̹ ɊƧƦơƨƠƤƘˁƣƜƟƘ;" ƢʽƚƜƠƩ; ɰ ƚʻƨ; 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. 
  ̢ŽƤ ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ ɎƨƫƠ ƧƦƬ ɚƧƦƨƠƪʻƣƜƟƘ ʯƪƫƜ ƛƦơƜῖƤ 
ƫˀ ƢʽƚƜƠƤ ɊƧƦơƨƠƤ˃ƣƜƤƦƠ. 10 
  Ƌ˂ ƧƦῖƦƤ ƫƦ̫ƫƦ; 
  ƍʻƤƘƠῇ ʍ ɌƤ ƣʾ ƚƠƚƤˇƪơưƣƜƤῇ ƙƘƨƙƘƨƠơ˃Ƥ ƫƠ ƫƦ̫ƫῂ 
ƜʀƤƘƠ. Ɯɾƞ ƣʼƤ ƦʠƤ ɾƪưƩ ɎƤ ƫƠ ƫ̏ ɊƢƞƟƜˁ˻ ơƘˀ ƫƦƠƦ̫ƫƦƤ d 
Ƙʚƫ̸Ƥῇ Ɯɾƞ ƛʼ ơɌƤ ʛƧ˂ ƧƘƢƘƠ˃ƫƞƫƦƩ ƫʺ Ƨƨ̸ƫƘ ƫ̸Ƥ ʊƤƦ- 
ƣʻƫưƤ ɊƤƜ˅ƨƜƫƘ ƜʀƤƘƠΑ ƛƠʺ ƚʺƨ ƫ˂ ƧƘƤƫƘƮ̏ ƪƫƨʽƭƜƪƟƘƠ ƫʺ 
ʊƤ˃ƣƘƫƘῇ ƦʚƛʼƤ ƟƘƬƣƘƪƫ˂Ƥ ɌƤ Ɯɺ ɫ ƧƘƢƘƠʺ ƭưƤʾ Ƨƨ˂Ʃ 
ƫʾƤ ƤƬƤˀ ƙƘƨƙƘƨƠơ̎Ʃ ƣƞƛʼƤ ƛƠƘƭʽƨƜƠ. 5 
  ƂƘˀ ƦʚƛʽƤ ƚƜ ɊƧ˂ ƫƨ˃ƧƦƬ ƢʽƚƜƠƩ. 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 233 ~ 
 
 421d 
 Sóc.: Falo que é bem provável que assim seja. Contudo, em 
nosso debate não devemos dar guarida a expedientes; temos 
que esforçar-nos para encontrar a explicação certa. 
Consideremos o seguinte: se alguém interrogar outra pessoa 
a respeito das palavras [e] que entram na composição de 
determinada sentença, e depois, dos elementos de que essas 
palavras se formaram, e assim indefinidamente, a pessoa 
interrogada não se verá forçada, por fim, a parar com as 
respostas? 
 Her.: É também o que eu penso. 
 Sóc.: [422] Mas, em que altura tem direito o que responde 
de recusar-se a prosseguir? Não será quando chegar àqueles 
vocábulos que são como elementos das próprias palavras e 
das sentenças? Pois, a rigor, não podemos imaginar que sejam compostos de outras palavras. A palavra “agathon”, 
por exemplo, revelou-se-nos há pouco como composta de 
agastou e thoou. “Thoon”, por sua vez, deve provir de 
outros elementos, e estes também de outros mais. Sempre, 
porém, que [b] chegarmos a uma palavra não formada de 
outros nomes, temos o direito de concluir que se trata de 
elemento primitivo, não explicável por nenhum outro. 
 Her.: Penso que pareces dizer com acerto. 
 Sóc.: Ora bem; as palavras a que se refere tua pergunta 
de há pouco serão, porventura, elementos originários, e 
haverá necessidade de empregarmos algum método novo para 
estudar seu exato significado? 
 Her.: É provável que sim. 
 Sóc.: Sim, é provável, Hermógenes. Pelo menos, parece que 
os vocábulos [c] precedentes nos impõem essa conclusão. E 
se assim é, de fato, como estou convencido, ajuda-me nesta 
investigação, para que eu não saia do caminho certo, quando 
procuro explicar o sentido exato dos nomes primitivos. 
 Her.: Então expõe, que procurarei ajudar-te na medida de 
minha força. 
 
 
 
 
 
 
 
 
421d 
  ƃʽƚư ƚʺƨ ƦʠƤ Ɯɺơ˃ƫƘ. Ʀʚ ƣʽƤƫƦƠ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ƧƨƦ- 
ƭʻƪƜƠƩ ɊƚˆƤ ƛʽƮƜƪƟƘƠῇ ɊƢƢʺ ƧƨƦƟƬƣƞƫʽƦƤ ƫƘ̫ƫƘ ƛƠƘƪơʽ- 
ƯƘƪƟƘƠ. ɚƤƟƬƣƞƟ̸ƣƜƤ ƛʽῇ Ɯɾ ƫƠƩ ɊƜˁ, ƛƠ' ʱƤ ɌƤ ƢʽƚƞƫƘƠ ƫ˂ 
ʎƤƦƣƘῇ ɚơƜῖƤƘ ɊƤƜƨʿƪƜƫƘƠ ƫʺ ̪ʿƣƘƫƘῇ ơƘˀ ƘʠƟƠƩ Ƙʠ ƛƠῂ ʱƤ e 
ɌƤ ƫʺ ̪ʿƣƘƫƘ ƢƜƮƟ̏, ɚơƜῖƤƘ ƧƜ˅ƪƜƫƘƠῇ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ƣʾ ƧƘ˅ƪƜ- 
ƫƘƠ ƧƦƠ̸Ƥῇ ɐƨῂ Ʀʚơ ɊƤʻƚơƞ ƫƜƢƜƬƫ̸ƤƫƘ ɊƧƜƠƧƜῖƤ ƫ˂Ƥ ɊƧƦ- 
ơƨƠƤ˃ƣƜƤƦƤ; 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ. 5 
  ƈ˃ƫƜ ƦʠƤ ɊƧƜƠƧˆƤ ʋ ɊƧƘƚƦƨƜ˅ưƤ ƛƠơƘˁưƩ ƧƘ˅ƦƠƫƦ 422 
ɎƤ; ɐƨῂ Ʀʚơ ɚƧƜƠƛʺƤ ɚƧῂ ɚơƜˁƤƦƠƩ ƚʽƤƞƫƘƠ ƫƦῖƩ ʊƤ˃ƣƘƪƠƤῇ ɍ 
ʫƪƧƜƨƜˀ ƪƫƦƠƮƜῖƘ ƫ̸Ƥ ɎƢƢưƤ ɚƪƫˀ ơƘˀ Ƣ˃ƚưƤ ơƘˀ ʊƤƦ- 
ƣʻƫưƤ; ƫƘ̫ƫƘ ƚʻƨ ƧƦƬ ƦʚơʽƫƠ ƛˁơƘƠƦƤ ƭƘƤ̎ƤƘƠ ɚƥ ɎƢƢưƤ 
ʊƤƦƣʻƫưƤ ƪƬƚơƜˁƣƜƤƘῇ ɍƤ ƦʟƫưƩ ɞƮ̋. ƦʁƦƤ ƤƬƤƛʾ ƫ˂ 5 
"ɊƚƘƟ˂Ƥ" ɞƭƘƣƜƤ ɚơ ƫƦ̫ ɊƚƘƪƫƦ̫ ơƘˀ ɚơ ƫƦ̫ ƟƦƦ̫ 
ƪƬƚơƜῖƪƟƘƠῇ ƫ˂ ƛʼ "ƟƦ˂Ƥ" ɾƪưƩ ƭƘῖƣƜƤ ɌƤ ɚƥ ɛƫʽƨưƤῇ ɚơƜῖƤƘ 
ƛʼ ɚƥ ɎƢƢưƤΑ ɊƢƢῂ ɚʻƤ ƧƦƫʽ ƚƜ ƢʻƙưƣƜƤ ʍ ƦʚơʽƫƠ ɞơ ƫƠƤưƤ b 
ɛƫʽƨưƤ ƪ˅ƚơƜƠƫƘƠ ʊƤƦƣʻƫưƤῇ ƛƠơƘˁưƩ ɌƤ ƭƘῖƣƜƤ ɚƧˀ ƪƫƦƠ- 
ƮƜˁ̶ ƫƜ ɮƛƞ ƜʀƤƘƠ ơƘˀ ƦʚơʽƫƠ ƫƦ̫ƫƦ ɫƣ˾Ʃ ƛƜῖƤ ƜɺƩ ɎƢƢƘ ʊƤ˃- 
ƣƘƫƘ ɊƤƘƭʽƨƜƠƤ. 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖƩʊƨƟ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƤ. 5 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤ ơƘˀ Ƥ̫Ƥ ɏ ƚῂ ɚƨưƫ˿Ʃ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƪƫƦƠƮƜῖƘ 
ʎƤƫƘ ƫƬƚƮʻƤƜƠῇ ơƘˀ ƛƜῖ Ƙʚƫ̸Ƥ ɎƢƢ̶ ƫƠƤˀ ƫƨ˃Ƨ̶ ɮƛƞ ƫʾƤ 
ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ɚƧƠƪơʽƯƘƪƟƘƠ ɯƫƠƩ ɚƪƫˁƤ; 
  Žɺơ˃Ʃ ƚƜ. 
  Žɺơ˂Ʃ ƛ̎ƫƘῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩΑ ƧʻƤƫƘ ƚƦ̫Ƥ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƫʺ 10 
ɞƣƧƨƦƪƟƜƤ ƜɺƩ ƫƘ̫ƫƘ ɊƤƜƢƞƢƬƟʽƤƘƠ. Ɯɺ ƛʼ ƫƦ̫ƫƦ ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠῇ c 
ʯƩ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ɞƮƜƠƤῇ ƛƜ̫ƨƦ Ƙʠ ƪƬƤƜƧˁƪơƜƯƘƠ ƣƜƫῂ ɚƣƦ̫ ƣʿ ƫƠ 
ƧƘƨƘƢƞƨʿƪư ƢʽƚưƤ ƦɿƘƤ ƛƜῖ ƫʾƤ ƫ̸Ƥ ƧƨˇƫưƤ ʊƤƦƣʻƫưƤ 
ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ƜʀƤƘƠ. 
  ƃʽƚƜ ƣ˃ƤƦƤῇ ʫƩ ʏƪƦƤ ƚƜ ƛƬƤʻƣƜưƩ ƧƘƨῂ ɚƣƦˁ 5 
ɚƪƫƠƤ ƪƬƤƜƧƠƪơʽƯƦƣƘƠ. 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 234 ~ 
 
422c 
 Sóc.: Que só há um princípio aplicável a todos os nomes, 
do primeiro ao último, e que nenhum nome, como tal, difere 
de outro nome: estou certo de que neste ponto pensas como 
eu. 
 Her.: Sem dúvida. 
 Sóc.: [d] Mas, a aplicação certa dos nomes que examinamos 
até agora, não tendia a indicar a natureza das coisas? 
 Her.: Como não? 
 Sóc.: É o que terão de revelar-nos tanto os nomes 
primitivos quanto os derivados, por isso mesmo que são 
nomes. 
 Her.: Exatamente. 
 Sóc.: Mas, ao que parece, os nomes derivados só alcançam 
essa finalidade por intermédio dos primitivos. 
 Her.: É claro. 
 Sóc.: Muito bem. E os primitivos, os que não têm outro 
nome como substrato, de que modo farão ver, com a maior 
clareza possível, a realidade, se [e] terão de ser nomes? 
Responde-me ao seguinte: se não tivéssemos nem voz nem 
língua, e quiséssemos mostrar as coisas uns aos outros, não 
procuraríamos fazer como os mudos, indicando-as com as 
mãos, a cabeça e todo o corpo? 
 Her.: Não haveria outro jeito, Sócrates? 
 Sóc.: [423] A meu parecer, se fosse preciso indicar 
algumas coisa elevada ou leve, levantaríamos as mãos para o 
céu, para imitar a própria natureza da coisa; se fosse algo 
baixo e pesado, para o chão é que as estenderíamos, e no 
caso de querermos indicar um cavalo a correr, ou qualquer 
outro animal, bem sabes que procuraríamos deixar nosso 
corpo semelhante ao deles, tanto quanto possível, assim na 
forma como no gesto. 
 Her.: Acho que forçosamente é como dizes. 
 Sóc.: É possível, então, segundo penso, exprimir algo por 
meio do corpo, 
 
 
 
 
 
 
 
 
422c 
  ̣ƇƫƠ ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ ƣˁƘ ƚʽ ƫƠƩ ɫ ʊƨƟ˃ƫƞƩ ƧƘƤƫ˂Ʃ ʊƤ˃- 
ƣƘƫƦƩ ơƘˀ ƧƨˇƫƦƬ ơƘˀ ʛƪƫʻƫƦƬῇ ơƘˀ ƦʚƛʼƤ ƛƠƘƭʽƨƜƠ ƫ̹ 
ʎƤƦƣƘ ƜʀƤƘƠ ƦʚƛʼƤ Ƙʚƫ̸Ƥῇ ƦʀƣƘƠ ơƘˀ ƪƦˀ ƪƬƤƛƦơƜῖ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 10 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʾƤ ʱƤ ƚƜ Ƥ̫Ƥ ƛƠƜƢƞƢ˅ƟƘƣƜƤ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ d 
ɫ ʊƨƟ˃ƫƞƩ ƫƦƠƘ˅ƫƞ ƫƠƩ ɚƙƦ˅ƢƜƫƦ ƜʀƤƘƠῇ ƦɿƘ ƛƞƢƦ̫Ƥ ƦʁƦƤ 
ɟơƘƪƫ˃Ƥ ɚƪƫƠ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤ. 
  ƈ̸Ʃ ƚʺƨ Ʀʞ; 
  ƋƦ̫ƫƦ ƣʼƤ ɎƨƘ ƦʚƛʼƤ ɱƫƫƦƤ ơƘˀ ƫʺ Ƨƨ̸ƫƘ ƛƜῖ ɞƮƜƠƤ 5 
ơƘˀ ƫʺ ʟƪƫƜƨƘῇ ƜɾƧƜƨ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ɞƪƫƘƠ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ᾿ŹƢƢʺ ƫʺ ƣʼƤ ʟƪƫƜƨƘῇ ʫƩ ɞƦƠơƜῇ ƛƠʺ ƫ̸Ƥ ƧƨƦƫʽƨưƤ 
Ʀʁʻ ƫƜ ɰƤ ƫƦ̫ƫƦ ɊƧƜƨƚʻƝƜƪƟƘƠ. 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ. 10 
  ŽʀƜƤΑ ƫʺ ƛʼ ƛʾ Ƨƨ̸ƫƘῇ ƦʁƩ ƦʞƧư ɟƫƜƨƘ ʛƧ˃ơƜƠƫƘƠῇ 
ƫˁƤƠ ƫƨ˃Ƨ̶ ơƘƫʺ ƫ˂ ƛƬƤƘƫ˂Ƥ ʏƫƠ ƣʻƢƠƪƫƘ ƭƘƤƜƨʺ ɫƣῖƤ ƧƦƠʿ- 
ƪƜƠ ƫʺ ʎƤƫƘῇ ƜɾƧƜƨ ƣʽƢƢƜƠ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƜʀƤƘƠ; ɊƧ˃ơƨƠƤƘƠ ƛʽ ƣƦƠ e 
ƫ˃ƛƜΑ Ɯɺ ƭưƤʾƤ ƣʾ ƜɾƮƦƣƜƤ ƣƞƛʼ ƚƢ̸ƫƫƘƤῇ ɚƙƦƬƢ˃ƣƜƟƘ ƛʼ 
ƛƞƢƦ̫Ƥ ɊƢƢʿƢƦƠƩ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘῇ ɐƨῂ Ʀʚơ ɎƤῇ ʯƪƧƜƨ Ƥ̫Ƥ Ʀɻ 
ɚƤƜƦˁ, ɚƧƜƮƜƠƨƦ̫ƣƜƤ ɌƤ ƪƞƣƘˁƤƜƠƤ ƫƘῖƩ ƮƜƨƪˀ ơƘˀ ơƜƭƘƢ̏ 
ơƘˀ ƫ̹ ɎƢƢ̶ ƪˇƣƘƫƠ; 5 
  ƈ̸Ʃ ƚʺƨ ɌƤ ɎƢƢưƩῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ; 
  Žɺ ƣʽƤ ƚῂ ƦʀƣƘƠ ƫ˂ ɎƤư ơƘˀ ƫ˂ ơƦ̫ƭƦƤ ɚƙƦƬƢ˃ƣƜƟƘ 423 
ƛƞƢƦ̫Ƥῇ ᾔƨƦƣƜƤ ɌƤ Ƨƨ˂Ʃ ƫ˂Ƥ ƦʚƨƘƤ˂Ƥ ƫʾƤ ƮƜῖƨƘῇ ƣƠƣƦ˅ƣƜƤƦƠ 
ƘʚƫʾƤ ƫʾƤ ƭ˅ƪƠƤ ƫƦ̫ ƧƨʻƚƣƘƫƦƩΑ Ɯɺ ƛʼ ƫʺ ơʻƫư ơƘˀ ƫʺ 
ƙƘƨʽƘῇ Ƨƨ˂Ʃ ƫʾƤ ƚ̎Ƥ. ơƘˀ Ɯɺ ɿƧƧƦƤ ƟʽƦƤƫƘ ɮ ƫƠ ɎƢƢƦ ƫ̸Ƥ 
Ɲ̷ưƤ ɚƙƦƬƢ˃ƣƜƟƘ ƛƞƢƦ̫Ƥῇ ƦʀƪƟƘ ʏƫƠ ʫƩ ʋƣƦƠ˃ƫƘƫῂ ɌƤ ƫʺ 5 
ɫƣʽƫƜƨƘ Ƙʚƫ̸Ƥ ƪˇƣƘƫƘ ơƘˀ ƪƮʿƣƘƫƘ ɚƧƦƠƦ̫ƣƜƤ ɚơƜˁƤƦƠƩ. 
  ᾿ŹƤʻƚơƞ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ʫƩ ƢʽƚƜƠƩ ɞƮƜƠƤ. 
  Ƈʟƫư ƚʺƨ ɌƤ ƦʀƣƘƠ ƛʿƢưƣʻ ƫƦƬ ƫ̹ ƪˇƣƘƫƠ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 235 ~ 
 
423b 
imitado, ao que parece, o [b] corpo que queremos indicar. 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: E uma vez que queremos expressar-nos com a voz, a 
língua e a boca, não poderemos exprimir o que quer que seja 
por esse meio, se procurarmos imitar seja o que for? 
 Her.: Necessariamente, é o que me parece. 
 Sóc.: O nome, portanto, como parece, é a imitação vocal 
da coisa imitada, indicando quem imita, por meio da voz, 
aquilo mesmo que imita. 
 Her.: É o que penso. 
 Sóc.: [c] Pois eu não, por Zeus! A meu ver, companheiro, 
essa explicação ainda não serve. 
 Her.: Por quê? 
 Sóc.: Teríamos de concordar que as pessoas que balam como 
os carneiros, ou cantam como os galos, ou imitam a voz de 
qualquer outro animal, nomeiam as coisas imitadas. 
 Her.: É assim mesmo como dizes. 
 Sóc.: E parece-te que isso está certo? 
 Her.: Acho que não. Mas, então, Sócrates, que espécie de 
imitação é o nome? 
 Sóc.: Em primeiro lugar, segundo o meu modo de pensar, 
não é uma imitação como a da [d] música, muito embora se 
trate de imitação vocal; depois, segundo penso, quando 
imitamos o que a música também imita, não estamos dando 
nome às coisas. Quero dizer o seguinte: não são as coisas 
dotadas de voz e forma, e muitas também de cor? 
 Her.: Perfeitamente. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
423b 
ɚƚˁƚƤƜƫƦῇ ƣƠƣƞƪƘƣʽƤƦƬῇ ʫƩ ɞƦƠơƜῇ ƫƦ̫ ƪˇƣƘƫƦƩ ɚơƜῖƤƦ ʍ b 
ɚƙƦ˅ƢƜƫƦ ƛƞƢ̸ƪƘƠ. 
  ƅƘˁ. 
  ᾿ŽƧƜƠƛʾ ƛʼ ƭưƤ̏ ƫƜ ơƘˀ ƚƢˇƫƫ̋ ơƘˀ ƪƫ˃ƣƘƫƠ 
ƙƦƬƢ˃ƣƜƟƘ ƛƞƢƦ̫Ƥῇ ɐƨῂ Ʀʚ ƫ˃ƫƜ ɛơʻƪƫƦƬ ƛʿƢưƣƘ ɫƣῖƤ 5 
ɞƪƫƘƠ ƫ˂ ɊƧ˂ ƫƦ˅ƫưƤ ƚƠƚƤ˃ƣƜƤƦƤῇ ʏƫƘƤ ƣˁƣƞƣƘ ƚʽƤƞƫƘƠ ƛƠʺ 
ƫƦ˅ƫưƤ ƧƜƨˀ ʋƫƠƦ̫Ƥ; 
  ᾿ŹƤʻƚơƞ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ. 
  ̖ƇƤƦƣῂ Ɏƨῂ ɚƪƫˁƤῇ ʫƩ ɞƦƠơƜῇ ƣˁƣƞƣƘ ƭưƤ̏ ɚơƜˁƤƦƬ ʍ 
ƣƠƣƜῖƫƘƠῇ ơƘˀ ʊƤƦƣʻƝƜƠ ʋ ƣƠƣƦ˅ƣƜƤƦƩ ƫ̏ ƭưƤ̏ ʍ ɌƤ 10 
ƣƠƣ̎ƫƘƠ. 
  żƦơƜῖ ƣƦƠ. 
  Ƅʺ żˁ' ɊƢƢῂ Ʀʚơ ɚƣƦˁ Ƨư ƛƦơƜῖ ơƘƢ̸Ʃ ƢʽƚƜƪƟƘƠῇ ʰ c 
ɛƫƘῖƨƜ. 
  Ƌˁ ƛʿ; 
  ƋƦ˄Ʃ ƫʺ Ƨƨ˃ƙƘƫƘ ƣƠƣƦƬƣʽƤƦƬƩ ƫƦ˅ƫƦƬƩ ơƘˀ ƫƦ˄Ʃ 
ɊƢƜơƫƨƬ˃ƤƘƩ ơƘˀ ƫʺ ɎƢƢƘ Ɲ̹Ƙ ɊƤƘƚơƘƝƦˁƣƜƟῂ ɌƤ ʋƣƦ- 5 
ƢƦƚƜῖƤ ʊƤƦƣʻƝƜƠƤ ƫƘ̫ƫƘ ɏƧƜƨ ƣƠƣƦ̫ƤƫƘƠ. 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƩ. 
  ƂƘƢ̸Ʃ ƦʠƤ ɞƮƜƠƤ ƛƦơƜῖ ƪƦƠ; 
  Ƈʚơ ɞƣƦƠƚƜ. ɊƢƢʺ ƫˁƩ ɎƤῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƣˁƣƞƪƠƩ 
Ɯɾƞ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ; 10 
  ƈƨ̸ƫƦƤ ƣʽƤῇ ʫƩ ɚƣƦˀ ƛƦơƜῖῇ Ʀʚơ ɚʺƤ ơƘƟʻƧƜƨ ƫ̏ 
ƣƦƬƪƠơ̏ ƣƠƣƦ˅ƣƜƟƘ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ Ʀʟƫư ƣƠƣˇƣƜƟƘῇ ơƘˁƫƦƠ d 
ƭưƤ̏ ƚƜ ơƘˀ ƫ˃ƫƜ ƣƠƣƦ˅ƣƜƟƘΑ ɞƧƜƠƫƘ Ʀʚơ ɚʺƤ ɏƧƜƨ ɫ 
ƣƦƬƪƠơʾ ƣƠƣƜῖƫƘƠ ơƘˀ ɫƣƜῖƩ ƣƠƣˇƣƜƟƘῇ Ʀʞ ƣƦƠ ƛƦơƦ̫ƣƜƤ 
ʊƤƦƣʻƪƜƠƤ. Ƣʽƚư ƛʽ ƫƦƠ ƫƦ̫ƫƦΑ ɞƪƫƠ ƫƦῖƩ ƧƨʻƚƣƘƪƠ ƭưƤʾ ơƘˀ 
ƪƮ̎ƣƘ ɛơʻƪƫ̶ῇ ơƘˀ Ʈƨ̸ƣʻ ƚƜ ƧƦƢƢƦῖƩ; 5 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 236 ~ 
 
423d 
 Sóc.: A meu ver, quando imitamos essas coisas, nada tem 
que ver essa imitação com a técnica de dar nomes; seu 
domínio particular é a música e a pintura, não é verdade? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: [e] E que pensas do seguinte: não te parece que 
cada coisa tem sua essência própria, tal como cor e o que 
agora acima enumeramos? E a cor, também, para começar, e a 
voz, não têm também sua essência, assim como tudo o mais 
que merece a designação ser? 
 Her.: Penso que sim. 
 Sóc.: E então? Se fosse possível imitar isso mesmo, a 
saber, a essência das coisas, por meio de letras e de 
sílabas, não se nos tornaria patente a sua natureza? Ou 
não? 
 Her.: [424] Sem dúvida. 
 Sóc.: E como nomearias quem pudesse fazer isso, da mesma 
forma que recorreste ao nome de músico num caso anterior de 
imitação, e noutro ao de pintor? Este, agora, como se 
chamaria? 
 Her.: Este, Sócrates, no meu modo de pensar, é o perito 
em nomes, que há muito procurávamos. 
 Sóc.: Se isso for verdade, penso já ser tempo de 
voltarmos a examinar os nomes a que te referiste: “fluxo” 
(rhoês), “ir” (ienai), “deter” (skheseôs) para vermos se 
por meio de letrase sílabas o instituidor desses nomes 
apreendeu sua maneira [b] de ser e lhes reproduziu a 
essência, ou se o não fez? 
 Her.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Ora bem, vejamos então se são esses os únicos nomes 
primitivos, ou se há outros nas mesmas condições. 
 Her.: Eu, pelo menos, penso que há. 
 Sóc.: É provável que haja. Mas, que método de análise 
escolheremos para o ponto em que o imitador começa a 
imitação? Visto ser feita a imitação da essência por meio 
de sílabas e de letras, 
 
 
 
 
 
 
 
423d 
  ̖ŽƦƠơƜ ƫƦˁƤƬƤ Ʀʚơ ɚʻƤ ƫƠƩ ƫƘ̫ƫƘ ƣƠƣ̎ƫƘƠῇ Ʀʚƛʼ ƧƜƨˀ 
ƫƘ˅ƫƘƩ ƫʺƩ ƣƠƣʿƪƜƠƩ ɫ ƫʽƮƤƞ ɫ ʊƤƦƣƘƪƫƠơʾ ƜʀƤƘƠ. ƘʡƫƘƠ ƣʼƤ 
ƚʻƨ ƜɺƪƠƤ ɫ ƣʼƤ ƣƦƬƪƠơʿ, ɫ ƛʼ ƚƨƘƭƠơʿ· ɰ ƚʻƨ; 
  ƅƘˁ. 10 
  Ƌˁ ƛʼ ƛʾ ƫ˃ƛƜ; Ʀʚ ơƘˀ ƦʚƪˁƘ ƛƦơƜῖ ƪƦƠ ƜʀƤƘƠ e 
ɛơʻƪƫ̶, ʯƪƧƜƨ ơƘˀ Ʈƨ̸ƣƘ ơƘˀ ɍ ƤƬƤƛʾ ɚƢʽƚƦƣƜƤ; Ƨƨ̸ƫƦƤ 
Ƙʚƫ̹ ƫ̹ ƮƨˇƣƘƫƠ ơƘˀ ƫ̏ ƭưƤ̏ Ʀʚơ ɞƪƫƠƤ ƦʚƪˁƘ ƫƠƩ 
ɛơƘƫʽƨ̶ Ƙʚƫ̸Ƥ ơƘˀ ƫƦῖƩ ɎƢƢƦƠƩ Ƨ˾ƪƠƤ ʏƪƘ ɪƥˁưƫƘƠ ƫƘ˅ƫƞƩ 
ƫ̎Ʃ ƧƨƦƪƨʿƪƜưƩῇ ƫƦ̫ ƜʀƤƘƠ; 5 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ. 
  Ƌˁ ƦʠƤ; Ɯɾ ƫƠƩ Ƙʚƫ˂ ƫƦ̫ƫƦ ƣƠƣƜῖƪƟƘƠ ƛ˅ƤƘƠƫƦ 
ɛơʻƪƫƦƬῇ ƫʾƤ ƦʚƪˁƘƤῇ ƚƨʻƣƣƘƪˁ ƫƜ ơƘˀ ƪƬƢƢƘƙƘῖƩῇ ɐƨῂ Ʀʚơ 
ɌƤ ƛƞƢƦῖ ɟơƘƪƫƦƤ ʍ ɞƪƫƠƤ; ɬ Ʀʞ; 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. 424 
  ƂƘˀ ƫˁ ɌƤ ƭƘˁƞƩ ƫ˂Ƥ ƫƦ̫ƫƦ ƛƬƤʻƣƜƤƦƤῇ ʯƪƧƜƨ ƫƦ˄Ʃ 
ƧƨƦƫʽƨƦƬƩ ƫ˂Ƥ ƣʼƤ ƣƦƬƪƠơ˂Ƥ ɞƭƞƪƟƘῇ ƫ˂Ƥ ƛʽ ƚƨƘƭƠơ˃Ƥ. 
ƫƦ̫ƫƦƤ ƛʼ ƫˁƤƘ; 
  ƋƦ̫ƫƦ ɞƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ʏƧƜƨ ƧʻƢƘƠ 5 
ƝƞƫƦ̫ƣƜƤῇ ƦʡƫƦƩ ɌƤ ƜʀƤƘƠ ʋ ʊƤƦƣƘƪƫƠơ˃Ʃ. 
  Žɺ ɎƨƘ ƫƦ̫ƫƦ ɊƢƞƟʽƩῇ ɮƛƞ ɞƦƠơƜƤ ɚƧƠƪơƜƧƫʽƦƤ ƧƜƨˀ 
ɚơƜˁƤưƤ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ʱƤ ƪ˄ ɮƨƦƬῇ ƧƜƨˀ "̪Ʀ̎Ʃ" ƫƜ ơƘˀ ƫƦ̫ 
"ɺʽƤƘƠ" ơƘˀ "ƪƮʽƪƜưƩῇ" Ɯɺ ƫƦῖƩ ƚƨʻƣƣƘƪƠ ơƘˀ ƫƘῖƩ ƪƬƢ- 
ƢƘƙƘῖƩ ƫƦ̫ ʎƤƫƦƩ ɚƧƠƢƘƣƙʻƤƜƫƘƠ Ƙʚƫ̸Ƥ ʯƪƫƜ ɊƧƦƣƠ- b 
ƣƜῖƪƟƘƠ ƫʾƤ ƦʚƪˁƘƤῇ ƜɾƫƜ ơƘˀ Ʀʞ; 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. 
  ƍʽƨƜ ƛʾ ɾƛưƣƜƤ Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ɎƨƘ ƫƘ̫ƫƘ ƣ˃ƤƘ ɚƪƫˀ ƫ̸Ƥ 
ƧƨˇƫưƤ ʊƤƦƣʻƫưƤ ɬ ơƘˀ ɎƢƢƘ ƧƦƢƢʻ. 5 
  ƇʀƣƘƠ ɞƚưƚƜ ơƘˀ ɎƢƢƘ. 
  Žɺơ˂Ʃ ƚʻƨ. ɊƢƢʺ ƫˁƩ ɌƤ Ɯɾƞ ʋ ƫƨ˃ƧƦƩ ƫ̎Ʃ ƛƠƘƠƨʽ- 
ƪƜưƩ ʏƟƜƤ ɎƨƮƜƫƘƠ ƣƠƣƜῖƪƟƘƠ ʋ ƣƠƣƦ˅ƣƜƤƦƩ; ɐƨƘ Ʀʚơ 
ɚƧƜˁƧƜƨ ƪƬƢƢƘƙƘῖƩ ƫƜ ơƘˀ ƚƨʻƣƣƘƪƠƤ ɫ ƣˁƣƞƪƠƩ ƫƬƚƮʻƤƜƠ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 237 ~ 
 
 424b 
a maneira mais certa não consistirá em distinguir [c] 
primeiro as letras, e proceder como procedem os que estudam 
o ritmo, que principiam por determinar as propriedades dos 
elementos, a seguir as das sílabas, e só depois de haverem 
chegado a esse ponto, nunca antes, passam a considerar o 
próprio ritmo? 
 Her.: Sim. 
 Sóc.: E nós, não devemos também estudar as letras, a 
começar pelas vogais, para depois classificar por espécies 
as que carecem de som e de ruído – é assim que se exprimem 
os que entendem do assunto – e as que, não sendo vogais, 
mudas também não são? E entre as próprias vogais, suas 
diferentes [d] variedades? Depois de tudo classificado, 
será preciso considerar as coisas que terão de receber 
nome, para vermos se entre elas há formas a que todas 
possam ser reduzidas, como se deu com as letras, e que nos 
permitam conhecer a sua natureza, e se há, também, espécies 
entre elas, tal qual se deu com as letras. Uma vez estudado 
acuradamente tudo isso, teremos de saber agrupar e 
relacionar as coisas conforme sua semelhança, seja 
aproximando uma de outra, seja misturando várias, como 
fazem os pintores, quando querem exprimir a semelhança: às 
vezes empregam somente púrpura, outras [e] vezes uma cor 
diferente, ou misturam várias cores, quando, por exemplo, 
têm de representar a cor da carne ou coisa do mesmo gênero, 
cada cor, segundo penso, de acordo com a necessidade da 
imagem. É desse modo, também, que devemos acomodar as 
letras com relação aos objetos, ora uma para cada um, se 
nos parecer que assim é preciso, ou muitas ao mesmo tempo, 
formando o que se denomina sílaba, as quais, por sua vez, 
[425] serão reunidas, para virem a formar nomes e verbos. 
Com estes, finalmente, os nomes e os verbos, não comporemos 
algo belo, grandioso e completo? E do mesmo modo que 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
424b 
ƦʠƪƘ ƫ̎Ʃ ƦʚƪˁƘƩῇ ʊƨƟ˃ƫƘƫ˃Ƥ ɚƪƫƠ ƛƠƜƢʽƪƟƘƠ ƫʺ ƪƫƦƠƮƜῖƘ 10 
Ƨƨ̸ƫƦƤῇ ʯƪƧƜƨ Ʀɻ ɚƧƠƮƜƠƨƦ̫ƤƫƜƩ ƫƦῖƩ ̪ƬƟƣƦῖƩ ƫ̸Ƥ ƪƫƦƠ- c 
ƮƜˁưƤ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƫʺƩ ƛƬƤʻƣƜƠƩ ƛƠƜˁƢƦƤƫƦῇ ɞƧƜƠƫƘ ƫ̸Ƥ ƪƬƢ- 
ƢƘƙ̸Ƥῇ ơƘˀ ƦʟƫưƩ ɮƛƞ ɞƨƮƦƤƫƘƠ ɚƧˀ ƫƦ˄Ʃ ̪ƬƟƣƦ˄Ʃ 
ƪơƜƯ˃ƣƜƤƦƠῇ Ƨƨ˃ƫƜƨƦƤ ƛῂ Ʀʞ; 
  ƅƘˁ. 5 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤ ơƘˀ ɫƣ˾Ʃ Ʀʟƫư ƛƜῖ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ƫʺ 
ƭưƤʿƜƤƫƘ ƛƠƜƢʽƪƟƘƠῇ ɞƧƜƠƫƘ ƫ̸Ƥ ɛƫʽƨưƤ ơƘƫʺ Ɯɾƛƞ ƫʻ ƫƜ 
ɎƭưƤƘ ơƘˀ ɎƭƟƦƚƚƘ – Ʀʛƫưƪˀ ƚʻƨ ƧƦƬ ƢʽƚƦƬƪƠƤ Ʀɻ ƛƜƠƤƦˀ 
ƧƜƨˀ ƫƦ˅ƫưƤ – ơƘˀ ƫʺ Ƙʠ ƭưƤʿƜƤƫƘ ƣʼƤ Ʀʞῇ Ʀʚ ƣʽƤƫƦƠ ƚƜ 
ɎƭƟƦƚƚƘ; ơƘˀ Ƙʚƫ̸Ƥ ƫ̸Ƥ ƭưƤƞʽƤƫưƤ ʏƪƘ ƛƠʻƭƦƨƘ Ɯɾƛƞ 10 
ɞƮƜƠ ɊƢƢʿƢưƤ; ơƘˀ ɚƧƜƠƛʺƤ ƫƘ̫ƫƘ ƛƠƜƢˇƣƜƟƘ, ƫʺ ʎƤƫƘ Ɯʠ d 
ƧʻƤƫƘ Ƙʠ ƦʁƩ ƛƜῖ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ɚƧƠƟƜῖƤƘƠῇ Ɯɺ ɞƪƫƠƤ ƜɺƩ ɍ ɊƤƘ- 
ƭʽƨƜƫƘƠ ƧʻƤƫƘ ʯƪƧƜƨ ƫʺ ƪƫƦƠƮƜῖƘῇ ɚƥ ʱƤ ɞƪƫƠƤ ɺƛƜῖƤ Ƙʚƫʻ 
ƫƜ ơƘˀ Ɯɺ ɚƤ ƘʚƫƦῖƩ ɞƤƜƪƫƠƤ Ɯɾƛƞ ơƘƫʺ ƫ˂Ƥ Ƙʚƫ˂Ƥ ƫƨ˃ƧƦƤ 
ʯƪƧƜƨ ɚƤ ƫƦῖƩ ƪƫƦƠƮƜˁƦƠƩΑ ƫƘ̫ƫƘ ƧʻƤƫƘ ơƘƢ̸Ʃ ƛƠƘƟƜƘƪƘƣʽ- 5 
ƤƦƬƩ ɚƧˁƪƫƘƪƟƘƠ ɚƧƠƭʽƨƜƠƤ ɟơƘƪƫƦƤ ơƘƫʺ ƫʾƤ ʋƣƦƠ˃ƫƞƫƘῇ 
ɚʻƤƫƜ ɝƤ ɛƤˀ ƛʽ̋ ɚƧƠƭʽƨƜƠƤῇ ɚʻƤƫƜ ƪƬƚơƜƨƘƤƤ˅ƤƫƘ ƧƦƢƢʺ ɛƤˁ, 
ʯƪƧƜƨ Ʀɻ ƝưƚƨʻƭƦƠ ƙƦƬƢ˃ƣƜƤƦƠ ɊƭƦƣƦƠƦ̫Ƥ ɚƤˁƦƫƜ ƣʼƤ 
ʎƪƫƨƜƦƤ ƣ˃ƤƦƤ ɚƧʿƤƜƚơƘƤῇ ɚƤˁƦƫƜ ƛʼ ʋƫƠƦ̫Ƥ ɎƢƢƦ ƫ̸Ƥ 
ƭƘƨƣʻơưƤῇ ɞƪƫƠ ƛʼ ʏƫƜ ƧƦƢƢʺ ƪƬƚơƜƨʻƪƘƤƫƜƩῇ ƦʁƦƤ ʏƫƘƤ e 
ɊƤƛƨƜˁơƜƢƦƤ ƪơƜƬʻƝưƪƠƤ ɬ ɎƢƢƦ ƫƠ ƫ̸Ƥ ƫƦƠƦ˅ƫưƤ, ʫƩ ɌƤ 
ƦʀƣƘƠ ƛƦơ̏ ɛơʻƪƫƞ ɫ ƜɺơˆƤ ƛƜῖƪƟƘƠ ɛơʻƪƫƦƬ ƭƘƨƣʻơƦƬ – 
Ʀʟƫư ƛʾ ơƘˀ ɫƣƜῖƩ ƫʺ ƪƫƦƠƮƜῖƘ ɚƧˀ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ɚƧƦˁ- 
ƪƦƣƜƤῇ ơƘˀ ɝƤ ɚƧˀ ɟƤῇ Ʀʡ ɌƤ ƛƦơ̏ ƛƜῖƤῇ ơƘˀ ƪ˅ƣƧƦƢƢƘῇ 5 
ƧƦƠƦ̫ƤƫƜƩ ʍ ƛʾ ƪƬƢƢƘƙʺƩ ơƘƢƦ̫ƪƠƤῇ ơƘˀ ƪƬƢƢƘƙʺƩ Ƙʠ 
ƪƬƤƫƠƟʽƤƫƜƩῇ ɚƥ ʱƤ ƫʻ ƫƜ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ơƘˀ ƫʺ ̪ʿƣƘƫƘ ƪƬƤƫˁ- 425 
ƟƜƤƫƘƠΑ ơƘˀ ƧʻƢƠƤ ɚơ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ơƘˀ ̪ƞƣʻƫưƤ ƣʽƚƘ ɮƛƞ 
ƫƠ ơƘˀ ơƘƢ˂Ƥ ơƘˀ ʏƢƦƤ ƪƬƪƫʿƪƦƣƜƤῇ ʯƪƧƜƨ ɚơƜῖ ƫ˂ Ɲ̹ƦƤ ƫ̏ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 238 ~ 
 
425a 
o pintor reproduziu uma figura por meio da pintura, aqui, 
também, criaremos a linguagem por meio da técnica de nomear 
ou de falar, ou que outro nome tenha. Ou melhor, não somos 
nós que o faremos – deixei-me arrastar pelo discurso – pois 
todas essas combinações, tal como as recebemos, foram obra 
dos antigos, cabendo-nos apenas, no caso de querermos 
analisar metodicamente tudo isso, depois de feitas as 
distinções mencionadas, verificar se as palavras [b] 
primitivas e as derivadas estão ou não formadas como 
convém. Encadeá-las de outra forma, querido Hermógenes, 
fora trabalho errado e, principalmente, inútil. 
 Her.: Por Zeus, Sócrates, é bem possível. 
 Sóc.: E então? Julgas-te capaz de fazer essas distinções? 
Eu, pelo menos, não me considero com envergadura para isso. 
 Her.: Eu também estou longe de poder fazê-lo. 
 Sóc.: Então, abandonemos a empresa, ou, se o preferires, 
envidemos nossos esforços nesse sentido, embora seja pouco 
o que possamos perceber, para ver claro no assunto, mas 
postulemos a mesma [c] restrição feita anteriormente para 
os deuses, pois nada sabendo a respeito da verdade, só 
formulávamos conjecturas sobre a opinião dos homens a seu 
respeito. Do mesmo modo no presente caso, antes de 
passarmos adiante, digamos a nós mesmos que se esse assunto 
tivesse de ser estudado a fundo, ou por estranhos ou por 
nós, assim é que teria de ser tratado, mas que, nas 
presentes circunstâncias, como se diz, não poderemos fazer 
nada além de nossas forças? Está bem assim, ou pensas de 
outro modo? 
 Her.: Concordo em toda a linha com tua maneira de pensar. 
 Sóc.: Penso que poderá parecer ridículo, Hermógenes, 
virem [d] a ser conhecidas as coisas pela imitação das 
letras e das sílabas; mas tem que ser assim, pois não 
dispomos de nada melhor a que possamos recorrer para 
ajuizar da verdade dos primeiros nomes, a menos que te 
resolvas a proceder como os poetas trágicos, que lançam mão 
de máquinas, sempre que se encontram em dificuldade para 
fazer baixar os deuses: de igual modo, sairemos deste apuro 
declarando que os nomesprimitivos foram estabelecidos 
pelos deuses, e que por isso mesmo estão corretos. 
 
 
 
425a 
ƚƨƘƭƠơ̏, ɚƤƫƘ̫ƟƘ ƫ˂Ƥ Ƣ˃ƚƦƤ ƫ̏ ʊƤƦƣƘƪƫƠơ̏ ɬ ̪ƞƫƦƨƠơ̏ ɬ 
ɯƫƠƩ ɚƪƫˀƤ ɫ ƫʽƮƤƞ. ƣ˾ƢƢƦƤ ƛʼ ƦʚƮ ɫƣƜῖƩῇ ɊƢƢʺ ƢʽƚưƤ 5 
ɚƥƞƤʽƮƟƞƤ. ƪƬƤʽƟƜƪƘƤ ƣʼƤ ƚʺƨ ƦʟƫưƩ ˟ƧƜƨ ƪ˅ƚơƜƠƫƘƠ Ʀɻ 
ƧƘƢƘƠƦˁ· ɫƣ˾Ʃ ƛʼ ƛƜῖῇ ƜɾƧƜƨ ƫƜƮƤƠơ̸Ʃ ɚƧƠƪƫƞƪ˃ƣƜƟƘ 
ƪơƦƧƜῖƪƟƘƠ Ƙʚƫʺ ƧʻƤƫƘῇ Ʀʟƫư ƛƠƜƢƦƣʽƤƦƬƩῇ ƜɾƫƜ ơƘƫʺ b 
ƫƨ˃ƧƦƤ ƫʻ ƫƜ Ƨƨ̸ƫƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ơƜῖƫƘƠ ơƘˀ ƫʺ ʟƪƫƜƨƘ ƜɾƫƜ ƣʿ, 
Ʀʟƫư ƟƜ˾ƪƟƘƠΑ ɎƢƢưƩ ƛʼ ƪƬƤƜˁƨƜƠƤ ƣʾ ƭƘ̫ƢƦƤ ˞ ơƘˀ Ʀʚ ơƘƟῂ 
ʋƛ˃Ƥῇ ʰ ƭˁƢƜ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩ. 
  ̖ƁƪưƩ Ƥʾ żˁ', ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 5 
  Ƌˁ ƦʠƤ; ƪ˄ ƧƠƪƫƜ˅ƜƠƩ ƪƘƬƫ̹ Ʀʁ˃Ʃ ƫῂ ɌƤ ƜʀƤƘƠ ƫƘ̫ƫƘ 
Ʀʟƫư ƛƠƜƢʽƪƟƘƠ; ɚƚˆ ƣʼƤ ƚʺƨ Ʀʞ. 
  ƈƦƢƢƦ̫ ɎƨƘ ƛʽư ɞƚưƚƜ. 
  ᾿ŽʻƪƦƣƜƤ ƦʠƤῇ ɬ ƙƦ˅ƢƜƠ ƦʟƫưƩ ʏƧưƩ ɌƤ ƛƬƤˇƣƜƟƘῇ 
ơƘˀ ɌƤ ƪƣƠơƨ˃Ƥ ƫƠ Ƙʚƫ̸Ƥ ƦʁƦˁ ƫῂ ʰƣƜƤ ơƘƫƠƛƜῖƤῇ ɚƧƠƮƜƠ- 10 
ƨ̸ƣƜƤῇ ƧƨƦƜƠƧ˃ƤƫƜƩῇ ʯƪƧƜƨ ʊƢˁƚƦƤ Ƨƨ˃ƫƜƨƦƤ ƫƦῖƩ ƟƜƦῖƩῇ ʏƫƠ c 
ƦʚƛʼƤ Ɯɺƛ˃ƫƜƩ ƫ̎Ʃ ɊƢƞƟƜˁƘƩ ƫʺ ƫ̸Ƥ ɊƤƟƨˇƧưƤ ƛ˃ƚƣƘƫƘ 
ƧƜƨˀ Ƙʚƫ̸Ƥ ƜɺơʻƝƦƣƜƤῇ Ʀʟƫư ƛʼ ơƘˀ Ƥ̫Ƥ Ƙʠ ƜɺƧ˃ƤƫƜƩ ɫƣῖƤ 
ƘʚƫƦῖƩ ɾưƣƜƤῇ ʏƫƠ Ɯɺ ƣʽƤ ƫƠ Ʈƨ̎Ƥ ɞƛƜƠ Ƙʚƫʺ ƛƠƜƢʽƪƟƘƠ ƜɾƫƜ 
ɎƢƢƦƤ ʋƤƫƠƤƦ̫Ƥ ƜɾƫƜ ɫƣ˾Ʃῇ ƦʟƫưƩ ɞƛƜƠ Ƙʚƫʺ ƛƠƘƠƨƜῖƪƟƘƠῇ Ƥ̫Ƥ 5 
ƛʼ ƫ˂ ƢƜƚ˃ƣƜƤƦƤ ơƘƫʺ ƛ˅ƤƘƣƠƤ ƛƜʿƪƜƠ ɫƣ˾Ʃ ƧƜƨˀ Ƙʚƫ̸Ƥ 
ƧƨƘƚƣƘƫƜ˅ƜƪƟƘƠ; ƛƦơƜῖ ƫƘ̫ƫƘῇ ɬ Ƨ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ; 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ ƪƭ˃ƛƨƘ ɞƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ. 
  ŻƜƢƦῖƘ ƣʼƤ ƦʀƣƘƠ ƭƘƤƜῖƪƟƘƠῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƚƨʻƣ- d 
ƣƘƪƠ ơƘˀ ƪƬƢƢƘƙƘῖƩ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ƣƜƣƠƣƞƣʽƤƘ ơƘƫʻƛƞƢƘ 
ƚƠƚƤ˃ƣƜƤƘ· ʏƣưƩ ƛʼ ɊƤʻƚơƞ. Ʀʚ ƚʺƨ ɞƮƦƣƜƤ ƫƦ˅ƫƦƬ ƙʽƢƫƠƦƤ 
ƜɺƩ ʏƫƠ ɚƧƘƤƜƤʽƚơưƣƜƤ ƧƜƨˀ ɊƢƞƟƜˁƘƩ ƫ̸Ƥ ƧƨˇƫưƤ ʊƤƦ- 
ƣʻƫưƤῇ Ɯɺ ƣʾ ɎƨƘ ƙƦ˅ƢƜƠ, ʯƪƧƜƨ Ʀɻ ƫƨƘƚ̶ƛƦƧƦƠƦˀ ɚƧƜƠƛʻƤ 5 
ƫƠ ɊƧƦƨ̸ƪƠƤ ɚƧˀ ƫʺƩ ƣƞƮƘƤʺƩ ơƘƫƘƭƜ˅ƚƦƬƪƠ ƟƜƦ˄Ʃ 
ƘɾƨƦƤƫƜƩῇ ơƘˀ ɫƣƜῖƩ ƦʟƫưƩ ƜɺƧ˃ƤƫƜƩ ɊƧƘƢƢƘƚ̸ƣƜƤῇ ʏƫƠ ƫʺ 
Ƨƨ̸ƫƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘ Ʀɻ ƟƜƦˀ ɞƟƜƪƘƤ ơƘˀ ƛƠʺ ƫƘ̫ƫƘ ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠ. 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 239 ~ 
 
425e 
Será para nós [e] a melhor explicação? Ou então a outra, 
que recebemos dos bárbaros alguns desses nomes, visto serem 
os bárbaros mais antigos do que nós? Ou, ainda, [426] que 
em virtude de sua vetustez é impossível encontrar 
explicação para eles, como se dá também com relação aos 
nomes bárbaros? Tudo isso não passaria de escapatórias, 
muito engenhosas, aliás, de quem não quisesse confessar a 
incapacidade própria para explicar a razão de ser dos nomes 
primitivos. O certo é que, seja qual for o motivo de 
desconhecermos o sentido exato desses nomes, impossível nos 
será também compreender o dos derivados, os quais 
forçosamente terão de ser explicados por aqueles, a 
respeito do que nada sabemos. É evidente que terá de dar as 
melhores e mais límpidas provas de sua competência, [b] com 
relação aos nomes primitivos, quem quer que se apresente 
como perito na matéria, ou ficará ciente de que tudo o que 
disser dos derivados não passa de palavreado sem sentido. 
Ou pensas de maneira diferente? 
 Her.: Não, Sócrates; de forma alguma. 
 Sóc.: Afiguram-se-me sobremodo impertinentes e ridículas 
as reflexões que tenho formulado acerca dos nomes 
primitivos. Se o desejares, posso comunicar-tas; espero que 
faças o mesmo comigo, no caso de já teres encontrado 
algures explicação melhor. 
 Her.: Farei isso mesmo; podes falar sem medo. 
 Sóc.: [c] Para começar, a letra r me parece ser o 
instrumento para exprimir toda sorte de movimento. Mas 
ainda não dissemos de onde vem esse nome movimento 
(kinêseôs). É mais do que claro que hesis indica marcha, 
pois antigamente não se usava ê (êta), mas apenas ei 
(epsilon). O começo vem de “kiein”, nome estrangeiro, que 
significa ir (ienai). Se alguém quisesse encontrar o antigo nome que se ajeitasse à nossa maneira de falar, “hesis” 
seria o termo apropriado. No entanto, agora, do vocábulo 
estrangeiro kiein, depois da substituição [d] do êta e da 
inserção da letra n, ficou “kinêsis”, quando deveria ser “kieinêsin” ou “kiesin”. O termo staesis é a negação 
 
 
 
 
 
425e 
ɐƨƘ ơƘˀ ɫƣῖƤ ơƨʻƫƠƪƫƦƩ ƦʡƫƦƩ ƫ̸Ƥ Ƣ˃ƚưƤ; ɬ ɚơƜῖƤƦƩῇ ʏƫƠ e 
ƧƘƨʺ ƙƘƨƙʻƨưƤ ƫƠƤ̸Ƥ Ƙʚƫʺ ƧƘƨƜƠƢʿƭƘƣƜƤῇ Ɯɺƪˀ ƛʼ ɫƣ̸Ƥ 
ɊƨƮƘƠ˃ƫƜƨƦƠ ƙʻƨƙƘƨƦƠ; ɬ ʏƫƠ ʛƧ˂ ƧƘƢƘƠ˃ƫƞƫƦƩ Ɋƛ˅ƤƘƫƦƤ 
Ƙʚƫʺ ɚƧƠƪơʽƯƘƪƟƘƠῇ ʯƪƧƜƨ ơƘˀ ƫʺ ƙƘƨƙƘƨƠơʻ; ƘʡƫƘƠ ƚʺƨ 426 
ɌƤ Ƨ˾ƪƘƠ ɚơƛ˅ƪƜƠƩ ƜʀƜƤ ơƘˀ ƣʻƢƘ ơƦƣƯƘˀ ƫ̹ ƣʾ ɚƟʽƢƦƤƫƠ 
Ƣ˃ƚƦƤ ƛƠƛ˃ƤƘƠ ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ƧƨˇƫưƤ ʊƤƦƣʻƫưƤ ʫƩ ʊƨƟ̸Ʃ 
ơƜῖƫƘƠ. ơƘˁƫƦƠ ʏƫ̶ ƫƠƩ ƫƨ˃Ƨ̶ ƫ̸Ƥ ƧƨˇƫưƤ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƫʾƤ 
ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ƣʾ ƦʀƛƜƤῇ Ɋƛ˅ƤƘƫ˃Ƥ ƧƦƬ ƫ̸Ƥ ƚƜ ʛƪƫʽƨưƤ ƜɺƛʽƤƘƠῇ 5 
ɍ ɚƥ ɚơƜˁƤưƤ ɊƤʻƚơƞ ƛƞƢƦ̫ƪƟƘƠ ʱƤ ƫƠƩ ƧʽƨƠ ƣƞƛʼƤ ƦʀƛƜƤΑ 
ɊƢƢʺ ƛ̎ƢƦƤ ʏƫƠ ƫ˂Ƥ ƭʻƪơƦƤƫƘ ƧƜƨˀ Ƙʚƫ̸Ƥ ƫƜƮƤƠơ˂Ƥ ƜʀƤƘƠ 
ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ƧƨˇƫưƤ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƣʻƢƠƪƫʻ ƫƜ ơƘˀ ơƘƟƘƨˇƫƘƫƘ b 
ƛƜῖ ɞƮƜƠƤ ɊƧƦƛƜῖƥƘƠῇ ɬ Ɯʠ ƜɺƛʽƤƘƠ ʏƫƠ ƫʻ ƚƜ ʟƪƫƜƨƘ ɮƛƞ 
ƭƢƬƘƨʿƪƜƠ. ɬ ƪƦˀ ɎƢƢưƩ ƛƦơƜῖ; 
  Ƈʚƛῂ ʋƧưƪƫƠƦ̫Ƥῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɎƢƢưƩ. 
  ̢Ź ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ ɚƚˆ ᾔƪƟƞƣƘƠ ƧƜƨˀ ƫ̸Ƥ ƧƨˇƫưƤ 5 
ʊƤƦƣʻƫưƤ ƧʻƤƬ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ʛƙƨƠƪƫƠơʺ ƜʀƤƘƠ ơƘˀ ƚƜƢƦῖƘ. 
ƫƦ˅ƫưƤ ƦʠƤ ƪƦƠ ƣƜƫƘƛˇƪưῇ ɌƤ ƙƦ˅Ƣ̋Α ƪ˄ ƛῂ ɎƤ ƫƠ ɞƮ̋Ʃ 
ƙʽƢƫƠ˃Ƥ ƧƦƟƜƤ ƢƘƙƜῖƤῇ ƧƜƠƨ˾ƪƟƘƠ ơƘˀ ɚƣƦˀ ƣƜƫƘƛƠƛ˃ƤƘƠ. 
  ƈƦƠʿƪư ƫƘ̫ƫƘ. ɊƢƢʺ ƟƘƨƨ̸Ƥ ƢʽƚƜ. 
  ƈƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ ƫ˂ ̸̪ ɞƣƦƠƚƜ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ʯƪƧƜƨ c 
ʎƨƚƘƤƦƤ ƜʀƤƘƠ ƧʻƪƞƩ ƫ̎Ʃ ơƠƤʿƪƜưƩῇ ɭƤ Ʀʚƛῂ ƜɾƧƦƣƜƤ ƛƠῂ ʏƫƠ 
ɞƮƜƠ ƫƦ̫ƫƦ ƫƦʞƤƦƣƘΑ ɊƢƢʺ ƚʺƨ ƛ̎ƢƦƤ ʏƫƠ ɟƪƠƩ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ 
ƜʀƤƘƠΑ Ʀʚ ƚʺƨ ɰƫƘ ɚƮƨˇƣƜƟƘ ɊƢƢʺ Ɯʀ ƫ˂ ƧƘƢƘƠ˃Ƥ. ɫ ƛʼ ɊƨƮʾ 
ɊƧ˂ ƫƦ̫ "ơˁƜƠƤ" – ƥƜƤƠơ˂Ƥ ƛʼ ƫƦʞƤƦƣƘ – ƫƦ̫ƫƦ ƛῂ ɚƪƫˀƤ 5 
ɺʽƤƘƠ. Ɯɺ ƦʠƤ ƫƠƩ ƫ˂ ƧƘƢƘƠ˂Ƥ Ƙʚƫ̎Ʃ ƜʟƨƦƠ ʎƤƦƣƘ ƜɺƩ ƫʾƤ 
ɫƣƜƫʽƨƘƤ ƭưƤʾƤ ƪƬƣƙƘῖƤƦƤῇ "ɟƪƠƩ" ɌƤ ʊƨƟ̸Ʃ ơƘƢƦῖƫƦΑ Ƥ̫Ƥ 
ƛʼ ɊƧ˃ ƫƜ ƫƦ̫ ƥƜƤƠơƦ̫ ƫƦ̫ ơˁƜƠƤ ơƘˀ ɊƧ˂ ƫ̎Ʃ ƫƦ̫ ɰƫƘ ƣƜƫƘ- 
ƙƦƢ̎Ʃ ơƘˀ ƫ̎Ʃ ƫƦ̫ Ƥ̫ ɚƤƟʽƪƜưƩ "ơˁƤƞƪƠƩ" ơʽơƢƞƫƘƠῇ ɞƛƜƠ ƛʼ 
"ơƠƜˁƤƞƪƠƤ" ơƘƢƜῖƪƟƘƠ ɬ "ơˁƜƪƠƤ." ɫ ƛʼ ƪƫʻƜƪƠƩ ɊƧ˃ƭƘƪƠƩ d 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 240 ~ 
 
426d 
de ir (ienai), mas por eufonia foi assim constituído. Como 
porém ia dizendo, a letra r pareceu a quem estabeleceu os 
nomes um belo instrumento para o movimento, capaz de 
representar a mobilidade. Por isso mesmo, recorreu a ela 
com frequência. Para começar, em “correr” (rhein) e “corrente” (rhoê) com essa letra imita o movimento, o mesmo 
[e] acontecendo em “tremor” (tromo), “áspero” (trechen) e em verbos como “percutir” (krouein), “vulnerar” (thrauein), “romper” (ereikein), “danificar” (thruptein), “esmigalhar” 
(kermatizein), “redemoinhar” (rhymbein). Em todas essas 
palavras é pela letra r que ele imita o movimento. 
Percebeu, segundo penso, que nessa letra a língua se 
detinha menos e vibrava mais; daí, parecer-me que se serviu 
dela para exprimir o movimento. A letra i lhe valeu para 
tudo o que é sutil e em tudo penetra. Por isso mesmo, imita 
[427] com ela os movimentos de “ir” (ienai) e “avançar” 
(hiesthai), da mesma forma que empregou ph, ps, s e z, 
letras aspiras todas elas, na imitação de noções como “frio” (psychron), “fervente” (zeon), “agitado” (seiesthai) 
e os abalos em geral (seismos). E quando imita alguma coisa 
da natureza do vento, na maioria das vezes é a letras 
desses tipos que o instituidor dos nomes parece recorrer. 
Parece também ter compreendido que a pronúncia do d e do t, 
letras que comprimem a língua e nela [b] se apóiam, era apropriada para exprimir a imitação de “encadeamento” 
(desmou) e de “parada” (staseôs). Por outro lado, tendo 
observado que a língua escorrega particularmente na 
pronúncia do l, formou por imitação as palavras que designam o que é “liso” (leia), “escorregadio” 
(olisthanein), “gorduroso” (liparón), “grudento” (kollôdes) 
e tudo o mais do mesmo gênero. E como o g tem a propriedade 
de deter o escorregamento da língua causado pelo l, com a 
junção das duas letras representou 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
426d 
ƫƦ̫ ɺʽƤƘƠ ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ ƜʀƤƘƠῇ ƛƠʺ ƛʼ ƫ˂Ƥ ơƘƢƢưƧƠƪƣ˂Ƥ "ƪƫʻƪƠƩ" 
ʪƤ˃ƣƘƪƫƘƠ. ƫ˂ ƛʼ ƦʠƤ ̸̪ ƫ˂ ƪƫƦƠƮƜῖƦƤῇ ʯƪƧƜƨ Ƣʽƚưῇ ơƘƢ˂Ƥ 
ɞƛƦƥƜƤ ʎƨƚƘƤƦƤ ƜʀƤƘƠ ƫ̎Ʃ ơƠƤʿƪƜưƩ ƫ̹ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƫƠƟƜ- 
ƣʽƤ̶ Ƨƨ˂Ʃ ƫ˂ ɊƭƦƣƦƠƦ̫Ƥ ƫ̏ ƭƦƨ˿ῇ ƧƦƢƢƘƮƦ̫ ƚƦ̫Ƥ Ʈƨ̎ƫƘƠ 5 
Ƙʚƫ̹ ƜɺƩ ƘʚƫʿƤΑ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ɚƤ Ƙʚƫ̹ ƫ̹ "̪ƜῖƤ"ơƘˀ "̪Ʀ̏" 
ƛƠʺ ƫƦ˅ƫƦƬ ƫƦ̫ ƚƨʻƣƣƘƫƦƩ ƫʾƤ ƭƦƨʺƤ ƣƠƣƜῖƫƘƠῇ ƜʀƫƘ ɚƤ ƫ̹ 
"ƫƨ˃ƣ̶ῇ" ƜʀƫƘ ɚƤ ƫ̹ "ƫƨʽƮƜƠƤῇ" ɞƫƠ ƛʼ ɚƤ ƫƦῖƩ ƫƦƠƦῖƪƛƜ e 
̪ʿƣƘƪƠƤ ƦʁƦƤ "ơƨƦ˅ƜƠƤῇ" "ƟƨƘ˅ƜƠƤῇ" "ɚƨƜˁơƜƠƤῇ" "Ɵƨ˅Ƨ- 
ƫƜƠƤῇ" "ơƜƨƣƘƫˁƝƜƠƤῇ" "̪ƬƣƙƜῖƤῇ" ƧʻƤƫƘ ƫƘ̫ƫƘ ƫ˂ 
ƧƦƢ˄ ɊƧƜƠơʻƝƜƠ ƛƠʺ ƫƦ̫ ̸̪. ɛˇƨƘ ƚʺƨ ƦʀƣƘƠ ƫʾƤ ƚƢ̸ƫƫƘƤ 
ɚƤ ƫƦ˅ƫ̶ ɯơƠƪƫƘ ƣʽƤƦƬƪƘƤῇ ƣʻƢƠƪƫƘ ƛʼ ƪƜƠƦƣʽƤƞƤΑ ƛƠ˂ 5 
ƭƘˁƤƜƫƘˁ ƣƦƠ ƫƦ˅ƫ̶ Ƨƨ˂Ʃ ƫƘ̫ƫƘ ơƘƫƘơƜƮƨ̎ƪƟƘƠ. ƫ̹ ƛʼ Ƙʠ 
ɺ̸ƫƘ Ƨƨ˂Ʃ ƫʺ ƢƜƧƫʺ ƧʻƤƫƘῇ ɍ ƛʾ ƣʻƢƠƪƫƘ ƛƠʺ ƧʻƤƫưƤ ɾƦƠ 
ɎƤ. ƛƠʺ ƫƘ̫ƫƘ ƫ˂ "ɺʽƤƘƠ" ơƘˀ ƫ˂ "ɿƜƪƟƘƠ" ƛƠʺ ƫƦ̫ ɺ̸ƫƘ 427 
ɊƧƦƣƠƣƜῖƫƘƠῇ ʯƪƧƜƨ ƚƜ ƛƠʺ ƫƦ̫ ƭƜῖ ơƘˀ ƫƦ̫ ƯƜῖ ơƘˀ ƫƦ̫ 
ƪῖƚƣƘ ơƘˀ ƫƦ̫ Ɲ̎ƫƘῇ ʏƫƠ ƧƤƜƬƣƘƫˇƛƞ ƫʺ ƚƨʻƣƣƘƫƘῇ ƧʻƤƫƘ 
ƫʺ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƣƜƣˁƣƞƫƘƠ ƘʚƫƦῖƩ ʊƤƦƣʻƝưƤῇ ƦʁƦƤ ƫ˂ "ƯƬƮƨ˂Ƥ" 
ơƘˀ ƫ˂ "ƝʽƦƤ" ơƘˀ ƫ˂ "ƪƜˁƜƪƟƘƠ" ơƘˀ ʏƢưƩ ƪƜƠƪƣ˃Ƥ. ơƘˀ 5 
ʏƫƘƤ ƧƦƬ ƫ˂ ƭƬƪ̸ƛƜƩ ƣƠƣ̎ƫƘƠῇ ƧƘƤƫƘƮƦ̫ ɚƤƫƘ̫ƟƘ ʫƩ ƫ˂ 
ƧƦƢ˄ ƫʺ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƚƨʻƣƣƘƫƘ ɚƧƠƭʽƨƜƠƤ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ʋ ƫʺ ʊƤ˃- 
ƣƘƫƘ ƫƠƟʽƣƜƤƦƩ. ƫ̎Ʃ ƛῂ Ƙʠ ƫƦ̫ ƛʽƢƫƘ ƪƬƣƧƠʽƪƜưƩ ơƘˀ ƫƦ̫ 
ƫƘ̫ ơƘˀ ɊƧƜƨƜˁƪƜưƩ ƫ̎Ʃ ƚƢˇƫƫƞƩ ƫʾƤ ƛ˅ƤƘƣƠƤ ƮƨʿƪƠƣƦƤ 
ƭƘˁƤƜƫƘƠ ɫƚʿƪƘƪƟƘƠ Ƨƨ˂Ʃ ƫʾƤ ƣˁƣƞƪƠƤ ƫƦ̫ "ƛƜƪƣƦ̫" ơƘˀ b 
ƫ̎Ʃ "ƪƫʻƪƜưƩ." ʏƫƠ ƛʼ ʊƢƠƪƟʻƤƜƠ ƣʻƢƠƪƫƘ ɚƤ ƫ̹ ƢʻƙƛƘ ɫ 
ƚƢ̸ƫƫƘ ơƘƫƠƛˇƤῇ ɊƭƦƣƦƠ̸Ƥ ʪƤ˃ƣƘƪƜ ƫʻ ƫƜ "ƢƜῖƘ" ơƘˀ 
Ƙʚƫ˂ ƫ˂ "ʊƢƠƪƟʻƤƜƠƤ" ơƘˀ ƫ˂ "ƢƠƧƘƨ˂Ƥ" ơƘˀ ƫ˂ "ơƦƢƢ̸ƛƜƩ" 
ơƘˀ ƫɐƢƢƘ ƧʻƤƫƘ ƫʺ ƫƦƠƘ̫ƫƘ. ˟ ƛʼ ʊƢƠƪƟƘƤƦ˅ƪƞƩ ƫ̎Ʃ 5 
ƚƢˇƫƫƞƩ ɊƤƫƠƢƘƣƙʻƤƜƫƘƠ ɫ ƫƦ̫ ƚʻƣƣƘ ƛ˅ƤƘƣƠƩῇ ƫ˂ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 241 ~ 
 
427b as noções de “viscoso” (gliskhron), “doce” (glyky) e “lutulento” (gloiôdes). Da observação [c] de que o n detém o sem dentro da boca, criou as expressões “dentro” (endon) e “interior” (entos), para representar os fatos por meio 
das letras. Ao a atribuiu o sentido de “tamanho” (megalô) e 
ao ê (êta) o de comprimento (mêkei), por tratar-se de 
letras longas. Tendo necessidade do o para exprimir a ideia de “redondo” (goggylon), empregou-o com mão larga nesse 
vocábulo. E assim procedeu o legislador em tudo o mais, 
reduzindo todas as coisas a letras e a sílabas e criando 
para cada ser um sinal e nome apropriados, para formar por 
imitação os demais nomes, a partir desses elementos 
primordiais. Nisso consiste, Hermógenes, a meu ver, a 
correta [d] aplicação dos nomes, a menos que Crátilo tenha 
algo diferente a comunicar. 
 Her.: O certo, Sócrates, é que Crátilo quase sempre me dá 
muito trabalho, conforme disse no começo, quando afirma 
haver justeza nos nomes, mas sem dizer claramente em que 
consiste, de forma que eu fico sem saber se é de caso 
pensado ou sem querer que ele sempre se exprime a esse 
respeito em termos obscuros. Dize-me agora, Crátilo, [e] 
aqui em frente de Sócrates, se te agrada o que ele expôs a 
respeito dos nomes, ou se tens a alegar coisa melhor? Sendo 
esse o caso, fala, ou para aprenderes com Sócrates, ou para 
ensinares a nós dois. 
 Crá.: Como, Hermógenes? Achas que é muito fácil aprender 
e ensinar com essa rapidez seja o que for, principalmente 
um assunto como este, que é considerado dos mais 
importantes? 
 Her.: [428] Não, por Zeus; não penso assim. Mas dou razão 
a Hesíodo, quando diz: sempre é de alguma vantagem 
pouquinho a pouquinho juntar. Por isso, se estás em 
condições de contribuir com alguma coisa, por menor que 
seja, para nosso conhecimento, não te esquives e presta 
esse serviço a Sócrates aqui presente, e também a mim, como 
te cumpre. 
 Sóc.: De minha técnica, Crátilo, não me 
 
 
 
 
 
427b 
"ƚƢˁƪƮƨƦƤ" ɊƧƜƣƠƣʿƪƘƫƦ ơƘˀ "ƚƢƬơ˄" ơƘˀ "ƚƢƦƠ̸ƛƜƩ." 
ƫƦ̫ ƛῂ Ƙʠ Ƥ̫ ƫ˂ Ɯɾƪư ƘɺƪƟ˃ƣƜƤƦƩ ƫ̎Ʃ ƭưƤ̎Ʃῇ ƫ˂ "ɞƤƛƦƤ" ơƘˀ c 
ƫʺ "ɚƤƫ˂Ʃ" ʪƤ˃ƣƘƪƜƤῇ ʫƩ ɊƭƦƣƦƠ̸Ƥ ƫƦῖƩ ƚƨʻƣƣƘƪƠ ƫʺ 
ɞƨƚƘ. ƫ˂ ƛῂ Ƙʠ ɎƢƭƘ ƫ̹ "ƣƜƚʻƢ̶" ɊƧʽƛươƜῇ ơƘˀ ƫ̹ 
"ƣʿơƜƠ" ƫ˂ ɰƫƘῇ ʏƫƠ ƣƜƚʻƢƘ ƫʺ ƚƨʻƣƣƘƫƘ. ƜɺƩ ƛʼ ƫ˂ "ƚƦƚ- 
ƚ˅ƢƦƤ" ƫƦ̫ Ʀʠ ƛƜ˃ƣƜƤƦƩ ƪƞƣƜˁƦƬῇ ƫƦ̫ƫƦ ƧƢƜῖƪƫƦƤ Ƙʚƫ̹ ƜɺƩ 5 
ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ɚƤƜơʽƨƘƪƜƤ. ơƘˀ ƫɐƢƢƘ Ʀʟƫư ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƧƨƦƪƙƠƙʻ- 
ƝƜƠƤ ơƘˀ ơƘƫʺ ƚƨʻƣƣƘƫƘ ơƘˀ ơƘƫʺ ƪƬƢƢƘƙʺƩ ɛơʻƪƫ̶ ƫ̸Ƥ 
ʎƤƫưƤ ƪƞƣƜῖ˃Ƥ ƫƜ ơƘˀ ʎƤƦƣƘ ƧƦƠ̸Ƥ ʋ ƤƦƣƦƟʽƫƞƩῇ ɚơ ƛʼ 
ƫƦ˅ƫưƤ ƫʺ ƢƦƠƧʺ ɮƛƞ ƘʚƫƦῖƩ ƫƦ˅ƫƦƠƩ ƪƬƤƫƠƟʽƤƘƠ ɊƧƦƣƠ- 
ƣƦ˅ƣƜƤƦƩ. Ƙʟƫƞ ƣƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠῇ ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ ƙƦ˅ƢƜƪƟƘƠ d 
ƜʀƤƘƠ ɫ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ʊƨƟ˃ƫƞƩῇ Ɯɺ ƣʿ ƫƠ ɎƢƢƦ ƂƨƘƫ˅ƢƦƩ ʏƛƜ 
ƢʽƚƜƠ. 
  ƂƘˀ ƣʿƤῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƧƦƢƢʻ ƚʽ ƣƦƠ ƧƦƢƢʻơƠƩ 
ƧƨʻƚƣƘƫƘ ƧƘƨʽƮƜƠ ƂƨƘƫ˅ƢƦƩῇ ʯƪƧƜƨ ơƘƫῂ ɊƨƮʺƩ ɞƢƜƚƦƤῇ 5 
ƭʻƪơưƤ ƣʼƤ ƜʀƤƘƠ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ʊƤƦƣʻƫưƤῇ ɯƫƠƩ ƛῂ ɚƪƫˀƤ ƦʚƛʼƤ 
ƪƘƭʼƩ ƢʽƚưƤ, ʯƪƫƜ ƣƜ ƣʾ ƛ˅ƤƘƪƟƘƠ ƜɺƛʽƤƘƠ Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ɛơˆƤ 
ɬ ɎơưƤ ƦʟƫưƩ ɊƪƘƭ̸Ʃ ɛơʻƪƫƦƫƜ ƧƜƨˀ Ƙʚƫ̸Ƥ ƢʽƚƜƠ. Ƥ̫Ƥ ƦʠƤ 
ƣƦƠ, ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ ɚƤƘƤƫˁƦƤ ƊươƨʻƫƦƬƩ ƜɺƧʼ Ƨ˃ƫƜƨƦƤ Ɋƨʽ- e 
ƪơƜƠ ƪƦƠ ˟ ƢʽƚƜƠ ƊươƨʻƫƞƩ ƧƜƨˀ ʊƤƦƣʻƫưƤῇ ɬ ɞƮƜƠƩ Ƨ̋ ɎƢƢ̋ 
ơʻƢƢƠƦƤ ƢʽƚƜƠƤ; ơƘˀ Ɯɺ ɞƮƜƠƩῇ ƢʽƚƜῇ ɿƤƘ ɮƫƦƠ ƣʻƟ̋Ʃ ƧƘƨʺ 
ƊươƨʻƫƦƬƩ ɬ ƛƠƛʻƥ̋Ʃ ɫƣ˾Ʃ ɊƣƭƦƫʽƨƦƬƩ. 
  Ƌˁ ƛʽ, ʰ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩ; ƛƦơƜῖ ƪƦƠ ̪˼ƛƠƦƤ ƜʀƤƘƠ Ʀʟƫư 5 
ƫƘƮ˄ ƣƘƟƜῖƤ ƫƜ ơƘˀ ƛƠƛʻƥƘƠ ʋƫƠƦ̫Ƥ Ƨƨ˾ƚƣƘῇ ƣʾ ʏƫƠ 
ƫƦƪƦ̫ƫƦƤῇ ʍ ƛʾ ƛƦơƜῖ ɚƤ ƫƦῖƩ ƣʽƚƠƪƫƦƤ ƜʀƤƘƠ; 
  Ƅʺ żˁῂῇ Ʀʚơ ɞƣƦƠƚƜ. ɊƢƢʺ ƫ˂ ƫƦ̫ ῾ſƪƠ˃ƛƦƬ 428 
ơƘƢ̸Ʃ ƣƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ɞƮƜƠƤῇ ƫ˂ Ɯɺ ơƘˁ ƫƠƩ ƪƣƠơƨ˂Ƥ ɚƧˀ ƪƣƠơƨ̹ 
ơƘƫƘƟƜˁƞῇ ƧƨƦʞƨƚƦƬ ƜʀƤƘƠ. Ɯɺ ƦʠƤ ơƘˀ ƪƣƠơƨ˃Ƥ ƫƠ Ʀʁ˃Ʃ ƫῂ Ɯʀ 
ƧƢʽƦƤ ƧƦƠ̎ƪƘƠῇ ƣʾ ɊƧ˃ơƘƣƤƜ ɊƢƢῂ ƜʚƜƨƚʽƫƜƠ ơƘˀ Ɗươƨʻƫƞ 
ƫ˃ƤƛƜ – ƛˁơƘƠƦƩ ƛῂ Ɯʀ – ơƘˀ ɚƣʽ. 5 
  ƂƘˀ ƣʼƤ ƛʾ ɞƚưƚƜ ơƘˀ Ƙʚƫ˃Ʃῇ ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ ƦʚƛʼƤ ɌƤ 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 242 ~ 
 
 428a 
responsabilizo por nada do que afirmei; não fiz mais do que 
examinar com Hermógenes o assunto, tal como se me 
apresentava. Por isso, fala sem vacilações, caso [b] tenhas 
coisas melhor a expor, e conta desde já com a minha 
aprovação. Aliás, não me causará surpresa teres noções mais 
elevadas sobre essa matéria, pois quer parecer-me que não 
somente já meditaste sobre questões a ela pertinentes, como 
tomaste lições com outras pessoas a esse respeito. Se 
tiveres algo belo a expor, inscreve-me como um dos teus 
discípulos na questão da correta aplicação dos nomes. 
 Crá.: Acertaste, Sócrates, ao afirmares que me ocupo com 
essas questões e que é provável vir a tomar-te com 
discípulo. O que receio é que nos saia [c] tudo pelo 
contrário, pois ocorre-me dirigir-te as palavras ditas por 
Aquiles a Ajax, por ocasião da embaixada. Disse assim: 
 
 Dominador poderoso de povos, Ajax Telamônio! 
 Com quase todas as tuas palavras meu peito concorda. 
 
Para mim, também, Sócrates, foi muito do meu gosto tudo o 
que vaticinaste, quer tenhas sido inspirado por Eutífron, 
quer se te abrigue no peito uma outra Musa, embora disso 
não tenhas conhecimento. 
 Sóc.: [d] Eu também, meu bom Crátilo, há muito me admiro 
de minha própria sabedoria, e mal posso nela acreditar. 
Acho de bom aviso, portanto, fazermos uma revisão geral em 
tudo o que eu disse. Não há nada pior do que alguém enganar 
a si mesmo; quando o enganador não se afasta uma linha de 
nós mesmos, mas se encontra sempre à mão, como poderá não 
haver nada mais aborrecido? Precisamos, portanto, segundo 
penso, voltar uma e mais vezes ao que dissemos antes e 
tentar olhar para adiante e para trás, como nos aconselha o 
citado poeta. Façamos isso, justamente; “ao mesmo tempo, 
adiante (prossô) e atrás (opissô)”; vejamos o que [e] 
expusemos até agora. A correta aplicação dos nomes, foi o 
que dissemos, consiste em mostrar como é constituída a 
coisa. Aceitaremos como suficiente essa definição? 
 Crá.: A mim, pelo menos, Sócrates, parece-me excelente. 
 Sóc.: Logo, a enunciação dos nomes tem por finalidade a 
instrução? 
 Crá.: Perfeitamente. 
 
428a 
ɺƪƮƬƨƠƪƘˁƣƞƤ ʱƤ ƜɾƨƞơƘῇ ˟ ƛʽ ƣƦƠ ɚƭƘˁƤƜƫƦ ƣƜƟῂ ῾ŽƨƣƦ- 
ƚʽƤƦƬƩ ɚƧƜƪơƜƯʻƣƞƤῇ ʯƪƫƜ ƫƦ˅ƫƦƬ ƚƜ ɟƤƜơƘ ƟƘƨƨ̸Ƥ ƢʽƚƜῇ 
Ɯɾ ƫƠ ɞƮƜƠƩ ƙʽƢƫƠƦƤ, ʫƩ ɚƣƦ̫ ɚƤƛƜƥƦƣʽƤƦƬ. Ɯɺ ƣʽƤƫƦƠ ɞƮƜƠƩ ƫƠ b 
ƪ˄ ơʻƢƢƠƦƤ ƫƦ˅ƫưƤ ƢʽƚƜƠƤῇ Ʀʚơ ɌƤ ƟƘƬƣʻƝƦƠƣƠΑ ƛƦơƜῖƩ ƚʻƨ 
ƣƦƠ Ƙʚƫ˃Ʃ ƫƜ ɚƪơʽƭƟƘƠ ƫʺ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ơƘˀ ƧƘƨῂ ɎƢƢưƤ 
ƣƜƣƘƟƞơʽƤƘƠ. ɚʺƤ ƦʠƤ Ƣʽƚ̋Ʃ ƫƠ ơʻƢƢƠƦƤῇ ɟƤƘ ƫ̸Ƥ ƣƘƟƞƫ̸Ƥ 
ƧƜƨˀ ʊƨƟ˃ƫƞƫƦƩ ʊƤƦƣʻƫưƤ ơƘˀ ɚƣʼ ƚƨʻƭƦƬ. 5 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʼƤ ƛʿ, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ʯƪƧƜƨ ƪ˄ ƢʽƚƜƠƩῇ 
ƣƜƣʽƢƞơʽƤƫʽ ƣƦƠ ƧƜƨˀ Ƙʚƫ̸Ƥ ơƘˀ ɾƪưƩ ɎƤ ƪƜ ƧƦƠƞƪƘˁƣƞƤ 
ƣƘƟƞƫʿƤ. ƭƦƙƦ̫ƣƘƠ ƣʽƤƫƦƠ ƣʾ ƫƦ˅ƫƦƬ Ƨ˾Ƥ ƫƦʚƤƘƤƫˁƦƤ ˞, ʏƫƠ c 
ƣƦˁ ƧưƩ ɚƧʽƨƮƜƫƘƠ ƢʽƚƜƠƤ Ƨƨ˂Ʃ ƪʼ ƫ˂ ƫƦ̫ ᾿ŹƮƠƢƢʽưƩῇ ʍ 
ɚơƜῖƤƦƩ ɚƤ ƃƠƫƘῖƩ Ƨƨ˂Ʃ ƫ˂Ƥ ŹɾƘƤƫƘ ƢʽƚƜƠ. ƭƞƪˀ ƛʼ 
 
 ŹʀƘƤ żƠƦƚƜƤʼƩ ƋƜƢƘƣˇƤƠƜῇ ơƦˁƨƘƤƜ ƢƘ̸Ƥῇ 
 ƧʻƤƫƘ ƫˁ ƣƦƠ ơƘƫʺ ƟƬƣ˂Ƥ ɚƜˁƪư ƣƬƟʿƪƘƪƟƘƠ. 5 
 
ơƘˀ ɚƣƦˀ ƪ˅, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɚƧƠƜƠơ̸Ʃ ƭƘˁƤ̋ ơƘƫʺ ƤƦ̫Ƥ 
Ʈƨƞƪƣ̶ƛƜῖƤῇ ƜɾƫƜ ƧƘƨῂ ŽʚƟ˅ƭƨƦƤƦƩ ɚƧˁƧƤƦƬƩ ƚƜƤ˃ƣƜƤƦƩῇ 
ƜɾƫƜ ơƘˀ ɎƢƢƞ ƫƠƩ ƄƦ̫ƪƘ ƧʻƢƘƠ ƪƜ ɚƤƦ̫ƪƘ ɚƢƜƢʿƟƜƠ. 
  ᾿ƐƚƘƟʼ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ ƟƘƬƣʻƝư ơƘˀ Ƙʚƫ˂Ʃ ƧʻƢƘƠ ƫʾƤ d 
ɚƣƘƬƫƦ̫ ƪƦƭˁƘƤ ơƘˀ ɊƧƠƪƫ̸. ƛƦơƜῖ ƦʠƤ ƣƦƠ Ʈƨ̎ƤƘƠ ɚƧƘƤƘ- 
ƪơʽƯƘƪƟƘƠ ƫˁ ơƘˀ Ƣʽƚư. ƫ˂ ƚʺƨ ɚƥƘƧƘƫ˾ƪƟƘƠ Ƙʚƫ˂Ƥ ʛƭῂ 
ƘʛƫƦ̫ ƧʻƤƫưƤ ƮƘƢƜƧˇƫƘƫƦƤΑ ʏƫƘƤ ƚʺƨ ƣƞƛʼ ƪƣƠơƨ˂Ƥ 
ɊƧƦƪƫƘƫ̏ ɊƢƢῂ ɊƜˀ ƧƘƨ̏ ʋ ɚƥƘƧƘƫʿƪưƤῇ Ƨ̸Ʃ Ʀʚ ƛƜƠƤ˃Ƥ; ƛƜῖ 5 
ƛʿ, ʫƩ ɞƦƠơƜῇ ƟƘƣʺ ƣƜƫƘƪƫƨʽƭƜƪƟƘƠ ɚƧˀ ƫʺ ƧƨƦƜƠƨƞƣʽƤƘῇ 
ơƘˀ ƧƜƠƨ˾ƪƟƘƠῇ ƫ˂ ɚơƜˁƤƦƬ ƫƦ̫ ƧƦƠƞƫƦ̫ῇ ƙƢʽƧƜƠƤ "ɏƣƘ 
Ƨƨ˃ƪƪư ơƘˀ ʊƧˁƪƪư." ơƘˀ ƛʾ ơƘˀ ƤƬƤˀ ɫƣƜῖƩ ɾƛưƣƜƤ ƫˁ ɫƣῖƤ 
ƜɾƨƞƫƘƠ. ʊƤ˃ƣƘƫƦƩῇ ƭƘƣʽƤῇ ʊƨƟ˃ƫƞƩ ɚƪƫˀƤ Ƙʟƫƞῇ ɯƫƠƩ e 
ɚƤƛƜˁƥƜƫƘƠ Ʀʁ˃Ƥ ɚƪƫƠ ƫ˂ Ƨƨ˾ƚƣƘΑ ƫƦ̫ƫƦ ƭ̸ƣƜƤ ɻơƘƤ̸Ʃ 
Ɯɺƨ̎ƪƟƘƠ; 
  ᾿ŽƣƦˀ ƣʼƤ ƛƦơƜῖ ƧʻƤƬ ƪƭ˃ƛƨƘῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 
 żƠƛƘƪơƘƢˁƘƩ ɎƨƘ ɟƤƜơƘ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƢʽƚƜƫƘƠ; 5 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 243 ~ 
 
 428e 
 Sóc.: Diremos, por conseguinte, que se trata de uma 
técnica, e que há profissionais dela? 
 Crá.: Sem dúvida. 
 Sóc.: Quem são eles? 
 Crá.: [429] Justamente os que apontaste no começo: os 
legisladores. 
 Sóc.: E admitiremos, também, que essa técnica é exercida 
entre os homens como as demais técnicas, ou não? O que 
quero dizer é o seguinte: entre os pintores há piores e 
melhores, não é verdade? 
 Crá.: Perfeitamente. 
 Sóc.: E não é também certo que os melhores pintores 
executam melhores trabalhos, a saber, pinturas, e os 
outros, trabalhos inferiores? E não se passará a mesma 
coisa com os construtores: uns levantam casas mais bonitas, 
e outros mais feias? 
 Crá.: Sim. 
 Sóc.: [b] E entre os legisladores, uma técnica executará 
melhor o trabalho, e outra o apresentará com defeitos? 
 Crá.: Nesse ponto estou em desacordo. 
 Sóc.: Não admites que algumas leis sejam melhores e 
outras piores? 
 Crá.: Também não. 
 Sóc.: Pelo que se vê, não admites também, que em relação 
aos nomes uns tenham sido atribuídos com mais propriedade 
do que outros? 
 Crá.: De forma alguma. 
 Sóc.: Nesse caso, todos os nomes foram aplicados com 
acerto? 
 Crá.: Uma vez que são nomes. 
 Sóc.: Como? E o nosso amigo Hermógenes, a que nos 
referimos há pouco, diremos que não recebeu [c] esse nome, 
visto não ter ele nada de comum com a descendência de 
Hermes, ou que o recebeu, porém indevidamente? 
 Crá.: Segundo minha maneira de pensar, Sócrates, esse 
nome não lhe foi dado; apenas 
 
 
 
 
 
 
428e 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƭ̸ƣƜƤ ơƘˀ ƫƘ˅ƫƞƤ ƫʽƮƤƞƤ ƜʀƤƘƠ ơƘˀ ƛƞ- 
ƣƠƦƬƨƚƦ˄Ʃ Ƙʚƫ̎Ʃ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƋˁƤƘƩ; 10 
  ƇʟƪƧƜƨ ƪ˄ ơƘƫῂ ɊƨƮʺƩ ɞƢƜƚƜƩῇ ƫƦ˄Ʃ ƤƦƣƦƟʽƫƘƩ. 429 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ ƦʠƤ ơƘˀ ƫƘ˅ƫƞƤ ƭ̸ƣƜƤ ƫʾƤ ƫʽƮƤƞƤ ɚƤ ƫƦῖƩ 
ɊƤƟƨˇƧƦƠƩ ɚƚƚˁƚƤƜƪƟƘƠ ʯƪƧƜƨ ơƘˀ ƫʺƩ ɎƢƢƘƩ ɬ ƣʿ; ƙƦ˅- 
ƢƦƣƘƠ ƛʼ ƢʽƚƜƠƤ ƫ˂ ƫƦƠ˃ƤƛƜ. ƝưƚƨʻƭƦƠ ƜɺƪˁƤ ƧƦƬ Ʀɻ ƣʼƤ ƮƜˁ- 
ƨƦƬƩῇ Ʀɻ ƛʼ ɊƣƜˁƤƦƬƩ; 5 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ Ʀɻ ƣʼƤ ɊƣƜˁƤƦƬƩ ƫʺ Ƙʛƫ̸Ƥ ɞƨƚƘ ơƘƢƢˁư 
ƧƘƨʽƮƦƤƫƘƠῇ ƫʺ Ɲ̹Ƙῇ Ʀɻ ƛʼ ƭƘƬƢ˃ƫƜƨƘ; ơƘˀ ƦɺơƦƛ˃ƣƦƠ 
ʫƪƘ˅ƫưƩ Ʀɻ ƣʼƤ ơƘƢƢˁƦƬƩ ƫʺƩ ƦɺơˁƘƩ ɚƨƚʻƝƦƤƫƘƠῇ Ʀɻ ƛʼ 
ƘɺƪƮˁƦƬƩ; 10 
  ƅƘˁ. 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤ ơƘˀ ƤƦƣƦƟʽƫƘƠ Ʀɻ ƣʼƤ ơƘƢƢˁư ƫʺ Ƙʛƫ̸Ƥ b 
ƧƘƨʽƮƦƤƫƘƠῇ Ʀɻ ƛʼ ƘɺƪƮˁư; 
  Ƈʞ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ƫƦ̫ƫƦ ɞƫƠ. 
  Ƈʚơ ɎƨƘ ƛƦơƦ̫ƪˁ ƪƦƠ Ƥ˃ƣƦƠ Ʀɻ ƣʼƤ ƙƜƢƫˁƦƬƩῇ Ʀɻ ƛʼ 
ƭƘƬƢ˃ƫƜƨƦƠ ƜʀƤƘƠ; 5 
  Ƈʚ ƛ̎ƫƘ. 
  Ƈʚƛʼ ƛʾ ʎƤƦƣƘῇ ʫƩ ɞƦƠơƜῇ ƛƦơƜῖ ƪƦƠ ơƜῖƪƟƘƠ ƫ˂ ƣʼƤ 
ƮƜῖƨƦƤῇ ƫ˂ ƛʼ ɎƣƜƠƤƦƤ; 
  Ƈʚ ƛ̎ƫƘ. 
  ƈʻƤƫƘ ɎƨƘ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ʊƨƟ̸Ʃ ơƜῖƫƘƠ; 10 
  ̣ƇƪƘ ƚƜ ʊƤ˃ƣƘƫʻ ɚƪƫƠƤ. 
  Ƌˁ ƦʠƤ; ʍ ơƘˀ ɎƨƫƠ ɚƢʽƚƜƫƦῇ ῾ŽƨƣƦƚʽƤƜƠ ƫ̹ƛƜ 
Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ƣƞƛʼ ʎƤƦƣƘ ƫƦ̫ƫƦ ơƜῖƪƟƘƠ ƭ̸ƣƜƤῇ Ɯɺ ƣʿ ƫƠ ɎƨƘ c 
Ƙʚƫ̹ ῾ŽƨƣƦ̫ ƚƜƤʽƪƜưƩ ƧƨƦƪʿơƜƠῇ ɬ ơƜῖƪƟƘƠ ƣʽƤῇ Ʀʚ ƣʽƤƫƦƠ 
ʊƨƟ̸Ʃ ƚƜ; 
  Ƈʚƛʼ ơƜῖƪƟƘƠ ɞƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɊƢƢʺ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 244 ~ 
 
429c 
parece que foi. Mas, de fato, é nome de outra pessoa com as 
características a ele inerentes. 
 Sóc.: E mentirá, porventura, quem lhe der o nome de 
Hermógenes? Pois talvez não seja lícito chamar-lhe 
Hermógenes, visto não ter ele esse nome? 
 Crá.: Por que dizes isso? 
 Sóc.: Que seja absolutamente impossível mentir, [d] não 
foi a esse respeito que te explanaste? É legião, meu caro 
Crátilo, o número dos que afirmam a mesma coisa, tanto hoje 
quanto antigamente. 
 Crá.: De que modo, Sócrates, dizendo alguém o que diz, 
poderá não dizer o que é? Dizer algo falso não será dizer o 
que não é? 
 Sóc.: Esse conceito, camarada, é por demais sutil, tanto 
para mim quanto para minha idade. Não obstante, responde-me 
ao seguinte: [e] admites que não se possa ser falso, mas 
que se possa falar falsidades? 
 Crá.: Penso que nem falar, também. 
 Sóc.: Nem chamar ou saudar alguém? Por exemplo, se alguém 
te encontrasse no estrangeiro e, tomando-te da mão, te dissesse: “Salve, forasteiro Ateniense, Hermógenes, filho de Esmicrio!”; essa pessoa diria, ou falaria, ou se 
dirigiria, ou saudaria, não a ti, mas ao nosso amigo 
Hermógenes? Ou a ninguém? 
 Crá.: No meu modo de pensar, Sócrates, o que essa pessoa 
dissesse careceria inteiramente de sentido. 
 Sóc.: [430] Com isso fico satisfeito. Porém, falando 
desse jeito, quem assim falasse teria dito verdade ou 
mentira? Ou técnica do que dissesse seria verdade, e 
técnica mentira? Isso também me bastará. 
 Crá.: Diria que essa pessoa só produzira um ruído, e que 
se agitara inutilmente, como se dá com o objeto de metal 
que percutimos. 
 Sóc.: Vejamos, Crátilo, se não haverá maneira de nos 
pormos de acordo. Não 
 
 
 
 
 
 
 
429c 
ƛƦơƜῖƤ ơƜῖƪƟƘƠῇ ƜʀƤƘƠ ƛʼ ɛƫʽƨƦƬ ƫƦ̫ƫƦ ƫƦʞƤƦƣƘῇ ƦʡƧƜƨ ơƘˀ ɫ 5 
ƭ˅ƪƠƩ ɫ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƛƞƢƦ̫ƪƘ. 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ Ʀʚƛʼ ƯƜ˅ƛƜƫƘƠ ʏƫƘƤ ƫƠƩ ƭ̏ ῾ŽƨƣƦƚʽƤƞ 
Ƙʚƫ˂Ƥ ƜʀƤƘƠ; ƣʾ ƚʺƨ Ʀʚƛʼ ƫƦ̫ƫƦ Ƙʠ ˞ῇ ƫ˂ ƫƦ̫ƫƦƤ ƭʻƤƘƠ 
῾ŽƨƣƦƚʽƤƞ ƜʀƤƘƠῇ Ɯɺ ƣʾ ɞƪƫƠƤ; 
  ƈ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ; 10 
  ̗ŹƨƘ ʏƫƠ ƯƜƬƛ̎ ƢʽƚƜƠƤ ƫ˂ ƧƘƨʻƧƘƤ Ʀʚơ ɞƪƫƠƤῇ ɐƨƘ d 
ƫƦ̫ƫ˃ ƪƦƠ ƛ˅ƤƘƫƘƠ ʋ Ƣ˃ƚƦƩ; ƪƬƮƤƦˀ ƚʻƨ ƫƠƤƜƩ Ʀɻ ƢʽƚƦƤƫƜƩῇ ʰ 
ƭˁƢƜ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ ơƘˀ Ƥ̫Ƥ ơƘˀ ƧʻƢƘƠ. 
  ƈ̸Ʃ ƚʺƨ ɎƤῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƢʽƚưƤ ƚʽ ƫƠƩ ƫƦ̫ƫƦ ʍ 
ƢʽƚƜƠῇ ƣʾ ƫ˂ ʌƤ ƢʽƚƦƠ; ɬ Ʀʚ ƫƦ̫ƫ˃ ɚƪƫƠƤ ƫ˂ ƯƜƬƛ̎ ƢʽƚƜƠƤῇ ƫ˂ 5 
ƣʾ ƫʺ ʎƤƫƘ ƢʽƚƜƠƤ; 
  ƂƦƣƯ˃ƫƜƨƦƩ ƣʼƤ ʋ Ƣ˃ƚƦƩ ɬ ơƘƫῂ ɚƣʼ ơƘˀ ơƘƫʺ ƫʾƤ 
ɚƣʾƤ ɫƢƠơˁƘƤῇ ʰ ɛƫƘῖƨƜ. ʏƣưƩ ƣʽƤƫƦƠ ƜɺƧʽ ƣƦƠ ƫƦƪ˃ƤƛƜΑ 
Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ƢʽƚƜƠƤ ƣʼƤ Ʀʚ ƛƦơƜῖ ƪƦƠ ƜʀƤƘƠ ƯƜƬƛ̎ῇ ƭʻƤƘƠ ƛʽ; e 
  Ƈʞ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ Ʀʚƛʼ ƭʻƤƘƠ. 
  Ƈʚƛʼ ƜɺƧƜῖƤ Ʀʚƛʼ ƧƨƦƪƜƠƧƜῖƤ; ƦʁƦƤ Ɯɾ ƫƠƩ ɊƧƘƤƫʿƪƘƩ 
ƪƦƠ ɚƧˀ ƥƜƤˁƘƩῇ ƢƘƙ˃ƣƜƤƦƩ ƫ̎Ʃ ƮƜƠƨ˂Ʃ ƜɾƧƦƠΑ "ƎƘῖƨƜῇ ʰ ƥʽƤƜ 
᾿ŹƟƞƤƘῖƜῇ ʛʼ ƊƣƠơƨˁưƤƦƩ ῾Žƨƣ˃ƚƜƤƜƩῇ" ƦʡƫƦƩ ƢʽƥƜƠƜƤ ɌƤ 5 
ƫƘ̫ƫƘ ɬ ƭƘˁƞ ɌƤ ƫƘ̫ƫƘ ɬ ƜɾƧƦƠ ɌƤ ƫƘ̫ƫƘ ɬ ƧƨƦƪƜˁƧƦƠ ɌƤ 
Ʀʟƫư ƪʼ ƣʼƤ Ʀʞ, ῾ŽƨƣƦƚʽƤƞ ƛʼ ƫ˃ƤƛƜ; ɬ ƦʚƛʽƤƘ; 
  ᾿ŽƣƦˀ ƣʼƤ ƛƦơƜῖ, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɎƢƢưƩ ɌƤ ƦʡƫƦƩ 
ƫƘ̫ƫƘ ƭƟʽƚƥƘƪƟƘƠ. 
  ᾿ŹƢƢ' ɊƚƘƧƞƫ˂Ƥ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ. Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ƚʺƨ ɊƢƞƟ̎ ɌƤ 430 
ƭƟʽƚƥƘƠƫƦ ƫƘ̫ƫƘ ʋ ƭƟƜƚƥʻƣƜƤƦƩ ɬ ƯƜƬƛ̎; ɬ ƫ˂ ƣʽƤ ƫƠ 
Ƙʚƫ̸Ƥ ɊƢƞƟʽƩῇ ƫ˂ ƛʼ ƯƜ̫ƛƦƩ; ơƘˀ ƚʺƨ ɌƤ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ɚƥƘƨ- 
ơƦῖ. 
  ƏƦƭƜῖƤ ɞƚưƚῂ ɌƤ ƭƘˁƞƤ ƫ˂Ƥ ƫƦƠƦ̫ƫƦƤῇ ƣʻƫƞƤ Ƙʚƫ˂Ƥ 5 
ɛƘƬƫ˂Ƥ ơƠƤƦ̫ƤƫƘῇ ʯƪƧƜƨ ɌƤ Ɯɾ ƫƠƩ ƮƘƢơˁƦƤ ơƠƤʿƪƜƠƜ ơƨƦ˅- 
ƪƘƩ. 
  ƍʽƨƜ ƛʿ, ɚʻƤ Ƨ̋ ƛƠƘƢƢƘƮƟ̸ƣƜƤῇ ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜΑ ɐƨῂ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 245 ~ 
 
430a 
admites que uma coisa é o nome, e outra o objeto cujo nome 
ele é? 
 Crá.: Admito. 
 Sóc.: E também aceitas que onome seja [b] uma certa 
imitação da coisa? 
 Crá.: De inteiro acordo. 
 Sóc.: E as pinturas, não dirás que também são, a seu 
modo, imitação de algumas coisas? 
 Crá.: Sim. 
 Sóc.: Ora bem; é possível que eu apenas não apanhe 
direito o que queres dizer e que tu é que estejas com 
razão. Poderemos distribuir essas duas espécies de 
imitação, tanto a da pintura quanto a das palavras, e 
atribuí-las às coisas que elas imitam, ou não? 
 Crá.: [c] É possível. 
 Sóc.: Inicialmente, reflete no seguinte: pode-se atribuir 
a semelhança do homem ao homem, a da mulher à mulher, e 
assim com tudo o mais? 
 Crá.: Também se pode. 
 Sóc.: E o contrário? Atribuir semelhança do homem à 
mulher, e da mulher ao homem? 
 Crá.: Isso também. 
Sóc.: Assim sendo, ambas as atribuições estarão certas, ou 
apenas uma? 
 Crá.: Apenas uma. 
 Sóc.: Justamente, quero crer, a que atribui a cada pessoa 
o que lhe pertence e se lhe assemelha. 
 Crá.: É assim também que penso. 
 Sóc.: [d] Para não brigarmos por causa de palavras, eu e 
tu, visto sermos amigos, concede-me o que vou dizer-te. 
Essa espécie de atribuição, camarada, das duas imitações, 
tanto a das imagens quanto a das palavras, além de certa, 
nomeia de modo correto e verdadeiro. A outra, que 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
430a 
Ʀʚơ ɎƢƢƦ ƣʼƤ ɌƤ ƭƘˁƞƩ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƜʀƤƘƠῇ ɎƢƢƦ ƛʼ ɚơƜῖƤƦ Ʀʡ ƫ˂ 
ʎƤƦƣʻ ɚƪƫƠƤ; 10 
  ̖ŽƚưƚƜ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ʋƣƦƢƦƚƜῖƩ ƣˁƣƞƣʻ ƫƠ ƜʀƤƘƠ 
ƫƦ̫ ƧƨʻƚƣƘƫƦƩ; b 
  ƈʻƤƫưƤ ƣʻƢƠƪƫƘ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ƫʺ ƝưƚƨƘƭʿƣƘƫƘ ƫƨ˃ƧƦƤ ƫƠƤʺ ɎƢƢƦƤ 
ƢʽƚƜƠƩ ƣƠƣʿƣƘƫƘ ƜʀƤƘƠ ƧƨƘƚƣʻƫưƤ ƫƠƤ̸Ƥ; 
  ƅƘˁ. 5 
  ƍʽƨƜ ƛʿ – ɾƪưƩ ƚʺƨ ɚƚˆ Ʀʚ ƣƘƤƟʻƤư ɏƫƫƘ ƧƦƫῂ 
ɞƪƫƠƤ ɍ ƢʽƚƜƠƩῇ ƪ˄ ƛʼ ƫʻƮῂ ɌƤ ʊƨƟ̸Ʃ ƢʽƚƦƠƩ – ɞƪƫƠ ƛƠƘƤƜῖƣƘƠ 
ơƘˀ ƧƨƦƪƜƤƜƚơƜῖƤ ƫƘ̫ƫƘ Ɋƣƭ˃ƫƜƨƘ ƫʺ ƣƠƣʿƣƘƫƘῇ ƫʻ ƫƜ 
ƝưƚƨƘƭʿƣƘƫƘ ơɊơƜῖƤƘ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘῇ ƫƦῖƩ ƧƨʻƚƣƘƪƠƤ ʱƤ 
ƣƠƣʿƣƘƫʻ ɚƪƫƠƤῇ ɬ Ʀʞ; 10 
  ̖ŽƪƫƠƤ. c 
  ƈƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ƛʾ ƪơ˃ƧƜƠ ƫ˃ƛƜ. ɐƨῂ ɎƤ ƫƠƩ ƫʾƤ ƣʼƤ ƫƦ̫ 
ɊƤƛƨ˂Ʃ Ɯɺơ˃ƤƘ ƫ̹ ɊƤƛƨˀ ɊƧƦƛƦˁƞῇ ƫʾƤ ƛʼ ƫ̎Ʃ ƚƬƤƘƠơ˂Ʃ ƫ̏ 
ƚƬƤƘƠơˁῇ ơƘˀ ƫɐƢƢƘ ƦʟƫưƩ; 
  ƈʻƤƬ ƣʼƤ ƦʠƤ. 5 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ơƘˀ ƫƦʚƤƘƤƫˁƦƤ ƫʾƤ ƣʼƤ ƫƦ̫ ɊƤƛƨ˂Ʃ ƫ̏ 
ƚƬƤƘƠơˁῇ ƫʾƤ ƛʼ ƫ̎Ʃ ƚƬƤƘƠơ˂Ʃ ƫ̹ ɊƤƛƨˁ; 
  ̖ŽƪƫƠ ơƘˀ ƫƘ̫ƫƘ. 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤ ƘʡƫƘƠ Ƙɻ ƛƠƘƤƦƣƘˀ Ɋƣƭ˃ƫƜƨƘƠ ʊƨƟƘˁ, ɬ ɫ 
ɛƫʽƨƘ; 10 
  ῾ſ ɛƫʽƨƘ. 
  ̢ſ ɌƤ ɛơʻƪƫ̶ ƦʀƣƘƠ ƫ˂ ƧƨƦƪ̎ơ˃Ƥ ƫƜ ơƘˀ ƫ˂ ʏƣƦƠƦƤ 
ɊƧƦƛƠƛ̹. 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ. 
  ̣ƁƤƘ ƫƦˁƤƬƤ ƣʾ ƣƘƮˇƣƜƟƘ ɚƤ ƫƦῖƩ Ƣ˃ƚƦƠƩ ɚƚˇ ƫƜ ơƘˀ d 
ƪ˄ ƭˁƢƦƠ ʎƤƫƜƩῇ ɊƧ˃ƛƜƥƘˁ ƣƦƬ ʍ Ƣʽƚư. ƫʾƤ ƫƦƠƘ˅ƫƞƤ ƚʻƨῇ ʰ 
ɛƫƘῖƨƜῇ ơƘƢ̸ ɞƚưƚƜ ƛƠƘƤƦƣʾƤ ɚƧῂ ɊƣƭƦƫʽƨƦƠƩ ƣʼƤ ƫƦῖƩ 
ƣƠƣʿƣƘƪƠƤῇ ƫƦῖƩ ƫƜ Ɲ̷ƦƠƩ ơƘˀ ƫƦῖƩ ʊƤ˃ƣƘƪƠƤῇ ʊƨƟʿƤῇ ɚƧˀ ƛʼ 
ƫƦῖƩ ʊƤ˃ƣƘƪƠ Ƨƨ˂Ʃ ƫ̹ ʊƨƟʾƤ ơƘˀ ɊƢƞƟ̎Α ƫʾƤ ƛ' ɛƫʽƨƘƤῇ ƫʾƤ 5 
 PLATÃO Crátilo    
~ 246 ~ 
 
430d 
atribui e aplica aos objetos o que não se lhes assemelha, 
não somente não é certa, como também é falsa sempre que diz 
respeito a nomes. 
 Crá.: Porém, observa, Sócrates, que essa distribuição 
imprópria que é possível na pintura não se dá [e] com os 
nomes, os quais devem necessariamente ser atribuídos com 
acerto. 
 Sóc.: Que queres dizer com isso? Em que consiste a 
diferença? Não pode alguém dirigir-se a qualquer homem e 
dizer-lhe: “eis teu retrato!”, e mostrar-lhe, se for o 
caso, sua própria figura, ou, porventura, uma figura de 
mulher? Quando falo em mostrar, quero dizer: pôr diante do 
sentido da vista. 
 Crá.: Perfeitamente. 
 Sóc.: E então? Não é possível voltar ao mesmo indivíduo e 
dizer-lhe: “teu nome é este aqui?” O nome é imitação, tanto 
quanto a imagem. Explico-me. Não fora possível [431] dizer-lhe: “eis teu nome”, e depois disso trazer-lhe ao sentido 
do ouvido, querendo-o o acaso, sua própria imitação, com 
pronunciar o nome homem, ou, porventura, a da técnica 
feminina do gênero humano, com o pronunciar mulher? Não 
achas possível isso, e que algumas vezes já tenha 
acontecido? 
 Crá.: Vou concordar contigo, Sócrates, e admitir que pode 
ser assim mesmo. 
 Sóc.: Fazes bem, amigo, se for assim mesmo; não vale a 
pena prolongar a discussão sobre esse ponto. Se a 
distribuição, de fato, pode ser feita [b] dos dois modos, 
vamos denominar um deles falar verdade, e o outro, dizer 
inverdade. Ora, se as coisas se passam dessa maneira e 
podemos distribuir inexatamente os nomes e não atribuir a 
cada pessoa o que lhe é próprio, mas, por vezes, o que não 
lhe diz respeito, será possível, também, fazer o mesmo com 
relação aos verbos. Ora, se os verbos e os nomes podem ser 
atribuídos desse jeito, o mesmo forçosamente se dará com as 
sentenças, pois estas, segundo penso, [c] são formadas pela 
reunião daqueles. Que dizes a isso, Crátilo? 
 
 
 
 
 
 
430d 
ƫƦ̫ ɊƤƦƣƦˁƦƬ ƛ˃ƪƠƤ ƫƜ ơƘˀ ɚƧƠƭƦƨʻƤῇ Ʀʚơ ʊƨƟʿƤῇ ơƘˀ ƯƜƬƛ̎ 
ʏƫƘƤ ɚƧῂ ʊƤ˃ƣƘƪƠƤ ˞. 
  ᾿ŹƢƢ' ʏƧưƩ ƣʿ, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɚƤ ƣʼƤ ƫƦῖƩ ƝưƚƨƘƭʿ- 
ƣƘƪƠƤ ˞ ƫƦ̫ƫƦῇ ƫ˂ ƣʾ ʊƨƟ̸Ʃ ƛƠƘƤʽƣƜƠƤῇ ɚƧˀ ƛʼ ƫƦῖƩ ʊƤ˃ƣƘƪƠƤ e 
Ʀʞ, ɊƢƢῂ ɊƤƘƚơƘῖƦƤ ˞ ɊƜˀ ʊƨƟ̸Ʃ. 
  ƈ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ; ƫˁ ƫƦ̫ƫƦ ɚơƜˁƤƦƬ ƛƠƘƭʽƨƜƠ; ɐƨῂ Ʀʚơ 
ɞƪƫƠ ƧƨƦƪƜƢƟ˃ƤƫƘ ɊƤƛƨˁ ƫ̶ ƜɺƧƜῖƤ ʏƫƠ "ƋƦƬƫˁ ɚƪƫƠ ƪ˂Ƥ 
ƚƨʻƣƣƘῇ" ơƘˀ ƛƜῖƥƘƠ Ƙʚƫ̹, ɌƤ ƣʼƤ ƫ˅Ʈ̋, ɚơƜˁƤƦƬ Ɯɺơ˃ƤƘῇ ɌƤ 5 
ƛʼ ƫ˅Ʈ̋ῇ ƚƬƤƘƠơ˃Ʃ; ƫ˂ ƛʼ ƛƜῖƥƘƠ Ƣʽƚư ƜɺƩ ƫʾƤ ƫ̸Ƥ 
ʊƭƟƘƢƣ̸Ƥ ƘɾƪƟƞƪƠƤ ơƘƫƘƪƫ̎ƪƘƠ. 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  Ƌˁ ƛʽ; ƧʻƢƠƤ Ƙʚƫ̹ ƫƦ˅ƫ̶ ƧƨƦƪƜƢƟ˃ƤƫƘ ƜɺƧƜῖƤ ʏƫƠ 
"ƋƦƬƫˁ ɚƪƫƠƤ ƪ˂Ƥ ʎƤƦƣƘ"; ɞƪƫƠ ƛʽ ƧƦƬ ơƘˀ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ ƣˁƣƞƣƘ 10 
ʯƪƧƜƨ ƫ˂ ƝưƚƨʻƭƞƣƘ. ƫƦ̫ƫƦ ƛʾ ƢʽƚưΑ ɐƨῂ Ʀʚơ ɌƤ Ɯɾƞ Ƙʚƫ̹ 
ƜɺƧƜῖƤ ʏƫƠ "ƋƦƬƫˁ ɚƪƫƠ ƪ˂Ƥ ʎƤƦƣƘῇ" ơƘˀ ƣƜƫʺ ƫƦ̫ƫƦ ƜɺƩ ƫʾƤ 431 
ƫ̎Ʃ ɊơƦ̎Ʃ Ƙʠ ƘɾƪƟƞƪƠƤ ơƘƫƘƪƫ̎ƪƘƠῇ ɌƤ ƣʼƤ ƫ˅Ʈ̋ῇ ƫ˂ ɚơƜˁ- 
ƤƦƬ ƣˁƣƞƣƘῇ ƜɺƧ˃ƤƫƘ ʏƫƠ ɊƤʿƨῇ ɌƤ ƛʼ ƫ˅Ʈ̋ῇ ƫ˂ ƫƦ̫ ƟʿƢƜƦƩ 
ƫƦ̫ ɊƤƟƨưƧˁƤƦƬ ƚʽƤƦƬƩῇ ƜɺƧ˃ƤƫƘ ʏƫƠ ƚƬƤʿ; Ʀʚ ƛƦơƜῖ ƪƦƠ 
ƫƦ̫ƫƦ Ʀʁ˃Ƥ ƫῂ ƜʀƤƘƠ ơƘˀ ƚˁƚƤƜƪƟƘƠ ɚƤˁƦƫƜ; 5 
  ᾿ŽƟʽƢư ƪƦƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƪƬƚƮưƨ̎ƪƘƠ ơƘˀ ɞƪƫư 
ƦʟƫưƩ. 
  ƂƘƢ̸Ʃ ƚƜ ƪ˄ ƧƦƠ̸Ƥῇ ʰ ƭˁƢƜῇ Ɯɺ ɞƪƫƠ ƫƦ̫ƫƦ ƦʟƫưƩ 
ɞƮƦƤ. ƦʚƛʼƤ ƚʺƨ ƛƜῖ Ƥ̫Ƥ ƧʻƤƬ ƛƠƘƣʻƮƜƪƟƘƠ ƧƜƨˀ ƘʚƫƦ̫. Ɯɺ ƛῂ 
ƦʠƤ ɞƪƫƠ ƫƦƠƘ˅ƫƞ ƫƠƩ ƛƠƘƤƦƣʾ ơƘˀ ɚƤƫƘ̫ƟƘῇ ƫ˂ ƣʼƤ ɟƫƜƨƦƤ b 
ƫƦ˅ƫưƤ ɊƢƞƟƜ˅ƜƠƤ ƙƦƬƢ˃ƣƜƟƘ ơƘƢƜῖƤῇ ƫ˂ ƛῂ ɟƫƜƨƦƤ ƯƜ˅- 
ƛƜƪƟƘƠ. Ɯɺ ƛʼ ƫƦ̫ƫƦ ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠῇ ơƘˀ ɞƪƫƠ ƣʾ ʊƨƟ̸Ʃ ƛƠƘƤʽ- 
ƣƜƠƤ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƣƞƛʼ ɊƧƦƛƠƛ˃ƤƘƠ ƫʺ ƧƨƦƪʿơƦƤƫƘ ɛơʻƪƫ̶, 
ɊƢƢῂ ɚƤˁƦƫƜ ƫʺ ƣʾ ƧƨƦƪʿơƦƤƫƘῇ Ɯɾƞ ɌƤ ơƘˀ ̪ʿƣƘƫƘ ƫƘʚƫ˂Ƥ 5 
ƫƦ̫ƫƦ ƧƦƠƜῖƤ. Ɯɺ ƛʼ ̪ʿƣƘƫƘ ơƘˀ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ɞƪƫƠƤ Ʀʟƫư ƫƠƟʽƤƘƠῇ 
ɊƤʻƚơƞ ơƘˀ Ƣ˃ƚƦƬƩΑ Ƣ˃ƚƦƠ ƚʻƨ ƧƦƬῇ ʫƩ ɚƚˮƣƘƠῇ ɫ ƫƦ˅ƫưƤ c 
ƪ˅ƤƟƜƪˁƩ ɚƪƫƠƤΑ ɬ Ƨ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩῇ ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜ; 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 247 ~ 
 
 431c 
 Crá.: Estou de acordo; parece-me que dizes belamente. 
 Sóc.: Ora, se compararmos os nomes primitivos a sinais, 
acontecerá com eles como com as pinturas, às quais podemos 
dar todas as cores e formas apropriadas, ou não dar todas, 
mas desprezar algumas ou acrescentar outras, ora mais, ora 
menos. Não é assim? 
 Crá.: É. 
 Sóc.: Ora, quem aplicar todas produzirá imagens e figuras 
belas, mas quem acrescentar ou suprimir alguma coisa, fará 
também imagens e figuras, porém defeituosas. 
 Crá.: [d] Sim. 
 Sóc.: E o que imita a essência das coisas por meio das 
sílabas e das letras? Pela mesma razão, no caso de recorrer 
a todos os elementos exigidos, apresentará uma bela imagem – esse é o nome certo – mas, se omitir alguma coisa ou 
acrescentar um tantinho, o resultado será também uma 
imagem, porém não bonita, de forma que alguns nomes ficarão 
bem formados, e outros, o contrário disso? 
 Crá.: É possível. 
 Sóc.: [e] É possível, também, que entre os artistas de 
nomes haja bons e maus? 
 Crá.: Sim. 
 Sóc.: Aos quais demos o nome de “legisladores”. 
 Crá.: Sim. 
 Sóc.: Por Zeus! É possível, também, que se passe nesse 
domínio o mesmo que com as outras técnicas, e que haja bons 
e maus legisladores, se ainda forválido o que assentamos 
antes. 
 Crá.: É certo. Mas tu vês muito bem, Sócrates, que quando 
atribuímos aos nomes, de acordo com a gramática, as letras 
a e b, ou qualquer outra letra, 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
431c 
  ƇʟƫưΑ ơƘƢ̸Ʃ ƚʻƨ ƣƦƠ ƛƦơƜῖƩ ƢʽƚƜƠƤ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ Ɯɺ ƚƨʻƣƣƘƪƠƤ Ƙʠ ƫʺ Ƨƨ̸ƫƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ɊƧƜƠ- 
ơʻƝƦƣƜƤ, ɞƪƫƠƤ ʯƪƧƜƨ ɚƤ ƫƦῖƩ ƝưƚƨƘƭʿƣƘƪƠƤ ơƘˀ ƧʻƤƫƘ ƫʺ 5 
ƧƨƦƪʿơƦƤƫƘ ƮƨˇƣƘƫʻ ƫƜ ơƘˀ ƪƮʿƣƘƫƘ ɊƧƦƛƦ̫ƤƘƠῇ ơƘˀ ƣʾ 
ƧʻƤƫƘ Ƙʠ, ɊƢƢῂ ɞƤƠƘ ɚƢƢƜˁƧƜƠƤῇ ɞƤƠƘ ƛʼ ơƘˀ ƧƨƦƪƫƠƟʽƤƘƠῇ ơƘˀ 
ƧƢƜˁư ơƘˀ ƣƜˁƝưΑ ɬ Ʀʚơ ɞƪƫƠƤ; 
  ̖ŽƪƫƠƤ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ʋ ƣʼƤ ɊƧƦƛƠƛƦ˄Ʃ ƧʻƤƫƘ ơƘƢʺ ƫʺ ƚƨʻƣƣƘƫʻ 10 
ƫƜ ơƘˀ ƫʺƩ Ɯɺơ˃ƤƘƩ ɊƧƦƛˁƛưƪƠƤ, ʋ ƛʼ ɬ ƧƨƦƪƫƠƟƜˀƩ ɬ 
ɊƭƘƠƨ̸Ƥ ƚƨʻƣƣƘƫƘ ƣʼƤ ơƘˀ Ɯɺơ˃ƤƘƩ ɚƨƚʻƝƜƫƘƠ ơƘˀ ƦʡƫƦƩῇ 
ɊƢƢʺ ƧƦƤƞƨʻƩ; 
  ƅƘˁ. d 
  Ƌˁ ƛʼ ʋ ƛƠʺ ƫ̸Ƥ ƪƬƢƢƘƙ̸Ƥ ƫƜ ơƘˀ ƚƨƘƣƣʻƫưƤ ƫʾƤ 
ƦʚƪˁƘƤ ƫ̸Ƥ ƧƨƘƚƣʻƫưƤ ɊƧƦƣƠƣƦ˅ƣƜƤƦƩ; ɐƨƘ Ʀʚ ơƘƫʺ ƫ˂Ƥ 
Ƙʚƫ˂Ƥ Ƣ˃ƚƦƤῇ ɌƤ ƣʼƤ ƧʻƤƫƘ ɊƧƦƛ̹ ƫʺ ƧƨƦƪʿơƦƤƫƘῇ ơƘƢʾ ɫ 
ƜɺơˆƤ ɞƪƫƘƠ – ƫƦ̫ƫƦ ƛῂ ɚƪƫˀƤ ʎƤƦƣƘ – ɚʺƤ ƛʼ ƪƣƠơƨʺ 5 
ɚƢƢƜˁƧ̋ ɬ ƧƨƦƪƫƠƟ̏ ɚƤˁƦƫƜῇ ƜɺơˆƤ ƣʼƤ ƚƜƤʿƪƜƫƘƠῇ ơƘƢʾ ƛʼ 
Ʀʞ; ʯƪƫƜ ƫʺ ƣʼƤ ơƘƢ̸Ʃ ƜɺƨƚƘƪƣʽƤƘ ɞƪƫƘƠ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤῇ 
ƫʺ ƛʼ ơƘơ̸Ʃ; 
  ̖ƁƪưƩ. 
  ̖ƁƪưƩ ɎƨƘ ɞƪƫƘƠ ʋ ƣʼƤ ɊƚƘƟ˂Ʃ ƛƞƣƠƦƬƨƚ˂Ʃ ʊƤƦ- e 
ƣʻƫưƤῇ ʋ ƛʼ ơƘơ˃Ʃ; 
  ƅƘˁ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ƫƦ˅ƫ̶ ʋ "ƤƦƣƦƟʽƫƞƩ" ɰƤ ʎƤƦƣƘ. 
  ƅƘˁ. 5 
  ̖ƁƪưƩ ɎƨƘ Ƥʾ żˁ' ɞƪƫƘƠῇ ʯƪƧƜƨ ɚƤ ƫƘῖƩ ɎƢƢƘƠƩ 
ƫʽƮƤƘƠƩῇ ơƘˀ ƤƦƣƦƟʽƫƞƩ ʋ ƣʼƤ ɊƚƘƟ˃Ʃῇ ʋ ƛʼ ơƘơ˃Ʃῇ ɚʻƤƧƜƨ 
ƫʺ ɞƣƧƨƦƪƟƜƤ ɚơƜῖƤƘ ʋƣƦƢƦƚƞƟ̏ ɫƣῖƤ. 
  ̖ŽƪƫƠ ƫƘ̫ƫƘ. ɊƢƢῂ ʋƨ˿Ʃῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ʏƫƘƤ ƫƘ̫ƫƘ ƫʺ 
ƚƨʻƣƣƘƫƘῇ ƫ˃ ƫƜ ɎƢƭƘ ơƘˀ ƫ˂ ƙ̎ƫƘ ơƘˀ ɟơƘƪƫƦƤ ƫ̸Ƥ 10 
ƪƫƦƠƮƜˁưƤῇ ƫƦῖƩ ʊƤ˃ƣƘƪƠƤ ɊƧƦƛƠƛ̸ƣƜƤ ƫ̏ ƚƨƘƣƣƘƫƠơ̏ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 248 ~ 
 
432a 
[432] se subtrairmos ou acrescentarmos ou deslocarmos uma, 
não poderemos dizer que escrevemos o nome, embora 
incorretamente; não o escrevemos de jeito nenhum, pois o 
que nessa mesma hora surgiu outro nome, uma vez 
introduzidas todas aquelas modificações. 
 Sóc.: É preciso ver, Crátilo, se não estamos considerando 
o assunto por um prisma errado. 
 Crá.: Como assim? 
 Sóc.: É bem possível que se passe conforme dizes com o 
que só existe necessariamente, ou não existe, por meio de 
números. O número dez, por exemplo, ou outro qualquer que 
te aprouver: se suprimires ou acrescentares alguma coisa, 
tornar-se-á [b] imediatamente outro número; mas no que diz 
respeito à qualidade ou à representação geral da imagem, 
não tem aplicação o que dizes, porém o contrário, não 
havendo absolutamente necessidade de serem reproduzidas 
todas as particularidades do objeto, para que se obtenha a 
sua imagem. Vê se tenho razão. Se fossem postos juntos dois 
objetos diferentes: Crátilo e a imagem de Crátilo, e uma 
divindade não imitasse apenas a tua cor e tua figura, como 
fazem os pintores, mas formasse todas as entranhas iguais 
às tuas, emprestando-lhes o mesmo [c] grau de ductilidade e 
calor, além de movimento, alma e raciocínio, tal como há em 
ti; em uma palavra: tudo exatamente como és, e colocasse ao 
teu lado essa duplicata de ti mesmo: tratar-se-ia de 
Crátilo e uma imagem de Crátilo, ou de dois Crátilos? 
 Crá.: Quer parecer-me, Sócrates, que seriam dois 
Crátilos. 
 Sóc.: Como vês, amigo, precisamos não somente procurar um 
critério rigoroso para as imagens, diferente do que há 
pouco nos referimos, como também não insistir na afirmativa 
de que a [d] imagem deixa de ser imagem, se algo lhe for 
acrescentado ou subtraído. Ou não percebes quão longe estão 
as imagens de possuir todas as propriedades dos originais 
que elas imitam? 
 Crá.: Percebo. 
 
 
 
 
 
 
432a 
ƫʽƮƤ̋, ɚʻƤ ƫƠ ɊƭʽƢưƣƜƤ ɬ ƧƨƦƪƟ̸ƣƜƤ ɬ ƣƜƫƘƟ̸ƣʽƤ ƫƠῇ 432 
<Ʀʚ> ƚʽƚƨƘƧƫƘƠ ƣʼƤ ɫƣῖƤ ƫ˂ ʎƤƦƣƘῇ Ʀʚ ƣʽƤƫƦƠ ʊƨƟ̸Ʃῇ ɊƢƢʺ 
ƫ˂ ƧƘƨʻƧƘƤ Ʀʚƛʼ ƚʽƚƨƘƧƫƘƠῇ ɊƢƢῂ ƜʚƟ˄Ʃ ɟƫƜƨ˃Ƥ ɚƪƫƠƤ ɚʻƤ ƫƠ 
ƫƦ˅ƫưƤ ƧʻƟ̋. 
  Ƅʾ ƚʺƨ Ʀʚ ơƘƢ̸Ʃ ƪơƦƧ̸ƣƜƤ Ʀʟƫư ƪơƦƧƦ̫ƤƫƜƩῇ ʰ 5 
ƂƨƘƫ˅ƢƜ. 
  ƈ̸Ʃ ƛʿ; 
  ̖ƁƪưƩ ʏƪƘ ɞơ ƫƠƤƦƩ ɊƨƠƟƣƦ̫ ɊƤƘƚơƘῖƦƤ ƜʀƤƘƠ ɬ ƣʾ 
ƜʀƤƘƠ ƧʻƪƮƦƠ ɌƤ ƫƦ̫ƫƦ ʍ ƪ˄ ƢʽƚƜƠƩῇ ʯƪƧƜƨ ơƘˀ Ƙʚƫʺ ƫʺ ƛʽơƘ 
ɬ ʏƪƫƠƩ ƙƦ˅ƢƜƠ ɎƢƢƦƩ ɊƨƠƟƣ˃Ʃῇ ɚʺƤ ɊƭʽƢ̋Ʃ ƫƠ ɬ ƧƨƦƪƟ̏Ʃῇ 10 
ɟƫƜƨƦƩ ƜʚƟ˄Ʃ ƚʽƚƦƤƜΑ ƫƦ̫ ƛʼ ƧƦƠƦ̫ ƫƠƤƦƩ ơƘˀ ƪƬƣƧʻƪƞƩ b 
Ɯɺơ˃ƤƦƩ ƣʾ ƦʚƮ Ƙʟƫƞ <˞> ɫ ʊƨƟ˃ƫƞƩῇ ɊƢƢʺ ƫ˂ ɚƤƘƤƫˁƦƤ Ʀʚƛʼ 
ƫ˂ ƧƘƨʻƧƘƤ ƛʽ̋ ƧʻƤƫƘ ɊƧƦƛƦ̫ƤƘƠ Ʀʁ˃Ƥ ɚƪƫƠƤ ˯ ƜɺơʻƝƜƠῇ Ɯɺ 
ƣʽƢƢƜƠ ƜɺơˆƤ ƜʀƤƘƠ. ƪơ˃ƧƜƠ ƛʼ Ɯɺ ƫˀ Ƣʽƚư. ɐƨῂ ɌƤ ƛ˅Ʀ 
ƧƨʻƚƣƘƫƘ Ɯɾƞ ƫƦƠʻƛƜῇ ƦʁƦƤ ƂƨƘƫ˅ƢƦƩ ơƘˀ ƂƨƘƫ˅ƢƦƬ 5 
ƜɺơˇƤῇ Ɯɾ ƫƠƩ ƟƜ̸Ƥ ƣʾ ƣ˃ƤƦƤ ƫ˂ ƪ˂Ƥ Ʈƨ̸ƣƘ ơƘˀ ƪƮ̎ƣƘ ɊƧƜƠ- 
ơʻƪƜƠƜƤ ʯƪƧƜƨ Ʀɻ ƝưƚƨʻƭƦƠῇ ɊƢƢʺ ơƘˀ ƫʺ ɚƤƫ˂Ʃ ƧʻƤƫƘ 
ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƧƦƠʿƪƜƠƜƤ ƦʁʻƧƜƨ ƫʺ ƪʻῇ ơƘˀ ƣƘƢƘơ˃ƫƞƫƘƩ ơƘˀ 
ƟƜƨƣ˃ƫƞƫƘƩ ƫʺƩ ƘʚƫʺƩ ɊƧƦƛƦˁƞῇ ơƘˀ ơˁƤƞƪƠƤ ơƘˀ ƯƬƮʾƤ ơƘˀ c 
ƭƨ˃ƤƞƪƠƤ ƦɿƘƧƜƨ ɫ ƧƘƨʺ ƪƦˀ ɚƤƟƜˁƞ ƘʚƫƦῖƩῇ ơƘˀ ɛƤˀ Ƣ˃ƚ̶ 
ƧʻƤƫƘ ɏƧƜƨ ƪ˄ ɞƮƜƠƩῇ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ɟƫƜƨƘ ơƘƫƘƪƫʿƪƜƠƜƤ ƧƢƞƪˁƦƤ 
ƪƦƬ; Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ƂƨƘƫ˅ƢƦƩ ɌƤ ơƘˀ ƜɺơˆƤ ƂƨƘƫ˅ƢƦƬ ƫ˃ƫῂ Ɯɾƞ ƫ˂ 
ƫƦƠƦ̫ƫƦƤῇ ɬ ƛ˅Ʀ ƂƨƘƫ˅ƢƦƠ; 5 
  ż˅Ʀ ɞƣƦƠƚƜ ƛƦơƦ̫ƪƠƤῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƂƨƘƫ˅ƢƦƠ. 
  ῾Ƈƨ˿Ʃ ƦʠƤῇ ʰ ƭˁƢƜῇ ʏƫƠ ɎƢƢƞƤ Ʈƨʾ Ɯɺơ˃ƤƦƩ 
ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ ƝƞƫƜῖƤ ơƘˀ ʱƤ ƤƬƤƛʾ ɚƢʽƚƦƣƜƤῇ ơƘˀ Ʀʚơ ɊƤƘƚơʻ- 
ƝƜƠƤῇ ɚʻƤ ƫƠ ɊƧ̏ ɬ ƧƨƦƪ̏ῇ ƣƞơʽƫƠ ƘʚƫʾƤ Ɯɺơ˃ƤƘ ƜʀƤƘƠ; ɬ Ʀʚơ d 
ƘɺƪƟʻƤ̋ ʏƪƦƬ ɚƤƛʽƦƬƪƠƤ Ƙɻ Ɯɺơ˃ƤƜƩ ƫʺ Ƙʚƫʺ ɞƮƜƠƤ ɚơƜˁƤƦƠƩ 
ʱƤ Ɯɺơ˃ƤƜƩ ƜɺƪˁƤ; 
  ̖ŽƚưƚƜ. 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 249 ~ 
 
 432d 
 Sóc.: E como seria risível, Crátilo, o efeito dos nomes 
sobre as coisas que eles designam, se em tudo eles fossem 
reprodução exata dessas coisas! Tudo ficaria duplicado, sem 
que ninguém fosse capaz de dizer qual era a própria coisa, 
e qual o nome. 
 Crá.: Dizes a verdade. 
 Sóc.: Tem, portanto, a coragem, meu bravo amigo, de 
admitir que os nomes podem ser corretamente ou 
incorretamente aplicados, e não [e] insistas em exigir que 
eles contenham todas as letras, para que se tornem 
exatamente iguais às coisas por eles designadas, mas 
permite, mesmo, que lhes seja acrescentada uma ou outra 
estranha a eles. E se te comportas desse modo com as 
letras, a mesma coisa faze com as palavras na sentença; e 
se assim procedes com os nomes, admite também no discurso 
uma sentença pouco apropriada ao assunto, sem com isso 
deixares de admitir que as coisas podem ser denominadas e 
descritas, uma vez que seja conservada a imagem fundamental 
de cada uma, [433] tal como observamos – não sei se ainda 
te recordas – no caso particular dos nomes das letras de 
que eu e Hermógenes tratamos. 
 Crá.: Sim, recordo-me. 
 Sóc.: Muito bem. Quando essa imagem está presente, ainda 
mesmo que não contenha todos os traços essenciais, nem por 
isso deixa o objeto de ser nomeado: bem, se todos estiverem 
presentes; mal, no caso de haver alguns de menos. Deixemos 
que seja nomeado, caríssimo, para não pagarmos multa, como 
se dá com os noctívagos de Egina, que passeiam pelas ruas 
altas horas da noite, e para não darmos a impressão de que, 
[b] em verdade, chegamos até às coisas mais tarde do que 
fora necessário. Ou então, procura outro critério mais 
preciso para a aplicação dos nomes e deixa de admitir que o 
nome é a representação do objeto por meio de sílabas e de 
letras. Porque, se afirmares ambas as coisas ao mesmo 
tempo, não ficarás de acordo contigo mesmo. 
 Crát.: Parece-me razoável, Sócrates, o que disseste, e 
nada tenho a objetar. 
 Sóc.: Uma vez que estamos de acordo neste ponto, passemos 
 
 
 
 
432d 
  ŻƜƢƦῖƘ ƚƦ̫Ƥῇ ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ ʛƧ˂ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ 5 
ƧʻƟƦƠ ɌƤ ɚơƜῖƤƘ ʱƤ ʊƤ˃ƣƘƫʻ ɚƪƫƠƤ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘῇ Ɯɺ ƧʻƤƫƘ 
ƧƘƤƫƘƮ̏ ƘʚƫƦῖƩ ʋƣƦƠưƟƜˁƞ. ƛƠƫƫʺ ƚʺƨ ɎƤ ƧƦƬ ƧʻƤƫƘ 
ƚʽƤƦƠƫƦῇ ơƘˀ Ʀʚơ ɌƤ ɞƮƦƠ Ƙʚƫ̸Ƥ ƜɺƧƜῖƤ ƦʚƛʽƫƜƨƦƤ ʋƧ˃ƫƜƨ˃Ƥ 
ɚƪƫƠ ƫ˂ ƣʼƤ Ƙʚƫ˃ῇ ƫ˂ ƛʼ ʎƤƦƣƘ. 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƢʽƚƜƠƩ. 10 
  ƀƘƨƨ̸Ƥ ƫƦˁƤƬƤῇ ʰ ƚƜƤƤƘῖƜῇ ɞƘ ơƘˀ ʎƤƦƣƘ ƫ˂ ƣʼƤ Ɯʠ 
ơƜῖƪƟƘƠῇ ƫ˂ ƛʼ ƣʿῇ ơƘˀ ƣʾ ɊƤʻƚơƘƝƜ ƧʻƤƫῂ ɞƮƜƠƤ ƫʺ ƚƨʻƣ-e 
ƣƘƫƘ, ɿƤƘ ơƦƣƠƛ̏ ˞ ƫƦƠƦ̫ƫƦƤ Ʀʁ˃ƤƧƜƨ Ʀʡ ʎƤƦƣʻ ɚƪƫƠƤῇ ɊƢƢῂ 
ɞƘ ơƘˀ ƫ˂ ƣʾ ƧƨƦƪ̎ơƦƤ ƚƨʻƣƣƘ ɚƧƠƭʽƨƜƠƤ. Ɯɺ ƛʼ ƚƨʻƣƣƘῇ 
ơƘˀ ʎƤƦƣƘ ɚƤ Ƣ˃ƚ̶Α Ɯɺ ƛʼ ʎƤƦƣƘῇ ơƘˀ Ƣ˃ƚƦƤ ɚƤ Ƣ˃ƚ̶ ƣʾ 
ƧƨƦƪʿơƦƤƫƘ ƫƦῖƩ ƧƨʻƚƣƘƪƠƤ ɚƧƠƭʽƨƜƪƟƘƠῇ ơƘˀ ƣƞƛʼƤ ɱƫƫƦƤ 5 
ʊƤƦƣʻƝƜƪƟƘƠ ƫ˂ Ƨƨ˾ƚƣƘ ơƘˀ ƢʽƚƜƪƟƘƠῇ ɟưƩ ɌƤ ʋ ƫ˅ƧƦƩ ɚƤ̏ 
ƫƦ̫ ƧƨʻƚƣƘƫƦƩ ƧƜƨˀ Ʀʡ ɌƤ ʋ Ƣ˃ƚƦƩ ˞, ʯƪƧƜƨ ɚƤ ƫƦῖƩ ƫ̸Ƥ 
ƪƫƦƠƮƜˁưƤ ʊƤ˃ƣƘƪƠƤῇ Ɯɺ ƣʽƣƤƞƪƘƠ ɍ ƤƬƤƛʾ ɚƚˆ ơƘˀ ῾ŽƨƣƦ- 433 
ƚʽƤƞƩ ɚƢʽƚƦƣƜƤ. 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʽƣƤƞƣƘƠ. 
  ƂƘƢ̸Ʃ ƫƦˁƤƬƤ. ʏƫƘƤ ƚʺƨ ƫƦ̫ƫƦ ɚƤ̏ῇ ơɌƤ ƣʾ ƧʻƤƫƘ 
ƫʺ ƧƨƦƪʿơƦƤƫƘ ɞƮ̋ῇ ƢʽƥƜƫƘˁ ƚƜ ƫ˂ Ƨƨ˾ƚƣƘῇ ơƘƢ̸Ʃ ʏƫƘƤ 5 
ƧʻƤƫƘῇ ơƘơ̸Ʃ ƛʼ ʏƫƘƤ ʊƢˁƚƘΑ ƢʽƚƜƪƟƘƠ ƛῂ ƦʠƤῇ ʰ ƣƘơʻƨƠƜῇ 
ɚ̸ƣƜƤῇ ɿƤƘ ƣʾ ʎƭƢưƣƜƤ ʯƪƧƜƨ Ʀɻ ɚƤ ŹɺƚˁƤ̋ Ƥ˅ơƫưƨ ƧƜƨƠ- 
Ơ˃ƤƫƜƩ ʊƯʼ ʋƛƦ̫ῇ ơƘˀ ɫƣƜῖƩ ɚƧˀ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ƛ˃ƥưƣƜƤ Ƙʠ ƫ̏ 
ɊƢƞƟƜˁ˻ Ʀʟƫư ƧưƩ ɚƢƞƢƬƟʽƤƘƠ ʊƯƠƘˁƫƜƨƦƤ ƫƦ̫ ƛʽƦƤƫƦƩῇ ɬ b 
ƝʿƫƜƠ ƫƠƤʺ ɎƢƢƞƤ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘῇ ơƘˀ ƣʾ ʋƣƦƢ˃ƚƜƠ 
ƛʿƢưƣƘ ƪƬƢƢƘƙƘῖƩ ơƘˀ ƚƨʻƣƣƘƪƠ ƧƨʻƚƣƘƫƦƩ ʎƤƦƣƘ ƜʀƤƘƠ. 
Ɯɺ ƚʺƨ ƫƘ̫ƫƘ Ɋƣƭ˃ƫƜƨƘ ɚƨƜῖƩῇ ƦʚƮ Ʀʁ˃Ʃ ƫῂ ɞƪ̋ ƪƬƣƭưƤƜῖƤ 
ƪƘƬƫ̹. 5 
  ᾿ŹƢƢʻ ƣƦƠ ƛƦơƜῖƩ ƚƜῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƣƜƫƨˁưƩ ƢʽƚƜƠƤῇ 
ơƘˀ Ʀʟƫư ƫˁƟƜƣƘƠ. 
  ᾿ŽƧƜƠƛʾ ƫƦˁƤƬƤ ƫƘ̫ƫƘ ɫƣῖƤ ƪƬƤƛƦơƜῖῇ ƣƜƫʺ ƫƘ̫ƫƘ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 250 ~ 
 
433b 
a examinar o seguinte: dissemos que um nome bem formado 
precisará ter todas as letras convenientes? 
 Crá.: Sim. 
 Sóc.: [c] E as letras convenientes, são as que se 
assemelham aos objetos? 
 Crá.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Assim, os nomes bem formados são formados desse 
modo. Porém, se algum for mal formado, é possível que seja 
constituído em sua quase totalidade de letras convenientes 
e semelhantes, sem o que não seria imagem, embora tendo de 
permeio, também, uma ou outra inadequada, que impedem de 
ser belo o nome e bem formado. Admitimos essa proposição ou 
a rejeitamos? 
 Crá.: Creio que não vale a pena, Sócrates, prosseguirmos, 
pois repugna-me chamar de nome o que é mal formado. 
 Sóc.: [d] Que é o que te repugna: ser o nome a 
representação do objeto? 
 Crá.: Não; isso me agrada. 
 Sóc.: Mas, serem alguns nomes formados de elementos 
anteriores, e outros serem primitivos, é isso que te parece 
mal enunciado? 
 Crá.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Mas, se as palavras primitivas têm que ser 
representação de alguma coisa, conheces processo melhor de 
atingir essa finalidade, a não ser deixando-as tão 
semelhantes quanto possível ao [e] que elas tenham de 
representar? Ou esposas, de preferência, o modo de ver de 
Hermógenes e de muitos outros, que afirmam não passarem os 
nomes de convenção e que só representam alguma coisa para 
os que convencionaram formá-los depois de terem o 
conhecimento dessa coisa, baseados precisamente na 
convenção, a justa formação dos nomes, e que é de todo 
indiferente manter a convenção, tal como foi estabelecida, 
ou admitir outra inteiramente oposta, 
 
 
 
 
 
 
 
 
433b 
ƫʻƛƜ ƪơƦƧ̸ƣƜƤΑ Ɯɺ ƣʽƢƢƜƠ ƭƘƣʼƤ ơƘƢ̸Ʃ ơƜῖƪƟƘƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘῇ 
ƫʺ ƧƨƦƪʿơƦƤƫƘ ƛƜῖ Ƙʚƫ˂ ƚƨʻƣƣƘƫƘ ɞƮƜƠƤ; 10 
  ƅƘˁ. 
  ƈƨƦƪʿơƜƠ ƛʼ ƫʺ ʏƣƦƠƘ ƫƦῖƩ ƧƨʻƚƣƘƪƠƤ; c 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  Ƌʺ ƣʼƤ ɎƨƘ ơƘƢ̸Ʃ ơƜˁƣƜƤƘ Ʀʟƫư ơƜῖƫƘƠΑ Ɯɺ ƛʼ ƣʿ ƫƠ 
ơƘƢ̸Ʃ ɚƫʽƟƞῇ ƫ˂ ƣʼƤ ɌƤ ƧƦƢ˄ ɾƪưƩ ɚơ ƧƨƦƪƞơ˃ƤƫưƤ Ɯɾƞ 
ƚƨƘƣƣʻƫưƤ ơƘˀ ʋƣƦˁưƤῇ ƜɾƧƜƨ ɞƪƫƘƠ ƜɺơˇƤῇ ɞƮƦƠ ƛῂ ɎƤ ƫƠ 5 
ơƘˀ Ʀʚ ƧƨƦƪ̎ơƦƤῇ ƛƠ' ʍ Ʀʚơ ɌƤ ơƘƢ˂Ƥ Ɯɾƞ Ʀʚƛʼ ơƘƢ̸Ʃ 
ƜɺƨƚƘƪƣʽƤƦƤ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ. Ʀʟƫư ƭƘƣʼƤ ɬ ɎƢƢưƩ; 
  ƇʚƛʼƤ ƛƜῖ ƦʀƣƘƠ ƛƠƘƣʻƮƜƪƟƘƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩΑ ɚƧƜˀ 
Ʀʚơ ɊƨʽƪơƜƠ ƚʽ ƣƜ ƫ˂ ƭʻƤƘƠ ʎƤƦƣƘ ƣʼƤ ƜʀƤƘƠῇ ƣʾ ƣʽƤƫƦƠ 
ơƘƢ̸Ʃ ƚƜ ơƜῖƪƟƘƠ. 10 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ ƫƦ̫ƫƦ Ʀʚơ ɊƨʽƪơƜƠ ƪƜῇ ƫ˂ ƜʀƤƘƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ d 
ƛʿƢưƣƘ ƫƦ̫ ƧƨʻƚƣƘƫƦƩ; 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ. 
  ᾿ŹƢƢʺ ƫ˂ ƜʀƤƘƠ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƫʺ ƣʼƤ ɚơ ƧƨƦƫʽƨưƤ 
ƪƬƚơƜˁƣƜƤƘῇ ƫʺ ƛʼ Ƨƨ̸ƫƘῇ Ʀʚ ơƘƢ̸Ʃ ƪƦƠ ƛƦơƜῖ ƢʽƚƜƪƟƘƠ; 5 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ. 
  ᾿ŹƢƢʺ ƫʺ Ƨƨ̸ƫƘ Ɯɺ ƣʽƢƢƜƠ ƛƞƢˇƣƘƫʻ ƫƠƤưƤ 
ƚˁƚƤƜƪƟƘƠ, ɞƮƜƠƩ ƫƠƤʺ ơƘƢƢˁư ƫƨ˃ƧƦƤ ƫƦ̫ ƛƞƢˇƣƘƫƘ Ƙʚƫʺ 
ƚƜƤʽƪƟƘƠ ɎƢƢƦƤ ɬ Ƙʚƫʺ ƧƦƠ̎ƪƘƠ ʏƫƠ ƣʻƢƠƪƫƘ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ƦʁƘ e 
ɚơƜῖƤƘ ɍ ƛƜῖ ƛƞƢƦ̫Ƥ Ƙʚƫʻ; ɬ ʏƛƜ ƣ˾ƢƢ˃Ƥ ƪƜ ɊƨʽƪơƜƠ ʋ 
ƫƨ˃ƧƦƩ ʍƤ ῾ŽƨƣƦƚʽƤƞƩ ƢʽƚƜƠ ơƘˀ ɎƢƢƦƠ ƧƦƢƢƦˁῇ ƫ˂ ƪƬƤƟʿ- 
ƣƘƫƘ ƜʀƤƘƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ơƘˀ ƛƞƢƦ̫Ƥ ƫƦῖƩ ƪƬƤƟƜƣʽƤƦƠƩ ƧƨƦƜƠ- 
ƛ˃ƪƠ ƛʼ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘῇ ơƘˀ ƜʀƤƘƠ ƫƘ˅ƫƞƤ ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ 5 
ʊƤ˃ƣƘƫƦƩῇ ƪƬƤƟʿơƞƤῇ ƛƠƘƭʽƨƜƠƤ ƛʼ ƦʚƛʼƤ ɚʻƤƫƜ ƫƠƩ 
ƪƬƤƟ̎ƫƘƠ ʯƪƧƜƨ Ƥ̫Ƥ ƪ˅ƚơƜƠƫƘƠ, ɚʻƤƫƜ ơƘˀ ƫƦʚƤƘƤƫˁƦƤ ɚƧˀ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 251 ~ 
 
433e 
para dar nome de grande ao que hoje denominamos pequeno, e 
o de pequeno ao que chamamos grande? Qual dos modos 
preferes? 
 Crá.: [434] De qualquer jeito, Sócrates, é preferível o 
processo de representar por uma imitação semelhante o que 
queremos representar, a fazê-lo por algum processo 
arbitrário. 
 Sóc.: Muito bem. Mas, se os nomes tivessem de ser iguais 
às coisas, forçosamente as letras com que são formados os 
nomes primitivos teriam de ser iguais a elas? O que digo é 
o seguinte: fora possível a alguém compor a figura a que 
nos referimos há pouco, semelhante ao que quer que seja, se 
a natureza não fornecesse cores com as quais [b] é feita a 
figura, iguais ao objeto que ela imita; ou não será 
possível? 
 Crá.: É impossível. 
 Sóc.: Do mesmo modo, os nomes nunca poderiam ser iguais a 
coisa nenhuma, se antes os elementos de que são compostos 
não tivessem alguma semelhança com a coisa que eles imitam? 
E não são as letras os elementos que têm de entrar em sua 
composição? 
 Crá.: Exatamente. 
 Sóc.: Acompanha, também, o raciocínio, como fez [c] 
Hermógenes há pouco. Vejamos: achas que estávamos certos ao 
dizer que a letra r tem semelhança com translação, 
movimento e asperidade? Ou não tínhamos razão? 
 Crá.: Acho que sim. 
 Sóc.: E o l, com o que é macio e liso, e com o mais de 
que agora falamos? 
 Crá.: Sim. 
 Sóc.: Deves também saber que, para exprimir a mesma coisa, o que nós designamos por “asperidade” (sklêrotês) os Eretrienses pronunciam “sklêrotêr”? 
 Crá.: Perfeitamente. 
 Sóc.: Então, o r e o s se assemelham entre si, e para os 
Eretrienses 
 
 
 
 
 
 
433e 
ƣʼƤ ˯ Ƥ̫Ƥ ƪƣƠơƨ˃Ƥῇ ƣʽƚƘ ơƘƢƜῖƤῇ ɚƧˀ ƛʼ ˯ ƣʽƚƘῇ ƪƣƠơƨ˃Ƥ; 
Ƨ˃ƫƜƨ˃Ʃ ƪƜ ʋ ƫƨ˃ƧƦƩ ɊƨʽƪơƜƠ; 
  ̣ƇƢ̶ ơƘˀ ƧƘƤƫˀ ƛƠƘƭʽƨƜƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƫ˂ ʋƣƦƠˇ- 434 
ƣƘƫƠ ƛƞƢƦ̫Ƥ ʏƫƠ ɎƤ ƫƠƩ ƛƞƢƦῖ ɊƢƢʺ ƣʾ ƫ̹ ɚƧƠƫƬƮ˃ƤƫƠ. 
  ƂƘƢ̸Ʃ ƢʽƚƜƠƩ. ƦʚơƦ̫Ƥ ƜɾƧƜƨ ɞƪƫƘƠ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ 
ʏƣƦƠƦƤ ƫ̹ ƧƨʻƚƣƘƫƠῇ ɊƤƘƚơƘῖƦƤ ƧƜƭƬơʽƤƘƠ ƫʺ ƪƫƦƠƮƜῖƘ 
ʏƣƦƠƘ ƫƦῖƩ ƧƨʻƚƣƘƪƠƤῇ ɚƥ ʱƤ ƫʺ Ƨƨ̸ƫƘ ʊƤ˃ƣƘƫʻ ƫƠƩ ƪƬƤ- 5 
ƟʿƪƜƠ; ʱƛƜ ƛʼ ƢʽƚưΑ ɐƨʻ ƧƦƫῂ ɎƤ ƫƠƩ ƪƬƤʽƟƞơƜƤ ʍ ƤƬƤƛʾ ɚƢʽ- 
ƚƦƣƜƤ ƝưƚƨʻƭƞƣƘ ʏƣƦƠ˃Ƥ ƫ̶ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤῇ Ɯɺ ƣʾ ƭ˅ƪƜƠ 
ʛƧ̎ƨƮƜ ƭƘƨƣƘơƜῖƘ ʏƣƦƠƘ ʎƤƫƘῇ ɚƥ ʱƤ ƪƬƤƫˁƟƜƫƘƠ ƫʺ b 
ƝưƚƨƘƭƦ˅ƣƜƤƘῇ ɚơƜˁƤƦƠƩ ɍ ƣƠƣƜῖƫƘƠ ɫ ƚƨƘƭƠơʿ· ɬ Ɋƛ˅- 
ƤƘƫƦƤ; 
  ᾿Źƛ˅ƤƘƫƦƤ. 
  ƇʚơƦ̫Ƥ ʫƪƘ˅ƫưƩ ơƘˀ ʊƤ˃ƣƘƫƘ Ʀʚơ ɎƤ ƧƦƫƜ ʏƣƦƠƘ 5 
ƚʽƤƦƠƫƦ ƦʚƛƜƤˁῇ Ɯɺ ƣʾ ʛƧʻƨƥƜƠ ɚơƜῖƤƘ Ƨƨ̸ƫƦƤ ʋƣƦƠ˃ƫƞƫʻ 
ƫƠƤƘ ɞƮƦƤƫƘῇ ɚƥ ʱƤ ƪƬƤƫˁƟƜƫƘƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘῇ ɚơƜˁƤƦƠƩ ʱƤ ɚƪƫƠ 
ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƣƠƣʿƣƘƫƘ; ɞƪƫƠ ƛʽ, ɚƥ ʱƤ ƪƬƤƟƜƫʽƦƤῇ ƪƫƦƠƮƜῖƘ; 
  ƅƘˁ. 
  ̖ſƛƞ ƫƦˁƤƬƤ ơƘˀ ƪ˄ ơƦƠƤˇƤ̋ ƫƦ̫ Ƣ˃ƚƦƬ ƦʡƧƜƨ ɎƨƫƠ 10 
῾ŽƨƣƦƚʽƤƞƩ. ƭʽƨƜῇ ơƘƢ̸Ʃ ƪƦƠ ƛƦơƦ̫ƣƜƤ ƢʽƚƜƠƤ ʏƫƠ ƫ˂ ̸̪ ƫ̏ c 
ƭƦƨ˿ ơƘˀ ơƠƤʿƪƜƠ ơƘˀ ƪơƢƞƨ˃ƫƞƫƠ ƧƨƦƪʽƦƠơƜƤῇ ɬ Ʀʚ ơƘƢ̸Ʃ; 
  ƂƘƢ̸Ʃ ɞƣƦƠƚƜ. 
  Ƌ˂ ƛʼ ƢʻƙƛƘ ƫ̹ ƢƜˁ̶ ơƘˀ ƣƘƢƘơ̹ ơƘˀ ƦʁƩ ƤƬƤƛʾ 
ɚƢʽƚƦƣƜƤ; 5 
  ƅƘˁ. 
  ƇʀƪƟƘ ƦʠƤ ʏƫƠ ɚƧˀ ƫ̹ Ƙʚƫ̹ ɫƣƜῖƩ ƣʽƤ ƭƘƣƜƤ 
"ƪơƢƞƨ˃ƫƞƩῇ" ᾿ŽƨƜƫƨƠ̎Ʃ ƛʼ "ƪơƢƞƨƦƫʿƨ"; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ ƦʠƤ ƫ˃ ƫƜ ̸̪ ơƘˀ ƫ˂ ƪῖƚƣƘ ɞƦƠơƜƤ Ɋƣ- 10 
ƭ˃ƫƜƨƘ ƫ̹ Ƙʚƫ̹ῇ ơƘˀ ƛƞƢƦῖ ɚơƜˁƤƦƠƩ ƫƜ ƫ˂ Ƙʚƫ˂ ƫƜƢƜƬ- 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 252 ~ 
 
434c 
o r final vale tanto quanto o s para nós, ou não terá valor 
para um dos casos? 
 Crá.: [d] É evidente que para ambos tem o mesmo valor. 
 Sóc.: Até onde o r se assemelha aos, ou fora disso? 
 Crá.: Até onde essas letras se assemelham. 
 Sóc.: E são semelhantes em tudo? 
 Crá.: Pelo menos no que diz respeito à representação do 
movimento. 
 Sóc.: E a letra l, inserta na palavra, não exprime o 
contrário de aspereza? 
 Crá.: Talvez, Sócrates, não tenha sido inserta com 
propriedade. Há pouco, em tua conversa com Hermógenes, 
suprimias ou acrescentavas letras onde era preciso, e com 
razão, segundo penso. É provável que no presente caso 
tenhamos de substituir o l pelo r. 
 Sóc.: [e] Dizes bem. E então? Ao falarmos neste momento, 
não nos entendemos reciprocamente, quando um de nós 
pronuncia “sklêron”, e tu entendes o que estou a dizer? 
 Crá.: Sim, graças ao costume, meu caríssimo. 
 Sóc.: E por falar em costume, achas que disseste algo 
diferente de convenção? Para ti, costume não quer dizer 
que, quando eu pronuncio aquela palavra, imagino o que 
estou falando e tu reconheces que estou pensando justamente 
naquilo? Foi isso o que disseste? 
 Crá.: [435] Sim. 
 Sóc.: Logo, se apreendes o que eu digo, é que recebeste 
de mim uma indicação? 
 Crá.: Sim. 
 Sóc.: Indicação por meio de algo que não se assemelha ao 
que eu tenho no espírito quando falo, se é certo que o l 
não se assemelha à aspereza a que te referiste. Ora, se 
assim é, que fizeste contigo mesmo, senão uma convenção, 
reduzindo-se para ti a justeza da aplicação dos nomes à 
pura convenção, 
 
 
 
 
 
 
 
 
434c 
ƫ̸ƤƫƦƩ ƫƦ̫ ̸̪ ơƘˀ ɫƣῖƤ ƫƦ̫ ƪῖƚƣƘῇ ɬ ƫƦῖƩ ɛƫʽƨƦƠƩ ɫƣ̸Ƥ Ʀʚ 
ƛƞƢƦῖ; 
  żƞƢƦῖ ƣʼƤ ƦʠƤ ɊƣƭƦƫʽƨƦƠƩ. d 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ ˟ ʏƣƦƠƘ ƫƬƚƮʻƤƜƠ ʎƤƫƘ ƫ˂ ̸̪ ơƘˀ ƫ˂ 
ƪῖƚƣƘῇ ɬ ˟ ƣʿ; 
  ̤ſƠ ʏƣƦƠƘ. 
  ̗ſ ƦʠƤ ʏƣƦƠʻ ɚƪƫƠ ƧƘƤƫƘƮ̏; 5 
  ƈƨ˃Ʃ ƚƜ ƫ˂ ɾƪưƩ ƭƦƨʺƤ ƛƞƢƦ̫Ƥ. 
  ̗ſ ơƘˀ ƫ˂ ƢʻƙƛƘ ɚƚơƜˁƣƜƤƦƤ; Ʀʚ ƫ˂ ɚƤƘƤƫˁƦƤ ƛƞƢƦῖ 
ƪơƢƞƨ˃ƫƞƫƦƩ; 
  ̖ƁƪưƩ ƚʺƨ Ʀʚơ ʊƨƟ̸Ʃ ɞƚơƜƠƫƘƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩΑ 
ʯƪƧƜƨ ơƘˀ ɍ ƤƬƤƛʾ ƪ˄ Ƨƨ˂Ʃ ῾ŽƨƣƦƚʽƤƞ ɞƢƜƚƜƩ ɚƥƘƠƨ̸Ƥ ƫƜ 10 
ơƘˀ ɚƤƫƠƟƜˀƩ ƚƨʻƣƣƘƫƘ Ʀʡ ƛʽƦƠῇ ơƘˀ ʊƨƟ̸Ʃ ɚƛ˃ơƜƠƩ ɞƣƦƠƚƜ. 
ơƘˀ Ƥ̫Ƥ ɾƪưƩ ɊƤƫˀ ƫƦ̫ ƢʻƙƛƘ ̸̪ ƛƜῖ ƢʽƚƜƠƤ. 
  Žʠ ƢʽƚƜƠƩ. ƫˁ ƦʠƤ; Ƥ̫Ƥ ʫƩ ƢʽƚƦƣƜƤῇ ƦʚƛʼƤ ƣƘƤƟʻ- e 
ƤƦƣƜƤ ɊƢƢʿƢưƤῇ ɚƧƜƠƛʻƤ ƫƠƩ ƭ̏ "ƪơƢƞƨ˃Ƥῇ" Ʀʚƛʼ ƦʀƪƟƘ ƪ˄ 
Ƥ̫Ƥ ʏƫƠ ɚƚˆ Ƣʽƚư; 
  ̖ŽƚưƚƜῇ ƛƠʻ ƚƜ ƫ˂ ɞƟƦƩῇ ʰ ƭˁƢƫƘƫƜ. 
  ̖ŽƟƦƩ ƛʼ ƢʽƚưƤ ƦɾƜƠ ƫƠ ƛƠʻƭƦƨƦƤ ƢʽƚƜƠƤ ƪƬƤƟʿơƞƩ; 5 
ɬ ɎƢƢƦ ƫƠ ƢʽƚƜƠƩ ƫ˂ ɞƟƦƩ ɬ ʏƫƠ ɚƚˇ, ʏƫƘƤ ƫƦ̫ƫƦ ƭƟʽƚƚưƣƘƠῇ 
ƛƠƘƤƦƦ̫ƣƘƠ ɚơƜῖƤƦῇ ƪ˄ ƛʼ ƚƠƚƤˇƪơƜƠƩ ʏƫƠ ɚơƜῖƤƦ ƛƠƘƤƦƦ̫- 
ƣƘƠ; Ʀʚ ƫƦ̫ƫƦ ƢʽƚƜƠƩ; 
  ƅƘˁ. 435 
  ƇʚơƦ̫Ƥ Ɯɺ ƚƠƚƤˇƪơƜƠƩ ɚƣƦ̫ ƭƟƜƚƚƦƣʽƤƦƬῇ ƛʿ- 
ƢưƣƘ ƪƦƠ ƚˁƚƤƜƫƘƠ ƧƘƨῂ ɚƣƦ̫; 
  ƅƘˁ. 
  ᾿ŹƧ˂ ƫƦ̫ ɊƤƦƣƦˁƦƬ ƚƜ ɬ ʍ ƛƠƘƤƦƦ˅ƣƜƤƦƩ ƭƟʽƚ- 5 
ƚƦƣƘƠῇ ƜɾƧƜƨ ƫ˂ ƢʻƙƛƘ ɊƤ˃ƣƦƠ˃Ƥ ɚƪƫƠ ƫ̏ ˟ ƭ̊Ʃ ƪ˄ 
ƪơƢƞƨ˃ƫƞƫƠΑ Ɯɺ ƛʼ ƫƦ̫ƫƦ ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠῇ ƫˁ ɎƢƢƦ ɬ Ƙʚƫ˂Ʃ ƪƘƬƫ̹ 
ƪƬƤʽƟƦƬ ơƘˁ ƪƦƠ ƚˁƚƤƜƫƘƠ ɫ ʊƨƟ˃ƫƞƩ ƫƦ̫ ʊƤ˃ƣƘƫƦƩ ƪƬƤƟʿơƞῇ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 253 ~ 
 
435a 
uma vez que tanto servem para representar os objetos as 
letras semelhantes quanto as dessemelhantes, desde que o 
hábito e a convenção as legitimam? Mas, ainda mesmo que [b] 
o costume não seja convenção, não é certo dizer que a 
representação se firma na semelhança, mas no costume. Pois 
este, como parece, consegue representar tanto por meio do 
semelhante quanto do dessemelhante. E já que chegamos a um 
acordo, Crátilo – pois interpreto teu silêncio como sinal 
de assentimento – forçoso nos será concluir que a convenção 
e o costume contribuem igualmente para exprimir o que temos 
no pensamento, no instante em que falamos. E caso queiras, 
caríssimo, ir para os números, de que modo imaginas 
encontrar nomes que se assemelhem aos números, se não 
admites que a tua concordância e a tua convenção [c] se 
imponham nisto de dar nome certo às coisas? Eu também 
defendo o princípio de que os nomes devem assemelhar-se o 
quanto possível à coisa representada; porém receio muito 
que, de fato, como disse há pouco Hermógenes, seja bastante 
precária a tal força de atração da semelhança e que nos 
vejamos forçados a recorrer a esse expediente banal, a 
convenção, para a correta imposição dos nomes. Sem dúvida 
alguma, o ideal seria que todas as palavras, ou a maioria 
delas, fossem semelhantes, isto é, apropriadas às coisas 
[d] designadas; o pior seria o contrário disso. Agora, 
porém, responde-me mais ao seguinte: que propriedade tem os 
nomes e o que de belo conseguimos por meio deles? 
 Crá.: Sou de parecer, Sócrates, que os nomes instruem, 
sendo-nos lícito afirmar com toda a simplicidade que quem 
conhece as palavras conhece também as coisas. 
 Sóc.: Talvez, Crátilo, queiras dizer que quando alguém 
sabe o que realmente é um nome, sendo este tal qual [e] a 
coisa, conhecerá também a coisa, visto ser esta igual ao 
nome, valendo-se de uma única técnica para todas as coisas 
semelhantes entre si. É nesse sentido, quer parecer-me, que 
afirmas que quem conhece o nome conhece também a coisa. 
 
 
 
 
 
 
 
435a 
ɚƧƜƠƛʿ ƚƜ ƛƞƢƦῖ ơƘˀ ƫʺ ʏƣƦƠƘ ơƘˀ ƫʺ ɊƤ˃ƣƦƠƘ ƚƨʻƣƣƘƫƘῇ 
ɞƟƦƬƩ ƫƜ ơƘˀ ƪƬƤƟʿơƞƩ ƫƬƮ˃ƤƫƘ; Ɯɺ ƛῂ ʏƫƠ ƣʻƢƠƪƫƘ ƣʿ ɚƪƫƠ ƫ˂ 10 
ɞƟƦƩ ƪƬƤƟʿơƞῇ Ʀʚơ ɌƤ ơƘƢ̸Ʃ ɞƫƠ ɞƮƦƠ ƢʽƚƜƠƤ ƫʾƤ ʋƣƦƠ˃ƫƞƫƘ b 
ƛʿƢưƣƘ ƜʀƤƘƠῇ ɊƢƢʺ ƫ˂ ɞƟƦƩΑ ɚơƜῖƤƦ ƚʻƨῇ ʫƩ ɞƦƠơƜῇ ơƘˀ 
ʋƣƦˁ̶ ơƘˀ ɊƤƦƣƦˁ̶ ƛƞƢƦῖ. ɚƧƜƠƛʾ ƛʼ ƫƘ̫ƫƘ ƪƬƚƮưƨƦ̫ƣƜƤῇ 
ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜ – ƫʾƤ ƚʺƨ ƪƠƚʿƤ ƪƦƬ ƪƬƚƮˇƨƞƪƠƤ Ɵʿƪư – 
ɊƤƘƚơƘῖ˃Ƥ ƧƦƬ ơƘˀ ƪƬƤƟʿơƞƤ ƫƠ ơƘˀ ɞƟƦƩ ƪƬƣƙʻƢƢƜƪƟƘƠ 5 
Ƨƨ˂Ʃ ƛʿƢưƪƠƤ ʱƤ ƛƠƘƤƦƦ˅ƣƜƤƦƠ ƢʽƚƦƣƜƤΑ ɚƧƜˁ, ʰ ƙʽƢƫƠƪƫƜῇ 
Ɯɺ ῂƟʽƢƜƠƩ ɚƧˀ ƫ˂Ƥ ɊƨƠƟƣ˂Ƥ ɚƢƟƜῖƤῇ Ƨ˃ƟƜƤ ƦɾƜƠ ɟƥƜƠƤ ʊƤ˃ƣƘƫƘ 
ʏƣƦƠƘ ɛƤˀ ɛơʻƪƫ̶ ƫ̸Ƥ ɊƨƠƟƣ̸Ƥ ɚƧƜƤƜƚơƜῖƤῇ ɚʺƤ ƣʾ ɚ˿Ʃ ƫƠ 
ƫʾƤ ƪʾƤ ʋƣƦƢƦƚˁƘƤ ơƘˀ ƪƬƤƟʿơƞƤ ơ̫ƨƦƩ ɞƮƜƠƤ ƫ̸Ƥ ʊƤƦ- c 
ƣʻƫưƤ ʊƨƟ˃ƫƞƫƦƩ ƧʽƨƠ; ɚƣƦˀ ƣʼƤ ƦʠƤ ơƘˀ Ƙʚƫ̹ ɊƨʽƪơƜƠ ƣʼƤ 
ơƘƫʺ ƫ˂ ƛƬƤƘƫ˂Ƥ ʏƣƦƠƘ ƜʀƤƘƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƫƦῖƩ ƧƨʻƚƣƘƪƠƤΑ 
ɊƢƢʺ ƣʾ ʫƩ ɊƢƞƟ̸Ʃῇ ƫ˂ ƫƦ̫ ῾ŽƨƣƦƚʽƤƦƬƩῇ ƚƢˁƪƮƨƘ ˞ ɫ 
ʋƢơʾ Ƙʟƫƞ ƫ̎Ʃ ʋƣƦƠ˃ƫƞƫƦƩῇ ɊƤƘƚơƘῖƦƤ ƛʼ ˞ ơƘˀ ƫ̹ 5 
ƭƦƨƫƠơ̹ ƫƦ˅ƫ̶ ƧƨƦƪƮƨ̎ƪƟƘƠῇ ƫ̏ ƪƬƤƟʿơ̋ῇ ƜɺƩ ʊƤƦƣʻƫưƤ 
ʊƨƟ˃ƫƞƫƘ. ɚƧƜˀ ɾƪưƩ ơƘƫʻ ƚƜ ƫ˂ ƛƬƤƘƫ˂Ƥ ơʻƢƢƠƪƫῂ ɌƤ 
ƢʽƚƦƠƫƦ ʏƫƘƤ ɬ Ƨ˾ƪƠƤ ɬ ʫƩ ƧƢƜˁƪƫƦƠƩ ʋƣƦˁƦƠƩ ƢʽƚƞƫƘƠῇ 
ƫƦ̫ƫƦ ƛῂ ɚƪƫˀ ƧƨƦƪʿơƦƬƪƠƤῇ ƘɾƪƮƠƪƫƘ ƛʼ ƫƦʚƤƘƤƫˁƦƤ. ƫ˃ƛƜ ƛʽ d 
ƣƦƠ ɞƫƠ ƜɺƧʼ ƣƜƫʺ ƫƘ̫ƫƘῇ ƫˁƤƘ ɫƣῖƤ ƛ˅ƤƘƣƠƤ ɞƮƜƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ 
ơƘˀ ƫˁ ƭ̸ƣƜƤ Ƙʚƫʺ ơƘƢ˂Ƥ ɊƧƜƨƚʻƝƜƪƟƘƠ; 
  żƠƛʻƪơƜƠƤ ɞƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ 
ƧʻƤƬ ɋƧƢƦ̫Ƥ ƜʀƤƘƠῇ ʍƩ ɌƤ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ɚƧˁƪƫƞƫƘƠῇ ɚƧˁ- 5 
ƪƫƘƪƟƘƠ ơƘˀ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ. 
  ̖ƁƪưƩ ƚʻƨῇ ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ ƫ˂ ƫƦƠ˃ƤƛƜ ƢʽƚƜƠƩῇ ʫƩ 
ɚƧƜƠƛʻƤ ƫƠƩ Ɯɺƛ̏ ƫ˂ ʎƤƦƣƘ Ʀʁ˃Ƥ ɚƪƫƠƤ – ɞƪƫƠ ƛʼ Ʀʁ˃ƤƧƜƨ ƫ˂ 
Ƨƨ˾ƚƣƘ – ƜɾƪƜƫƘƠ ƛʾ ơƘˀ ƫ˂ Ƨƨ˾ƚƣƘῇ ɚƧƜˁƧƜƨ ʏƣƦƠƦƤ e 
ƫƬƚƮʻƤƜƠ ʌƤ ƫ̹ ʊƤ˃ƣƘƫƠῇ ƫʽƮƤƞ ƛʼ ƣˁƘ Ɏƨῂ ɚƪƫˀƤ ɫ Ƙʚƫʾ 
ƧʻƤƫưƤ ƫ̸Ƥ ɊƢƢʿƢƦƠƩ ʋƣƦˁưƤ. ơƘƫʺ ƫƦ̫ƫƦ ƛʿ ƣƦƠ ƛƦơƜῖƩ 
ƢʽƚƜƠƤ ʫƩ ʍƩ ɌƤ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ Ɯɺƛ̏ ƜɾƪƜƫƘƠ ơƘˀ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ. 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 254 ~ 
 
 435e 
 Crá.: É exatamente isso. 
 Sóc.: Ora bem; vejamos em que consiste essa maneira de 
dar a conhecer as coisas a que há pouco te referiste, e se 
pode haver outra, embora esta seja a melhor, ou se não há 
outra senão essa. Que me dizes? 
 Crá.: [436] A meu parecer, não há outra; esta é a única e 
a melhor. 
 Sóc.: E achas que as coisas também são descobertas da 
mesma maneira e que quem descobre o nome descobre também a 
coisa por ele designada. Ou a pesquisa e o descobrimento 
terão de ser realizados de outra maneira, ficando reservado 
aquele método apenas para a instrução? 
 Crá.: Estou convencido de que devemos dirigir as 
pesquisas e os descobrimentos por maneira absolutamente 
igual. 
 Sóc.: Atenção, Crátilo! Reflitamos se não [b] corre 
perigo de se enganar quem, na investigação das coisas, 
segue no rasto dos nomes e procura penetrar-lhes o 
significado? 
 Crá.: De que jeito? 
 Sóc.: É evidente que quem primeiro estabeleceu os nomes, 
de acordo com o que pensava que as coisas fossem,assim os 
formou, conforme asseveramos, não é verdade? 
 Crá.: Sim. 
 Sóc.: Mas, se a sua concepção não era correta e ele 
estabeleceu os nomes de acordo com ela, que nos poderá 
acontecer, a nós que lhe acompanhamos os passos? Que mais, 
senão sermos enganados? 
 Crá.: Mas talvez não tivesse sido assim, Sócrates, e que 
[c] necessariamente sabia o que estava fazendo quem 
estabeleceu os nomes. Caso contrário, como há muito venho 
sustentando, não poderia haver nome. E a maior prova de que 
o legislador não se afastou da verdade é a coerência que se 
observa em 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
435e 
  ᾿ŹƢƞƟʽƪƫƘƫƘ ƢʽƚƜƠƩ. 5 
  ̖ŽƮƜ ƛʿ, ɾƛưƣƜƤ ƫˁƩ ƧƦƫῂ ɌƤ Ɯɾƞ ʋ ƫƨ˃ƧƦƩ ƦʡƫƦƩ ƫ̎Ʃ 
ƛƠƛƘƪơƘƢˁƘƩ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤ ʍƤ ƪ˄ ƢʽƚƜƠƩ Ƥ̫Ƥῇ ơƘˀ Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ɞƪƫƠ 
ƣʼƤ ơƘˀ ɎƢƢƦƩῇ ƦʡƫƦƩ ƣʽƤƫƦƠ ƙƜƢƫˁưƤῇ ɬ Ʀʚƛῂ ɞƪƫƠƤ ɎƢƢƦƩ ɬ 
ƦʡƫƦƩ. ƧƦƫʽƨưƩ ƦɾƜƠ; 
  ƇʟƫưƩ ɞƚưƚƜῇ Ʀʚ ƧʻƤƬ ƫƠ ƜʀƤƘƠ ɎƢƢƦƤῇ ƫƦ̫ƫƦƤ ƛʼ 436 
ơƘˀ ƣ˃ƤƦƤ ơƘˀ ƙʽƢƫƠƪƫƦƤ. 
  ƈ˃ƫƜƨƦƤ ƛʼ ơƘˀ ƜʟƨƜƪƠƤ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤ ƫʾƤ ƘʚƫʾƤ ƫƘ˅ƫƞƤ 
ƜʀƤƘƠῇ ƫ˂Ƥ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ Ɯʛƨ˃ƤƫƘ ơƘˀ ɚơƜῖƤƘ ƞʛƨƞơʽ- 
ƤƘƠ ʱƤ ɚƪƫƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘΑ ɬ ƝƞƫƜῖƤ ƣʼƤ ơƘˀ ƜʛƨˁƪơƜƠƤ ɟƫƜƨƦƤ 5 
ƛƜῖƤ ƫƨ˃ƧƦƤῇ ƣƘƤƟʻƤƜƠƤ ƛʼ ƫƦ̫ƫƦƤ; 
  ƈʻƤƫưƤ ƣʻƢƠƪƫƘ ơƘˀ ƝƞƫƜῖƤ ơƘˀ ƜʛƨˁƪơƜƠƤ ƫ˂Ƥ 
Ƙʚƫ˂Ƥ ƫƨ˃ƧƦƤ ƫƦ̫ƫƦƤ ơƘƫʺ ƫƘʚƫʻ. 
  ƍʽƨƜ ƛʾ ɚƤƤƦʿƪưƣƜƤῇ ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ Ɯɾ ƫƠƩ Ɲƞƫ̸Ƥ ƫʺ 
ƧƨʻƚƣƘƫƘ ɊơƦƢƦƬƟƦῖ ƫƦῖƩ ʊƤ˃ƣƘƪƠῇ ƪơƦƧ̸Ƥ ƦʁƦƤ ɟơƘƪƫƦƤ b 
ƙƦ˅ƢƜƫƘƠ ƜʀƤƘƠῇ ɐƨῂ ɚƤƤƦƜῖƩ ʏƫƠ Ʀʚ ƪƣƠơƨ˂Ʃ ơˁƤƛƬƤ˃Ʃ ɚƪƫƠƤ 
ɚƥƘƧƘƫƞƟ̎ƤƘƠ; 
  ƈ̸Ʃ; 
  ż̎ƢƦƤ ʏƫƠ ʋ ƟʽƣƜƤƦƩ Ƨƨ̸ƫƦƩ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘῇ ƦʁƘ 5 
ɫƚƜῖƫƦ ƜʀƤƘƠ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘῇ ƫƦƠƘ̫ƫƘ ɚƫˁƟƜƫƦ ơƘˀ ƫʺ ʊƤ˃- 
ƣƘƫƘῇ ʯƩ ƭƘƣƜƤ. ɰ ƚʻƨ; 
  ƅƘˁ. 
  Žɺ ƦʠƤ ɚơƜῖƤƦƩ ƣʾ ʊƨƟ̸Ʃ ɫƚƜῖƫƦῇ ɞƟƜƫƦ ƛʼ ƦʁƘ 
ɫƚƜῖƫƦῇ ƫˁ ƦɾƜƠ ɫƣ˾Ʃ ƫƦ˄Ʃ ɊơƦƢƦƬƟƦ̫ƤƫƘƩ Ƙʚƫ̹ ƧƜˁƪƜƪƟƘƠ; 10 
ɎƢƢƦ ƫƠ ɬ ɚƥƘƧƘƫƞƟʿƪƜƪƟƘƠ; 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʾ ƦʚƮ ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɊƢƢῂ 
ɊƤƘƚơƘῖƦƤ ˞ Ɯɺƛ˃ƫƘ ƫˁƟƜƪƟƘƠ ƫ˂Ƥ ƫƠƟʽƣƜƤƦƤ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘΑ Ɯɺ c 
ƛʼ ƣʿ, ʏƧƜƨ ƧʻƢƘƠ ɚƚˆ ɞƢƜƚƦƤῇ Ʀʚƛῂ ɌƤ ʊƤ˃ƣƘƫƘ Ɯɾƞ. 
ƣʽƚƠƪƫƦƤ ƛʽ ƪƦƠ ɞƪƫư ƫƜơƣʿƨƠƦƤ ʏƫƠ Ʀʚơ ɞƪƭƘƢƫƘƠ ƫ̎Ʃ 
ɊƢƞƟƜˁƘƩ ʋ ƫƠƟʽƣƜƤƦƩΑ Ʀʚ ƚʺƨ ɎƤ ƧƦƫƜ Ʀʟƫư ƪ˅ƣƭưƤƘ ɰƤ 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 255 ~ 
 
 436c 
tudo o que fez. Não era essa também a tua maneira de 
pensar, quando disseste que todas as palavras foram 
formadas do mesmo modo e com idêntica finalidade? 
 Sóc.: Tua defesa, meu caro Crátilo, nada prova. Não é de 
admirar que o inventor dos nomes se houvesse enganado desde 
o início e forçasse [d] daí por diante tudo o mais a 
concordar com o seu erro original. O mesmo acontece com os 
diagramas geométricos: admitido no começo um erro diminuto 
e imperceptível, todas as deduções que se lhe seguem são 
perfeitamente coerentes entre si. A respeito do começo de 
qualquer assunto é que é preciso refletir bem e prestar a 
maior atenção, para saber se foi ou não foi firmado com 
acerto. Uma vez que tenha sido suficientemente apresentado, 
tudo o mais se lhe [e] acomoda à maravilha. Por isso mesmo, 
não me causará admiração mostrarem os nomes perfeita 
concordância entre si. Mas voltemos a tratar do que 
expusemos antes. Partindo do princípio de que tudo passa, e 
se movimenta, e corre, dissemos que os nomes revelam a 
essência das coisas. Não és de opinião que revelam isso 
mesmo? 
 Crá.: [437] De inteiro acordo; e o fazem com exatidão. 
 Sóc.: Dentre eles, comecemos por considerar o nome “ciência” (epistêmê), e observemos como é ambíguo e como 
mais parece indicar que nossa alma pára (histêsin) nas 
coisas, do que se movimenta com elas; por isso mesmo, é 
mais certo pronunciar o começo do vocábulo como o fazemos 
agora, em vez de suprimir o e inicial, para dizer pistêmê, 
e também com o acréscimo de mais um i: epiistêmê. Se passarmos para “estável” (bebaion), veremos que sugere base 
a parada (staseôs), nunca [b] movimento. “História”, por 
sua vez, indica que a corrente pára (histêsi), 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
436c 
Ƙʚƫ̹ ɏƧƘƤƫƘ. ɬ Ʀʚơ ɚƤƜƤ˃ƜƠƩ Ƙʚƫ˂Ʃ ƢʽƚưƤ ʫƩ ƧʻƤƫƘ ơƘƫʺ 5 
ƫƘʚƫ˂Ƥ ơƘˀ ɚƧˀ ƫƘʚƫ˂Ƥ ɚƚˁƚƤƜƫƦ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ; 
  ᾿ŹƢƢʺ ƫƦ̫ƫƦ ƣʽƤῇ ʪƚƘƟʼ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ ƦʚƛʽƤ ɚƪƫƠƤ 
ɊƧƦƢ˃ƚƞƣƘ. Ɯɺ ƚʺƨ ƫ˂ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƪƭƘƢƜˀƩ ʋ ƫƠƟʽƣƜƤƦƩ ƫɐƢƢƘ 
ɮƛƞ Ƨƨ˂Ʃ ƫƦ̫ƫῂ ɚƙƠʻƝƜƫƦ ơƘˀ Ƙʛƫ̹ ƪƬƣƭưƤƜῖƤ ɪƤʻƚơƘƝƜƤῇ d 
ƦʚƛʼƤ ɎƫƦƧƦƤῇ ʯƪƧƜƨ ƫ̸Ƥ ƛƠƘƚƨƘƣƣʻƫưƤ ɚƤˁƦƫƜ ƫƦ̫ 
ƧƨˇƫƦƬ ƪƣƠơƨƦ̫ ơƘˀ ɊƛʿƢƦƬ ƯƜ˅ƛƦƬƩ ƚƜƤƦƣʽƤƦƬῇ ƫʺ ƢƦƠƧʺ 
ƧʻƣƧƦƢƢƘ ɮƛƞ ʎƤƫƘ ɛƧ˃ƣƜƤƘ ʋƣƦƢƦƚƜῖƤ ɊƢƢʿƢƦƠƩ. ƛƜῖ ƛʾ 
ƧƜƨˀ ƫ̎Ʃ ɊƨƮ̎Ʃ ƧƘƤƫ˂Ʃ ƧƨʻƚƣƘƫƦƩ ƧƘƤƫˀ ɊƤƛƨˀ ƫ˂Ƥ ƧƦƢ˄Ƥ 5 
Ƣ˃ƚƦƤ ƜʀƤƘƠ ơƘˀ ƫʾƤ ƧƦƢƢʾƤ ƪơʽƯƠƤ ƜɾƫƜ ʊƨƟ̸Ʃ ƜɾƫƜ ƣʾ ʛƧ˃- 
ơƜƠƫƘƠΑ ɚơƜˁƤƞƩ ƛʼ ɚƥƜƫƘƪƟƜˁƪƞƩ ɻơƘƤ̸Ʃῇ ƫʺ ƢƦƠƧʺ ƭƘˁ- 
ƤƜƪƟƘƠ ɚơƜˁƤ̋ ɛƧ˃ƣƜƤƘ. Ʀʚ ƣʽƤƫƦƠ ɊƢƢʺ ƟƘƬƣʻƝƦƠƣῂ ɌƤ Ɯɺ 
ơƘˀ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƪƬƣƭưƤƜῖ Ƙʚƫʺ ƘʛƫƦῖƩ. ƧʻƢƠƤ ƚʺƨ ɚƧƠ- e 
ƪơƜƯˇƣƜƟƘ ɍ ƫ˂ Ƨƨ˃ƫƜƨƦƤ ƛƠʿƢƟƦƣƜƤ. ʫƩ ƫƦ̫ ƧƘƤƫ˂Ʃ 
ɺ˃ƤƫƦƩ ƫƜ ơƘˀ ƭƜƨƦƣʽƤƦƬ ơƘˀ ̪ʽƦƤƫ˃Ʃ ƭƘƣƜƤ ƪƞƣƘˁƤƜƠƤ ɫƣῖƤ 
ƫʾƤ ƦʚƪˁƘƤ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ. ɎƢƢƦ ƫƠ Ʀʟƫư ƪƦƠ ƛƦơƜῖ ƛƞƢƦ̫Ƥ; 
  ƈʻƤƬ ƪƭ˃ƛƨƘῇ ơƘˀ ʊƨƟ̸Ʃ ƚƜ ƪƞƣƘˁƤƜƠ. 437 
  ƊơƦƧ̸ƣƜƤ ƛʾ ɚƥ Ƙʚƫ̸Ƥ ɊƤƘƢƘƙ˃ƤƫƜƩ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ 
ƫƦ̫ƫƦ ƫ˂ ʎƤƦƣƘῇ ƫʾƤ "ɚƧƠƪƫʿƣƞƤῇ" ʫƩ ɊƣƭˁƙƦƢ˃Ƥ ơƘˀ 
ƣ˾ƢƢƦƤ ɞƦƠơƜ ƪƞƣƘˁƤƦƤƫƠ ʏƫƠ ɿƪƫƞƪƠƤ ɫƣ̸Ƥ ɚƧˀ ƫƦῖƩ 
ƧƨʻƚƣƘƪƠ ƫʾƤ ƯƬƮʾƤ ɬ ʏƫƠ ƪƬƣƧƜƨƠƭʽƨƜƫƘƠῇ ơƘˀ ʊƨƟ˃ƫƜƨ˃Ƥ 5 
ɚƪƫƠƤ ʯƪƧƜƨ Ƥ̫Ƥ ƘʚƫƦ̫ ƫʾƤ ɊƨƮʾƤ ƢʽƚƜƠƤ ƣ˾ƢƢƦƤ ɬ ɚƣƙʻƢ- 
ƢƦƤƫƘƩ ƫ˂ Ɯʀ "ɛƧƜƱƪƫʿƣƞƤῇ" ɊƢƢʺ ƫʾƤ ɚƣƙƦƢʾƤ ƧƦƠʿƪƘƪƟƘƠ 
ɊƤƫˀ ƫ̎Ʃ ɚƤ ƫ̹ Ɯʀ ɚƤ ƫ̹ ɺ̸ƫƘ. ɞƧƜƠƫƘ ƫ˂ "ƙʽƙƘƠƦƤῇ" ʏƫƠ 
ƙʻƪƜˇƩ ƫƠƤ˃Ʃ ɚƪƫƠƤ ơƘˀ ƪƫʻƪƜưƩ ƣˁƣƞƣƘ ɊƢƢῂ Ʀʚ ƭƦƨ˾Ʃ. 
ɞƧƜƠƫƘ ɫ "ɻƪƫƦƨˁƘ" Ƙʚƫ˃ ƧƦƬ ƪƞƣƘˁƤƜƠ ʏƫƠ ɿƪƫƞƪƠ ƫ˂Ƥ b 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 256 ~ 
 
 437b como “fiel” (piston) implica seguramente parada. “Memória” 
(mnêmê) não há quem não perceba que exprime repouso da alma, não movimento. Se quiseres estudar “erro” (hamartia) e “infortúnio” (symphora), e seguir-lhes o rasto, verás que indicam a mesma coisa que “compreensão” (synesei) e “ciência” (epistêmê) e todos os outros nomes de bom 
significado. O mesmo fato observaremos com os termos “ignorância” (amathia) e “desregramento” (akolasia): o 
primeiro, amathia, parece indicar [c] a marcha da quem vai 
para Deus (ama theô iontos); “akolasia” mostra de todo 
jeito a ação de acompanhar as coisas (akolouthia). Desse 
modo, os nomes que se nos afiguram designação da piores 
coisas, revelaram-se-nos iguais aos das melhores, estando 
eu perfeitamente convencido de que quem quer que se desse 
ao trabalho de estudar o assunto, encontraria muitos outros 
nomes que nos levariam à conclusão oposta, a saber, que o 
autor dos nomes não quis indicar com eles que as coisas 
estão em marcha e movimento, mas em repouso. 
 Crá.: [d] Mas bem vês, Sócrates, que ele formou a maior 
técnica daquele jeito. 
 Sóc.: E que importa isso, Crátilo? Iremos agora contar os 
nomes como fazemos com as pedrinhas de votar, para 
decidirmos sobre sua correta aplicação? O processo que 
obtiver maior número de nomes é que será o verdadeiro? 
 Crá.: Não seria possível. 
 Sóc.: De nenhum modo, amigo. Bem; mas quanto a isso, 
fiquemos por aqui mesmo, 
 
VERSÃO A 
e vejamos se estás ou não de acordo comigo 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
437b 
̪Ʀ̫Ƥ. ơƘˀ ƫ˂ "ƧƠƪƫ˂Ƥ" ɻƪƫʺƤ ƧƘƤƫʻƧƘƪƠ ƪƞƣƘˁƤƜƠ. ɞƧƜƠƫƘ 
ƛʼ ɫ "ƣƤʿƣƞ" ƧƘƤƫˁ ƧƦƬ ƣƞƤ˅ƜƠ ʏƫƠ ƣƦƤʿ ɚƪƫƠƤ ɚƤ ƫ̏ ƯƬƮ̏ 
ɊƢƢῂ Ʀʚ ƭƦƨʻ. Ɯɺ ƛʼ ƙƦ˅ƢƜƠῇ ɫ "ɋƣƘƨƫˁƘ" ơƘˀ ɫ "ƪƬƣƭƦƨʻ," 
Ɯɺ ơƘƫʺ ƫ˂ ʎƤƦƣʻ ƫƠƩ ɊơƦƢƦƬƟʿƪƜƠῇ ƭƘƤƜῖƫƘƠ ƫƘʚƫ˂Ƥ ƫ̏ 5 
"ƪƬƤʽƪƜƠ" ƫƘ˅ƫ̋ ơƘˀ "ɚƧƠƪƫʿƣ̋" ơƘˀ ƫƦῖƩ ɎƢƢƦƠƩ Ƨ˾ƪƠ ƫƦῖƩ 
ƧƜƨˀ ƫʺ ƪƧƦƬƛƘῖƘ ʊƤ˃ƣƘƪƠƤ. ɞƫƠ ƫƦˁƤƬƤ ɫ "ɊƣƘƟˁƘ" ơƘˀ ɫ 
"ɊơƦƢƘƪˁƘ" ƧƘƨƘƧƢƞƪˁƘ ƫƦ˅ƫƦƠƩ ƭƘˁƤƜƫƘƠΑ ɫ ƣʼƤ ƚʺƨ ƫƦ̫ 
ɏƣƘ ƟƜ̹ ɺ˃ƤƫƦƩ ƧƦƨƜˁƘ ƭƘˁƤƜƫƘƠῇ ɫ "ɊƣƘƟˁƘῇ" ɫ ƛῂ c 
"ɊơƦƢƘƪˁƘ" ƧƘƤƫʻƧƘƪƠƤ ɊơƦƢƦƬƟˁƘ ƫƦῖƩ ƧƨʻƚƣƘƪƠ 
ƭƘˁƤƜƫƘƠ. ơƘˀ ƦʟƫưƩῇ ɍ ƤƦƣˁƝƦƣƜƤ ɚƧˀ ƫƦῖƩ ơƘơˁƪƫƦƠƩ ʊƤ˃- 
ƣƘƫƘ ƜʀƤƘƠῇ ʋƣƦƠ˃ƫƘƫῂ ɌƤ ƭƘˁƤƦƠƫƦ ƫƦῖƩ ɚƧˀ ƫƦῖƩ ơƘƢƢˁƪƫƦƠƩ. 
ƦʀƣƘƠ ƛʼ ơƘˀ ɎƢƢƘ Ƨ˃ƢƢῂ ɎƤ ƫƠƩ ƜʟƨƦƠ Ɯɺ ƧƨƘƚƣƘƫƜ˅ƦƠƫƦῇ ɚƥ 5 
ʱƤ ƦɺƞƟƜˁƞ ɌƤ Ƙʠ ƧʻƢƠƤ ƫ˂Ƥ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƫƠƟʽƣƜƤƦƤ ƦʚƮˀ 
ɺ˃ƤƫƘ ƦʚƛʼƭƜƨ˃ƣƜƤƘ ɊƢƢʺ ƣʽƤƦƤƫƘ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ƪƞƣƘˁ- 
ƤƜƠƤ. 
  ᾿ŹƢƢ', ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ʋƨ˿Ʃ ʏƫƠ ƫʺ ƧƦƢƢʺ ɚơƜˁƤưƩ d 
ɚƪʿƣƘƠƤƜƤ. 
  Ƌˁ ƦʠƤ ƫƦ̫ƫƦῇ ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜ; ʯƪƧƜƨ ƯʿƭƦƬƩ ƛƠ- 
ƘƨƠƟƣƞƪ˃ƣƜƟƘ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘῇ ơƘˀ ɚƤ ƫƦ˅ƫ̶ ɞƪƫƘƠ ɫ ʊƨƟ˃ƫƞƩ; 
ʋƧ˃ƫƜƨƘ ɌƤ ƧƢƜˁư ƭƘˁƤƞƫƘƠ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƪƞƣƘˁƤƦƤƫƘῇ ƫƘ̫ƫƘ 5 
ƛʾ ɞƪƫƘƠ ƫɊƢƞƟ̎; 
  ƇʞơƦƬƤ Ɯɺơ˃Ʃ ƚƜ. 
  Ƈʚƛῂ ʋƧưƪƫƠƦ̫Ƥῇ ʰ ƭˁƢƜ. ơƘˀ ƫƘ̫ƫƘ ƣʽƤ ƚƜ ƘʚƫƦ̫ 
ɚʻƪưƣƜƤῇ 
 
VERSIO A 
 ƫʻƛƜ ƛʼ ɚƧƠƪơƜƯˇƣƜƟƘῇ Ɯɺ ɫƣῖƤ ơƘˀ ƫ̏ƛƜ ʋƣƦƢƦƚƜῖƩ 10 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 257 ~ 
 
437e 
[e] a respeito do seguinte. Não concluímos há pouco que 
foram os legisladores que instituíram nas cidades os nomes, 
tanto nas helênicas quanto nas bárbaras, e que a técnica 
que tem esse poder é a da legislação? 
 Crá.: Sim. 
 Sóc.: Então, dize-me: os primeiros legisladores, ao 
instituírem os primeiros nomes, conheciam as coisas que 
eles nomeavam, ou desconheciam? 
 Crá.: Sou de parecer que conheciam, Sócrates. 
 Sóc.: [438] Sim, amigo Crátilo; não poderiam fazer isso 
sem conhecê-las. 
 Crá.: Não, de fato; é o que eu penso. 
 Sóc.: Como podemos dizer, então, que eles foram 
formadores conscientes de nomes, ou legisladores, antes de 
haver qualquer nome e de eles conhecê-los, se não podiam 
chegar ao conhecimento das coisas a não ser por intermédio 
dos nomes? 
 
VERSÃO B 
mas voltemos para o ponto de onde fizemos esta digressão. 
Há pouco, se ainda te recordas, quando conversávamos, 
disseste que o autor dos nomes forçosamente tinha de ter 
conhecimento das coisas nomeadas. Ainda pensas do mesmo 
modo, ou não? 
 Crá.: Ainda. 
 Sóc.: E o autor dos nomes primitivos, acreditas que as 
conhecesse? 
 Crá.: Conhecia. 
 Sóc.: Então, por meio de que palavras ele aprendeu ou 
descobriu as coisas, se os nomes [b] primitivos ainda não 
tinham sido fixados, e contudo nós sustentamos que é 
impossível aprender 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
437e 
ƜɾƫƜ ơƘˀ Ʀʞ. ƭʽƨƜ ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ɚƤ ƫƘῖƩ Ƨ˃ƢƜƪƠ ƫƠƟƜ- e 
ƣʽƤƦƬƩ ɛơʻƫƦƫƜ, ɞƤ ƫƜ ƫƘῖƩ ῾ŽƢƢƞƤƠơƘῖƩ ơƘˀ ƙƘƨƙƘƨƠơƘῖƩ, 
Ʀʚơ ɊƨƫˁưƩ ʫƣƦƢƦƚƦ̫ƣƜƤ ƤƦƣƦƟʽƫƘƩ ƜʀƤƘƠ ơƘˀ ƫʾƤ ƫʽƮƤƞƤ 
ƫʾƤ ƫƦ̫ƫƦ ƛƬƤƘƣʽƤƞƤ ƤƦƣƦƟƜƫƠơʿƤ; 
  ƈʻƤƬ ƚƜ. 5 
  ƃʽƚƜ ƛʿ, Ʀɻ Ƨƨ̸ƫƦƠ ƤƦƣƦƟʽƫƘƠ ƫʺ Ƨƨ̸ƫƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘ 
Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ƚƠƚˇƪơƦƤƫƜƩ ƫʺ ƧƨƘƚƣƘƫƘ, ƦʁƩ ɚƫˁƟƜƤƫƦ, ɚƫˁƟƜƤƫƦ 
ɬ ɊƚƤƦƦ̫ƤƫƜƩ; 
  ƇʀƣƘƠ ƣʼƤ ɚƚˇ, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ, ƚƠƚƤˇƪơƦƤƫƜƩ. 
  Ƈʚ ƚʻƨ ƧƦƬ, ʰ ɛƫƘῖƨƜ ƂƨƘƫ˅ƢƜ, ɊƚƤƦƦ̫ƤƫʽƩ ƚƜ. 438a1 
  Ƈʞ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ. a2 
  ƋˁƤƘ ƦʠƤ ƫƨ˃ƧƦƤ ƭ̸ƣƜƤ ƘʚƫƦ˄Ʃ Ɯɺƛ˃ƫƘƩ ƟʽƪƟƘƠ ɬ b4 
ƤƦƣƦƟʽƫƘƩ ƜʀƤƘƠ, ƧƨˀƤ ơƘˀ ʋƫƠƦ̫Ƥ ʎƤƦƣƘ ơƜῖƪƟƘˁ ƫƜ ơƘˀ ɚơƜˁ- b5 
ƤƦƬƩ ƜɺƛʽƤƘƠ, ƜɾƧƜƨ ƣʾ ɞƪƫƠ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ƣƘƟƜῖƤ ɊƢƢῂ ɬ ɚơ b6 
ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ; b7 
 
VERSIO B 
 ɚƧƘƤʽƢƟưƣƜƤ ƛʼ ƧʻƢƠƤ ʏƟƜƤ ƛƜ̫ƨƦ ƣƜƫʽƙƞƣƜƤ. ɎƨƫƠ a3 
ƚʺƨ ɚƤ ƫƦῖƩ Ƨƨ˃ƪƟƜƤῇ Ɯɺ ƣʽƣƤƞƪƘƠῇ ƫ˂Ƥ ƫƠƟʽƣƜƤƦƤ ƫʺ ʊƤ˃- 
ƣƘƫƘ ɊƤƘƚơƘῖƦƤ ɞƭƞƪƟƘ ƜʀƤƘƠ Ɯɺƛ˃ƫƘ ƫˁƟƜƪƟƘƠ ƦʁƩ ɚƫˁƟƜƫƦ. 5 
Ƨ˃ƫƜƨƦƤ ƦʠƤ ɞƫƠ ƪƦƠ ƛƦơƜῖ ƦʟƫưƩ ɬ Ʀʞ; 
  ̖ŽƫƠ. 
  ̗ſ ơƘˀ ƫ˂Ƥ ƫʺ Ƨƨ̸ƫƘ ƫƠƟʽƣƜƤƦƤ Ɯɺƛ˃ƫƘ ƭ̊Ʃ ƫˁƟƜ- 
ƪƟƘƠ; 
  Žɺƛ˃ƫƘ. 10 
  ᾿Žơ ƧƦˁưƤ ƦʠƤ ʊƤƦƣʻƫưƤ ɬ ƣƜƣƘƟƞơˆƩ ɬ ƞʛƨƞơˆƩ 
ɰƤ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘῇ ƜɾƧƜƨ ƫʻ ƚƜ Ƨƨ̸ƫƘ ƣʿƧư ɞơƜƠƫƦῇ ƣƘƟƜῖƤ ƛῂ b1 
 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 258 ~ 
 
438b 
e descobrir as coisas a não ser aprendendo os nomes com 
outras pessoas, ou descobrindo por nós mesmos como eles são 
constituídos? 
 
 Crá.: Penso que há muita verdade no que disseste, 
Sócrates, que a mais justa explicação será dizer que foi um 
poder sobre-humano que deu às coisas os primeiros nomes e 
que por isso mesmo eles têm de estar certos. 
 Sóc.: Julgas, então, que quem instituiu os nomes o fez em 
contradição consigo mesmo, ou tenha sido um demônio ou uma 
divindade? Ou consideras como não dito tudo o que 
conversamos há pouco? 
 Crá.: Mas talvez os nomes de uma dessas classes não sejam 
verdadeiramente nomes. 
 Sóc.: Qual delas, meu caro? Os que exprimem repouso, ou 
os que exprimem movimento? Pois, conforme ficou dito, o que 
decide neste passo não é a quantidade. 
 Crá.: [d] Realmente, não seria justo, Sócrates. 
 Sóc.: Nesta luta entre os nomes, em que uns se apresentam 
como semelhantes à verdade, e outros afirmam a mesma coisa 
de si próprios, que critério adotaremos e a quem devemos 
recorrer? Não, evidentemente, a outros nomes que não esses, 
pois não existem outros. É óbvio que teremos de procurar 
fora dos nomes qual das duas classes é a verdadeira, o que 
ela demonstrará indicando-nos a verdade das coisas. 
 Crá.: [e] Parece-me isso mesmo. 
 Sóc.: Se isso for verdade, Crátilo, será possível, ao que 
parece, conhecer as coisas sem o auxílio dos nomes. 
 Crá.: Parece que sim. 
 Sóc.: Por que outro meio, então, esperas conhecê-las? 
Haveria modo mais natural e justo do que o de conhecer uma 
coisa por meio de outras, no caso de haver entre elas 
parentesco, ou cada uma por 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
438b 
Ƙʠ ƭƘƣƜƤ ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ơƘˀ ƜʛƨƜῖƤ Ɋƛ˅ƤƘƫƦƤ ƜʀƤƘƠ ɎƢƢưƩ ɬ b2 
ƫʺ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƣƘƟ˃ƤƫƘƩ ɬ ƘʚƫƦ˄Ʃ ɚƥƜƬƨ˃ƤƫƘƩ Ʀʁʻ ɚƪƫƠ; b3 
 
  ƇʀƣƘƠ ƣʼƤ ɚƚˆ ƫ˂Ƥ ɊƢƞƟʽƪƫƘƫƦƤ Ƣ˃ƚƦƤ ƧƜƨˀ ƫƦ˅ƫưƤ b8 
ƜʀƤƘƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƣƜˁƝư ƫƠƤʺ ƛ˅ƤƘƣƠƤ ƜʀƤƘƠ ɬ ɊƤƟƨưƧƜˁƘƤ c1 
ƫʾƤ ƟƜƣʽƤƞƤ ƫʺ Ƨƨ̸ƫƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ƫƦῖƩ ƧƨʻƚƣƘƪƠƤῇ ʯƪƫƜ 
ɊƤƘƚơƘῖƦƤ ƜʀƤƘƠ Ƙʚƫʺ ʊƨƟ̸Ʃ ɞƮƜƠƤ. 
  ŽʀƫƘ ƦɾƜƠ ɚƤƘƤƫˁƘ ɌƤ ɚƫˁƟƜƫƦ Ƙʚƫ˂Ʃ Ƙʛƫ̹ ʋ ƟƜˁƩῇ ʬƤ 
ƛƘˁƣưƤ ƫƠƩ ɬ ƟƜ˃Ʃ; ɬ ƦʚƛʽƤ ƪƦƠ ɚƛƦơƦ̫ƣƜƤ ɎƨƫƠ ƢʽƚƜƠƤ; 5 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʾ Ʀʚơ ɰƤ ƫƦ˅ƫưƤ ƫʺ ɟƫƜƨƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘ. 
  ƈ˃ƫƜƨƘῇ ʰ ɎƨƠƪƫƜῇ ƫʺ ɚƧˀ ƫʾƤ ƪƫʻƪƠƤ ɎƚƦƤƫƘ ɬ ƫʺ 
ɚƧˀ ƫʾƤ ƭƦƨʻƤ; Ʀʚ ƚʻƨ ƧƦƬ ơƘƫʺ ƫ˂ ɎƨƫƠ ƢƜƮƟʼƤ ƧƢʿƟƜƠ 
ơƨƠƟʿƪƜƫƘƠ. 
  ƇʞƫƦƠ ƛʾ ƛˁơƘƠ˃Ƥ ƚƜῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. d 
  ᾿ƇƤƦƣʻƫưƤ ƦʠƤ ƪƫƘƪƠƘƪʻƤƫưƤῇ ơƘˀ ƫ̸Ƥ ƣʼƤ 
ƭƘƪơ˃ƤƫưƤ ɛƘƬƫʺ ƜʀƤƘƠ ƫʺ ʏƣƦƠƘ ƫ̏ ɊƢƞƟƜˁ˻ῇ ƫ̸Ƥ ƛῂ ɛƘƬƫʻ, 
ƫˁƤƠ ɞƫƠ ƛƠƘơƨƠƤƦ̫ƣƜƤῇ ɬ ɚƧˀ ƫˁ ɚƢƟ˃ƤƫƜƩ; Ʀʚ ƚʻƨ ƧƦƬ ɚƧˀ ʊƤ˃- 
ƣƘƫʻ ƚƜ ɟƫƜƨƘ ɎƢƢƘ ƫƦ˅ƫưƤΑ Ʀʚ ƚʺƨ ɞƪƫƠƤῇ ɊƢƢʺ ƛ̎ƢƦƤ ʏƫƠ 5 
ɎƢƢῂ ɎƫƫƘ ƝƞƫƞƫʽƘ ƧƢʾƤ ʊƤƦƣʻƫưƤῇ ɍ ɫƣῖƤ ɚƣƭƘƤƠƜῖ ɎƤƜƬ 
ʊƤƦƣʻƫưƤ ʋƧ˃ƫƜƨƘ ƫƦ˅ƫưƤ ɚƪƫˀ ƫɊƢƞƟ̎ῇ ƛƜˁƥƘƤƫƘ ƛ̎ƢƦƤ 
ʏƫƠ ƫʾƤ ɊƢʿƟƜƠƘƤ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤ. 
  żƦơƜῖ ƣƦƠ Ʀʟƫư. e 
  ̖ŽƪƫƠƤ ɎƨƘῇ ʫƩ ɞƦƠơƜƤῇ ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ ƛƬƤƘƫ˂Ƥ ƣƘƟƜῖƤ 
ɎƤƜƬ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƫʺ ʎƤƫƘῇ ƜɾƧƜƨ ƫƘ̫ƫƘ ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠ. 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠ. 
  żƠʺ ƫˁƤƦƩ ɎƢƢƦƬ ƦʠƤ ɞƫƠ ƧƨƦƪƛƦơ˿Ʃ ɌƤ ƫƘ̫ƫƘ 5 
ƣƘƟƜῖƤ; ɐƨƘ ƛƠῂ ɎƢƢƦƬ ƫƦƬ ɬ ƦʡƧƜƨ Ɯɺơ˃Ʃ ƫƜ ơƘˀ ƛƠơƘƠ˃- 
ƫƘƫƦƤῇ ƛƠ' ɊƢƢʿƢưƤ ƚƜῇ Ɯɾ Ƨ̋ ƪƬƚƚƜƤ̎ ɚƪƫƠƤῇ ơƘˀ Ƙʚƫʺ ƛƠῂ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 259 ~ 
 
438e 
si mesma? Pois o que a elas é estranho e diferente, só 
poderá indicar o que lhes for diferente e estranho, nunca 
as próprias coisas. 
 Crá.: Parece haver verdade no que dizes. 
 Sóc.: [439] Por Zeus! Então decide-te. Já não concordamos 
várias vezes que os nomes, quando bem formados, sempre se 
assemelham aos objetos a que são atribuídos e que são 
imagens das coisas? 
 Crá.: Sim. 
 Sóc.: Se, de fato, é possível aprender as coisas tanto 
por meio dos nomes quanto por elas próprias, qual das duas 
maneiras de aprender é a mais bela e clara? Partiremos das 
imagens, para considerá-las em si mesmas e ver se foram bem 
concebidas, e ficarmos, desse modo, conhecendo a verdade 
que elas [b] representam, ou da própria verdade, para daí 
passarmos à imagem e vermos se foi trabalhada por maneira 
adequada? 
 Crá.: Parece-me que forçosamente devemos partir da 
verdade. 
 Sóc.: O modo de alcançar o conhecimento das coisas, ou de 
descobri-las, é questão que talvez ultrapasse a minha e a 
tua capacidade. Basta-nos termos chegado à conclusão de que 
não é por meio de seus nomes que devemos procurar conhecer 
ou estudar as coisas, mas, de preferência, por meio delas 
próprias.Crá.: É o que parece, Sócrates. 
 Sóc.: Detenhamo-nos mais particularmente noutro aspecto 
do problema, para não nos deixarmos enganar pela multidão 
de palavras [c] de igual orientação. Parece, de fato, que 
os instituidores dos nomes os formaram partindo do 
pressuposto de que todas as coisas passam e se encontram 
num fluxo perpétuo. É a ideia que eu faço de sua maneira de 
pensar. Mas pode muito bem acontecer que a explicação seja 
outra: eles é que, tendo caído numa espécie de redemoinho, 
ficaram atordoados e nos arrastaram na mesma direção. 
Examina, meu 
 
 
 
 
 
 
438e 
Ƙʛƫ̸Ƥ; ƫ˂ ƚʻƨ ƧƦƬ ɟƫƜƨƦƤ ɚơƜˁƤưƤ ơƘˀ ɊƢƢƦῖƦƤ ɟƫƜƨƦƤ ɎƤ ƫƠ 
ơƘˀ ɊƢƢƦῖƦƤ ƪƞƣƘˁƤƦƠ ɊƢƢῂ Ʀʚơ ɚơƜῖƤƘ. 
  ᾿ŹƢƞƟ̎ ƣƦƠ ƭƘˁƤ̋ ƢʽƚƜƠƤ. 10 
  ̖ŽƮƜ ƛʾ Ƨƨ˂Ʃ żƠ˃ƩΑ ƫʺ ƛʼ ʊƤ˃ƣƘƫƘ Ʀʚ ƧƦƢƢʻơƠƩ 439 
ƣʽƤƫƦƠ ʫƣƦƢƦƚʿƪƘƣƜƤ ƫʺ ơƘƢ̸Ʃ ơƜˁƣƜƤƘ ɚƦƠơ˃ƫƘ ƜʀƤƘƠ 
ɚơƜˁƤƦƠƩ ʱƤ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ơƜῖƫƘƠῇ ơƘˀ ƜʀƤƘƠ Ɯɺơ˃ƤƘƩ ƫ̸Ƥ ƧƨƘƚ- 
ƣʻƫưƤ; 
  ƅƘˁ. 5 
  Žɺ ƦʠƤ ɞƪƫƠ ƣʼƤ ʏƫƠ ƣʻƢƠƪƫƘ ƛƠῂ ʊƤƦƣʻƫưƤ ƫʺ Ƨƨʻƚ- 
ƣƘƫƘ ƣƘƤƟʻƤƜƠƤῇ ɞƪƫƠ ƛʼ ơƘˀ ƛƠῂ Ƙʚƫ̸Ƥῇ ƧƦƫʽƨƘ ɌƤ Ɯɾƞ ơƘƢ- 
ƢˁưƤ ơƘˀ ƪƘƭƜƪƫʽƨƘ ɫ ƣʻƟƞƪƠƩ; ɚơ ƫ̎Ʃ Ɯɺơ˃ƤƦƩ ƣƘƤƟʻƤƜƠƤ 
ƘʚƫʿƤ ƫƜ ƘʚƫʾƤ Ɯɺ ơƘƢ̸Ʃ ƜɾơƘƪƫƘƠῇ ơƘˀ ƫʾƤ ɊƢʿƟƜƠƘƤ ɱƩ ɰƤ 
ƜɺơˇƤῇ ɬ ɚơ ƫ̎Ʃ ɊƢƞƟƜˁƘƩ ƘʚƫʿƤ ƫƜ ƘʚƫʾƤ ơƘˀ ƫʾƤ Ɯɺơ˃ƤƘ b 
Ƙʚƫ̎Ʃ Ɯɺ ƧƨƜƧ˃ƤƫưƩ ƜɾƨƚƘƪƫƘƠ; 
  ᾿Žơ ƫ̎Ʃ ɊƢƞƟƜˁƘƩ ƣƦƠ ƛƦơƜῖ ɊƤʻƚơƞ ƜʀƤƘƠ. 
  ̣ƇƤƫƠƤƘ ƣʼƤ ƫƦˁƤƬƤ ƫƨ˃ƧƦƤ ƛƜῖ ƣƘƤƟʻƤƜƠƤ ɬ Ɯʛƨˁ- 
ƪơƜƠƤ ƫʺ ʎƤƫƘῇ ƣƜῖƝƦƤ ɾƪưƩ ɚƪƫˀƤ ɚƚƤươʽƤƘƠ ɬ ơƘƫῂ ɚƣʼ ơƘˀ 5 
ƪʽ· ɊƚƘƧƞƫ˂Ƥ ƛʼ ơƘˀ ƫƦ̫ƫƦ ʋƣƦƢƦƚʿƪƘƪƟƘƠῇ ʏƫƠ Ʀʚơ ɚƥ ʊƤƦ- 
ƣʻƫưƤ ɊƢƢʺ ƧƦƢ˄ ƣ˾ƢƢƦƤ Ƙʚƫʺ ɚƥ Ƙʛƫ̸Ƥ ơƘˀ ƣƘƟƞƫʽƦƤ ơƘˀ 
ƝƞƫƞƫʽƦƤ ɬ ɚơ ƫ̸Ƥ ʊƤƦƣʻƫưƤ. 
  ƍƘˁƤƜƫƘƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩ. 
  ̖ŽƫƠ ƫƦˁƤƬƤ ƫ˃ƛƜ ƪơƜƯˇƣƜƟƘῇ ʏƧưƩ ƣʾ ɫƣ˾Ʃ ƫʺ 10 
ƧƦƢƢʺ ƫƘ̫ƫƘ ʊƤ˃ƣƘƫƘ ɚƩ ƫƘʚƫ˂Ƥ ƫƜˁƤƦƤƫƘ ɚƥƘƧƘƫ˿ῇ Ɯɺ ƫ̹ c 
ʎƤƫƠ ƣʼƤ Ʀɻ ƟʽƣƜƤƦƠ Ƙʚƫʺ ƛƠƘƤƦƞƟʽƤƫƜƩ ƚƜ ɞƟƜƤƫƦ ʫƩ ɺ˃ƤƫưƤ 
ɋƧʻƤƫưƤ ɊƜˀ ơƘˀ ̪Ɯ˃ƤƫưƤ – ƭƘˁƤƦƤƫƘƠ ƚʺƨ ɞƣƦƠƚƜ ƘʚƫƦˀ 
Ʀʟƫư ƛƠƘƤƦƞƟ̎ƤƘƠ – ƫ˂ ƛῂῇ Ɯɺ ɞƫƬƮƜƤῇ ƦʚƮ ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠῇ ɊƢƢῂ 
ƦʡƫƦƠ ƘʚƫƦˁ ƫƜ ʯƪƧƜƨ ƜɾƩ ƫƠƤƘ ƛˁƤƞƤ ɚƣƧƜƪ˃ƤƫƜƩ ơƬơ̸ƤƫƘƠ 5 
ơƘˀ ɫƣ˾Ʃ ɚƭƜƢơ˃ƣƜƤƦƠ ƧƨƦƪƜƣƙʻƢƢƦƬƪƠƤ. ƪơʽƯƘƠ ƚʻƨῇ ʰ 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 260 ~ 
 
439c 
admirável Crátilo, no que tenho sonhado tantas vezes: se é 
lícito afirmar que existe o belo e o bom em si, e, nas 
mesmas condições, qualquer [d] coisa particular, ou não? 
 Crá.: Parece-me que sim, Sócrates. 
 Sóc.: Então examinemos esse ponto, sem procurarmos saber 
se é belo este ou aquele rosto, ou o que quer que seja, e 
se tudo parece encontrar-se num fluxo perpétuo; e 
perguntemos se o belo em si não é sempre igual a si mesmo? 
 Crá.: Necessariamente. 
 Sóc.: Se a todo momento o belo nos escapa, poderemos com 
propriedade afirmar dele, primeiro, que é aquilo mesmo que 
dissemos, e depois, que é de determinada natureza, ou será 
forçoso que no mesmo instante em que falamos ele se 
modifique e desapareça, deixando de ser o que era? 
 Crá.: Necessariamente. 
 Sóc.: [e] De que modo, então, o que nunca se encontra no 
mesmo estado poderá ser alguma coisa? Se num determinado 
momento ele se conservasse igual, é evidente que durante 
esse tempo não passaria por nenhuma transformação. Por 
outro lado, se permanecesse sempre igual e fosse sempre o 
mesmo, como poderia transformar-se e movimentar-se, se 
nunca chegasse a perder a forma inicial? 
 Crá.: De nenhum jeito fora possível. 
 Sóc.: E mais: nunca poderia ser conhecido por ninguém; 
pois [440] no instante preciso em que o observador se 
aproximasse dele para conhecê-lo, ele se transformaria 
noutra coisa diferente, de forma que não se poderia 
conhecer a sua natureza ou o seu estado. Não há 
conhecimento que conheça o objeto do conhecimento que não 
se encontra em nenhum estado. 
 Crá.: É assim mesmo como dizes. 
 Sóc.: Nem seria mesmo razoável afirmar, Crátilo, a 
possibilidade do conhecimento, se todas as coisas se 
transformam e nada permanece fixo. Se isso 
 
 
 
 
 
 
 
 
439c 
ƟƘƬƣʻƪƠƜ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ ʍ ɞƚưƚƜ ƧƦƢƢʻơƠƩ ʊƤƜƠƨˇƫƫư. Ƨ˃ƫƜƨƦƤ 
ƭ̸ƣʽƤ ƫƠ ƜʀƤƘƠ Ƙʚƫ˂ ơƘƢ˂Ƥ ơƘˀ ɊƚƘƟ˂Ƥ ơƘˀ ɝƤ ɟơƘƪƫƦƤ ƫ̸Ƥ 
ʎƤƫưƤ Ʀʟƫưῇ ɬ ƣʿ; d 
  ̖ŽƣƦƠƚƜ ƛƦơƜῖ, ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ƜʀƤƘƠ. 
  Źʚƫ˂ ƫƦˁƤƬƤ ɚơƜῖƤƦ ƪơƜƯˇƣƜƟƘῇ ƣʾ Ɯɺ Ƨƨ˃ƪưƧ˃Ƥ ƫˁ 
ɚƪƫƠƤ ơƘƢ˂Ƥ ɮ ƫƠ ƫ̸Ƥ ƫƦƠƦ˅ƫưƤῇ ơƘˀ ƛƦơƜῖ ƫƘ̫ƫƘ ƧʻƤƫƘ ̪ƜῖƤΑ 
ɊƢƢῂ Ƙʚƫ˃ῇ ƭ̸ƣƜƤῇ ƫ˂ ơƘƢ˂Ƥ Ʀʚ ƫƦƠƦ̫ƫƦƤ ɊƜˁ ɚƪƫƠƤ Ʀʁ˃Ƥ 5 
ɚƪƫƠƤ; 
  ᾿ŹƤʻƚơƞ. 
  ̗Źƨῂ ƦʠƤ Ʀʁ˃Ƥ ƫƜ ƧƨƦƪƜƠƧƜῖƤ Ƙʚƫ˂ ʊƨƟ̸Ʃῇ Ɯɺ ɊƜˀ ʛƧ- 
ƜƥʽƨƮƜƫƘƠῇ Ƨƨ̸ƫƦƤ ƣʼƤ ʏƫƠ ɚơƜῖƤ˃ ɚƪƫƠƤῇ ɞƧƜƠƫƘ ʏƫƠ ƫƦƠƦ̫ƫƦƤῇ 
ɬ ɊƤʻƚơƞ ɏƣƘ ɫƣ̸Ƥ ƢƜƚ˃ƤƫưƤ ɎƢƢƦ Ƙʚƫ˂ ƜʚƟ˄Ʃ ƚˁƚƤƜƪƟƘƠ 10 
ơƘˀ ʛƧƜƥƠʽƤƘƠ ơƘˀ ƣƞơʽƫƠ ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠƤ; 
 ᾿ŹƤʻƚơƞ. 
  ƈ̸Ʃ ƦʠƤ ɌƤ Ɯɾƞ ƫˀ ɚơƜῖƤƦ ʍ ƣƞƛʽƧƦƫƜ ʫƪƘ˅ƫưƩ e 
ɞƮƜƠ; Ɯɺ ƚʻƨ ƧƦƫƜ ʫƪƘ˅ƫưƩ ɾƪƮƜƠῇ ɞƤ ƚῂ ɚơƜˁƤ̶ ƫ̹ Ʈƨ˃Ƥ̶ 
ƛ̎ƢƦƤ ʏƫƠ ƦʚƛʼƤ ƣƜƫƘƙƘˁƤƜƠΑ Ɯɺ ƛʼ ɊƜˀ ʫƪƘ˅ƫưƩ ɞƮƜƠ ơƘˀ ƫ˂ 
Ƙʚƫ˃ ɚƪƫƠῇ Ƨ̸Ʃ ɌƤ ƫƦ̫ƫ˃ ƚƜ ƣƜƫƘƙʻƢƢƦƠ ɬ ơƠƤƦῖƫƦῇ ƣƞƛʼƤ 
ɚƥƠƪƫʻƣƜƤƦƤ ƫ̎Ʃ ƘʛƫƦ̫ ɺƛʽƘƩ; 5 
  ƇʚƛƘƣ̸Ʃ. 
  ᾿ŹƢƢʺ ƣʾƤ Ʀʚƛῂ ɌƤ ƚƤưƪƟƜˁƞ ƚƜ ʛƧῂ ƦʚƛƜƤ˃Ʃ. ɏƣƘ 
ƚʺƨ ɌƤ ɚƧƠ˃ƤƫƦƩ ƫƦ̫ ƚƤưƪƦƣʽƤƦƬ ɎƢƢƦ ơƘˀ ɊƢƢƦῖƦƤ 440 
ƚˁƚƤƦƠƫƦ, ʯƪƫƜ Ʀʚơ ɌƤ ƚƤưƪƟƜˁƞ ɞƫƠ ʋƧƦῖ˃Ƥ ƚʽ ƫˁ ɚƪƫƠƤ ɬ 
Ƨ̸Ʃ ɞƮƦƤΑ ƚƤ̸ƪƠƩ ƛʼ ƛʿƧƦƬ ƦʚƛƜƣˁƘ ƚƠƚƤˇƪơƜƠ ʍ ƚƠƚƤˇ- 
ƪơƜƠ ƣƞƛƘƣ̸Ʃ ɞƮƦƤ. 
  ̖ŽƪƫƠƤ ʫƩ ƢʽƚƜƠƩ. 5 
  ᾿ŹƢƢῂ Ʀʚƛʼ ƚƤ̸ƪƠƤ ƜʀƤƘƠ ƭʻƤƘƠ Ɯɺơ˃Ʃῇ ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ Ɯɺ 
ƣƜƫƘƧˁƧƫƜƠ ƧʻƤƫƘ ƮƨʿƣƘƫƘ ơƘˀ ƣƞƛʼƤ ƣʽƤƜƠ. Ɯɺ ƣʼƤ ƚʺƨ 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 261 ~ 
 
440a 
mesmo, o conhecimento, não se modifica nem se afasta do 
conhecimento, então o conhecimento permanecerá e haverá 
conhecimento. Mas se a própria ideia do conhecimento se 
modificar, terá de [b] transformar-se numa ideia diferente 
do conhecimento, e então não haverá conhecimento. Se sempre 
se transformasse, nunca poderia haver conhecimento e, pela 
mesma razão, não haveria alguém que conhecesse, como também 
não poderia haver objeto de conhecimento. Mas, se subsiste 
a pessoa que conhece e bem assim o objeto do conhecimento, 
como, também, o belo, o bom e todas as demais coisas, não 
me parece que tudo a que há pouco nos referimos tenha 
qualquer semelhança com o fluxo ou o movimento. [c] Se as 
coisas se passam, realmente, desse modo ou de maneira 
defendida pelos sectários de Heráclito e muitos outros, não 
é fácil de decidir, nem se disporia nenhum homem de senso a 
entregar-se a si mesmo e sua alma à tutela das palavras, 
nem confiaria nelas e nos instituidores de nomes, a ponto 
de asseverar que sabe alguma coisa e forma juízo 
desfavorável a respeito de si mesmo e de tudo o mais, com 
afirmar que nada é, mas tudo rola como vaso de barro, e de 
conceber as coisas como pessoas atacadas de defluxo e com o 
nariz sempre [d] a estilar. É possível, Crátilo, que tudo, 
realmente, seja assim; é possível também que não. Examina 
bem e com coragem sobre o assunto, sem nada aceitares 
levianamente, pois ainda és novo e dispões de tempo, e não 
deixes de comunicar-me o que encontrares em tuas 
investigações. 
 Crá.: Assim, o farei. Mas, podes ter, Sócrates, a certeza 
de que não sou inexperiente nessa questão, e que, quanto 
mais examino e me ocupo com ela, [e] tanto mais sou 
inclinado a aceitar a opinião de Heráclito. 
 Sóc.: Noutra oportunidade, companheiro, me ensinarás 
isso, quando 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
440a 
Ƙʚƫ˂ ƫƦ̫ƫƦῇ ɫ ƚƤ̸ƪƠƩῇ ƫƦ̫ ƚƤ̸ƪƠƩ ƜʀƤƘƠ ƣʾ ƣƜƫƘƧˁƧƫƜƠῇ 
ƣʽƤƦƠ ƫƜ ɌƤ ɊƜˀ ɫ ƚƤ̸ƪƠƩ ơƘˀ Ɯɾƞ ƚƤ̸ƪƠƩ. Ɯɺ ƛʼ ơƘˀ Ƙʚƫ˂ ƫ˂ 
ƜʀƛƦƩ ƣƜƫƘƧˁƧƫƜƠ ƫ̎Ʃ ƚƤˇƪƜưƩῇ ɏƣƘ ƫῂ ɌƤ ƣƜƫƘƧˁƧƫƦƠ ƜɺƩ b 
ɎƢƢƦ ƜʀƛƦƩ ƚƤˇƪƜưƩ ơƘˀ Ʀʚơ ɌƤ Ɯɾƞ ƚƤ̸ƪƠƩΑ Ɯɺ ƛʼ ɊƜˀ 
ƣƜƫƘƧˁƧƫƜƠῇ ɊƜˀ Ʀʚơ ɌƤ Ɯɾƞ ƚƤ̸ƪƠƩῇ ơƘˀ ɚơ ƫƦ˅ƫƦƬ ƫƦ̫ Ƣ˃ƚƦƬ 
ƦʞƫƜ ƫ˂ ƚƤưƪ˃ƣƜƤƦƤ ƦʞƫƜ ƫ˂ ƚƤưƪƟƞƪ˃ƣƜƤƦƤ ɌƤ Ɯɾƞ. Ɯɺ ƛʼ 
ɞƪƫƠ ƣʼƤ ɊƜˀ ƫ˂ ƚƠƚƤ̸ƪơƦƤῇ ɞƪƫƠ ƛʼ ƫ˂ ƚƠƚƤưƪơ˃ƣƜƤƦƤῇ ɞƪƫƠ 5 
ƛʼ ƫ˂ ơƘƢ˃Ƥῇ ɞƪƫƠ ƛʼ ƫ˂ ɊƚƘƟ˃Ƥῇ ɞƪƫƠ ƛʼ ɝƤ ɟơƘƪƫƦƤ ƫ̸Ƥ 
ʎƤƫưƤῇ Ʀʞ ƣƦƠ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ƫƘ̫ƫƘʏƣƦƠƘ ʎƤƫƘῇ ɍ Ƥ̫Ƥ ɫƣƜῖƩ 
ƢʽƚƦƣƜƤῇ ̪Ʀ̏ ƦʚƛʼƤ Ʀʚƛʼ ƭƦƨ˿. ƫƘ̫ƫῂ ƦʠƤ Ƨ˃ƫƜƨ˃Ƥ ƧƦƫƜ c 
ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠ ɬ ɚơƜˁƤưƩ ʫƩ Ʀɻ ƧƜƨˀ ῾ſƨʻơƢƜƠƫ˃Ƥ ƫƜ ƢʽƚƦƬƪƠƤ 
ơƘˀ ɎƢƢƦƠ ƧƦƢƢƦˁῇ ƣʾ Ʀʚ ̪˼ƛƠƦƤ ˞ ɚƧƠƪơʽƯƘƪƟƘƠῇ Ʀʚƛʼ 
ƧʻƤƬ ƤƦ̫Ƥ ɞƮƦƤƫƦƩ ɊƤƟƨˇƧƦƬ ɚƧƠƫƨʽƯƘƤƫƘ ʊƤ˃ƣƘƪƠƤ Ƙʛƫ˂Ƥ 
ơƘˀ ƫʾƤ ƘʛƫƦ̫ ƯƬƮʾƤ ƟƜƨƘƧƜ˅ƜƠƤῇ ƧƜƧƠƪƫƜƬơ˃ƫƘ ɚơƜˁƤƦƠƩ 5 
ơƘˀ ƫƦῖƩ ƟƜƣʽƤƦƠƩ Ƙʚƫʻῇ ƛƠƠƪƮƬƨˁƝƜƪƟƘƠ ʯƩ ƫƠ Ɯɺƛ˃ƫƘῇ ơƘˀ 
ƘʛƫƦ̫ ƫƜ ơƘˀ ƫ̸Ƥ ʎƤƫưƤ ơƘƫƘƚƠƚƤˇƪơƜƠƤ ʫƩ ƦʚƛʼƤ ʛƚƠʼƩ 
ƦʚƛƜƤ˃Ʃῇ ɊƢƢʺ ƧʻƤƫƘ ʯƪƧƜƨ ơƜƨʻƣƠƘ ̪Ɯῖῇ ơƘˀ ɊƫƜƮƤ̸Ʃ 
ʯƪƧƜƨ Ʀɻ ơƘƫʻƨƨ̶ ƤƦƪƦ̫ƤƫƜƩ ɎƤƟƨưƧƦƠ ƦʟƫưƩ ƦɾƜƪƟƘƠ ơƘˀ d 
ƫʺ ƧƨʻƚƣƘƫƘ ƛƠƘơƜῖƪƟƘƠῇ ʛƧ˂ ̪Ɯ˅ƣƘƫ˃Ʃ ƫƜ ơƘˀ ơƘƫʻƨƨƦƬ 
ƧʻƤƫƘ ƮƨʿƣƘƫƘ ɞƮƜƪƟƘƠ. ɾƪưƩ ƣʼƤ ƦʠƤ ƛʿ, ʰ ƂƨƘƫ˅ƢƜῇ 
ƦʟƫưƩ ɞƮƜƠῇ ɾƪưƩ ƛʼ ơƘˀ Ʀʞ. ƪơƦƧƜῖƪƟƘƠ ƦʠƤ Ʈƨʾ ɊƤƛƨƜˁưƩ 
ƫƜ ơƘˀ Ɯʠῇ ơƘˀ ƣʾ ̪˻ƛˁưƩ ɊƧƦƛʽƮƜƪƟƘƠ – ɞƫƠ ƚʺƨ ƤʽƦƩ Ɯʀ ơƘˀ 5 
ɫƢƠơˁƘƤ ɞƮƜƠƩ – ƪơƜƯʻƣƜƤƦƤ ƛʽ, ɚʺƤ Ɯʟƨ̋Ʃῇ ƣƜƫƘƛƠƛ˃ƤƘƠ ơƘˀ 
ɚƣƦˁ. 
  ᾿ŹƢƢʺ ƧƦƠʿƪư ƫƘ̫ƫƘ. Ɯʠ ƣʽƤƫƦƠ ɾƪƟƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ 
ʏƫƠ Ʀʚƛʼ ƤƬƤˀ ɊƪơʽƧƫưƩ ɞƮưῇ ɊƢƢʻ ƣƦƠ ƪơƦƧƦƬƣʽƤ̶ ơƘˀ 
ƧƨʻƚƣƘƫƘ ɞƮƦƤƫƠ ƧƦƢ˄ ƣ˾ƢƢƦƤ ɚơƜˁƤưƩ ƭƘˁƤƜƫƘƠ ɞƮƜƠƤ ʫƩ e 
῾ſƨʻơƢƜƠƫƦƩ ƢʽƚƜƠ. 
  ŽɺƩ ƘʠƟƠƩ ƫƦˁƤƬƤ ƣƜῇ ʰ ɛƫƘῖƨƜῇ ƛƠƛʻƥƜƠƩῇ ɚƧƜƠƛʺƤ 
 
 
 
 
 
 PLATÃO Crátilo    
~ 262 ~ 
 
440e 
voltares. Agora, conforme o determinaste, técnica para o 
campo; Hermógenes te fará companhia. 
 Crá.: Procederei assim mesmo, Sócrates; mas, do teu lado, 
procura refletir sobre o assunto. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tradução: 
CARLOS ALBERTO NUNES 
 
Revisão, cópia e diagramação: 
HUMBERTO ZANARDO PETRELLI 
petrelli.humberto@gmail.com 
 
Limeira, 11 de outubro de 2009. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
440e 
ɯơ̋ƩΑ Ƥ̫Ƥ ƛʽ, ʯƪƧƜƨ ƧƘƨƜƪơƜ˅ƘƪƘƠῇ ƧƦƨƜ˅ƦƬ ƜɺƩ Ɋƚƨ˃ƤΑ 
ƧƨƦƧʽƣƯƜƠ ƛʽ ƪƜ ơƘˀ ῾ŽƨƣƦƚʽƤƞƩ ʏƛƜ. 5 
  ƋƘ̫ƫῂ ɞƪƫƘƠῇ ʰ ƊˇơƨƘƫƜƩῇ ɊƢƢʺ ơƘˀ ƪ˄ ƧƜƠƨ̸ ɞƫƠ 
ɚƤƤƦƜῖƤ ƫƘ̫ƫƘ ɮƛƞ. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Obra consultada e copiada: 
DUKE, E. A.; HICKEN, W. F.; NICOLL, W. S. M.; ROBINSON, D. 
B.; STRACHAN, J. C. G. Platonis Opera, Tomus I, 
Tetralogias I-II, Continens Insunt Euthyfro, Apologia, 
Crito, Phaedo, Cratylus, Theaetetus, Sophista, 
Politicus, New York, Oxford University Press, 1995, pp. 
189-275. 
 
Atualizado em 30 de abril de 2011. 
 
 
Obs.: Este trabalho está em constante melhoria. Críticas, sugestões e 
aperfeiçoamento, por gentileza, entrar em contato com: 
petrelli.humberto@gmail.com

Mais conteúdos dessa disciplina