Fragmenta philosophorum Graecorum

Prévia do material em texto

'J;"S.
V/
^,
'J (OlONTO
.mm'^m^'/-w f f r iiiMiri
,v
FRAGMENTA
PHILOSOPHORUM GR^CORUM
VOLUMEN H
FRAGMENTA
PHILOSOPHORUM GRi^CORUM
COLLEGIT, RECENSUIT, VERTIT,
ANNOTATIONIBUS ET PROLEGOMENIS ILLUSTRAVIT,
INDICIBUS INSTRUXIT
FO. CpJUIL.. AU€J. lIUL.L.AClIIUIi,
PHIL. I)R. ARTIUM LL. M. LITTER.VRLM ANTIQUAUUM PROFESSOR.
VOLUMEN II,
PYTHAGOREOS, SOPIIISTAS, CYNICOS ET CHALCIDII IN PRIOREM TIMAEI PLATONICl
PARTEM COMMENTARIOS GONTINENS.
PARISIIS
EDITOUIBUS FIRMIN-DIDOT ET SOCIIS.
INSTITUTI PUDLICI PRANCLE TYPOGRAPIIIS,
YIA JACOB, 5G.
M DCCC LXXXI.
OATE ...»!!'. 2.8.tS!92....
PRiEFATIO
Qiiamvis pbilosophorum Graecoriim corypliaei Plato et Aristoteles ab omni-
bus leganturac paene ediscantur : tamen ne cieteros quidem, quorum scripta cl
fragmentaexstant, negligendos essejam pridem viridocti judicarunt. Quod igitur
speraveram fore ut opus veterum illorum sapientiaj antistitum reliquias conti-
nens et ad eruditorum nostrae aetatis bominum studia accommodatum peritis et
aequis judicibus placeret : id multorum sententiis ac testimoniis comprobatuni
est.
Nam neque in Gallia (i), neque in Britannia (2), neque in Belgio (3), neque
in Germania (4) defuerunt qui primum volumen anno 1860 emissum summi,
laudibus pnedicarent ac doclrinarum studiosis commendare niterentur. Hoc
cum omnes cjus libri aestimatores censoresque in epbemeridibus benevole fe-
cisse animadverti, tum neminem disertius de eodixisse et copiosius disputasse
quam A. Roerschium , celeberrimum antiquarum litterarum apud Brugenses
professorem. Adde quod plures in opusculis postea divulgatis honorificam
scriptionis illius mentionem fecerunt. His ergo universis industriae talis lauda-
toribus gratias quantas animus meus capere potest maximas ago. Quocirca no-
bilissimorum hominum judicia de me honorificentissima consccutus id operam
dedi , utalterum quocjue volumen quod jam foras datur, intelligentibus et aequis
alienarum lucubrationum existimatoribus probaretur.
Qua in re magnum Ambrosio Firmino Didot tribuendum est pra^conium,
(i) Journal Gencral de rinslruclioii publique. N. 5^, a4 Juillct. Paris, 1861.
(a) Literary Gazette. N. 116. I/mtlini i8Gi.
(3) Revue de rinstruction publique en Belgique. Avril N. 4. Jiru^is, 1861. Rccrschius sic c/ait-
dit suam de operc nostro disputationem : En rcsuinedonc Touvrage de M. Mullach est tout k fait
digne de la Bibliotheque grecque de M. Didot; il en fera mcmc un des plus beaux ornements,
et nous formons les voeux les plus ardcnts pour la continiiation et le succcs de cettc aMivrc si
cmincnimcnt utile.
(4) Philosophische Zeitschrift : devGedanAe, herausgegcben von Prof. C. L. Michelet. Bd. I
lleft. I. /Jcrolini 1861. Omitto al''as ephenieridrs rt nienstruos libellos, in quihits hrevis libri censurtt
ngilur, relul PJiilnl,,riin),
a
ij PR^FATIO.
cujiis liumanitati, doctrinae, omnium denique ingenuarum arlium amori Bi
l)liolbeca Gra^ca dcbelur. Quippe neque impensse neque labori parcit ad opti-
marum litterarinii studium et alendum et provocandum, de quibus tam l)ene
jam meruitbis triginta annis, ut neminem perenniora nominis sui monumenta
exegisseconstet. Quemadmodum vero vir ingeniosissimus cum mansuetioribus
Musis perpetuo commercium babuit : sic in grata ejus nominis commemora-
tione, tanquam bono omine rei audacter suscipiendae et feliciter gerendae, laetis-
sime acquiescimus.
Verum ne quis in boc libro majus quippiam requirat, quam aut volui pra;-
stare aut potui
,
pauca de instituto meo publicandique talis ci»vTayp,aTo; consilio
praefanda esse arbitror. Utin artibus ac disciplinis alius aliam viam ingreditur,
neque cunctis eadem placent et apta videntur : ita in tanta ingeniorum varie-
tate ac dissimilitudine nemo mirabitur aliam aliis setatibus gentibusque pbilo-
sopbiae formulam arrisisse. Est autem nibil jucundius pbilosopliiae graecae qua
nascentis, qua crescentis, qua aJult8e,qua ad interitum vergenlis contempla-
tione. Etenim ab exiguis profecta initiis modo ornatissimis atque optimis ver-
sibus commendata , modo verborum sententiarumque luminibus nitens, nunc
ionicae dialecti dulcedine, nunc dorici sermonis gravitate , nunc atticae dictio-
nis urbanitate praestabilis brevi in eam magnitudinem excrevit , ut ad summum
pervenisse videretur. Quapropter magnum et difficile opus est, integram phi-
losopbiae antiquae bistoriam recte scribere , et baud scio an inter eloquentiae
opera longe difficillimum,
Facilius est, de singulis vel pbilosopborum sectis vel virtulis magistris et
sapientibus commentari. Itaque in boc volumine de Pylbagoreis, de Sopbistis,
de Cynicis latius et uberius disserui singulorumque pbilosopborum vitas, mo-
res, decreta adumbravi, praesertim quum bae familiae longiorem rerum expo-
sitionem desiderarent. Sed quoniam praecipue mibi subtilissimorum scriptoruni
qui veteribus saeculis pbilosopbiam professi sunl fragmina colligenda , emen-
danda
,
vertenda , explicanda erant, ante omnia id studui, ut alios diligentia
vincerem, pluresque et emendatiores ac simul melius quam olim digestas et
conversas philosopborum reliquias in lucem revocarem. Denique, ne deessel
egregium consummatae sapientiae specimen
,
quasi minorum g^'ntium et velut
secundae notae pbilosopbis interposui Platonem primae classis auctorem in
priore Timaei parte rerum origines scrutantem cum ejus interprelibus Cice-
rone et Cbalcidio. Caeterum Chalcidium tum collatis superioribus editionibus
tum consultis codicibus Florentinis recognitum lectoribus exliibui. Quodsi
editis his Miscellaneis luminis aliquid veteri philosophiae et graecis litteris vi-
sus fuero attulisse, opus quod est in manibus absolvere conabor.
PRtEFA™. iij
Tertiiim aiiteni volumen preeter aliorum qufe exstant philosopliorum frag-
"menta longas Stoicorum atque Epicureorum disputationes, quas liuic volumini
inserere non licuit, cum indicibus rerum et verborum continebit.
Scripsi Berolinia. d. Vll Id. Oct. a. MDCCCLXV.
I
•&
CONSPECTUS.
PROLEGOMENA PARTIM AD VOLUMEN PRIMUM
PERTINENTIA.
FRAGMENTA PYTHAGOREORUM.
Philolai fragmenta.
De PyUiasora ejusquc discipulls et sticcessori-
bu»
De Arclnta
De Philolao
De Timaeo Locro
De Demopiiilo
De Secnndo Sophista Atheniensi
De Sexto Pythagoreo
De Sotione Alexandrino
De Moderato
De incerti auctoris disputationibus moralibus.
De Diotogene et Slhcnida
De Ecphaiito
De Charonda
De Zaleuco
De Hippodamo
De Eurypiiamo
De Hipparcho
De Tlieage
De Metopo
De Clinia Tarenlino-
De Crilone Pythagoreo
De. Polo Lucano
De Dio
De Brysone Heracleota
De Callicratida
De Pompclo
De Periclione
De Rutlicro
De Aresa
De Ari8t<Tonc
De Didymo Pythagoreo
De Eiidoro Alexandrino
De Diodoro Aspendio
De Eurylo
De Diophanto
I)c Milone
De .Scythino
De Onalo
Do AlcmfBone
De Theano
I
XIV
XVIIf
XXIV
XXVI
XXVII
XXIX
XXXII
XXXII
XXXllf
XXXIV
XXXIV
XXXV
XL
XLIV
XLV
XLVI
XLVII
XLVII
XLVII
xLvin 1
ib.
I
ih.
ib.
XLIX
ib.
ib.
ib.
ib.
L
ib.
LI
LII
LIII
LIV
ib.
ih.
LV
ib.
LVI
FRAGMGNTA MORALIA.
Hippodami reliquiae 9
Euryphami fragmpntiim 15
Hipparchi fragmentuin 16
Theagis reliquiae 18
Metopi fragmentiim 23
Cliniae fragmenta 24
Critonis reliquiae 25
Poli Lucani fragmenlum 26
Dii fragmentum 27
Brysonis fragmentiim 28
Callicratidae fragmenla 28
Pempeli fragmentum 32
Perictiones fragmenta 32
Phintyos fragmentiim 36
Timaei Locri de anima mundi et natura libellus 38
Ai l\ PYTHAGOReORUM FRAGMCNTA CNDIQDE GOLLECTA.
Sotionis reliquiae 47
Moderati fragmenta 48
Riitheri reliquiae 50
Aiesae fragnifntiiin 51
Arisl.Tonis fiacmentiim 52
CtTciiii fragmenlum 53
Didymi Pylhagorei rcli(piiaR 53
Diodori As|ien<lii fragmentnm 112
Kiirysi fragmenta H2
Milonis fragmcntum 113
Scythini fragmentum 11«*
Onati fragmentiim113
Alcmaconis sententia; 1 14
Theanus .seiitentiae 115
Sexti sententin' H6
Atia Archyta» Tarcntiiii fragmenta 1 17
SOPHISTyE GR/ECI.
De Sopliistis LVIII
De Protagora *'^
^
De Prodico «"ort LXXV
Ue Gorcia I^ontino LXXIX
SOPHISTARUM FRAGMENTA.
Protagora» frngmcnla '30
1'rodici Cei fragmcnta 135
(lorfjiae Lcontini dicla ct fragmfiila 143
Tiniaei Platonici pars prior cum Chalcidii ct Cicero-
nis interpretationihus 147
Clialciilii in Platonis Tiroanum commenlarius 180
\\ CONSPECTUS.
CYNICORUM PIIILOSOPHORUM FRACMKNTA.
De Anlislhene 261
Anlislhenis fragmenla 274
De Diogone Cynico 205
Diogenis fragmenla 299
De Cratete Thehano 33«
Cratetis frpgmenta 333
De Monimo 342
Monimi fragmcnta 343
De Demonacte 347
Dcmonaetis scntentia; 351
Dc (Enomao 359
(Enomai fragmenta 361
Dc Maximo Cynico 387
Maximi iiher de insoliihiiihus objcctationihiis 388
CYRRNAICORUM PHILOSOPHORUM FRAGMENTA.
Dfi Aristippo 397
Aristippi sententiiie et.apophtheginata '105
De Bione Borystiienita 419
Bionis Rorysilienita; sentenliae et apoplitliegmata.. 423
De Evemero 431
Evemeri fragmonta 437
{
i
DE PYTHAGORA
EJUSQUE DISCIPULIS ET SUCCESSOIllBUS.
Pytliagorasqueii) plori([ue vcterutnSaniium (i)
fuisse tlixerunt, Mnesarchi aiuiuloruin sculptoris
niius {!.), Olyuipiadis XLllJ aiino prinio vel a.
Clir. 608 natus est. Eleniin niissis alioruin sen-
lentiis unuin cum Larcliero (3) sequiinur Era-
tosthcnem (4) <iui Pylhagoram testatur cum
pueris pugnaturum Olympiade XLVIII ex eorum
coetu quod jam fortior videretur ejectum statim
ad viros transiissc onmesque adversarios devi-
cisse. Neque vero per leges cuiquani anle vicc-
sinium ajlatis annum (5) certare cuni viris pu-
gilatu liccbat. Pythagoras igitur tum nondum
viginti habebat annos. Ouippe si aut viginli an-
nos natus aut niajor fuisset , sine controvcrsia
coiitendere cum viris debebat. At ne niulto (jui-
dem minor fuisse putandus est, ut propter cxi-
(1) Diog. Laert. lib. VIII, 1 : IIuOaYopa; MvY)7apxou Sa-
xtuXioYXufOu £a|Ato; w; <fi\<ji-i "EpjxsTtTro;* y) , <i); 'ApKTToSe-
vo;, Tup^rivo;, ano |J.ia; twv vr,(Twv o; xaTS<T/_ov 'AfJr,vaio;
T'jp^r,vou; IxCaXovTe;. "Eviot 5£,ul6v(iev eivai Map[idxouTou
'l7i7ti<jou, Tou EuOu^povo; , Tou K).£tovu(AOu , <puYa5o; i/.
«t>).tou-yTo;" oixctv 5£ ev lapi(i> tov Mipiiay.ov, oOev la[j.tov
Tov lluOayopav XEYEoOat. Clenicns Aiex. Slroin. I p. ;iOO
D : FluOaifopa; [xiv ouv Mvr,ijaoyou , Saaio;, w; ^riiiv 'Iti-
T16S0T0;, u>; 5s 'ApiTTO^evo; ev tw lluOayopou [iiw xai 'Api-
fftapy/>; xai W£6no[i.7to:, Tuppr,v6; tjv, di; 5£ NiavOr,;, lupio;i',
Tupio;. Luciani.i» vitt. HU(',t.ca|). 3 -. AFO. 7io5an6;£t; llVlr).
la|j.to;. Ideni in Lcxipliane : xai xaTSt tov Mvr.-Tapxou t6v
Idiiiov, <nu>iir,-t xat if^wTTapYtav f,|ii:v i7tt6dA)ci. Cf. Liisel).
Pra-p.Evang. Iili. X et Porphyr. vit. Pyliiag.Ovidius Moln-
inorpli. lib. XV, 60 de Pytliagora : Vlr fuil liio orlu Sa-
iiiiiis ctc.
(7) Siiidas v. DuOaifopa;- Mvri«iapy.ou ut6; SaxTuXtoyAUfou.
Tzet/e.s Chiliad. XI . :J69 : 6 lluOaYopa; 6 (io;p6; Idiitoc
f,v T(f) yi'tt'. laiiia; IluOatSo; |x«v , (bpata; OTtip ^uatv, xa;
Tou M'/r,ijapyou 6£ ulo; , 0; M-zriaapxo; uJtripxe n^v Te/vr,v
|X£T£py,6ix£vo; Tr,v oaxtuXioYAu?*.)^. Apiilcjus Floriil. pag.
\'}.9 cd. Bipont. : Piofi^it ex iimula ( Saiiio ) ciaiirulo Py-
lliaKora», patrc .Mnt-sarcho nujtor ainisAo (jucin compcrio
Inler seilularios aitilices g.ininis fahcrrinic sculpeiidi.s
laiidem magis <|iiam opem (pi.Tsisse. Jusliu- liisl. lih. XX
cap 4 : « Pythanoras phiiosophii» .... Sami Dcmaralo, lo-
cuplcte ncRotiatorc, natiis. >• Fnimentnrium fuisse cjiis
palrcm conjicias ex Porphyrio ct Jamhliclio ; dcniqne
ignohiii gcncrc Pylhagoram fuisse ail Larlaiitius Div. in-
slif. lih. III, 18. — {3)Larclier. deClironol. Ilcrod. cap.
rillLOS. OR£C. ib
guum aetatis discrimen cum utris sibi congre-
diendum esset ignoraret. Quare si euni illo
temporc uiideviginti annorum adolescentein
fuisse statuimus, ut par cerlamini cum viris
ineundo foret , Pythagoram primo Olympiadis
XLIII anno genitum essc colligimus. Verum rein
ita se Iiabere facile adducimur ut credamus. An-
tilochus videlicet apud Clementem Alex. Strom.
lib. I p. 3G6, 8 de omnibus viris doctis inde a
floreiite Pylhagoraj a-tate usquc ad Kpicuri de-
cimo (iamelioiiis die defuncti obitum scripserat,
quod temporis spatium 3ia annorum est. Epi-
curum autem docet Diogenes Laertius (6) se-
cundo Olynipiadis centesimaj vicesimae septima:
vel anle Clir. '.472 anno, quum vitaj annum
ager<!t septuagesimum secundum, supremum
19. — (4) Eratoslhcnes ap. Diog. LaerL llb. VIII, 47 :
'EpaTOoOevr,; 5e 9T)<Tt (xaOo xai «tatatoptvo; ev rr\ ti' 7tavTo5a-
7t:^; ioTOpta; 7tapaTtO£Tat ) toutov eivat t6v ^tpioTOv evT£'xvti>c
7tu/.Teu(T0vTa , e7ti Tf,; oySor,; xat TeTTapaxooTf,; '0),U|i7tid-
5o; , xojj.T)Tr,v xai dXoupyiSa ipopouvTa ' ixpiyOf,vai Te £x Tuiv
7tai5(i)v xai yXeuaaOtvTa auttxa 7tpo(T6fivat tou; dvopa; xai
vtxf,(Tai. PytJiagoram comatum vocat etiam Jamhlichiis in
ejiis vila cap. ?. : xai tov ev Idjxtj) xo[iiQTr,v f,5Ti ev itapot-
[j,ta , 7to/).oi 7toX)axou t6v veaviav d^teu^riixouvTe; d?«0£ia!Jov
et cap. 6 : oioTtep £Tt xai vOv vj 7tapot(xta t6v it £d[X(|) xo|j,i^-
TT|V i7ti T(j) iT£[ivoTdx(|) 5taxTipuTT£i. Liicianiis vitt. aucl. c. 2 :
Tiva Oe)£t; nptotov 7iapaYdYto|i£v ; ZKfi;. TouTovi tov xo-
[jif,Tr,v t6v 'Itovtxov, enei xai (Te|iv6; ti; eivai aaiveTat. KPM.
Outo; 6 IluOavopa;, xaTdSTiOi xtX. Distingnit a philosnpho
Pylhagoram pugilcm llcsycliiiis : ^v Hy.M xo|ii^tt];. iviot
lluOaYOiav t6v co?6v ^aat Tfjv 7tuxTtxf)v aaxi^^Tai, xal 47i'
auTou Ti^v jiapot;j.tav )eY£(jOat , 4[iapTdvovTe;. Siniililer Pa-
rocmiographus in Valican. Appciul. ccntur. 1,87 : iv
ld[ji(o xonf,TTi;. lIuOaYopa; TtuxTTi; Id(xto; ix6[ia' xaTa^po-
vr,0£i; ouv 7tapa56;to; evt/.Tiatv. 'EXix^Ti djtl Ttov ouSiv xdptcv
XeYOvTtov. Sed S. Angiistinus toni. 11 cpisl. 3 ad Volu-
sianum, Pythagoram atiiiittain prius fiiissc auctor ost.
Dc prulixa cjus harha accipiendi siint Murlialis veisicuii
lih. LV epigr. 48 :
Sic (|U.i«i Pylliagor.T hxpicris »uccc««or cthere«i
lirxpriHlct Sainia nec tibi barba ininor.
(5) llarpocration v. £7tt5trri; ififium p. 67. — (fl) Dlo-
gencs Lacrtius lih. X, 15 : xal T8XeuTf,o«t xaT(3i Ti Jtuxfpov
Ito; Tfi; iM^ur,; xai tl/oTt?,; x»i i/.»xo<jtfi; *0/.w{j.Ttiav..«
DE PYTHAGORA
tliein obiisse. Eatlcni cst Ciceronis (7) scntcntia
<iui : Morietur, inquit, Epicurus cuin duo et se-
ptuaginta annos vixerit, Archontc Pytharato. Nam
de secundo Olynipiadis 127 anno, tjuo niortuus
dicitur Epicurus, deductis annis 3i2 qui secun-
duni Antilochuni a virili Pythagorae setate ad
Epicurum suo fato exstinclum prseterierunt , in-
venitur priaius Olympiadis 49 annusqui estante
Chr. n. 58/». Nimirum eo tempore Pythagoras
adolescens circiter vigesimum quintum aetatis
annum agehat
,
quod cum Eratosthenis testimo-
nio convenit qui Pythagoram Olymp. 4^ anno
primo sive ante Chr. n. 608 in lucem editum et
susceptum esse scripsit. Sed haec hactenus.
Fratres (8) habuit Pythagoras duos natu ma-
jores , Eunomum
,
quem alii Eunostum nomi-
nant, ct Tyrrhenum. Sunt qui Zamolxin Sanii
Pythagorai serviisse posteaque manumissum
apud Getas divinos honores consecutum esse
prodant. Quod ego , ut inconipertum, in medio
relinquam
,
pra?sertim quum Herodotus eum
multis ante Pythagoram annis exstitisse arbitre-
tur. Praeceptoribus usus est Pherecyde Syrio (9)
et post illius mortem Hermodamante, Creophyli
nepote
,
quorum priorem Lesbi
,
posteriorem
Sami convenit. His nonnuUi Anaximandruin
Milesium et Epimenidem Cretensem adjiciunt.
Sic jactis in patria doctrinae fundamentis majo-
rem etiam et ampliorem sapientiam a barbaris
peteredecrevit, effecitque, si Diogeni credimus,
ut tum Graecorum tum barbarorum mysteriis
initiaretur (10). Quamobrem in /Egyptum pro-
fcctus est, ubi templorum penetralia ingressusritus ac cajrimonias
,
geometriam, arithmeticam,
omnem denique sacerdotum disciplinam perdi-
dicit (li). Atque hoc quidem iter ita certum est,
ut de eo neminem veterum dubilasse reperia-
nius. QucB vero prseterea memorantur itinera a
Samio philosopho adChaldajos, Persarum magos
atque Indos suscepta, partim dubia vel paruin
integra fide tradita, partim a posterioribus
Graecis condcta sunt. Adiit autem e Graecis ci-
vitatibus Cretam et Lacedaemonem ad cogno-
scendas Minois et Lycurgi inclytas ea tempestate
ETTt IIviOapaTou , Str) ptwtjavTa SOo izpo; zoX'-, e6So(AYixovra. —
(7) Ciceiode falo cap. 9. — (8) Diogenes Laertiuslib. VIII,
2 : iayz 5e dSeXipou; 7rp£(76uT£pov [lev Evivoixov, (/.saov 6e
Tuppr,vov, xai SoOXov ZaixoX^tv , w TeTat Ououat, Kpovov vo-
(jLt!;ovT£?, u); ipyiCTtv 'HpoSoTo;, Porpliyrius vit, Pythag : xa-
Ta)iY£t 5' auToO xat aSsXopou; 6uo , Euvocttov xai Tupprivov,
TtpEffSuTepoui;. Herodot. lib. IV, 94 : d9avaTiCouat Se TOvSe
Tov TpOTCov OUTE d;to6vr,<jX£tv £a)UTOu; voat^ouat, '.£vai t£
Tov d7io)>).u[J.£vov uapd ZdjxoX^tv Sai[jLOva, Id. lib. IV, 95,
96 : w? Se i^ia 7ruv6dvo[xat Tciiv tov 'EXXr.ffTtovTOv oixeovTwv
'EXXrjvwv xai Hovtov
,
tov ZdfxoXStv toutov dovTa dv9pwTCov
SouXeuffat £v Idjxw" SouXeuffai Se HuOaYopi;) tw Mvr,aapxou"
iivOeuTev Se auTov yevojjievov cXeuOepov yoi^^^-CLxci. xTf,aa(j6at
CTU/vd" XTYi(Td(ji£vov 6' djieXOeiv e; Triv ^wutou' dT£ Se xaxo-
6twv T£ EOVTWv Twv 0pr,ixwv xat unacppoveaTecwv, tov Zd-
(jio/.^tv TOUTOv e7ttaTd(x£vov StatTav T£ 'IdSa xat viOea pa6uT£pa
Yi xaTd ©priixa; , ola "EXXr,CTt t£ ojxtXfjCravTa , xai ']Lklr,i(i}V
ou Tw da6£v£(TTdTw oo:piaTrj nuOaYopr) , xaTaav.£ud(jaa6at
dvSpewva , e; tov TtavooxeuovTa Tiov daTiSv tou; TipwTou;, xdtt
euwyeovTa, dvaotSdax.eiv w; out£ auTo; , out£ 01 au^iTtOTai
auTou , &UT£ ot £x TouT£'wv atEi Ytv6(i.£vot d7to6av£ovTat, dXX'
yi^ouat e; yS>pow toutov, 'iva atet •jtepteovTe; e^ouat Ta TtdvTa
dya6d. 'Ev (!) oe £7toi££ Ta xaTaX£)(6£vTa xai D.z-(z Tauta, £v
TOUTto xaTdYatov otxrjfxa £7tot££TO. 'ii; Se ot jtavTeXEw; eTye
t6 Qixr)p.a, £x (lev twv 0pri'ixwv r^yavtaOr]- xaTa6dc Se xdTW
e; t6 xaTdYatov oixri[jia SiatTdTo ejt'' eT£a Tpta" 01 6e (jiiv
ETtoOeov T£ xai ejtEvOeov w; T£&vcwTa * TCTdpTw ce ETct c^dvr)
ToTat 0pf|t|'.. Kai outw 7tt6avd a^t eyevETO Ta eXcye 6 Za-
(j.oX$iC. TauTd cpaat [Atv Ttoirjaat. ''Eyw Se 7t£pi (aev xout'ju
xai Tou xaTaYatou oixf)(jiaTo; oute djf.aTew, oute wv TttaTCuw
Tt Xtr)V 6ox£w 61 jtoXXotat eTeat TtpoTEpov t6v Zd[jtoX$tv
TouTov YEV£a6at HuOaYopEw. Auctor Elym. Magn. Zd[jLoX?i;
IIu6aY6p(x 6ouX£uaa;, wi; 'HpoSoTo; 6' £xu6r,?" 8; ETtavEX-
0(bv eStSaa/.e Ttepi tou dOdvaTOV eTvat Tfjv J/uyjiV. Mvaaea;
Si Ttapd TeTat; t6v Kpovov Tt[jtda6ai xai xaXetaOat ZdpioX-
$iv. — (9) Diogenes Laertius lib. VIIJ, 1 : auaTfivai 6e ei;
Ae'a6ov cXOovTa <l>£pexu6r) 07t6 ZwiXou tou Oetou outo;
v)y.ouae (liv
,
xaOa 7tpoeipr,Tat , <I>£pExu5ou tou lupiou" (jicTd
w xfjv Exctvou TcXeuTfjv i^xev ei; ld(Jiov xai rjxouasv 'Ep(J.o5d-
(jiavTO; Tou d^toyovou Kpeo^uXou , r^ori 7tp£aSuTe'pou. Porpliyr.
vit. Pytbag. cap. 1 : ejtav£X06vTa ct; rPiv 'Iwvtav evteuOev
t6v nuOayopav TtpwTOV jj.cv <[>£pcxuor; tw Supiw 6(/tX^aat
,
SeuTcpov 6"Ep(i.o6daavTt t(3 Kpeo5uXi({), ev ld(X(i) fj6ri yr,-
pdaxovTt. Item cap. 2 : Staxouaat S' ou (jlovov <I>£pcxu6ou xai
'Ep(xoSd(iavTo;, dXXd xai 'Ava?t(xdvSpou <pr,aiv outo;' et cap.
55 : voaiQaavTa Se t6v <I>ep£xuSr)v ev Af^Xqj 6 HuOaYopa;
6cpa7t£uaa; xai d7to9av6vTa Odil/a; , ct; 2a(j.ov eTtav^XOc
;t66(i) Tou auYYevea6at 'EpjioSd(j.avTt tw KpeoyuXio). .Apule-
jus Florid. p. 130 : « Quin etiam Pheiecydem Syro ex in-
sula oriundum qui primus versuum nexu repudiato con-
srribere ausus est passis verbis, solulo iocutu, libera ora-
tione, eum quoque Pythagoras magistrum coluit, et iiifandi
morbi putredine in serpentium scabiem solutum religiose
humavit. Fertur et penes Anaximandrum Milesium iiatu-
labilia commentatus nec non et Cretensein Epimenidem,
inclytum fatiloquum et poetam disciplina; gratia seclalus,
itemque Leodamantera Creopbyli discipulum qui Creo-
phylus memoratur poelae Homeri bospes et a^mulalor
caiiendi fuisse. » Pberecydem Pythagorae magijtium
nominantCic. Tusc. I, 16 et Div. 1, 50. Plin. bist. iiat.
lib. II, 79. Clem. Alex. lib. I p. 300. C. Talian. orat.
adv. Graec. pag. 246 ed. Benedict. Euseb. Praep. Evang.
X, 4 p. 470 D. Jamblichus vit. Pythag, cap. 9. 11. 184.
252. ^lianus var. bist. 5, 2. Lactanlius divin. inst. VII,
8. Eustalhius p. 1786, 51. De Creopbylo ( KpewtpOXto ) cf.
Strab. lib. XIY cap. I, 18 pag. 638. — (10) Diog. Laerl.
lib. VIII, 2 : v£o; 6£ wv xai (ptXo[j.a6i^; d7t£orj(J.r,(7£ Tfjc Tta-
TpiSo? , xai Ttdaa; e(j.uf)6r, Td; tc 'EXXr)vtxd? xat papSapud;
TcXcTd;.— (11) Diog. Laert. lib. VIII, 3 : CYCvexo ouv ev Ai-
YuTtTtp, 67tr)vixa xai HoXuxpdTr); auT6v 'A(tdai6'. auve'aTr,a£
St' eTttaToX^;, xai e|e(j.aO£ Tiqv ipwvf,v ^'utwv, xaOd (]3r,atv
'AvTtqJwv ^v TW Ttcpi twv ev dpei^ 7:p(j)T£uadvTwv ( cf. Por-
pliyr. de vita Pytbag. p. 9 et Rubnken. disp. de Antipb,
in Opiisc. I p. 175 ed. Fiiedemann.) : xai Ttapd XaXSaioi;
eyevcTO xai pidYOt;. EiTa ev Kpf,Ti!) auv 'ETtt(j.evioi;) xaTfjX^EV
£t; t6 'ISatov dvTpov, dXXd xai £v AtYU7tt(j) £1; Ta dSuxa'
xai Ta 7t£pi OeoJv £v dTtoppotot; EjxaOev. Lucianus in Gallo
p. 252 : d7t£5f,(J.r,aa oe ev; Atvu^tTov, <I); auYY£voi(J.r)v toi;
EJUSQUE DlSCirULIS ET SUCCESSORIBUS. iti
legfs (li). Inde regressus Sainum (i3) quum
rempublicam a tyranno oppressam et perturba-
tam orrendisset, Crotonein in Italia petiit. Ibi
leges Italis dedit nmltumque apud Crotoniatas
auctoritate cum discipulis valuit, qui trecenti
ferme ita prudenter rempublicam administra-
bant, ut prope optimatium civitas videretur.
Porro populum in luxuriam lapsuin ad frugali-
tatcm revocavit. Quod quo facilius obtineret,
laudabat quotidie virtutem , vitia luxuriae ca-
siijque civitatum ea peste perditarum enume-
rans (i4). Matronas quoque seorsum a viris et
])uerQS separatim a parentibus ad bene beateque
vivendum frequenter instituit. Docebat nunc
lias pudicitiain et obsequium in viros, nunc
illos modestiam litterasque et ingenuas artes.
Inter ba;c velut genitricem virtutum frugalitatem
cMiinibus commendabat , consecutusque disputa-
tionum assiduitate erat, ut matronai auratas
vestes caeteraque dignitatis suaj ornamenta,
tanquani instrumenta luxuriae deponerent, eaque
cuncta delata in Junonis aedem ipsi deae conse-
crarent
,
prae se ferentes , vera ornamenta ma-
tronarum pudicitiam, non vesles esse. In juven-
tute quoque qiiantum vitioruin profligatum sit,
victi feminarum contumaces animi declarant.
Quod reliquum est, auxit Crotoniatarum civita-
tis gloriam non solum Pylbagoreoruin multi-
tudo, sed etiam IVlilo athleta nobilis idemque
Pythagorae diu in ea urbe commorati discipulus,
quem plurimaatqueea quidem incredibilia forti-
tudinis documenta dedisse veteres testilicantur.
Quis autem credat, quod est apud Strabo-
nein (i5), hunc aliquando columna in philoso-
phorum contubernio ruinain minante in ejus
locum subiisse eaque ratione et reliquos ser-
vasse omnes et se ipsum subduxisse? Discipulo-
rum numerum alii majorem, alii minorein fuisse
scripserunt. Qui minorem faciunt trecentos (iG),
(jui majorem sexcentos vel plures discipulos
Pythagorae tribuunt (17). Utcunque est, quuin
illi trecenti juvenes (sequainur enim ea in re
T:fOi-/;Tai; Itzi (jopia ' xai i; ta dSyta xaT£).Od)v d^eiiaOov
Ta; pio).ou; Ta; "Qpoy xat 'latoo;. Cicero de fin. lib. V,
29 : « cur ipse FjtliaRoras et .ligyptuni lustravit et Per-
saruni inagos adiil? cur tatitus regiones barbaroniin pe-
dibus obiil? cur tot niaria trausinisil ? » Apulejiis riorid.
pag. \?.o : n Sunt qui PylliaRorain ajanl eo temporis inter
ca|>tivos Cambysa; regis, yEgypluiii quuin advelieretur,
doclores liabiiisse Persaruin inagos ac praecipue Zoroa-
strem, oninis divini aicani anti.stiteni
,
posteaque eum a
qiiodam Gilio Crotoniensiumprincipe recipeiatiiin. Verum-
eninivero celtbrior fama oblinet, spoiito eum pctissc
il-^gyplias disciplinas , atqiie ibi a sacerdotibus caeremo-
niarum incredendas potentias , iitiincrorum admirandas
vices, gcomctiiae sollertissiinas rormulas didicisso, sed
nec liis artibus aninii expletum mox Clialdoiosatque inde
nraclimanas, (bi sapient(S viri suiit, Indix gens est :
)
coniin crgo Braclimanum Gymiiosopliislas adis.se. Clinl-
<la>i sideralein scientiatii, Itimiiiuiii vagantitim staios
ambitns, ulrorumqiie varios errectus in gcnilurisbomiiitim
ostendere : nec non medendi remedia inortalibus, ialis
pecuniis, terra co>loque et mari conqiiisila. Braclimana;
aiitem pleraquo pliilo.sopliia! cjus contiilenint : quffi men-
tiiiin documenta, qux corpnriim cxercilamenta, qiiot parlcs
aniiiii; quoi vices vit<R, qiixdiis manibus pro inerito sno
cuiqiie loriiienia vel prxmia.» Isocrates lau<l. Busir. 28-'2'.)
p. 25'» ed. Bekker. : l)(oi i' dv ti; (ir; aireu5eiv (bp(i.r)iAivo;
ito>.).a xai OayjAaaTa itepi Tfj; iffi6Tr,To; auTwv SieXOeiv , f,-/
0'jti (iovo; ovre npuro; iya) Tuyxavw xaOccopaxu);, i>.).a
iio)).oi x»i Tuv SvTuv xai twv n(>oYeY£vr,|X£'vo)v, oy/ xai
lluOayopa; 6 Id(ii6; iuTiv 6; 4fix6(jt£vo; tl; AtyunTov xai
|iiOt)ti^; exctviDv Ytv6(Uvo; Tr,v xt 4>Xt,v jt^oiosiav rpoito;
ei; Tou; '10).^'^; ixoixifft, xai Tot Tttpi' ta; Ouaia; xai TOt;
iyiittioLi ri^ iv toi; lepot; iTti^aveoTtpov tiov a/Xwv iojtou-
6a<itv, yiYoj(xcvo{ , ti xai (XY)5tv auti^ 5.a TauTa nlioi yi-
yvoiTo Ttapd twv Otwv , i)X ouv itapd fi Tot; dvOpwrrot; i%
Toutwv (AdAtiT* tuooxiu.f,<ittv, 5;ttp auTir) xa' luvifin" tooou-
Tov Ydp tu5o5tq( tou; d/lou; 07ttptKa)ev , Mixt xai tou; '*tuf
Tsp'/u; SjiavTa; tJtiOuiJit'v ovtou (xaOr,Td; tivat, xai Tout
it^eofiuTtpou; i^iov 6f&y Toi»< nctXii^ touc aiitwv i%i,i)tifi ouy-
YiYvoaevou; r) twv otxeiwv 4ittjA£).ou(t£vo'j;. K«l TOUTot; ouy.
oiov T£ d7tt(TT£tv " ^Tt ydp xai vuv tou; 7tpoCT7totou[X£vou; i^d-
vou iiaOy]Td; Etvai (xdXXov atvclJvTa; Oauiidsouaiv ii tou; iiti
To) X£Y£tv (i.£YiaTT,v 56?av ?xo''fa?- Pytliagoram cuin Hebrajis
versalum fuisse ait Por|)liyrius in ejus vita cap. 11-12.
Similiter Hermippus apud Josoplium advers. Apion. lib. 1
contendit eum TtoXXd twv napd 'louoaioi; vo(j.i(j.(dv £t; Tf,v
4auTou (jL£T£v£YxeTv q)tXoao?(av. Cf. Orig. contra Cels. lib.
I. — (12) Jiistin. lib. XX cap. 4. — (13) Diog. Laert.
lib. VIII, 3 : Etta £itav^XO£v eI; Id(xov, xai Eupwv Tifjv Tta-
TpiSa TupavvouixEvrjV uito FIoXuxpdTou; ditfjpEVEl; KpOTtova
Trj; 'ItaXia;* xdxEi v6(xou; Oei; toT; 'iTaXttoTat; e5o5d(T6ri cuv
TOt; (xaOr^TaT;* ot Ttepi tou; Tpiaxooiou; ovre; 4»'ovo[xouv
dptOTa Td itoXtTtxa , wdTE <J7_£56v dptoTOxpaTiav tlvai Tf,v
TtoXtTEtav. Strabo lib. XIV cap. 4, 16 pag. 638 ed. Casaub.
:
^Tti TouTOU (tou IIoXuxpdTou; ) 5^ xai IIuOaY^pav IdTOpouatv
l56vTa 9uo(xtvr,v Tr.v Tupavvioa ixXtTceiv Tf,v it6Xtv xal dneX-
Oetv el; W^fMifzoy xai BafiuXtSva 9tXo(xa6eia; xotp''"* eitaviovta
5' exEtOev , ipwvta Iti cu(x(xevouoav Tf,v Tupavvi5a , jtXeuaavTa
Et; 'haXiav ixet 5taT£Xeaai tov piov. Jamblicbus vit. Pytli.
I. 18 : 9r,aiv d^ixeaOai tov IluOaY^pav i^ 'Iwviac xai ld(xou
xaTaTfjV IloXuxpdtou; TupawiSa, dx(xaSouari; 'haXia;. Ovi-
diiis Mclamorpli. lib. XV, 60-62 de Pylliagora apud Cro-
lonialas degcnte : « Vir fuit bic orlii Samitis , sed fiigrrat
tina ct .Samon el dominos odioquc lyrannidis cxsul sponte
erat. >- — (14) Juslintis lib, XX cap. 4. — (15) Stiabo
lib. VI cap. I, 12 p. 263 ed. Casaub. : jtpoaeXa^e ik t^ 56-
5ti xai t6 twv HuOaYopeiwv TtXfjOo; xai MtXwv, inifaveata-
To; (x«v Twv dOXriTwv Yeyo'"^? » ^ixtXrjTi^; 6e nuOay^pou, 6ta-
Tpt^j^avTo; iv t^ TioXti noXuv y povov. ^KxaX 6* iv x& ouaatTttp
TtoTe Tc5v 91X0769wv itovfiaavto; otuXou tov MiXwva Onoouvra
awaat djtavTa; , O;toaitdaat 5; xai iaurov. — (16) Diogcnes
Laerlius lib. VIII, 3. Jtislin. I. c. Atlienag. Icg. pro Clir.
p, 39 : ojtw xai IIuOaY^pa; (xiv di(xa Tpiaxoaiot; iTaipoi;
xaTtpXtxOri. Luciantis vitt. aiict. cap. 6 : xoiToi oux tl;, dXXd
Tpiaxoatoi oxt56v iwvrjvTat xaTd xotv6v auT6v (tov IlwOaY^-
pav). — (17) Diog. Lacrl. lib. VIII, 15 : twv tc ijaxooiwv
oux iXdrtou; iitl ttiv vuxTtpivi^v dxp6aoiv dJtrjvTwv autou.
Siildns V. Y^copt|xo;' Yvoi>pi(xot, 90tTT)tKi. IIuOaYopo; 6 Xdixio;
a.
IV DE rYTUAGOUA
Justinuin) (18) sodalilii juris saciaiiicnlo quo-
dani ncxi , scparatani a cautoris civibus vitani
degerent
,
quasi cwluni clandostinae conjuratio-
nis liabcntes civitateni in se convcrterunt, quae
omnes unam in domum aliquando congregatos
crcmare voluit. In quo tumultu sexaginta fernie
periere; caeteri in exsilium profecti. Neque
nndto post quae in aliis quoque magnae Graicije
oppidis vigebant Pythagoreorum societates
distractae sunt (19). Caeterum Pythagoras quum
annos viginti Crotone egisset, Metapontnm mi-
gravitibique decessit (20). Cujus tanta admira-
tio fuit , ut ex domo ejus templum facerent
eumque pro deo colerent (21). Sed sive naturaj
concessit Pythagoras , sive quod alii dicunt bello
periit (22) , certum videtur euni mortuum esse
,
simulatque Cylonei contra Pythagoreos conju-
raverint (23). Exorta est autem conspiratio illa
paulo post Sybarin a Crotoniatis deletam (24)
adeoquc circa annum ante Chr. n. 5 10 vel ter-
liuni Olympiadis 67, quo tempore Pythagoras
nonaginta octo armorum scnex fuil. Patct hoc
non magis ex Jamblicho (25) qui ])hilosophuni
ad ccntesimum paene annum pervenisse, quam e
Tzetze (2G) qui undecentesimo anno eum exspi-
rasse tradidit.
Ex his quae disputavimus efficitur falso Py-
thagorse discipulum Numam Romanorum regem
perhiberi (27), quem centum amplius annis ante
Saniium philosophum vixisse inter omnes con-
stat. Est enim memoriae proditum a Cicerone
de Uepubl. lib. II cap. i5 (28), Pythagoram Su-r
perbo quartum jam annum regnante in Italiam
venisse, a Livio autem lib. I cap. 18 eum sub
Servio Tullio rege in ultima Itabae ora circa
Melaponluni Heracleamque et Crotonem studio-
sorum juvenum ccetus habuisse.
Uxorem duxit Theano, Brontini Crotoniatae
filiam
,
e qua praeter Telaugem et Mnesarchum
fillos Damo , Myiam et Arignoten filias susce-
pit (29 ) , omnes studiorum suorum socios et
praeclarissima philosophiae tum lumina tum or-
yvwpijxoy; l<jy_t nXtioM; i; §;axoaioy;. — (18) Juslinus I.
c. — (19) Polybius liist. lil). II, 39 ; xaO' ou; ya? xatpou;
ev Tot? xaxa xi^v 'ItaXiav toitot; , xaToc trjv \Lzycilri'i 'EXXdoa
TOte 7tpO(TaYopcuo|xevT)v, eveupviffav toc auveopia xwv lluOayo-
peiwv, (xexa taOxa oe yiYvo[J.evou xivy)[iaxo; oXoaxEpoy? 'rtepi
tk; TroXixeta; ( ojiep elxo; , w; dv twv TcpwTMv dvSpwv e?
exdcrr/); noXew; oOtw TcapaXoyw; Sta^OapevTwv), (jyveoyi xd;
xaT* excivou; xou; Tortoy; 'EXXrjvixd; ttoXci; dvaTiX-offOriva;
ipovou xai aTdfTcw; xal navToSaufj; Tapaxyi;. Plutarclius
degenio Socralis 13, vol. X pag. 321 ed. Hutten. : eTtei ydp
e^encdov a'. xaTd noXei; eTaipiai twv riuOayopixwv oTdaei
xpar/i6evTWv , toT; 6' Eti auvcaTwaiv dv MeTaTTovTiw auvcv-
eSpcuouaiv ev o'ix(p nup ol KuXioveioi Tteptcvnaav xai 6ie-
fiOetpav dv TouTt}) TcdvTa; , TtXrjv <I>tXoXdou xai Auai5o;, vewv
ovTwv Iti pw(J.y] xai xou^JOTTiTt Staawaajj.evwv t6 uup, 4>iX6-
Xao; (xcv et; Aeuxavou; ipuywv, e/.ciOev eaw6r) Ttpo; tou; (xXXou;
9iXou;7ior) TidXtv d6pot!|o[i.c'vou; xai xpaToOvTa; tcjv KuXwvctwV
Auat; 6i ouou ycyovcv
,
riYvoctTO itoXuv xp6vov TtXrjv yc 5r)
TopYia; 6 Acovtivo; cx xrj; 'EXXdoo; dvauXcwv ei; SixeXiav
dnriYYEiXe Tot; nepi 'Apxeaov ^cSaiw; , Auatoi auYyeYovevat
SiaTpiSovu TCpt 0r)6a;. — (20) Cicero de fuiibus lib. V
cap. 2 : Scis eiiim ine quodam tempore Metapontum ve-
nisse tecum , nec ad hospitem aute devei tisse, quam Py-
tliagoraa ipsum illum locum , ubi vitam ediderat, sedemque
viderim. — (21) Jnstinus 1. c. Similiter Diogenes Laertius
lib. VIII, 15 : McxaTiovTtvoi y^ (J-r)v Tr)V (jlcv olxiav auTou
Aii(j,riTpo; lepov exdXouv , tov aTCvwjtov 6c (Aouactov, w; ^riai
<I>a6wptvo; ev 7tavTo6a7tat; laTOpiat?.. A<iter Porpiiyriusvit.
Pylhag. :Tt(j.ato; 61 laTopet xriv otxiav Ar,[ir|Tpo; icpov Ttot^-
aat Tou; KpotwvtdTa; , tov 6t aTCvwTcov xaXctv (louactov. —
(22) Diogenes Laerlius lib. VIII, 39-40 : iTeXeuxa 6c 6
)lu6aY6pa; toutov tov Tp6itov * auve6pcuovTO; (/.CTd twv auv-
r,8wv ev Tr) MiXwvo; otxia toutou , U7t6 Ttvo; Tdiv (j,r) Ttapa-
6o/_ri; d$'.w6cvTwv, 5td qj86vov U7t07tpr)a6iivat Tr)v oixiav auv-
iSr\' Ttvc; 6' autou; tou; KpoTwvtdta; touto 7tpa$at , Tupav-
viSo; e7ti6catv euXa6ou[ji,cvou;. Tov 6i?) IIuSaY^pav xaTaXrj-
96^vat Ste^iovTa" xai 7tp6; Ttvt X<^?''P '^ew\izvo; TtX^pct xud-
(Awv auT68t caTri ctTttijv , dtXwvat (laXXov r) TtaT^aaf dvatpc-
O^vat 6c xpetTTov ?) XaX^aaf xat wSe 7tp6; twv 5twx6vTwv
aitoa^aYriva;. Outw 5c xai xou; 7tXciou; twv cxaipo)v auTou
6taf6aprivat, 6vTa; Ttpo; TCTxapdxovxa, 6tayuYetv 6'6XtYiffTou;"
wv ^v xai 'Apxuxa; 6 Tapavxtvo; xat Auat; 6 7tpoctpri(ievo;.
«triai Oo Atxaiapxo; xov nuOaY^pav d7to6avctv xaTasuY^VTa
et; To dv McTaTtovTitj) tepov twv Mouawv , TCTxapdxovta
vi(xepa; datxriaavTa. 'HpaxXetor); 5c ipriatv cv xri xwv laxupou
piwv c7ttxo(J.r)
,
(jLcxd x6 6diJ/at $cpcxu5r,v cv Ar,X(p , e7taveX6etv
et; 'IxaXiav , xat 7tav8ataiav eup6vxa MuXwvo; xou Kpoxw-
vtdxou et; McTarL^vxtov e$cX6civ , xdxet x6v piov xaraaTpe'']/ai
datTiq;
,
(/.r) pouX6[ii,cvov 7iepatTcpw i^riv. "Ep(xi7t7to; 5c (prjai
,
7toX€[iLOUvTwv 'AxpaYavTivwv xat lupaxouatwv, c?cX8ctv (;,CTd
Twv auvr,6wv tov EIuOaY^pav , xai 7tpoaTr,vat t(I)v 'Axpavav-
xivwv TpOTtri; 6e Y£vo(icvr]; 7tcptxdyL7CTOVTa auxov xi^v twv
xud(xwv xwpav 07t6 xwv Supaxouaiwv dvdtpc8^vat , tou; tc
Xotnou; , ovTa; Tcpo; tou; 7C£vtc xai TptdxovTa , ^v Tdpavtt
xaTaxau6yivat , ^cXovTa; 6(vxt7toXtTCuea6ai TOt; ^tpocatwTt.
— (23) Jamblichus vit. Pytli. cap. 35, p. 200. — (24) Idem
ibid. p. 205.— (2,^) Ibid c. 36, p. 213. — (26) Tzetzes Chi-
liad. lib. XI, vs. 366 : Outwt6 7cup w; XeYOuatv cxucjpcuYw;
t6 Toxe , «^uYwv xc Tcpo; Mexd7tovxov, Mouawv ev xip xe^xcvJi
'ExcT T6 auYxpu7CT6(XCvo; , dpTov ^aYctv oux exwv 'Ey' oXat;
TCaaapdxovxa r)[X£'pat; , Xt[xw Svriaxet
,
' Ex(iv uTcdpywv ixa-
Tov TcXr)v eTOu; dvo; (xovou. — (27) Ovid. Met. lib. XV,
479 seqq. — (28) Cf. Tuscul. lib. IV cap. 1, el lib. I cap.
16. — (29) Diog. Laert. iib. VIII, 42 : r)v 6e T(5 nu8aY6pa
xai Y'^'^^ 1 ©cavw 6vo(xa , BpovTivou tou KpoTo>vidTou 6uYd-
xr)p. Ot 6e Yuvatxa [xcv clvat Bpovxtvou , [j.a6yiTptav 6^ IIu6a-
Y^pou. ""Hv auT({) xai 8uYdTyip Aa[xoi , di; cpy)at Auat; ev
eTciaToXrj tx) Tcpo; "l7t7capxov. Id. lib. VIII, 43 : ^v xat Tr)-
XauYri; ulo; auTou , 8; xat oteoc^aTo tov 7taTc'pa. Porphyrius
vit. Pyth. : dXXot Se ex ©eavou; Tri; IIuewvaxTo;, t6 Y£yo;
Kpf,aar);, utov T-/)XauYri Hu6aY6pou dvaYpd^ouai xat 8uYaxepa
Mutav, ol6cxat 'AptYvwxr)v. Conf. Jamblich. vit. Pyth. I,
27 et Pollux X, 3. Suidas : ©eavto' Kpriaaa, (ptXoaoio;,
euYdxrip (xev nu6o[)vaxxo:, Ya|Aet)1 Ss f-'^ (xcYdXou nu6aY6pou,
c$ ou eaxe Tr)XauYriv xai Mvriaapxov xai Mutav xai 'ApiYvto-
xnv. Tivc; 5e Bpovxivou Yuvatxa', xou Ilu6aYOpciou. Ppdyouat
6c xai t6 y£vo; KpoTwvtdTiv. 'E-^pol<\icm uno[xvri[xaTa iptXoaofa
xai d^topeeYixaxa xat 7toiri[id Tt 6t' £tcwv. Clemens Aiexan-
drinus Slrom. lib. I p. 309 C : Ai5u[xo; cv tw 7tcpi IIu8a-
Yoptxf,; 5tXoaofia; ©cavcl) Triv Kpoxwvtdxtv 7tp(i)xr,v Y^vaf
E.TUSQUE DISCIPULIS
nainenta. Sed antequam in Ilaliam proficisceretur
(loctrinamque suam ad communem civium ulili-
tatem expromeret, i"epudiato honorifico quo
priores usi erant sapientis nomine in Pliliasio
sermone
,
philosoplnim se
,
id esl , sapientiae
studiosum j)rofessus est. « Ferunt enim Pytlia-
goram (3o) Phliuntem venisse et cum Leonte,
PhHasiorum principe, docte et copiose quaedam
(lisseruisse. Cujus ingenium ct eloquentiam
(juum admiratus esset Leon, (juaesivisse exeo,
(jua maxime arte confideret : at illum , artem
(juidem se scire nullam , sed essc jihiloso-
j)hum (3i). Admiratum Leontem novitatem no-
minis , (juacsivisse
,
quinam essent philoso-
j)hi et quid inter eos et relfquos interesset;
Pythagoraui autem respondisse , similem sibi
videri vitam hominum , et mercatum euui qui
haberctur maximo ludorum apj)aratu, totius
Gra'ciae celebritate. Nam ut illic alii corporibus
exercitatis gloriam et nobilitateui coronae |)ete-
rent, alii emendi aut vendendi (juaestu et lucro
ducerentur, esset autem quoddam genuseorum,
id(jue vel maxime ingenuuui, qui uec j)lausum nec
iucrum qua?rerent, sed visendi causa venirent
studioseque perspicereut
,
quid agcretur et quo
niodo : item nos quasi in mercatus (juandam cele-
britatem ex urbe alicjua, sic in hanc vitam ex alia
vita et natura profectos, alios gloriae servire,
alios pecunia;; raros esse quosdam (jui caeteris
omnibus |)ro nihilo habitis rerum naturau)
studiose intuerentur; hos se appellare sapientiae
studiosos , id est enim j)hilosoj)hos : et ut illic
liberalissimum'essel, spectare nihil sibi acqui-
rentem
,
sic in vita longe omnibus studiis con-
teuq)lationem rerum cognitionemque j^raestare. »
Nec vero Pylhagoras nominis solum inventor,
sedrerum ctiam ipsarum ampliiicator fuit. Nam-
que etsi reliquis artibus liberalibus suus honos
constabat, unum tamen erat, quod prajcipue
homiuibus ad honesta sludia incuuibentibus
placeret, naturae investigalio. Qui igitur mundi
ortum scrutari, qui cuelestium siderum cursus.
ET SUCCESSORIBUS. v
magnitudines, intervalla perquirere, qui in
animalium, plantarum,lapidumcognitione omne
tempus conterere solebant
,
qui denique lam
singula quam universa contemplantes omnium
quae aspectu sentiuntur causas animo comj)re-
hendere conabantur, hos potissimum Pythagoras
philosoj)hos apj)ellandos esse arbitratus est.
Homines scientiae cupidos non omnes in di-
scipulorum numerum recipiebat , sed quos ad
philosophiam pertractandam at(jue ad celanda
ejus mysteria idoneos judicassel. Nam j^rinmm
ex ore et vultu ac toliuscorporishabitu juvenum
sapientiae desiderio flagrantium conjecturam dc
eorum natura el moribus faciebat , deinde quos
j)robasset in consortium assumtos certum tcinpus
tacere jubebat. Nequc enim omnibus idem , sed
aliis aliud tacendi tempus j)ro aestimato caj)tii
sollertiae constituebatur. Is autem qui tacebat,
quae ab aliis iisque sapientioribus dicebantur
audiebat , ipse neque percontandi , si parum in-
tellexerat, neque exarandi quaeaudierat licentiam
assecutus. Caeteroqui minimum tacendi tempus
fuit biennium , maximum (juinquennium ( 3'Jt).
Nominabantur vcro adolescentes intra tacendi
audiendique tcmpus a)toi»5[xaTiKot vel axoudTtxoi.
At ubi, quod omnium difficillimum est, tacerc
et audire didicerant ipsoque silcntio,cui erat
noinen ey£uuOi'a, in litteris profccerant, tum iis
verba facere et quaercrc quaequc audissent scri-
bcre et quae ipsi opinarcntur expromere licebat.
Eo autem tcmjiore nulla amplius tacendi neces-
sitatc astricti (xaOr,u.aTixot dicebantur ab his ar-
tibus
,
quas jam discere ac meditari incej>erant
,
quoniam geomctriam ct gnomonicam , musicam
caeterasque item disciplinas altiores (jia6r^<xaTa
Graeci vocabant. Talibus doctrinae studiis j^r.t-
j)arali ad contemj)landa corpora coelestia" et
latentes rerum causas indagandas omncmque na-
turae obsciiritatcm scrutandam jiroccdebaiit.
Qiiarum rcruin cognitione instructi postmoduin
aj)j)cllabantur cpuffixoi. Verumenimvero nc <juis
putct Pylhagoreos finito quinquennali silentio
xwv ^t/.ocofTJTai xai uonr;!i.aTa Ypd-J/^t iTTopsr. Fallitiir
Anonymii.s aiictor vit.'c Pytli.igoro! apiid IMioliiiiii : xat ^
Heavw rA 'tiyfzoLi ou (laOriTpia (lovov, (k).Xa xal piia TtSv 6u-
"faTeptov a'>coO eivat. Veriora vidcntiir qiiaj alii tradiinl.
Cleiiiens Stroni. lib. IV, p. 522 D: iftXoToyit Muta ^
BeavoO; OuYatYip Ta IluOaifopeta , xal '\piy/(i>xri -f^ TJt itept
Aiovjiiou (Ipr. Atovufjou). Siiitlas : 'AptYvtoTyi" piaOioTpia
llu^aYopou Tou iWYd/ou xai Bsavou;, £a|ji!a
,
^t/.oioso;
lluOaYoptxn- ouviToSe TaSf Ihxxtxa- (Ihtiik «cpl xGt^
T>i; Aii!J.r,Tpo; tiuTrrjoiuv' Yf*»?«tat 5i x«l 'lcp«; Xoyo;')
evpafe 8i xal TtXeTa; AtorJoou xat dtXXa ^iXoaa^. — (30)
Sic ait Hcraclides Ponliciis apinl Ciccroncm Tiisonl. V, 3.
— (.11) Didgeiifft Laertius liii. I, 12 : itXoTOfCav 54 nptSTo;
wv6[X5:o£ llu*JaYo;ia; zai iauTov ^(XoToyov
,
^v itxuwvt Sia»
/EYOjievo; AeovTi tw SixuwvCtov Tupdvvto, t^ «^Xtaditov, xaOd
«Tliiv 'lIpay.XeifiTi; 6 IIovtix6; iv Ttii «epl Tfj; dJtvou. Miiioe'va
yap eivat cto?4v dvOpwnov, 4XX' 9) Oeov. Ideni lib. VIII, 8 :
ItoTtxpdTYi; 5i it Siaooxat; ipriitv auTiv (tov IluOayopiv)
^poiTr.Oma un4 Acovto; toO «^Xtaiiojv Tupdwou
,
Tt; elr)
;
^tXocrofo; , elnerv , xai t6v ptov eoixEvai itavriyupet • w; ouv
el; TauTrjv ot (liv iY<«)vtou|xevoi , ot 8e xaT' i(jLTtouav, ol 6: y*
pt^XTidTOt Ip/ovTat OeaTat* outo); iv Tto piti) ol |isv ivSiaTto-
StoSet;, {:r)
,
^uovTat S^r); xal itXtovi^a; 6r,paTai' ot oi
otXoao^oi Trj; dXr,Oetac.
(.12) (;»-llius Nofl. Altir. lil). I, c.ip. 9. JamWirlins vil.
PylliaK. 71 sfq. Lncianus vilt. auct. cap. 3.
VI DE PYTHAGORA
sive Ij^efAuOta non soluni cum sodalibus de omni
qiiaestiono disputasse
,
sed etiani niagistri decreta
eyulgasse : cum alia quominus hoc facerent ob-
stabant, tum ipsius societatis ratio et natura.
Etenim (33) sinndatque a Pythagora in discipu-
lorum cohortem recepti erant
,
quod quisque fa-
miliae pecuniaeque habebat, in medium dabat
atque inibatur socielas inseparabilis ; quae ut
juris ac dogmatum aequalitate continebatur, ita
ab aliorum hominum consortione quodammodo
abhorrebat. Qao factum est, ut Pythagorei non
omnia omnibus exponenda esse rati (34) per
totam vitam gravissima philosophise praecepta
cum aliis coUoquentes silentio praeterirent.
Quamobrem plurima obscure potius significanda
qnam perspicue enuntianda ai-bitrati multis pcr-
petuo et symbolis et sententiis et similitudi-
nibus (35) utebantur quaj penitus intelligi nisi
ab ipsis Pythagorae sectatoribus non possent.
Quod reliquum est, Saraius philosophus nullum
videtur librum scripsisse, sed quotidianis tan-
tum sermonibus ac disputationibus familiam
erudivisse. Quae enim a veteribus memorantur
Pythagorae scripta, ea omnia posterioris aetatis
Pythagoreorum fuisse probabile est. Quippe
nemo ignorat , sequenti tempore summi viri suc-
cessores laudumque ejus semulos sua ingenii
monumenta sectae auctori tribuere, quam pro-
pria nomina in commentariis inscribere ma-
luisse (36). Quaj quum ita sint, non est miran-
dum, plura Pythagorae opuscula citari. Surit
autem haec teste Diogene Laertio (3 7) tria vohi-
mina de institutione , de civitate ac de natura.
Operis quo naturae ratio continebatur principium
fuisse traditur : « Non per aerem quem spiritu
duco, non per aquam quam bibo, non admittam
hujus sermonis reprehensionem. » Addit l)io-
genes quod sub Pythagorae noniine feratur, Ly-
sidis esse Tarenlini, qui quum Thebasprofugisset
Epaminondaj praeceptor fuerit. Sunt vero hsec
verba necessario aut de carraine aureo aut de
volumine soluta oratione scripto et Laertii £etate
ad Pythagoram auctorem relato interpretanda.
Qua de re copiosius in praefatione ad Hieroclem
disserui. Praeterea Heraclides Sarapionis filius
in Sotionis epitome rettulit, Pythagoram de
rerum universitate carmine vaticinatum esse,
quod poemaprimum Pythagorse opus nominavit.
Secundo loco posuit sacrum sermoneni cujus ini-
tium fuit :
O juvenes tacita colite liaec pia sacra quiete.
Tertium locum dedit libello de animo, quartmn
autem libro de pietate. His accesserunt quintiis
comraentarius de Helothale, Epicharmi Coi pa-
(33) Gellius Noct. Atlic. lib, l cap. 9. Jambiicims vit.
Pyth. 81 ; twv [i,ev ouv IIuSaYopeiwv xoivrjv elvai trjv ouctav
Siexa^E xat Trjv c7U[j.6iw(jiv a[jt.a 8ia Ttavio; tou xpovou oiaTs-
XeTv, Tou; oe ^TSpou? lota; [jisv XTvicyet; iyzvi £y.eXsu<j£, (juv-
tovTa; Se el; TauTO c;ua/_oXdl|£iv aXXi^Xot; • xat outw t/jv
Stagoxrjv TauTrjv aTto ITuOaYopou xaT* atiqjotepou; toui; Tpo-
Tiou; audTyjVat, KaT* aXXov os au TpoTrov 6uo ^v etor) Trj; ot-
Xoao(pia;* Suo y*P "h^ Y^'''") '^°" '^'^'^ [jieTaxeipt^o[X£vwv aurov,
ol \)hi 'Axou(T[totxixot , ot Se Ma9ri(jtaTtxot. TouTwvt Se ol [j.ev
Ma6riij.aTtxot (b^jtoXoyouvTp IluGaYopEtot etvat u;to twv i-ziowi'
Tou; Se 'Axou(T[iaTtxou; ouTot oux (I)[j.oX6youv, out£ Tr^v Tipa-
Y[J.aT£iav auTwv etvat HuSaYOpou , dXX' 'l7tnd(TOU ' tov Se "Itt-
Ttaaov ot [lev KpOTWvtdTrjV ipac? tv, ol oe MeTaTtovTivov. — (34)
Diog. Laert. lib. VIII, 15 : eXeYov te xat ol (xXXot riuGaYO-
pstot, [J.9) eivai upo; TtdvTa; jrdvTa prjTd, &:, <^rt(svi 'AptGTO-
^evo; cv SexdTXi itat8euTtx65v v6tj.(ov. — (35) Vid. Pliiios.
Graec. Fragm. vol. I pag. 485-531, Jamblicluis vit. Pyfb.
cap. 32 p. 191 : £7ti 6^ twv Gupaiojv xat d); elitetv peS-i^Xwv et
xat i:oT£ Tu/ot, 6td ou!J.66Xt«)v dXXrjXot; ol dv6p£; yiviTTOvTO.
Id. cap. 35 p. 211 : 6'.£uXa6ou[j.£vot 6£ [iri TcavTeXtS; c^etr) dv-
GpwTcwv t6 (fiXocJOfta; 6vo[ia, xat Geot; auTot 6td touto cmt-
X.6dvwvTat , 6toXo(ravT£; (xpSriv t6 TriXtxouTov auTwv 5(Spov,
U7to[/.viQ[j.aTd Ttva x£3;aXat(o6ri xat (TU[i.6oXa (7UVTa?d[j.£V0t Ta tc
Twv Ttpc^jSuTcpwv cruYYpd[t(JtaTa xai wv 6t£[).£(j.vr(VT0 (juvaXi-
(javTe; xaTcXtitov 'iv.o.azo- ou i-zuy/a^ie TEXcuTtov, im<jv.ri-
ilavTc; ulot; ?] GuYaTpdctv ri Yuvai^i
,
[xrj^evt 6t66vai twv exto;
Td; olxta;. Cf. Jambl. Protrept. p. 130.
(36) David. Scboll. Arist. p. 13 ed. Brandis. :touto 6e oux
IXOfJtev 6ci^at dit6 lluOaYopciwv cuYYpa[x[J.dTwv oux CTiotrjOC
Ydp ffuYYP*tJ!J-« o IIuOaYopa; • eXcyc yccp OTt ou pouXo[Jiat cv
d(};uxoi; Td e[xd xaTaXtTteiv (d^/uya 6c exdXci Td ptSXta) dXX'
ev e[Xi}iuxot; i^tot ev TOt; [j.aGriTaT; , otTtvc; xat cpwT(itj.cvot
8uvavTai d7to/.ptv£(jOat , xo 6£ pt6Xtov ou. Kat w; eXcyc ti; t6ov
IIu6aYop£iwv, Ou 8uvavT(xt 6i8d^at [xe Ta pt6Xia * (iXXa Ydp dcl
xai dXXa Ttcpi Ttiiv auTwv o6cYY0|Jtat , t6 6e ^e PtoXtov Td auTd
dci Ttcpi Twv auTtov XcYEt , xai ou 6uvaTat 7tp6; t6 epwT(o[j.cvov
aTtoxptvacrOat. . . . Mr|6e Ydp Tt; otcaGw Ta X?^<Jd CTtri auTou
etvat , dXXd Tt; twv nu8aYopeiwv e7totr,(je TauTa xai 7tp6c tt-
(jtriv eYpai];£ t6 6vo[j.a tou olxEtou 6t8a(jxdXou. Id. Scboll.
Arist. p. 28 a. ed. Brandis. : ev ol; ,?r,TriT£ov xai t6 yv^ctiov
6td t9]v Ytvo(j,Evriv voG£iavvo6£uovTat Ydp Td ptSXtaTtevTayd);-
^ yap 6t' £UYVW[).0(Tuvriv [j.aGriT(I)v Td oixcta (7UYYpd[i.[J.aTa toT;
otxetot; 6t8a(TxdXoi; dvaTtGcvTwv, w; Td IIu^aYOpou xai 2w-
xpaTou; £TttYP«?oijieva ^t^Xta, u.^ ovTa SwxpdTOu; 9] llu8a-
Yopou dXXd SwxpaTtxiiJv xai nu8aYoptx(J5v 9\ 6td 9tXoTt[j.iav
PaatXtxriv 'Io6dTOu; ^dp tou Ai6uwv patrtXew; oruvdYOvTo; td
lIu^aYopou xai IlToXe^iiatou Td 'Apt(TTOTEXou; , wve; xaTtriXeia;
Xdptv id TuxovTa c7UYYpd[<.(J.aTa Xa[i6dvovT£; exc6pouv xai
EcrOTtov 6td 7tapa6e!7ew; viwv 7tuppwv (leg. [xupptov), tva cyoity
6r,Gev Triv ex tou xpovou d|t07tt(7Tiav
^i 5t' d[j.wvu[iia; auY*
YpasEwv
^i cfUYYP^^-P-tJ-dTwv ^ u7to(J.vri[«,dTWV,
(37) Diogcnes Laertius lib. VJII,6-7 : outw 6£ ctTtcv,
ETtctSri^tep lvapx6[i.evo; 6 IIu^aYopa; tou 9U(Ttxou auYYpd(x-
(xaTo; XcYCt wSf Ou [xd t6v dcpa t6v dvaTtvcw , ou (xd to
u5wp t6 7ttvw , o'j xaToiaw tj/oYov Ttcpi tou Xoyou Tou5e. Ti-
Ypa7tTat 6e tw IIu^aYopix auYYpdtx[j.aTa Tpta* TtatSeuTtxov, 7to-
XtTtx6v,9uatx6v. T66e(pep6(xcvov d); nu8aY6pou, AuatSo; caTt
Tou TapavTivou IIuGaYoptxou , couyovto; et; 0i^6a; xai 'E7ta[it-
vwvSou xaGriYriaa(xcvou. <l)riai 5e 'HpaxX£t8ri; o tou -apa-
Ttiwvo; cv Trj SwTtwvo; c7ttT0[i.ri
,
YCYpotce^vat auTov xai Ttepi
Tou 6X0U ev £7tEat OEUTEoov, t6v l£p6v XoYOv, ou ri apyr) , ^Q
vcot dXXd <7£6ca6e [xcO' :?iauxia; Td8£ ^tdvTa" TpiTov, 7ttpi
^'uxri;" TCTapTov, 7tepl euac^eia;' 7t£[«.7tTOv, 'HXoOayrj t6v
'E7ttX(xp(iou Tou Kwou 7taT£pa • exTOv, KpoTwva xai dXXou:.
Tov 6£ [xuaTtx6v Xoyov 'Iit7tdaou ©aaiv ewat, ycyP*[J-!ic'vov ^jtt
6ta6oXri nuGaYopou- TtoXXou; oe xai U7t6 'AaTwvo; tou Kpo-
EJUSQUE DISCIPULIS ET SUCCESSORIBUS. VII
tre, sextus de Crotone,atquealii. Porro mysticuin
sermonem ajunt Ilippasi fuisse qui euni ad invi-
diam Pythagorae confiandam scripserit. Denique
fama est multas Astonis Crotoniatae comnienta-
tiones Pythagorae esse attributas. Quid? quod
lon Chius (38) narrat Pythagoram poemata non
nulla sub Orphei nomineedidisse. Ex horum nu-
mero fortasse ilhid fuit quod Exploratorum voca-
bulo inscriptum poeta nescio quis sic orsus erat
:
« Impudenteradversus neminem tegeras. «Multa
etiam alia olim videntur fuisse monumenta Satnii
philosophi nomine ornata, quorum sparsim ve-
teres meminere. Etenim Prognostica eum con-
fecisse auctor est Tzetzes (39) Chiliad. lib. II, 55
pariter^iue ejus ad Abarin Orationem memorat
Proclus Comment. lib. III in Plat. Tim. p. 141
D(4o), quisimul Ilymnum Pythagoreum (41) ali-
quoties laudat. Adde quod Pythagoras testis adhi-
betur ab iEliano (42) de animal. lib. XVII cap. 8
et 9, itemque al) Athenaeo (43) lib. IV p. i83 F. et
lib. XIV p. 634 A, in iis qua; de rttbro mari com-
mentatus erat. Verum haec alius Pylhagorae fuisse
viri docti suspicati sunt. Si Plinium sequiniur
nat. hist. lib. XXIV, 17, Samius philosophus de
herbarum virtutibus singulari volumine egit,
quod alii Cleemporo medico assignabant. « Sed
Pylhagorae, inquit, pertinax fama antiquitasque
vindicant : et id ipsum auctoritatem volun)ini af-
fert, si quis alius curae suae opus illo viro dignum
judicavit, quod fecisse Cleemporum
,
quum alia
suo et noniineederet, quis credat? » Denique Isi-
dorus Orig. 111,2 : « Numeri, inquit,disciplinam
apud Graecos primum Pylhagoram autumant con-
scripsisse. » Similiter Malalas Chronogr. lib. VI
p. iSg ed. Bonn. : xat 6 TrpoEtprjijLevoi; os lluOaYop"?
6 idu.toc Tr,v api6u.r,Ttxyiv ffuv£Ypa<|/aTo. At uterque
falliiur magistro pro discipulis ac successoribus
nominato. Neque minor est Malalae (44) et Ce-
dreni error qui historiam belli inter Cyrum et
Samios gesti a Pythagora litteris mandatam esse
affirmant, Taceo roagica quaedam opuscula po-
sterioribus saeculis Pythagorae supposita, quae
partim divulgata sunt partim ctiam nunc in co-
dicibus nianu exaratis exstant (45). Agmen clau-
dant Samii philosophi ejusque sectatorum epi-
stolae, quae ab hominibus male sedulis olim
confictae Orelliana potissimum cditione (46) ce-
lebratae sunt.
Quemadmodum vero qui ad rationis Pytha-
goreae normam vitam dirigebant se suaque omnia
praeceptori velut consecrantes in librorum suo-
rum frontibus Pythagorae nomen inscribebant :
sic eosdem ferunt, si quid in disputando con-
tenderent, quum ex illis quaereretur, quare ita
esset, respondere solitos : Ipse dixit (47). Ipse
autem erat Pythagoras. Tantum opinio praeju-
dicata poterat, ut etiam sine ratione valeret
auctoritas. Quae res eam vim habuii, ut proce-
dente tempore paullatim niagistri decreta cinn
discipulorum ac sectatorum placitis confuiide-
TuviiTOu Ypa^r/rac avaTEOfjvact IIviOaYopqt. De.Sacro .Sennone
liiec legiintur apud Jainblichiini vit. Pylli. 28 -. oOx Ixi c,y\
ovv dii^iSo/.ov fiyrj^t , t6 Ta; asoptia; Tcapa 'Op^ew; ).a66vTa
HuOaYopav, irjvTdtSai t6v Ktpt Oewv J.oyov, 8v xat 'l£p6v 6ta
Touto £7ieYpa'^a[x£v, w; av i% tou jiuortxwTaTou iiteuOuii-
[jiivov nepi 'Op^eiTOTiou, elTe fivtto; tou av5p6; , ci); ol TcXeiaTot
).£You<Tt , <JUYYf>a{A|xa eoTiv, elTe TtjXauYou; , w; evtot toO 6t-
Sa<jxa)xiou eXX^Yiixot xat a$i67tt<jToi JtageSatouvTat , ex TiSv
Oiro|X'/if)fiaTt«>v tujv Aa|xot T^ OuYaTpt anoXet^OevTtov uti' auTou
Tou IIuOaYopou. Diodorus Siculus lib. I, 98 ilem Pytiiagora;
Mtud comnientariolum ascribit liis verbi.s : IIuOaYopav te
70. xaTa Tov tepiv X6yov xai Tot xaxi Y£t«>IxeTptav OetopVijxaTa
xal Ta Tiepl tou; aptOnou; , iTt 5e tt^v el; nav JJaiov Tfj; <l^yTiZ
(UTafioXi^v (xaOeiv Ttap' AlYUTtTtwv. Scd Cercopem Pytlia^o-
reum ejiis aiictorem nuncii|)at Kpigenes apiid Clement.
Aiex. Strom. lib. I p. .'{.'13 A. Ait enim Clcinens : 'ETttYevYi;
oe h Toi; nepi Tr,; el; 'Op;»ea iioir,(Te<«); Ke&xono; elvat )eY£t
Tou IluO«Yopeiou tt.v cl; qt5ou KataSaitv xat t6v lepov )6yov,
t6v ii "Ki-Ktvi xai Ta cuTt/.a HpovTivou. At niodo Pytlia-
goram modo Orpbciim .Sacri scrmonis condilorein liabebant.
Vide dit<crtationem de Or|dieo vol. I p. 103 el fragm.
Orph. XLVIII p. 185. C<i'lcruin ab lioc libro siiie dubio
diversuH fiiit Sdcer Ari(;notejt Sermo
,
quiiin liarcliica so-
lum et Ccreris mysleria continerct. Suidas v. 'ApiYvttftT)'
ffuveTa^e tdiie * Bax/txi • i<jxi H, itepl twv tri; Ar,(xr(Tpo; |xu-
trrripitov eTttYpi(x|xaTa. FpiceTat 5i xai 'Iep6; Xoyo; xtX.
(.38) Diogcneit I^crtius lib. Vlli , 8 : 'Itdv Si 6 Xfo; iv rot;
tpiaYtxoi; ^r,<itv autov Ivta notr.iavTa ivevtYxeiv tl; 'Op^ea.
AuTOu XtYOuat xat tou; xataixoTtiiSa; ou (li^g. xataixonou;
«i)v) i\ ipy.ri' Mr) ivaioeu (leg. ivaiSeuou) (xrjSevi. — (.19)
Tzelzes Citiliad. lib. II, 53 : 'O IIuOaY^pa; 8e, ul6; Mvt)-
oapj^ou Tou £a(xiou, Ou (x6vov TtpoeYivaxrxE xaXu; auTi; ti
TtivTa, 'AXXi y^ tai TOt; xP^^sOuat Ti (xe').XovTa Ytvway.etv
npoYwtixrtixi xaTeXetij;e Sii^opa ptSXia. — (40) Proclus in
Tim. p. 141 D : xat Ttp6; TOUTot;, ott t6v 6;p6aX(x6v ivi/oYov
etvat TU) itupl ieixvu^itv 6 IluOaY^pa; h t<^ itp6; 'Afiapiv
y.oyu).— (41) Proclus in Tini. pag. 269 B : Ttp6ei(Tt Yip 6
OeTo; ipi0(x6;, tii; (jiTi<Jtv 6 IIuOaY^peto; e?; auTov {i(xvoc. CT.
Kra^m. Pliitos. vol. I pag. 200. — (42) ^lianus de aniinal.
lib. XVII cap. 8 : IIuOaYopa; iv toi; uepi tt5; ipuOpa; OaXiTTT];
XeYet Cioov ti Yive<jOat xtX. Cf. cap. 9 fui.—. (43) Allienn-iis
lib. IV p. 183 F : IIuOaYopa; 6i 6 y£YP*9"C ''^^p' t^; tpuOpi;
OaXaff<iTi; tou; TptoYXoXuTa; ^Tjoi xaTa^jxeuil^etv t^v jtav-
Soupav tx TTi; ev t^ OaXa<j(TTj ^uo^x^vt); od^vr);. Id. lib. XIV
p. 034 A : (X£Ti 6i Tauta ijTiTTiaeto; Yevo(xevT); itepl aa(x6uxTi;
,
ifT) 6 Mx<joupto; 65uyO&YYO^ S'^*' (xou<Jtx6v {pYavov r^^v
(ja!x6uxr,v, 6tetXex0at Tt nepl aurou Eu^opitova t6v ^7tojtot6v
iv Tto Ttepl *l<jO(xitov, xp>5<xOat ^i^aa; auttji IlipOou; xai Tpto-
YXoouta; , TeTpaxopoio 6vTt • luToptrv 6i ToOto IIuOaY^pav it
Tto Ttept Tr,; £puOpa; OaXiatJT);.— (44) Malala^ ChronoKr. lib.
VI p. I5S e<l. Honn. : ittpi ou noXe(xou Kupou xat Ttov la^xitov
6 ao^totato; lluOaY^po; 6 Li(xio; auveYpi<Vato , 6ati; xal
ttTcev aut6v Kupov t^Ovivat el; tov n6Xe(xov. Cf. Ccdreniis
p. 1.18. — (45) Vid. Fabric. Ilibl. Grar. vol. I p. 790 seq.
cd. ilarl. — (46) Socralis et Socratic^iriiin , Pyllia^orir et
P.>tliat{oreoniin ({iia> fi-ruiitur cpistolH! cd. Orclliiis Lipsie
1815.— (47) Cicero de nat. deor. lib. I, 5. Clcmcns Alcxaii*
drinus Strom. lib. II p. I.V.) : itonov tov/; |jiv IIuOaYopou
VIII DE PYTHAGORA
rentur. Atque ipsius quidein Pythagora; tliscipulos
antiquorum nonnulli Pythagoricos , horum vero
discipulos Pythagoreos, sapienriae denique Py-
thagoreae arnulos Pylhagoristas vocarunt(/|8),Fa-
tendum tamen haec discrimina saepe negligi. Nos
l^auca de magistri praeceptis praefati deinceps de
Archyta, Philolao ca?terisque quibus fragmenta at-
tribuuntur dicemus.Primum omnium sectajhujus
consilium ex ejus origine repeti convenit. Nactus
est Pythagoras duplicis generis magistros, alios
rerum divinaruin studiosos , Pherecydem et Epi-
nienidem, alios lonicos philosophos, qui physici
nominabantur, velut Anaximandrum. Ex his
igiturduabusdiscipliniseum sua dogmata finxisse
et copulasse nemo negabit. Videamus quid inter
iilos deorum contemplatores sive theologos et
hos pbysicos intercesserit idque discrimen Plu-
tarcho auctore explicemus qui in libro de ora-
culorum defectu cap. 48 vol. IX p. 879 ed. Hut-
ten. ita fere disserit (/»9) : « Omnino quum duae
sint omnis ortus causae , id est mens agens et
niateria patiens, antiquissimi theologi , quos
Orphicos nuncupant , et poetae soli praestantiori
animum advertentes omnibus rebus explanandis
hoc pervulgatum dictum adhibuerunt : Jupiter
caput, Jupiter medium. E Jove cuncta sunt (Vid.
Philos. Gr. fragm. vol. I, fragm. Orph. VI vs.
II pag. i6g), ad naturales auteni ac necessariascausas nunquam accesserunt. Qui vero postea
exslilere physicorum nomine appellati a pul-
cherrimo illo ac divino principio abcrrarunt,
omnia corporibus eorumque affectionibus, icti-
bus, mutationibus, lemperamento denique tri-
buentes. Quo fit, ut utrorumque ratio imperfecta
sit, quoniam hi rerum auctorem et effectorem
,
illi earum materiam et instrumenta ignorant vel
omittunt. » Utrorumque igitur bona suis insti-
tutis coUigare et complecti Pythagoras conatus
est. Quocirca e theologorum disciplina retinuit
numinum et geniorum in rebus humanis vim et
efficaciam eorumque placandorum rationem,
divinationem , animi purgationem
,
praemia et
poenas post mortem : a physicis autem sumsit
naturae explicationem , ut in rerum causis red-
dendis materiae indolem ac praestantiani patefa-
ceret. Caeterum hoc etiam nomine a naturae in-
terpretibus diversus fuit, quod quum iili in
rerum corporearum acsingularium investigatione
versarentur, ipse ab initiis latissime patentibus
et remotis a corporea compage notionibus pro-
fectus ad interiorem naturae cognitionem per-
spectarumque ejus latebrarum laudem pervenire
tentabat. Immortalitatem quidem animorum a
Pherecyde celebratam lonicorum doctrinae ac-
commodavit allatisque argumentis probavit. Qua
dere Cicero Tuscul. I, 16 : « Quod litterisexslet,
inquit, Pherecydes Syrius primus dixit animos
esse hominum sempiternos. Hanc opinionem
Toy 2a[iioy i^r.XtoTa? rwv !IriTou|xe'vwv toi; dTtoSeiJei; Tiapaitou-
[xevou; , t6 AuTOce^a TciaTiv i?;Ye'<T8ai , •/at Taur^ apxeiaOai
(jLOvr) T^ ipwv^ npOi; pefiaiwatv wv avcyixoaai , tou; 6e T»j; a/.r/
Geia; 9iXoOea[Aova; (XTiKyTetv tTttxetpoOvTa; a?'.ont(jT<p t';) o.-
Sa(jxdX(p, Tw (xovto CTtoTrjpt Oew, paadvou; twv XeYOSAtvwv
(XTtatTeiv jcap' auToO. Grejjoiiiis Nazianzenus orat. I in Ju-
)ian. p. 296 : f,jji,$T£poi ol Xoyoi xat t6 eXXyivi^etv, dbv xal t6
aeSeiv tou; 6eou; • 0[jlwv S^ (iXoYta xat i?) dYpoixta xai ouSev
iTctp t6 IIt(TTeu(jov T^c u|X£Te'pa(; etjTi «joipia:. Oux dv (jlsv,
oT[xat, TOUTOu xaTaYeXdaatev ol jiap' u(jitv Td ITuOaYopou ci-
Xo(jo(pouvTe; , ol; t6 Aut6; e^a t6 TtptoTovxat (JLeYKJtov eoTt
Twv ooYtidTwv xat twv xpwrwv tTcciiv, eiTe ouv (jLoXu^Stov, ai-
peTtrtxepov. MeTa Y^p fi^iv 7cp(.')Tyiv xal T:oXuu(i.vy)TOv toi; Td
Exeivou T£Xou(xevoi; iptXo^jo^iav Trj; (JtW7c»i; , iva Xoyou (xeTpa
(jiwTcav d(Jxr,8(I)atv, evvo[/.ov, ipyiaiv, rjv oTtouv Tdiv 8oY[xdTwv
epwTW(XEvot; ejcetT' d7copatvo(xevot; . d7ca'.TOu(xevou xat Xoyou
,
dXXo (xev (xriSev dTcoxpiveoOat , Sti Se TluOaY^ipa tout' ety; Se-
SoY|XEvov, xat XoYOv eivat tou SoYfxaTo; , t6 jcapaaTdv £xeiv(i)
dveuOuvov Te xat dSaadvtaTOv, et; TauT6v iixovTa; tou A u -
t6; £?a T^ Tcap' i?i(xiv IliaTeuaov ev dXXai; auXXaSat; te
xai ^iQ[xaat , xdv et [xyj jtauaEaOe xw(xt{)SouvT£; touto xat Sta-
cupovT;;. BouXeTat ^dp y)[xtv 6 X6yo;,(x-^ sleivat StajttaTeTv
ToT; UTio Twv OiOqpopwv dvSpwv Etpyiaevot;, dXX' djcoSet^tv
etvat Tou XoYOu t6 exeivwv d^toJttaTOv Tcday); Suvd(X£w; Xo-
YtxT); xat dvTtXoYt/.»j; tayupoTepov. Cf. Cyriilus lib. III
Comment. in Isaiam cap. 32, et Hermias in Irrisione geii-
til. piiil, Inepte Suidas ipsi Pytliagorae hoc auTo; Ssa
ascribit. Ait enim : auT6; eqpa " touto Tcapot(xtax6v £jtt llu-
GaYOpou Tou ^tXoooqpou eiayjXOtv el; t6v piov outo; Yap djto •
a£(xvuvwv t6v dauTou Xoyov xat piov ev TaT; 6(xtXiat; eXsYev
AuTo; e^a, dvTt eljrev, oux e(x6;, dXXd Oeou X(5yo; eaTiv.—
(48) Anonymus .sciiptor vilae Pytliagorae apud Photium :
y.at ol auT(j) t^ IIuOaYopcx auYY£v6(X£vot exaXouvTo IluOaYO-
pixot , ot Se TouTwv (xa6y)Tai IIu6aY6pctot , ot Se d).Xw; e^w-
6ev !;r,XwTat nu6aYoptaTai. Eadenl verba exstant apud
Suidam v. IIuOaYopa; et a|)ud gtsecum Tlieocriti iiilerpre-
tem ad Idyll. XIV vs. 5 qui addit : Staqse^pouai Se IIuOaYoptxoi
Twv IIu6avoptaT(J5v, OTt ol [xev IIuOaYopiy.oi Jiaaav ifpovTiSa
TtotouvTat Tou a(ri[xaTo;, ot 6e riuOaYoptaTat TteptEUT^X^xevy)
xat aux,[xrjpa StaiTy) ^(pwvTai. Ttve; Se IIuQaYoptaTd; XeYOuai
Tou; d7to6£XO[i.£vou; Td IIuOaYopou
,
[xyj ovTa; Se Tfj; dxeivou
56?yi;, nu8aYOptxou; Se tou; outw cppovouvTa; d); £x-tvo; xat
xaTd IluOaYopav 5tatTW[X£vou;. Jambliclius vit. Pytli. cap.
18 : xaTd Se toutov t6v Xoyov tou; ixev IIuOaYOpEiou; xaXs-
(ja; , Tou; oe IIuOaYOptaTd; , (Sajtep dTttxou; Ttva; 6vou.d!;o|XEv,
^Tepou; Se dTTtxtaTd; • SteXtbv outw jtpejtovxw; Ta 6v6(xaTa
,
Tou; (xev Yvyiatou; eTvat evEaTi^aaTO , tou; Se ?r,XwTd; xourwv
Sr,XouaOai £vo[xo6£Ty)a£.
(49) Pliitarchus de orac. def. cap. 48 vol. IX p. 379 ed.
Hutlen. : xaOoXou Y^ip» w; <pyi[xt, 5uo Jtdoy); ^'"'saEw; atTiac
exouar,; , ot (xev aipoSpa jtaXatol OeoXovot xat TtotyiTat t^
xpetTTOvt (xovir) t6v vouv Ttpoacxetv eVXovto
,
touto oy) t6 xotvov
ejcifOEYYO^xcvot TtdatitpdY[xaai* Zeu;dpj(ri,Z£u;(X£aaa, Ai6;6'
Ix itdvTa TteXovTat • TaT; 6' dvaYxaiat; y.at suatxat; ouxcTt
Ttpoaipeaav alTiat;. Ot 6e vctoTcpot toucwv xat ouatxoi :tpoaa-
Yopeu6[xevoi TOUvavTiov excivot; t^; xaXy^; xat 6£ia; dTtojtXa-
vy)Oc'vTC;, cv atjotxaat xat TtdOcai aw(xdTwv jtXriYat; tc xai [xe-
Ta6oXat; xai •/cpdacat Ti8£vTat t6 au[X7cav. "06cv dixcpoTcpoi; 6
XoYo; evoEr,; tou jtpoayixovTo; £aTt , toT; (icv t6 ot' ou xai us'
ou,TOi; 6£ t6 c| (I)V xai 5t' wv dYvoouaiv r, TtapaXciitouatv.
EJUSQUK DISCIPULIS ET SLCCESSORIBUS. IX
dlscipiilus ejus Pylliagoras niaxiuie confiniia-
vit. M Apparent autem doguiatum vestigia loni-
coruni familice propria. Nam Pythagoras quum
statueret animuin esse aethereum igneumve per
totam rerum naturam intentum et commean-
tem (5o) , humanos aninios e divina niente de-
libatos esse censuit. Idem plantis quoque inesse
animas ex eodem fonte ductas arbitratus est,
propter quas animantes illas appellavit. At ani-
inus humanus non ex $oIa substantia divina
Pythagora judice constat. Ilunc in duas partcs
divisit,quaruin alteram ratiopis participem fecit,
alteram expertem. In participe rationis posuit
tranquillitatem
,
id est placidam quietamque con-
stantiam; in illa altera motus turbidos tum irae,
tum cupiditatis^ contrarios inimicosque ra-
tioni (5i). Audiamus Timajum Locrum (Sa) in
libello de anima mundi hanc rem ita illustran-
tem : « Animi humani, inquit, alia portio est ra-
tionalis et intelligens, alia irrationalis et insi-
pieiis. Rationalis portionis melior pars est Ix t5^
TauTw ipijffioi; sive ex substantia naturae immuta-
bilis sibique semper constantis. Deterior est ix
tSi; t(o lT£pi>) sive ex sii.bstantia naturae mutabilis
et inconstantis. Utraque in capite collocata est,
ut reliqua; partes ei serviant. Irrationalis por-
lionis duae sunt partes, altera irritabilis quae
eirca cor versatur, altera concupiscens qua'
circa jecur habitat. » Hujus igitur duplicis ma-
teria; tcui|)eramento et harinonia vigentem ani-
mum numerum esse decrevit qui se ipse mo-
veret. Nam et alia cunctorumque principia
numeris significabat. Quippe deum ut priinum
rerum auctorem unitatem vocabat, materiam
vero, tanquam secundo loco positam patieii-
temque causam, binarium numerum (53). Sed de
Pythagoricis numeris alius erit dicendi locus :
videamus de animi post hanc vitam statu. Igitur
animi pars melior est jinmortalis , deterior
mortalis, non (piidem ita, ut post mortem cor-
poris statiin exstinguatur, sed ut deleri tamen
possit et post multorum annorum spatium inter-
eat, melioremque partem vivam puramque
relinquat. Sic certe Pythagoram et plerosque
ejus discipulos de animorum, qui corporibus
elapsi sunt, sorte sensisse, fuse docent Jam-
blichus apud Stobanim Eclog. Phys. lib.Icap. 5a
tom. II p. 1064 ed. Heeren. (54) et praecipue
Proclus Comment. in Plat. Tim. pag. 3i i (p. 7^4
ed. Schneider.). Neque quisquam infitias ibil,
ex eadem Pythagoreorum opinione inanasse illud
Virgilii cffatum /En. VI, 745 :
Donec lon^a dios
,
perfecto temporis orbe
,
concretam exemit labem piirnmqiie reli(|uit
setlierium sensum alque anrai simplicis ignem.
Jam vero animus e corporis vinculis tanqiiam
ecarcere evolans servata lineamentorum simili-
tudine corporis figuram retinet. Et haic qiiidem
figura adhaeret non illi meliori parti et intelli-
genti
,
sed deteriori crassiorique quae in con-
spectum cadit. Caeterum opinionein de animu
(50) Cifcro (le senecl. 21 ; de nalur. deor. I, II. Diog,
Lacrt. lib. VI H, 28 : xai Cijv (jiiv jtdvTa oia lAsxej^ei toO
OeppLou • 010 xal Ta sura ijeiia elvai. Yuxriv (ievTOi [ii^ Ixeiv
TTavTa- Etvat li tt;v 4^x^i^ aii6<iiia(T(ia alOipo; xat tcO GepixoO
xal <^\jy(iO\> ZM TuiAu.tTejreiv <{(UXpou aiOepo;. Atat^EpEiv tt
4(U/r,v ^u)f,i , AOavaTOv Te eivat ourriv, inz\.lyjnip xal t6 ao'
ou i-Ktciia.i^a.i iOavaTOv iati.
(51) Cicero Tiisc. IV, 5. — (52) Timaeug LocruR : Td; ^y
Yap avOpwJsiva; 'V^X*? "^^ l^' ^oYi*©'' ^<^^' ''«' voepov, t6
5'
d)oYov xai difpov. Tu> 5e XoYtxcj t6 |j.ev xpedaov ex Tdc TauTtiS
ouito^, t6 oe XEpetov ex Td; Tci £Tep(j). *ExdT£pov Si nept Tav
/sja/.dv topuTai, lu; Ta>./.a |i£>,ea ad; '^yy.iQ xai tcT) (j(»)|iaTo;
unr.peTeiv tout(.), xaOdnep undT(») zu> axdveo; «TtavTo;. Tci
0' dJ.OYO) iie'peo; t6 [xev Ou|j.oetSe; nipi Tav xapoiav, to 5' ent-
0u|iaTix6v itepi T6f,7tap. — (53) IMularrlius dc plac. pliil. I,
7 : lluOafopa; T(i)v dpxwv Tf,v |iev jiovdSa Oe^v, xai TayaOov,
f.Tt; iijtiv 1I) Tou iv6; ^uiji; , auT6; 4 voO;' Tf)v 6' dopiiTov
oudSa , oat(iova xai t6 xaxov, nepi iiv inxi t6 uXtx6v lOffioi'
CaTi 5i xai 6f.aT6; 6 xoaiio;. — (54) Slobirii» Kclo«. IMiys.
Iib. 1 cap. 52 tom. II p. 1064 ed, llceien. : ou (ifv Iti ve
toT; dpx«'<t£'pot; itepi Touie ou(ifti)voOotv ol IIXaTtovtxol xai
IluOaYopcioi, 7id(ja; 81 aurd; (indYouatv 07:6 ttiv xpiotv. 'Ut-
auT(ji; (lev ouv sepl T>i; oixr,;, ol (lev «a/aioTe&oi Td;
4/_pdvTou; 'J-uxd; xai Td; 6(iovor,Ttx()l); ouva^Oeiaa; Tot; Oeoi;
ivTevOev f,&n Tot; Oeot; ivtiOeaot , xal ixCatvoudo; T(Sv <i(>>(id-
T(i)v dveu Tf,; Zi%r,i dvdYOuotv el; tou; Oeou;" ot 6e IDat»!)-
vixol Ttdoo; (UTd Tfjv £txr)v el; Tfjv ouoiav an6 Tf,; Yevtoew;
OTtoWouot. FevoiTO 6' dv Ttepi Trj; xaOdposo); fj a-jti^ diivta-
<5f,Tr)oi;* ol Y*P *w^oi (Ji£^ dvSpe; xai TauTr;; 0;t£pE'xeiv
9aoi Ta; <}/uxd; ooat OeoT; ouvd^tTovTaf ot 5' d/).oi TtdXtv ol
(lev TteptoSou; Tr^; 'j/wx^^ 7:£ptxoo(itou; xaOdpoeti); eivai 6ia-
tdTTOvTat, (iioTtep Tivk; IIXaT(i)vixot " cl Se xai TOUTcav auTi^»
UTtepexoyoav npoTdTTouotv, (ioTtep S^ Xerei IIXcotTvo;. Procliis
Comment. in Plat. Tim. pa^. .'(11 (p. 754 ed. Sdiiieider.) :
Tt t6 dOdvaTOv ioTt touto, xai ti t6 Ovr,T6v, £!(f,TriTat Ttapd
ToT; ToO IIXdT(>)vo; e5r,Yr,TaT; , xai ol (lev tf.v XoYtxf,v «J^uxfjv
(lovriv dOdvoTov diToXeiTtovTe; ^Oetpouoi t/,v xt iX.OYO^ !I(«)i^v
ou|i7Taoav xal t6 Ttveu(iaTtx6v 6xr,|ia Tr); <{'ViX'5' » xotTd Ti^v
ei; YEveotv ^07tf,v t?,; «{Aixij; t;^v u7t6(rraoiv StSovTe; auToT;
(lovov Te voOv dOdvoTov 5taTr,poOvTe; d); (lovov xai (levovTa
xai 6(ioiou(ievov toI; OeoT; xal (ii^ ^Oetpoiievov, ('ooTtep ol Ttoi-
XatoTepot xai e^teoOai tri XeU' xptvavTe; , St' r,i 6 IIXdTCdv
^Oeipei Tf,v dXoYOv, Ovr,Tf,v auTf,v xaXtov, tou; 'Attixou; ).iyu>
xai 'AX6ivou; xal TotouTou; Ttvd; • ol 64 to'JT(uv (leTpitoTfpot,
(i)07tep ot Tttpl Tlopfuptov, xai npaoTepot napattouvTai (liv
Tf,v xaXou(ievr,v ^Oopdv xaTaoxeSawJvat toO te 6xfi(iaTo; xai
Tfi; dXoYou «j/uxi^; , dvaoToixttoOoOat Se autd ^aot xai d.a»
XueoOai tiva tpo^tov el; Td; ofoipa;, d^' tl)v Tf,v ouvOeoiv
iXaxe , flpupd(iaTa 6e elvat ToOTa ix T(5v oupavto)v o^aictav,
xal xattoOoav autd ouXXeYetv tfiv <}/uxf,v, (ioTe xat elvot
tauta xai (if, civai, autd Se ixaota (irixett elvat (ir,Si Sia-
(leveiv tfiv iSiotrita aOttov xai Soxouoiv ItteoOai toi; XoYiot;
iv t^ xa06S(>> tf,v •^yj,'* Xevouot ouXXiY*»^ «'^o Xa(i6dvouoov
aiOpri;(i^po; f,eX(ouTeoeXrivairi;te xal doaf)ipi
corporis figmam exprimente, quae iisque ab
heroicis tlucta temporibus vulgi potius quam
eruditorum erat, Pythagoras ad reliqua placita
sua aplavit. Ac primum quidem hanc animi
partem e materia volebat constare, ut ejus
intervenlu pars melior cum corpore agere pos-
set. Deinde haecipsa dcterior et irralionalis alque
adeo concreta pars per totum corpus erat
diffusa ejusque figuram assumebat. Quam ratio-
nem postea Democritus aliique veterum secuti
rem niiriricam suis scitis convenienter uberius
exposuerunt. Vid. Democrit. fragm. pag. 400.
Sed Pythagoras (55) pulavit, animum e corpore
exturbatum procul a terra per aerem retenta
corporis similitudine ac figura vagari : Meicu-
rium autem custodem esse animarum ideoque
vocari Ductorem, Janitorem et Infernum, quod
animas e corporibus simul a terra simul e mari
deduceret. Et puras quidem in locum altissimum
compelli, impuras vero nec puris nec invicem
DE PYTHAGORA
appropinquare, sed a Furiis constringi vinculis
tenacissimis. Neque tamen hic impiirarum ani-
maruni status permanet, sed migrandum iis est
(56) per varia deinceps corpora vel hominum
vel bestiarum vel plantarum aliarumque rerum,
donec post certas annorum conversiones muta-
tionum orbem confecerint. Hajc est celeberrima
illa animarum migratio quam et philosophorum
acumine defensam et poetarum versibus amplifi-
calaiii sajpenumero antiqui exaggerant, Eam
Pythagoras cum antiquioribus Grsecis (57)
qui in ista re ab iEgyptiorum doctrina non dis-
cedebant, sic informavit , ut [jLeT£V(joj(xaTojcriv sive
[j.£Teu(.J/u)(^o)aiv (58) pi'oprio sensu intelligeret.
Neque Plato (5^) , diligens veteris sapientiae in-
terpres, quotiescunque hujus placiti tam,in
Pythagoreorum scholis quam in Orphicis (60)
mysteriis traditi mentionem movet, aliter de co
judicavit, etsi excepto Plotino (61) posteriores
Platonici et Pythagorei, Jamblichus (62),01ym-
GV\iy^ovtci.i' Ttpo; oO; iiza.v.tiov Tot -zw nXaTwvo; oOx
^vapyto; «pOetpovTa Tiav t6 d).oYov. Tpixoi Ss au eiatv ol
Tiairav <p9opav ave).6vTec aito re toO 6x:^u.aTo; xat Trj; aXoyta;
xal ei; TaviTov dvovTei; tyjV Te toO 6xriiJ.aTo; StajjLovriv xat Tyjv
ToO dXoYOU xai t6 Ovyitov etz' aCiTou to o-w[xaToei5e; xai Ttept
Triv uXyjv eT:Tor,ix£'vov xai E7it[i£Xoij[J.evov twv Ovr^Tiov Ei,r,yQ(i-
[jievot , d); 'Id[j.6Xt)(o; oteTat xat oaot toutw ouvdoetv d$tou<7i
,
xai oijj^ «TtXwi; d7:6 twv (TWjxaTwv twv Geiwv auTw oiSovTe;
Trjv UTtoffTafftv, tva 69) Y£v6[xevov ex xtvoujicvwv aiTtwv xoit
(xeT0(6XriT6v ^ xaTa Tr;v eauToO ^uatv, dXX' &nb twv Setiov
avT65v Tov xocrjiov y.aTeuOuvovTwv xai ndvTa Statwvtw;
TtoiouvTwv. — (55) Alexander Polyliistor ap. Diog. Laert.
lib. VIII, 31 : expt^Oetffav oe auT/iv inl (leg. dTio) yr;; TiXdi^e-
aOat cV Tw dc'pt , otxoiav Tto <rw[j.aTt. T6v 6e 'Ep[J.r^v TaLttav
eivat Twv i{/uxwv' xai 6'.d touto no|j,7tea XeYcoOat xat IluXatov
xai X06vtov, CTTCtSriTrep outo; ctffiteij.iict (leg. itpoue[X7t£t) d7r6
Twv aw[xdTwv Td; 4'^x*' > *'^° "^^ Y*i? ^^*' ^'^ OaXaTTr;;. Kai
dYCoOat (xcv Ta; xaOapd; citi tov uij/t(iTOv, Td; Se dxaOdpTOu;
\L-f\xt exetvaii; TteXdi^etv (xiqtc dXXiQXat; , SctaOat 0' cv dppi^xTot;
6c(7(xoT; U7t6 'Eptwuwv. — (56) Conf. Timaeus Locrus de an.
mnndi extr., Plato Tim. p. 90 seq. ; Philolaiis ap. Clem.
Alex. Strom. lib. III pag. 433 A; Sext. Emp. IX, 127.
(57) De Philolao haec Clemens Alexandrinus p. 433 A :
d|iov 6e xai Trj; fI>tXoXdou Xc^cw; [xvri(xovcu(jai • XeYct ydp 6
IluOaYopcto? w6c • MapTupeovTai 6c xai ol TtaXatoi OeoXoyot tc
xai (xdvTtci;, tb; 6td Ttva; Tt(xwpta; d (}/uyd tw cr(o(xaTt cyuve-
^cuxxat, xai xaOditcp ev (Td[xaTt tout(i) TcOa^tTai. Cf. Athen.
IV pag. 157 C. Cum Pbilolai verbis conferre licet Empedo-
clea apud Plutarch. deexsil. p. 607 (fragm. vs. 3-10): cutc
Tt; d[X7tXaxtrjai vpovt») <piXa yuta (xirivr) Aatjxwv, oItc pioto Xe-
Xoy/aat \>.<xv.pa.{oiyo<i
,
Tpi; (xtv (xupiai; (bpai; diT6 [xaxdpwv
dXdXr)aOat
,
Y£tv6(xcvov itavTota 6td ypovou ct5ca OvrjTwv xtX.
— (58) Olympiodorus cod. III p. 27 apud Wyttenbachium
ad Platonis Pha^d. p. 81 ed. Steph. rectissime ait ti>iv [xc-
Te[x<]^uxwatv quae dicitur migratio animae in alia corpora
potins (xcTcvaw(idxwatv dicendam fuisse; [xcTc^xW/watv
enimgrammaticne legibus coiivenienter significare ejusmodi
animarum'migrationem,(|nii alire deinceps animfie in idem
corpns migrent. Herodotiis lib. II, 123 : 7tp(STot 6c y.ai
TovSs Tov Xoyov AtyuTtTtoi ciat ot ci^tovTc; , (b; dvOpcoTtou vj/uy^
dOdvaxo; £axt • tou aw[AaTo; 6c xaxayOtvovTo; e; dXXo ^mow
atei Ytv6[xevov caoucTat * £7tcdv Sc TtcpicXOi;] ndvTa Td x^paaTa
xai Td OaXdaata xat Td TtcTctvd , auTti; c; dvOptoTtou atou.a
Ytv6[xevov Ia6uvetv Tr]v TtcptrjXuatv 8h auxrj ytveaOat ev Tota-
XtXtotat cTcat. TouTtp tw Xoytp etai o'i 'EXXi^vwv iyj^rtrsa^xo
,
ol [xev TtpoTcpov, ol 6e uaTcpov, <b; t6t(i) cwutwv eovTt • t(ov
£y(b et6(b; Td ouv6[xaTa ou ypd^w. Vid. Phil. Gr.ific. fra^'ni.
vol. I de Empedocle pag. XIX. — (59) Plato in Tim<To
p. 62; item in Piiaedone p. 81 : eixoi; [xevtoi xat ou Tt
ye Tdi; xwv dyaOwv TauTa; eTvat , dXXd Tdi; twv (pauXwv, at
Ttcpi Td TOtauTa dvayy.di^ovTat itXavdoOat 5txr,v Ttvouaat t/,;
TtpoTCfa; Tpo^rj; , xaxr,; ou-jri;. Kai [xs/pt yc toutou 7tXa-
vwvTat, ew; dv Tr) tou ^uvcitaxoXouOouvTO!; to'j awtiaTOEto-ui;
£7ttOu(xta TtdXtv cv6cO(J5atv. eii; aw(xa. 'EvSouvTat ?,i, (oancp
clxo;, ci; Td TotauTa rjOr) , oTtot* dTt' dv xat (X£[j.£XcTrixurat
Tu/watv cv Tw pitp .... olov tou; (xcv yaaTpt^xapyta; tc xat
uSpet; xai ctXoTto^yta; (j-c^xcXcTrixoTa; xat (xr) oteuXaov)-
(xcvou; eii; Td Ttov ovwv yevr) xat t(ov TotouTwv Or)piwv cixo;
£v6u£aOat.— (60) Vid. Lobeck. Aglaoph. T. IJ p. 795.— («|)
Plotinus Ennead. III lib. IV p. 284 : llEXOouaa oc (r) <{/uxrj)
6 , Tt 7t£p (xdXtaTa STtXeovaae, touto yivcTat. At6 (pEuyctv 6cT
itp6; t6 dvw , tva (i-/) ei; Tr)v aiaOrjTtxrjv CTtaxoXouOouvTcc toT;
alaOriToT; ciotoXoi;, (irjSc £t; Tr^v ^uTtxriv CTtaxoXouOouvTc;
Trj ccpcact rou yevvdv xai c6w6wv Xtxvctat; , dXX' et; t6 vocoov
xat vouv xai Oeov. "Oaot \}k^ ouv t6v dvOpwTtov CTr;priaav, TtdXtv
dvOpwTtof oaot oe aiaOriact (xovov c^r^^av, (^<pa • dXX' ei [xcv
ataOr,a£t (xCTa Ou().o"j , Ta dypta , xai r\ otaiopd i) ev Touxot;
t6 otd^opov T(OV TOtouTwv TtotcT • oao'. 6£ (j.£t' £T:tOuaia; xat
Trj; y)6ovr;; tou £7ttOu[xouvTO(;, Td dxoXdaTwv ?(pwv xai ya-
aTpt[xapYa • eI 5£ (iri^e ataOrjact (xcTd to-jtwv, dXXd voOcta
(ieg. voOei(3t) ataOir,a£w; (j.ct' auTtov, xai suTd. Movov ydp
TOUTO v^ (xdXtoTa cvr.pYet t6 (puTtxov, dXX' ^v auToT; ^yzli-r^
6cv6pw0r)vat. Tou; 6e (ptXoixouaoui; (xcv xaOapiou; 6c Td dXXa
,
ci; Td (j)6txd^ tou; 5e dXoyou; ^aatXca;, dcTou; , ct (xr^ a>'/-e\
xaxia Ttapcir). McTewpoXoyou; 61 dvcu ^povrjacw; et; tov
oupav6v dci atpo[j.e'vou; , ei; opvct; (j.cT£(opou; Tat; 7tTr)a£a;v.
'O 6i Trjv jtoXtTf/cr)v dpcxrjv [int. [X£(X£X£Ty,x(o; ] dvOpwTTo; •
6 5£ fjTTOv dpcT^; 7toXtTtxr); (xcte/wv, 7toXtTtx6v ^(oov,
(xdXtaTa ( ieg. (XEXtTTa) r\ Td TotauTa. Eandem rem sui.s
argnmentis confirmat Ennead. IV, lih. lll, p. 381-398.
— (62) De hoc et aliis sic Nemesins de Nat. hom.
cap. 2 pag. 82 ed. Oxon. (png. 115 ed. Matlb.) : xotvrj jxb
EJUSQUE DISCIPULIS ET SUCCESSORIBUS. XI
piodorus (63), Prorhis (6/1), Ilierocles (65) de
via inajoruin vestigiis trita deflexerunt partim
negantes humanas aninias in brutorum ani-
maliuni corpora transire posse ipsumque Plato-
nem ab eo dogmate abhorruisse contendentes
(
quie Hieroclis sententia fuit ) , partim per in-
versionem (piam Gra;ci aXX7,Yopiav appellant
Piatonis verba interpretantes. Porphyrius quid
statuerit non satis constat, etsi facile adducor ut
Nemesio de Nat. hom. c. 2 p. 82 ed. Oxon.
(
p. iiSed. IMatthaji) eum antiquorum praece-
ptum tenuissedicenti potius credain quam /Eneaj
Gaz«o in Theophrasto p. 16 novae sentenliae
propugnatoribus annumeranti, licet /Eneae simi-
lia habeat Augustinus de civit. Dei X, 3o (66).
Sed utcunqueest, fallitur Wyttcnbachiusad Pla-
tonis Phaidonem p. 81 ed. Steph. hanc sequen-
tium saeculorum opinionem ei tribuens qui Mer-
curiusdicitur apud Stobaeum Ecl. Phys. p. 1000
(tom, I, p, 429 ed, Gaisf.). Hunc enim qui falso
dei nomine superbit animorum immortalitalis ct
migrationis (pialem veteres describunt vindicem
fiiisse ipsa ejusverba abunde probant (67). Quae
autem sequuntur eodem lemmate instructa cum
ouv TtivTE; "EX).r,v£; ol Tr)v
'^yX'^1'' «iQdvaTOv aTtoyrivaixtvoi
TT.v |i£TEV(T(o|xaTti)iTiv SoY|iaTi!;ouoi • Sta^epovrai Se TtEpl Ta
e'.5r, Twv ({^'jxwv • ol |j4v yap ev eiSo; t6 Xoyixov Elvai ).£-
yoyii , toOto oe xal ei; ipyTd xai iei; Td Ttiiv d/.OYtov ffu)(xaTa
{lETaSxivctv , 01 (AEv xaTd Tiva; fr,Td; xpovtov uipioooy; , ot
ci (b; ETuyev dX).oi oe oOx ev etoo; t}/'jy(I)v, i).).d ouo, ).o-
'Y'-x6v TE xai dXoYOv • Ttvs; oe jto).)d, TOffaOTa onci. twv ^towv
Td etor,. Md).t»Ta 61 oi d7t6 II)dT(i)vo; Ttepi t6 S6y[i.a. toOto
otr,vc'xOr,aav • eiJtovTo; y*? IDdtwvo; Td; (xev 6y[xtxd; xai
6pYt).ou; xal dpJtaxTtxd; 4'^X*» 'uxwv xai XeovTcov atojj.aTa
(i£Ta[X9t£vvyuOat , Ta; oe Ttepi ti^v dxo)a(jiav r,(i-/olTi\>.VJ>xi;
6v(i)v xai Ttiv TOiouTtov dva/ a(i6dv£tv aoJ^xaTa , ol (Jiev xuptt»);
r,xo\j<Tav Tou; XOxoy; xai to-j.'; XEovTa; xat tou; ovou; , ot ge
TpoTttxtji; aCiTOv Eiprixivat otEYvtooav , Td rfir\ 6td Ttov ^mu)^
7t-apE(jiiaivovTa. Kpovio; (xsv y*? ^^ tw '^Epi T:a}.iyyfvtcii7.;
,
ouTO) Se xa).et Tf,v (X£TEv(j(o(;,iTto<Tiv, )oY'xd; udaa; Etvat
Pou/.ETat* 6(Loi(o; Se xai ©Eoooop'); 6 (DaTtovtxo; dv Tto oti
"h '^'/Jf\ 'tdvTa Td eiSri iaTt* Jtai Ilop^upto; 6[xotto;. *Id(i6)t-
yo; 0£ TYiv ivavTiav TOUTOt; Spa(Ltov , xaT" eioo; ^totov '!^'J/rji
eioo; etvat XeYei , ft^ow , etSrj Std^opa • yeyP*^'^''" Y^^^ autto
(xov66t6).ov iTtiYpa^ov, oti oux d:t' dv6ptoTttov ei; Ctoa d)oY«»
o'JSi drto ![t()tov dX^ytov et; dvOptonou; al (XETEvato^xaTtotiEt;
YtvovTai , dXXd xai dn6 i:,u>o>v Ei; Jjt^a, xai djto dvOptontov Ei;
dvOptoTtou; xat (xot ooy.Et (id).).ov o-jto;, evexa touxou, xa)to;
xaTeaTOxd^jOat (xr) (xo/ov ty;; IIXdTtovo; Y''to(XT);, dXXd xai TJi;
dXr.Oeia; auTr;; xtX. Similiter itneas Ga7.a.'iis iii Tlieopiiraslu
p. IG e<l. Bartli. : 01 (tev ua)atoi (xuTTaYtoyoi Ttov XEyo^XEvtov
(X£T£xivr,<Tav o-jSev, eu ei66T£; oti Ttov AtYUTCTitov 6 HXdTtov
IxaOrjTr,; YEv6(XEvo;,xai Ttap' Exeivtov 6taTe0puX).r,(xevo; Td toTa
ti»; f, Ttov dvOptoTttov 'yjyi] itdvTa i^tjia (XETaSatvEt , TtavTaxou
ttov X6y(«)v 5ta<T7t£ip£t t6 SoYixa. IIXtoTtvo; Yt^^v x*^ 'ApTtoxpa-
Titov d(X£X£t xai DoriOoc (le^. B6r,0o; iit apiid JjlraboiieniXIV,
074 (jiiod reslitiiil Meinekius ) xai Nou(xf,vto; t6v to-j llXa-
TO)vo; ixT"vov uapaXaoovTE; , Ixtivov d7tooi56arTi, xai t6v Xuxov
Xuxov, xal t6v 6vov ovov , xai 6 ni(if,%Qi auToI; oux dXXo r|
ToOTO,'((ai 6 xuxvo; oux dXXo; ?) xuxvo; vo(xt!;£TOf xaiitpOTOu
(Tti(xaTo; {(xittnXaoOai Tfjv «l/y/.iiv , o-jvaTOv Etvat H^^omoi xai
TOt; dloYot; <5'ixds£<T0at ' tl) y^^uv tb(xottoOr, , xatd toOto ce-
pjTat, oXXt) dXXo I^toov unoSuiTa. "KntYev6(xevot Si nop«upto;
xai 'ld(xC)ixo; , xai To-j; npo a-Jrtov ao^ict neptypovouvTEc,
xai ip*jOptto>/Ti; tov FIXdTtovo; 6vov xai Xuxov xai lxTivov,xai
xaTavof,<TavT£; to; dXXtj (xiv XoYtxiJ; 'S^jyfii f) ouata , dXXr, 8i
iXoYou , xai ott ou (xeTavitrtavTat , dXX' tboauT^o; ixou(Ttv at
0'j(jiat olat to nptoTov nporjXOov • ou Ydp r^ <{/ux^ t6 XoYtxov
«5U(x6e6r,x6; (o; (xeTaxo)p£tv , dXX' ouaia; Stacpopd peSaCto;
lopu(j£vr) • xol 6X(o; dSwvoTOv tov Xoyov el; dXoYiov (UTOTi-
OeaOai , ei (xf) xol t6 dXoYOv ^foouatv u^pndCttv tov Xoyou
Tf)v cuatv • TouTO 64*^ note 8ta)oYt<Jd[x«vot , OnepnriSi^aavTcc
td dXoYO Ttov IJtjMO/ (xeTo6aX6vTt; oux ei; 6vov ^a/TiV dXX'
6</(oSr) dvOptonov (le(?. ciin» Wyllenb. Cj^mv
,
|UT/6aXov ou-
td; o"jx Ei; ovou ^uatv , dXX' et; 'ivtoSrj dvOptonov ) • ou y*P
Tf,v 9U(jtv, dX)d tf,-/ Ttov aioixdTtov (XOp^f,v, (XETa[xniaxe-
aOat , (oansp ouv £7ti Trj; aAri^jfti ol Tfj; TpaYtoSio; unoxptrai
,
oi vuv (J.EV Tov 'AX'<[xata)va , vuv 6e t6v 'OoEaTriV unoxptvov-
Tot xtX. — (63) Olympiotlorus cod. III, p. 27 apnd NVyt-
tenliadiium I. c. — (64) 1'ioclus ad luxc Plalonis in Ti-
m.TO verba Ei; Or,p!ou piov dvOptonivr) «j/uxf( dftxvEtToi
p. 3?9 ( p. 801 ed. Sclineid. ) adnotat : si 6' o-iv xai OTt
n).aTa)vtx6; 6 Xoyo;