Baixe o app para aproveitar ainda mais
Esta é uma pré-visualização de arquivo. Entre para ver o arquivo original
MARX/ENGELS-VERZEICHNIS BRIEFE • POSTKARTEN • TELEGRAMME MARX ENGELS VERZEICHNIS ZWEITER BAND BRIEFE POSTKARTEN TELEGRAMME (ff DIETZ VERLAG BERLIN 1971 Znsammengestellt und bearbeitet von Manfred Kliem nnd Richard Sperl VORBEMERKUNG Zum 150. Geburtstag von Karl Marx wurde in der Deutschen Demokratischen Republik die Herausgabe der Werke von Karl Marx und Friedrich Engels in 40 Bänden (43 Büchern) abgeschlossen. Mit dieser umfassenden Ausgabe der Schriften und Briefe der Begründer des wissenschaftlichen Sozialismus erreichte die systematische, zielstrebige Tätigkeit der Sozialistischen Einheitspartei Deutschlands zur Erschließung und Verbreitung des literari- schen Erbes von Marx und Engels ihren bisherigen Höhepunkt. In den Bänden 27 bis 39 der Werkausgabe werden alle bisher bekannt gewordenen Briefe von Marx und Engels erstmals in deutscher Sprache vollständig und geschlossen ver- öffentlicht. Eine Reihe Briefe finden sich auch in den Bänden I bis 26 und dem Ergänzungs- band mit Schriften und Briefen bis zum Jahre 1844. Darüber hinaus wurden seit 1945 zahl- reiche Briefe von Marx und Engels in Auswahl- und Sammelbänden sowie Einzelausgaben des Dietz Verlages Berlin publiziert. Nachdem bereits 1966 (zweite, ergänzte Auflage 1968) ein Verzeichnis aller in der Marx/Engels-Werkausgabe enthaltenen Werke, Schriften und Artikel erschienen ist, wird mit dem vorliegenden Verzeichnis dem Leser die Möglichkeit gegeben, sich rasch über die vorhandenen Briefe, Postkarten und Telegramme aus der Feder von Marx und Engels zu informieren. Das Briefverzeichnis soll dem Benutzer unter verschiedenen Gesichtspunkten das Auffinden bestimmter Briefe in den ihm zu Gebote stehenden Ausgaben erleichtern. Den Hauptteil des Marx/Engels-Briefverzeichnisses bildet das Inhaltsvergleichsregister, das die in den Werken, Auswahl-, Sammel- und Einzelausgaben des Dietz Verlages Berlin wiedergegebenen Briefe nachweist.1 Es ist untergliedert in den Briefwechsel zwischen Marx und Engels und in die Briefe von Marx und Engels an dritte Personen. Die Benutzung des chronologisch geordneten Inhaltsvergleichsregisters wird durch ein alphabetisches Ver- zeichnis der Briefempfänger und -absender, ein Verzeichnis der Empfängerorte und ein Verzeichnis der neudatierten Marx/Engels-Briefe erleichtert. In einem Anhang findet der Leser Briefe von Marx' Familienangehörigen sowie bemerkenswerte Briefe dritter Personen an und über Marx und Engels verzeichnet, soweit sie in der Werkausgabe enthalten sind. Die Abkürzungen, die im Inhaltsvergleichsregister für die Titel der verschiedenen Aus- gaben benutzt werden mußten, sind in einem besonderen Sigleverzeichnis erläutert. Hin- weise für den Aufbau und die Benutzung der einzelnen.Register befinden sich jeweils auf der Rückseite der Zwischentitelblätter. Möge dieses Verzeichnis dazu beitragen, daß der reiche theoretische Gehalt und der unerschöpfliche revolutionäre Erfahrungsschatz, der in den Briefen von Marx und Engels enthalten ist, allseitig erschlossen und für die Lösung der aktuellen Aufgaben genutzt werden kann. 1 In Sammclbänden enthaltene kurze Auszüge und Zitate aus Briefen bleiben in diesem Register unberück- sichtigt. Größere zusammenhängende Auszüge, die Aufnahme fanden, sind durch Sternchen hinter der Seiten- zahl besonders gekennzeichnet. nPEflMCJIOBHE K 150 - JieTHK» co ;Q;HH pojKAeHHH Kapjia Mapnca B TepMaHCKOö pecnyöjniKe 6HJIO 3aBepmeH0 H3aaHHe ConnHeHHö Kapjia Mapnca H 9Hreji tca B 4 0 - X TOMax (43-x KHHrax). 9TO HaHÖoJiee nojiHoe H3- npOH3BefleHHÜ H IIHCeM OCHOBOIIOJIOJKHHKOB Haj^IHOrO K0MMyHH3Ma KyjibMHHamiOHHHM nyHKTOM B CHCTeMaTH^ecKOü H ijeneycTpeMneH- neHTejibHOCTH C E I i r no pacKptrrHio H pacnpocTpaHeHHio icaTepaTypHoro MapKca H BmenBca. B 27-39 TOMax CoiHHeHnE BnepBHe nooiHOCTBio coßpaHii H H3HaHH Ha He- Mei(KOM H3HKe Bce no CHX nop H3BecTHHe nacBMa Mapnca H SHreJiBca. P H H naceM ysce ony6jiHKOBaH B 1-26 TOMax, a TaKHte B HononHHTejiBHOM TOMe H nnceivi AO 1844 ro«a. KpoMe Toro, 3a nepHop; nocne 1945 ro^a HTI; BepraiH onyßnHKOBano MHoroHHCJieHHBie nHCBMa Mapnca H ÖHre^BCa B H36paHHBIX COlHHeHHHX H CÖOpHHKaX, a TaKHte B B TO BpeMH KaK yme BHiitea;inHä B CBCT B 1966 rofly (BTopoe j;onoJiHeHHoe H3HaHHe B 1968 roay) YKasaTenB BKnionmi B ceÖH Bce HMeiomnecH B CoiHHe- HHHX npoH3Bep;eHHH H CTaTBH, HacTOHmHö yKa3aTejii> co^epHtHT HH$opiviar(HK) o Bcex HMeiomHxcH nncBMax HJIH noraeji;niHx RO Hac oTKpHTKax H TenerpaMMax, H3-nofl nepa Mapnca H SHrejibca, H no3BonHT HHTaTerao 6acTpo , oSj ier ian TeM caMUM B cooTBeTCTBHH c ero 3anpocaMH, noncKH onpe^eneHHBix niiceM B yste HMeromnxcH H3HaHHHx. TnaBHoä nacTBK) yKa3aTena imceM MapKca-9Hrera.ca HBJIHBTCH CpaBUHTenB- HHfi yKa3aTejiB Tex nHceM, KOTopae ÖBIJIH HaneiaTaHH B BBuneflmHX B H3fl;a- TeitBCTBe flHTB; BepUHH COTHHeHHHX, H36paHHBIX npOH3BefleHHHX, CÖOpHHKaX H OTHenBHHX HSflaHHHX.1 O H HMeeT ppa pa3flena: nepenHCKy MeHKjjy MapKCOM H 3Hrera>coM H HX DHCB- Ma K pa3HBiM jiimaM. Am|)aBHTHHH yKa3aTeJiB nepeqeHB nocuyHaTejieß H OTnpa- nHceM, nepeneHB MecT Ha3HaneHHH KoppecnoHfleHB(HH H nepeneHb nHceM MapKca H 9HrenBca oönersaeT paßoTy c pacnono- B xpoHonoriraecKOM nopaflKe MaTepHanoM CpaBHHTenBHoro YKa3a- B IIpHJiOHteHHH HHTaTejiK ßyffyr npejiCTaBJieHH nHCBMa po^HHX Mapnca H HaHÖoJiee Ba*HHe nncBMa pa3HBix JIHH, O MapKce H 8HrejiBce, nocKOJiBKy OHH BOmJIH B CoiHHeHHH. H, HcnonB3yeMHe B CpaBHHTenBHOM yKa3aTejie H^IH Ha3BaHHH , oötHCHeHBi B cneijHajiBHOM yKa3aiej ie ycJioBHtrx BranoieHBtie B CÖOPHHKH KopoTKne BtwepjKKH H Ep-mru, H3 naceu B 3TOM . Bontnme BHuepatim oraeieHH SBeanoHKoä PHHOM c COHJIKOÜ Ha *L H BOHdBJ\[ XBJ41OHH 3 OH8hOUCHB8 aodoxoH 'BIHHO OJOHHOHhomoaad BSIOXBJOO, OJoroaBndahonaH H BHirejKdaWo» ojOHoahnxadoai ojOHogjfirj OJOX wangodn xHHqirBvfiHB BHHamad Birtt BHHBaoe -iitonoH H BHindsoBd oaaHHodoxoaoa airaK a xaiKOKOu iicaxB8Bn^ xoie «ixo^n •BK9XB8BH^ OJOH OJOHJKBH BXOHIC oJOHaBifJBS axodopo BH xatfjjBH iitaxBXHii HKH H H3Ka.iB8BH£ xHHqiralo'xo HHHaodioon o BHHBSBHÄ aHHiifBHhang - PREFACE On the occasion of Karl Marx's 150th birthday the edition of the Marx/Engels-Werke in 40 volumes (43 books) was completed in the German Democratic Republic. With this comprehensive edition of the writings and letters composed by the founders of scientific communism the systematic, purposive activity performed by the Socialist Unity Party of Germany for making the literary heritage of Marx and Engels accessible and propagating it, reached its climax so far. In the volumes 27-39 of the Marx/Engels-Werke-edition all letters by Marx and Engels that have become known so far, are published for the first time in the German language complete and compact. A number of letters will also be found in the volumes 1-26 and in the supplementary volume with writings and letters up to the year 1844. Moreover numerous letters by Marx and Engels were already published since 1945 in selected and compiled volumes as well as in individual editions of the Dietz Verlag, Berlin. After Publishing already in 1966 (second, completed edition 1968) an index of all the works, writings, and articles contained in the edition of the Marx/Engels-Werke, this pre- sent index is to give the reader the possibility to inform himself quickly about the existing letters, postcards, and telegrams from the pen of Marx and Engels. The index of the letters shall facilitate the finding of certain letters under various aspects in those editions available to the user. The main part of the index of the Marx/Engels' letters is formed by the comparative index which informs about the letters contained in the Werke, in the selected, compiled, and individual editions of the Dietz Verlag, Berlin.1 It is subdivided into the correspond- ence between Marx and Engels and into the letters by Marx and Engels to other persons. The use of the chronologically arranged comparative index is facilitated by an alphabetic index of the addressees and the writers of the letters, an index of the addressees' places, and an index of the new-dated Marx-Engels' letters. In a Supplement the reader will find an index of the letters from Marx's relatives as well as remarkable letters from other persons about Marx and Engels as far as they are contained in the Marx/Engels-Werke. The abbreviations that had to be used in the comparative index for the titles of the various editions are explained in a Special logogram index. Explanations about arrange- ment and use of the different indices are given on the backs of the interleaves. May this index contribute to the aimthat the rieh theoretical Contents and the inexhaustible treasure of revolutionary experience contained in the letters by_Marx and Engels can be comprehens- ively made accessible and usefull for the solution of the actual tasks. 1 Short extracts or quotations from letters contained in the works by Marx and Engels are not mentioned in this index. Longer extracts from such editions which have been included will be especially marked by an asterisk after the pafe-number. REMARQUES PRELIMINAIRES En Republique Democratique Allemande, le 150e anniversaire de la naissance de Karl Marx a ete marque1 par la publication des derniers volumes des CEuvres de Marx et Engels, ce qui porte ä 43 livres en 40 volumes I'edition complete de leurs ecrits et de leur correspon- dance. Les longues recherches systematiques du S.E.D., qui se propose d'expliquer et de divulguer l'heritage philosophique de Marx et Engels, des fondateurs du communisme scientifique, ont trouve leur aboutissement dans cette edition. Les volumes 27 k 39 de I'edition des oeuvres sont reserves aux lettres de Marx et Engels connues jusqu'ä präsent, qui se trouvent de ce fait, publiees sentierement en allemand. Vous trouverez egalement toute une serie de lettres dans les volumes 1 a 26 et dans le volume complementaire qui contient une partie des ecrits et de la correspondance ante- rieurs ä 1844. Le Dietz Verlag (Berlin) publie en outre depuis 1945 des lettres de Marx et Engels dans des textes choisis, des recueils et des editions particulieres. Nous avons fait paraitre en 1966 et, dans une seconde edition remaniee en 1968 un catalogue des oeuvres, des ecrits et des articles que contenait I'edition des oeuvres. Le pre- sent catalogue doit vous permettre de vous reporter aisement aux lettres, aux cartes postales et aux telegrammes qu'echangerent Marx et Engels. Nous avons concu ce catalogue de Sorte que vous puissiez retrouver de facon diversifiee des lettres dans les editions que vous avez ä votre disposition. La partie la plus importante du catalogue de la correspondance de Marx et Engels est l'index de comparaison qui vous donne un resume de la qorrespondance que vous retrouve- rez dans I'edition des oeuvres les textes choisis, les recueils et les editions particulieres du Dietz Verlag (Berlin).1 La premiere partie est consacree ä la correspondance qu'echangerent Marx et Engels, la seconde ä la correspondance de Marx et Engels avec d'autres personnes. Ann de vous rendre la täche plus aisee, nous avons complete cet index chronologique de comparaison par un index alphabetique des destinataires et des expediteurs, par un index des lieux de destination et par une liste des pieces de correspondance que nous avons du redater. Nous avons ajoute ä cet ensemble un appendice qui donne un apercu de la correspondance de la famillede Marx ainsi que des lettres les plus interessantes sur Marx et Engels qui sont contenues dans I'edition des oeuvres. Nous vous prions de vous reporter au registre des sigles, pour tout ce qui concerne les abreviations des titres des differentes oeuvres. Vous trouverez au verso des pages hors-texte, des explications relatives a la constitution et ä l'utilisation des index. Permettez-nous pour terfniner de formuler le voeu que le tresor inepuisable des experiences revolutionnaires que recele la correspondance de Marx et Engels servirontäsolutionnerlesproblemesactuels! 1 Notre index laisse de cöte les extraits courts et les citations de la correspondance que vous trouvez danz les recueils. Nous avons toutefois tenu a reprendre dans cette edition les extraits plus importants; ä votre Intention, nous avons muni d'une astärisque le num^ro de la page oü ils sr- trouvent. OBSERVACIONES PRELIMINARES En ocasiön del 150 aniversario del nacimiento de Karl Marx fue terminada en la Repü- blica Democrätica Alemana la edicion de las obras de Karl Marx y Friedrich Engels en 40 tomos (43 volümenes). Esta amplia edicion de los escritos y cartas de los fundadores del comunismo cientifico constituye, hasta akora, la culminacion de la labor sistemätica y metödicamente orientada del Partido Socialista Unificado de Alemania para hacer accesible y divulgar ei Iegado literario de Marx y Engels. Los tomos XXVII a XXXIX de las Obras reunen por primera vez, completamente y en conjunto, la publicaciön en idioma alemän de todas las cartas de Marx y Engels conocidas hasta la fecha. Un buen nümero de cartas se encuentra tambien en los tomos I a XXVI y en ei tomo suplementario que contiene escritos y cartas hasta 1844. Ademäs, se han publicado a partir de 1945 numerosas cartas de Marx y Engels en obras escogidas, antologias y separatas de la editorial „Dietz Verlag Berlin". Despues de la publicaciön, en 1966 (segunda edicion perfeccionada en 1968), de un fndice de todos los trabajos, escritos y artfculos contenidos en las Obras de Marx y Engels, con ei presente indice se ofrece al lector la posibilidad de orientarse räpidamente acerca de las cartas, tarjetas postales y telegramas existentes, escritos por Marx y Engels. El fndice de cartas tiene por objeto facilitarle, bajo distintos puntos de vista, encontrar las cartas que busque en las ediciones que tenga a su disposiciön. La parte principal del fndice de las cartas de Marx y Engels es el fndice comparativo que registra las cartas publicadas en las Obras, en obras escogidas, antologias y separatas de la Dietz Verlag (Berlin).1 Se subdivide en dos partes: correspondencia entre Marx y Engels y cartas de Marx y Engels a terceras personas. El uso del fndice comparativo cronologico es facilitado por un fndice alfabetico de los destinatarios y remitentes de las cartas, un fndice de los lugares de destino y un fndice de las cartas de Marx y Engels con fechas verificadas. En un apendice encontrarä el lector aquellas cartas de los parientes de Marx y cartas dignas de interes de terceras personas sobre Marx y Engels, que han sido incluidas en las Obras. Las abreviaturas que se han tenido que emplear en el indice comparativo para los tftulos de las diferentes ediciones, son explicadas en un fndice especial de siglas. Las explicaciones sobre la estructura y el uso de los diferentes registros se encuentran en cada caso al dorso de los tftulos intermedios. Esperamos que este fndice ayude a hacer accesible a todos los interesados el rico contenido teörico y el inagotable caudal de experiencias revolucionarias que ofrecen las cartas de Marx y Engels y ponerlo al servicio de la soluciön de los problemas actuales. 1 En este indice no se han tenido en cuenta los pequenos extractos o citas de los trabajos de Marx y Engels que aparecen en las antologfas. Los extractos mäs extensos de tales ediciones se han senalado con un asterisco colocado junto al nümero de la pägina. 10* SIGLEVERZEICHNIS I. SIGLEN DER MARX/ENGELS-AUSGABEN 18—25 Zwischen 18 und 25. Jugendbriefe von Friedrich Engels. Zusammengestellt und eingeleitet von Hannes Skambraks Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED 1.Auflage 1965 Alltag Karl Marx: Englischer Alltag. Zusammengestellt und eingeleitet von Richard Sperl. Illustrationen von Elizabeth Shaw Die Marx-Texte wurden vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED autorisiert I.Auflage 1968 BdK Der Bund der Kommunisten. Dokumente und Materialien Herausgegeben vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED und vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der KPdSU Bandl: 1836-1849 I.Auflage 1970 Band 2: 1849-1852 I.Auflage (in Vorbereitung) Bebel Friedrich Engels: Briefe an Bebel Besorgt vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED I.Auflage 1958 Bracke Karl Marx/Friedrich Engels: Briefwechsel mit Wilhelm Bracke (1869-1880) Im Auftrag des Instituts für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED heraus- gegeben und eingeleitet von Heinrieb Gemkow Bücherei des Marxismus-Leninismus, Band 62 I.Auflage 1963 Br. Kap. Karl Marx/Friedrich Engels: Briefe über „Das Kapital" Besorgt vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED I.Auflage 1954 Bureau Friedrich Engels: Zwischen Bureau und Barrikade. Ein Leben in Briefen^ Zusammengestellt und eingeleitet von Käte Schwank und Lotti Reiher Die Engels-Texte wurden vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED autorisiert 1. Aufl. 1970 11* Einfuhr. Elend Frankel Frühzeit Goth. Programm Grundsätze Gründung IAA IAA in Dt. Friedrich Engels: Einführungen in „Das Kapital" von Karl Marx Kleine Bücherei des Marxismus-Leninismus I.Auflage 1967 2.Auflage 1968 3. Auflege (in Vorbereitung) Karl Marx: Das Elend der Philosophie. Antwort auf Proudhons „Philosophie des Elends" I.Auflage 1947 (ab 2.Auflage: Bücherei des Marxismus-Leninismus, Band 2) 2.Auflage 1952 3.Auflage 1956 4.AufIage I960 5. Auflage (in Vorbereitung) Magda Aranyossi: Leo Frankel I.Auflage 1957 Friedrich Engels: Zur Geschichte und Sprache der deutschen Frühzeit Bücherei des Marxismus-Leninismus, Band 35 1.Aufläse 1952 2.Auflage 1963 Karl Marx: Kritik des Gothaer Programms. Mit Schriften und Briefen von Marx, Engels und Lenin zu den Programmen der deutschen Sozialdemokratie. Anhang: Programmdokumente I.Auflage 1946 (ab 2 . Auflage: Bücherei des Marxismus-Leninismus, Band 20) 2.Auflage 1955 3., verbesserte Auflage 1963 4.Auflage 1965 5.Auflage 1969 Friedrich Engels: Grundsätze des Kommunismus. Kleine Bücherei des Marxismus-Leninismus I.Auflage 1955 2.Auflage 1955 Ab 3. Auflage: Besorgt vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED 3.Auflage 1963 4., ergänzte Auflage 1968 5., neubearbeitete Auflage (in Vorbereitung) Karl Marx und die Gründung der I. Internationale. Dokumente und Materialien Im Auftrag des Instituts für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED heraus- gegeben und eingeleitet von Richard Sperl und Günter Wisotzki I.Auflage 1964 Die I.Internationale in Deutschland (1864-1872). Dokumente und Materialien Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der KPdSU I.Auflage 1964 12* Kapital Krit.Pol.Ök. Karl Marx: Das Kapital. Kritik der politischen Ökonomie. Herausgegeben von Friedrich Engels. Volksausgabe Besorgt vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der KPdSU Erster Band Buch I: Der Produktionsprozeß des Kapitals 1. Auflage 1947 2.Auflage 1951 3. Auflage 1953 4. Auflage 1953 5.Auflage 1955 6.Au«age 1955 7.Auflage 1957 8. Auflage 1959 9. Aufläse 1960 10.Auflage 1961 Ab 11. Auflage: Herausgegeben vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED. Nach der vierten, von Friedrich Engels durchgesehenen und heraus- gegebenen Auflage, Hamburg 1890. (Diese Ausgabe ist identisch mit Band 23 der Werke von Marx und Engels) U.Auflage 1962 12.Auflage 1964 13-Auflage 1966 14. Auflage 1967 15. Auflage 1969 16. Auflage (in Vorbereitung) Karl Marx: Zur Kritik der Politischen Ökonomie. Erstes Heft I.Auflage 1947 (ab 2.Auflage: Bücherei des Marxismus-Leninismus, Band 15) 2.Auflage 1951 3.Auflage 1958 4., verbesserte Auflage 1963 5. Auflage (in Vorbereitung) Kugelmann Kunst Karl Marx: Briefe an Kugelmann. Im Anhang: Vorwort von W.I.Lenin zur russischen Ausgabe 1907 I.Auflage 1947 (ab 2. Auflage: Bücherei des Marxismus-Leninismus, Band 33) 2.Auflage 1952 Karl Marx/Friedrich Engels: Über Kunst und Literatur. In zwei Bänden. Auswahl und Redaktion: Manfred Kliem Die Marx/Engels-Texte wurden vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED autorisiert Erster Band l.Auflage 1967 Zweiter Band I.Auflage 1968 13* Malthus Marx und Engels über Malthus. Herausgeber: Ronald L.Meek I.Auflage 1956 MEAB Karl Marx/Friedrich Engels: Ausgewählte Briefe Besorgt vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED I.Auflage 1953 2.Auflage 1953 MEAS Karl Marx/Friedrich Engels: Ausgewählte Schriften. In zwei Bänden Bandl , I.Auflage 1951 2.Auflege 1952 3. Auflage 1953 4. Auflage 1953 5.Auflaje 1955 6.Auflage 1955 7.Auflage 1957 8.Auflage 1958 9.Auflage 1959 10. Auflage 1960 11. Aufläse 1961 12.Auflage 1963 13., durchgesehene Auflage 1964 14.Auflage 1964 15.Auflaee 1965 l6.Auflage 1966 17. Auflage 1968 Band II I.Auflage 1952 2.AufIage 1952 3.Auflage 1953 4. Auflage 1953 5.Auflage 1955 6.Auflage 1955 7.Auflage 1957 8.Auflage 1958 9. AuflageI958 lO.Auflage 1960 1 I.Auflage 1961 IZAuflage 1963 13.. durchgesehene Auflage 1964 14.Auflage 1964 l5.Auflage 1965 16. Auflage 1966 17.Auflage 1968 14* MEAW MEBW Karl Marx/Friedrich Engels: Ausgewählte Werke in sechs Bänden Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED Bandl I.Auflage 1970 Band II I.Auflage 1970 Band III 1. Aufläse (in Vorbereitung) Band IV I.Auflage (in Vorbereitung) BandV I.Auflage (in Vorbereitung) Band VI I.Auflage Gn Vorbereitung) Karl Marx/Friedrich Engels: Briefwechsel Diese Ausgabe ist, mit Ausnahme des Vorworts in Band I, ein unveränderter Nachdruck der im Jahre 1935 vom Marx-Engels-Lenin- Institut, Moskau, be- sorgten Ausgabe I.Band: 1844-1853 1.Auflast 1949 II.Band: 1854-1860 I.Auflagt 1949 III.Band: 1861-1867 1.Aufläse 1950 IV.Band: 1868-1883 I.Auflage 1950 MEW Karl Marx/Friedrich Engels: Werke Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED Band 1:1839-1844 I.Auflage 1956 2.Auflage 1957 3.Auflage 1958 4.Auflage 1961 5. Auflage 1964 6-Auflage 1969 7. Auflage (in Vorbereitung) 15* Band 2: 1844-1846 I.Auflage 1957 2.Auflage 1958 3. Auflage 1959 4.Auflage 1962 5.Auflage 1969 6. Auflage (in Vorbereitung) Band 3: 1845-1846 l.Auflage 1959 2. Aufläse 1959 3.Auflage 1964 4. Auflage 1969 Band 4: Mai 1846-März 1848 I.Auflage 1959 2. Auflage 1959 3. Auflage 1964 4.AufIage 1969 Band 5: März 1848-November 1848 I.Auflage 1959 2. Auflage 1959 3. Auflage 1964 4.Auflage 1969 Band 6: November 1848-Juli 1849 1.Auflage 1959 2. Auflage 1961 S.Auflage 1968 Band 7: August 1849-Juni 1851 I.Auflage 1960 2. Auflage 1964 3.Auflage 1969 Band 8: August 1851-März 1853 l.Auflage 1960 2.Auflage 1969 Band 9: März 1853-Dezember 1853 I.Auflage 1960 2. Auflage (in Vorbereitung) Band 10: Januar 1854-Januar 1855 l.Auflage 1961 2. Auflage 1962 3. Auflage (in Vorbereitung) Band 11: Januar 1855-April 1856 I.Auflage 1961 2. Auflage 1963 3. Auflage 1969 16* Band 12: April 1856-Januar 1859 I.Aufläse 1961 2. Auflage 1963 3. Auflage 1969 Band 13: Januar 1859-Februar 1860 I.Auflage 1961 2. Aufläse 1964 S.Auflage 1969 Band 14: Juli 1857-November 1860 1.Aufläse 1961 2. Auflage 1964 3.Auflage 1969 Band 15: Januar 1860-September 1864 I.Auflage 1961 2.Auflage 1964 3. Aufläse 1969 Band 16: September 1864-Juli 1870 I.Auflage 1962 2.AufIage 1964 3. Auflage 1968 Band 17: Juli 1870-Februar 1872 I.Auflage 1962 2.Auflage 1964 3.Auflage 1968 Band 18: März 1872- Mai 1875 I.Auflage 1962 2.Auflage 1964 3. Auflage 1969 Band 19: März I875-Mai 1883 I.Auflage 1962 2. Auflage 1969 Band 20: Friedrich Engels, „Anti-Dühring" und „Dialektik der Natur" 1.Auflage 1962 2.Auflage 1969 Band21: Mai 1883-Dezember 1889 I.Auflage 1962 2.Auflage 1969 Band 22: Januar 1890-August 1895 I.Auflage 1963 2. Auflage (in Vorbereitung) 17* Band 23: Karl Marx, „Das Kapital". Erster Band I.Auflage 1962 2. Auflage 1968 3. Auflage (in Vorbereitung) Band 24: Karl Marx, „Das Kapital". Zweiter Band I.Auflage 1963 2.Auflage 1968 3. Auflage (in Vorbereitung) Band 25: Karl Marx, „Das Kapital". Dritter Band I.Auflage 1964 2. Auflage 1969 3. Auflage (in Vorbereitung) Band 26.1: Karl Marx, „Theorien über den Mehrwert" (Vierter Band des „Kapitals"). Erster Teil I.Auflage 1965 Band 26.2: Karl Marx, „Theorien über den Mehrwert" (Vierter Band des „Kapitals"). Zweiter Teil I.Auflage 1967 Band 26.3: Karl Marx, „Theorien über den Mehrwert" (Vierter Band des „Kapitals"). Dritter Teil I.Auflage 1968 Band 27: Karl Marx und Friedrich Engels, Briefe Februar 1842-Dezember 1851 I.Auflage 1963 2-, durchgesehene und verbesserte Auflage 1965 3. Auflage (in Vorbereitung) Band 28: Karl Marx und Friedrich Engels, Briefe Januar 1852-Dezember 1855 1. Auflage 1963 2.Auflage 1966 3.Auflage (in Vorbereitung) Band 29: Karl Marx und Friedrich Engels, Briefe Januar 1856-Dezember 1859 1. Auf läge 1963 2.Auflage 1967 3.AufIage (in Vorbereitung) Band 30: Karl Marx und Friedrich Engels, Briefe Januar 1860 -September 1864 I.Auflage 1964 Band 31: Karl Marx und Friedrich Engels, Briefe Oktober 1864-Dezember 1867 I.Auflage 1965 18* MEWEB Prol. Int. Reisen Band 32: Karl Marx und Friedrich Engels, Briefe Januar 1868-Mitte Juli 1870 I.Auflage 1965 Band 33: Karl Marx und Friedrich Engels, Briefe Juli 1870-Dezember 1874 I.Auflage 1966 Band 34: Karl Marx und Friedrich Engels, Briefe Januar 1875-Dezember 1880 1.Auflage 1966 Band 35: Karl Marx und Friedrich Engels, Briefe Januar 1881-März 1883 1. Auflage 1967 Band 36: Friedrich Engels, Briefe April 1883-Dezember 1887 1. Auf läge 1967 Band 37: Friedrich Engels, Briefe Januar 1888-Dezember 1890 (.Auflage 1967 Band 38: Friedrich Engels, Briefe Januar 1891-Dezember 1892 I.Auflage 1968 Band 39: Friedrich Engels, Briefe Januar 1893-Juli 1895 I.Auflage 1968 Karl Marx/Friedrich Engels: Werke, Ergänzungsbände Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED Ergänzungsband: Schriften, Manuskripte, Briefe bis 1844. Erster Teil: Karl Marx I.Auflage 1968 Ergänzungsband: Schriften, Manuskripte, Briefe bis 1844. Zweiter Teil: Friedrich Engels I.Auflage 1968 Marx/Engels/Lenin: Über proletarischen Internationalismus Bücherei des Marxismus-Leninismus, Band 54 I.Auflage 1959 Friedrich Engels: Auf Reisen. Zusammengestellt und eingeleitet von Renate Schack Die Engels-Texte wurden vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED autorisiert 1. Auflage 1966 19* Religion Schriften bis 1844 Schwiegersohn Über China Ursprung Vogt Wirkung Kap. Zur dt. Gesch. Karl Marx/Friedrich Engels: Über Religion Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED 1. Auflage 1958 Karl Marx/Friedrich Engels: Schriften bis 1844. In vier Bänden Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED I. Auflage (in Vorbereitung) Karl Marx: Wie ich meinen Schwiegersohn erzog. Zusammen- gestellt und eingeleitet von Ruth Stolz Die Marx-Texte wurden vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED autorisiert I.Auflage 1969 Karl Marx: Über China Besorgt vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED Bücherei des Marxismus-Leninismus, Band 46 1. Auflage 1955 Friedrich Engels: Der Ursprung der Familie, des Privateigen- tums und des Staats. Im Anschluß an Lewis H.Morgans For- schungen 1. Auf läge 1946 (ab 2.Auflage: Bücherei des Marxismus-Leninismus, Band 11) 2. Auflage 1949 3. Aufläse 1950 4.Aufla«e 1951 5.Auflage 1952 6.Auflage 1953 7., verbesserte und erweiterte Auflage 1964 8. Auflage 1969 Karl Marx: Herr Vogt. Mit Originaldokumenten von Marx und Engels im Anhang Bücherei des Marxismus-Leninismus, Band 38 I.Auflage 1953 Rolf DIubek/Hannes Skambraks: „Das Kapital" von Karl Marx in der deutschen Arbeiterbewegung (1867 bis 1878). Abriß und Zeugnisse der Wirkungsgeschichte Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED I.Auflage 1967 Marx/Engels/Lenin/Stalin: Zur deutschen Geschichte. Aus Wer- ken, Schriften, Briefen. In 3 Bänden Besorgt vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED Band I: Von der Frühzeit bis zum 18. Jahrhundert 1. Auflage 1953 2. Auflage 1953 3. Auf läge 1956 Ab 4.AufIage u. d. T . 20* Karl Marx/Friedrich Engels: Über Deutschland und die deut- sche Arbeiterbewegung. Aus Werken, Schriften, Briefen. In drei Bänden Besorgt vom Institut für Marasmus-Leninismus beim ZK der SED Band 1: Von der Frühzeit bis zum 18. Jahrhundert 4. Autloge 1961 Marx/Engels/Lenin/Stahn: Zur deutschen Geschichte. Aus Werken, Schriften, Briefen. In 3 Bänden Besorgt vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED Band II, 1.Halbband: Das 19.Jahrhundert I.Auflage 1954 Neuausgabe u. d. T. Karl Marx/Friedrich Engels: Über Deutschland und die deut- sche Arbeiterbewegung. Aus Werken, Schriften, Briefen. In drei Bänden Band 2: Die erste Hälfte des 19. Jahrhunderts I.Auflage 1970 Marx/Engels/Lenin/Stalin: Zur deutschen Geschichte. Aus Werken, Schriften, Briefen. In 3 Bänden Besorgt vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED Band II, 2.Halbband: Das 19. Jahrhundert I.Auflage 1954 Neuausgabe u. d. T. Karl Marx/Friedrich Engels: Über Deutschland und die deut- sche Arbeiterbewegung. Aus Werken, Schriften, Briefen. In drei Bänden Band 3: Die zweite Hälfte des 19. Jahrhunderts I.Auflage (in Vorbereitung) 21' 2.SIGLEN DER SPRACHEN Bulg. D E F I Poln. R Rum. Span. Ung. Bulgarisch Deutsch Englisch Französisch Italienisch Polnisch Russisch Rumänisch Spanisch Ungarisch WEITERHIN VERWENDETE ABKÜRZUNGEN ADAV Allgemeiner Deutscher Arbeiterverein BdG Bund der Gerechten BdK Bund der Kommunisten IAA Internationale Arbeiterassoziation KKK Kommunistisches Korrespondenzkomitee MdR Mitglied des Deutschen Reichstages SAPD Sozialistische Arbeiterpartei Deutschlands SDAP Sozialdemokratische Arbeiterpartei SPD Sozialdemokratische Partei Deutschlands 22* INHALTSVERGLEICHSREGISTER DER WERKE UND EINZELAUSGABEN CPABHHTEJILHtlll yKA3ATEJIB HA3BAHHH IIPOHSBEßEHHft H OTflEJILHLIX H3flAHHH COMPARATIVE INDEX OF THE MARX-ENGELS-WERKE AND OF OTHER EDITIONS OF INDIVIDUAL WORKS INDEX DE COMPARAISON DES (EUVRES ET EDITIONS PARTICULIERES INDICE COMPARATIVO DE LAS OBRAS Y SEPARATAS Das Inhaltsvergleichsregister enthält alle in der Werkausgabe und in den Einzelausgaben des Dietz Verlages Berlin veröffentlichten Briefe, Postkarten und Telegramme aus der Feder von Marx und Engels. Es ist untergliedert in den Briefwechsel zwischen Marx und Engels und in die Korrespondenzen von Marx und Engels mit dritten Personen. In beiden Teilen sind die Briefe, Postkarten und Telegramme chronologisch nach dem Datum ihrer Abfassung an- geordnet. Redaktionelle Ergänzungen oder Berichtigungen bei der Orts- und Datumsangabe sind in eckige Klammern gesetzt; andere Zusätze der Redaktion folgen nach der Datumsangabe in Kleindruck. Jede Korrespondenz hat in diesem Verzeichnis eine Nummer erhalten, unter der sie auch in den anderen Verzeichnissen dieses Bandes geführt wird. Gekürzte Wiedergaben von Korrespondenzen in verschiedenen Ausgaben sind durch ein hochgestelltes Sternchen hinter der Seitenangabe gekennzeichnet. yKa3aTeJii> co^epsKHT Bce onyöJinKOBaHHHe H3flaTeJibCTB0M BepjiHH B CotmHeHHflx H OTÄejrbHtix H3RaHHHX nncfcMa, OTKPBITKH H TenerpaMMH, H3-noff nepa MapKca H 3Hrenbca. O H coßepjKirr pa3fleJi nepenHCKH Men^y MapKcOM n 3Hreni.coM H pa3ßeji HX KOppecnoHReHnHH c paaHUMH JiHnaMH. ÜHCBMa, OTKPHTKH TU. oßonx pa3aejioß pacnoJiojKeHbi B xpoHOJionrrecKOM nopff^Ke no saTaM EX aonojiHeHHH HJIH nonpaBKH K Ha3BaHHHM MecT Ha3Ha^eHHH B KBanpaTHHe CROÖKH; Bce nponite aon MCJIKHM IHPH$TOM nocjie ^ a i t i . KajKHOMy n n c t u y , OTKpHTKe H TenerpaMMe cooTBeTCTByeT CBOH oTfleJiLHHfi HOMep, noa KOTopuM OHH npHBOHHTCH H B ßpyrnx yKasaTe- JIHX 3T0r0 TOMa. BHRepJKKH H3 KOppeCIIOHfleHD;Hä, nOMemeHHHX B pa3JIH*rabIX H3flaHE[flX, PHÄOM co CCHJIKOS Ha CTpa The comparative index contains all the letters, postcards, and telegrams from the pen of Marx and Engels publi- shed in the Marx/Engels-Werke-edition as well as in the individual editions of the Dietz Verlag, Berlin. It is subdivi- ded into the correspondence between Marx and Engels and into that of Marx and Engels with other persons. In both parts the letters, postcards, and telegrams are listed chronologically according to the date of their composition. Editorial Supplements or corrections referring to the places and dates named there are included in Square brackets; other editorial supplementary remarks follow the date in small print. Each correspondence got a number in this index which is the same as in all the other indices of this volume. Abridged correspondences in various editions are marked by an asterisk after the page-number. Vous trouverez dans I'index de comparaison toute la correspondance de Marx et Engels (lettres, cartes postales, t^ldgrammes) que le Dietz Verlag (Berlin) a publie'e dans l'^dition des oeuvres ou dans les editions particulieres. La premiere partie est consacr^e aux lettres quYchangerent Marx et Engels, Ia seconde ä. la correspondance de Marx et Engels avec d'autres personnes. Dans chacune des deux parties les lettres sont classees par ordre chronologique selon la date de rddaction. Nous avons mis entre parentheses les compldments d'information ou les corrections concernant les Iieux et les dates; nous avons donnl les autres renseignements utiles en petits caracteres d'imprimerie, imm^diatement apres l'^nonci des dates. Ann de vous rendre les comparaisons moins ardues, nous avons repris ici, pour chaque piece de correspondance, le num^ro sous lequel eile est classäe dans les autres index. Pour vous per- mettre de reconnaitre aisdment le pieces qui se retrouvent dans plusieurs editions, nous avons muni d'une ast^risque le num^ro de la page correspondante. EI indice comparativo comprende todas las cartas, tarjetas postales y telegramas de Marx y Engels publicados en las Obras y en separatas de Ia editorial »Dietz Verlag Berlin*1. Se subdivide en dos partes: correspondencia entre Marx y Engels y correspondencia de Marx y Engels con terceras personas. En ambas partes, las cartas, tarjetas postales y telegramas han sido ordenados cronolögicamente segün las fechas de creaciön. Los suplementos redaccio- nales o correcciones de nombres de poblaciones o fechas han sido anadidos en par£ntesis angulares; otros suplementos de Ia redacciön se encuentran en letras mas pequenas despu6s de Ia fecha. Cada pieza de correspondencia en este fndice tiene un nümero que vuelve a aparecer en los demas registros del presente tomo. Extractos abreviados de correspondencias en diferentes edidones se han senalado con un asterisco colocado junto al nümero de la pagina. ERSTER TEIL DERBRIEFWECHSEL ZWISCHEN KARL MARX UND FRIEDRICH ENGELS *IACTB IIEPBAH ÜEPEIIHCKA ME5K^y K. MAPKCOM H <D. BHTEJILCOM FIRST PART THE CORRESPONDENCE BETWEEN KARL MARX AND FRIEDRICH ENGELS PREMIERE PARTIE LA CORRESPONDANCE ENTRE KARL MARX ET FRIEDRICH ENGELS PRIMERA PARTE CORRESPONDENCIA ENTRE KARL MARX Y FRIEDRICH ENGELS Der erste Teil des Inhaltsvergleichsregisters enthält die zwischen Marx und Engels gewechselten Briefe, Post- karten und Telegramme in chronologischer Reihenfolge. Bei jeder Korrespondenz werden Absender, Empfänger, Empfängerort, Absenderort, Datierung und Originalsprache angegeben. Weiterhin ist in Kleindruck vermerkt, welche Besonderheiten die betreffende Korrespondenz aufweist: ob es sich um einen Entwurf oder ein Fragment handelt, welche Datierung in früheren Ausgaben vorgenommen wurde, ob Nachschriften oder Notizen vorhanden sind, welche Deck- oder Kosenamen verwendet wurden. CpaBHETejitHoro yKa3aTejm coaepjKUT pacnojiojKeimBie B nopflßKe iracLMa, OTKPHTKH H TejierpaMMH, cocTaBrnnomne nepenHCKy MapKca K KaatnoMy aKceMiurapy KoppecnoHfleHijHH ßaioTCH yKaaaHHH oö oTnpasHTejie, ajjpecaTe, nx ajjpecax, a Taione yKa3HBaioTCH R&IS. HanncaHHH H H3LIK opnrHHaira. KpoMe Toro, MCJIKHM HIPH$TOM flacrcu oötHCHeHHe ocoöeHHOCTefi: aBJiHeTCfl JIH aaHHLiiä TeKCT HaSpOCKOM HJIH <J)parMeHTOM; KaKHM ^HCHOM ^aTHpOBaH yKa3aHHWÜ AOKyMeHT B npe^biffymHX H3AaHHax; HMewTCH nn KaKHe - JIH6O npnnnCKH HJIH saaieTKH; Kairae nceBflo- HHMLI HJIM npO3EHHia GblJIH HCn0JIb30BaHH. The first part of the comparative index contains the letters, postcards, and telegrams which Marx and Engels wrote to each other in chronological order. With each correspondence the writers of the letters, the addressees, their respective places, the dates, and the original Ianguage are listed. Furthermore the feature of the respective correspondence is marked in small print: Whether it is a draft or a fragment, how it is dated in former editions, whether there exist postscripts or notes, what pseudonyms or pet names were used. Dans la premiere partie, nous avons ordonni chronologiquement les lettres, les cartes postales et les tel£grammes que Marx et Engels se sont envoyls. Pour chaque piece, nous avons donne" des indications pr^cises sur l'exp^diteur, le destinataire, le lieu de destination, le Heu d'envoi, la date et la langue d'origine. Nous avons de plus indique1 en petits caracteres d'itnprimerie les particularite's de chaque piece: s'il s'agit d'un projet ou d'un fragment, quelle date on peut retrouver dans les Iditions antärieures, si on ditient des notes compUmentaires, quels pseudonymes et noms familiers on peut rencontrer. La primera parte del fndice comparativo registra, en orden cronolögico, las cartas, tarjetas postales y telegramas intercambiados entre Marx y Engels. En cada comunicaciön se ha registrado el remitente, el destinatario, el lugar de destino, el lugar de envio, Ia fecha y el idioma original. Ademas se senala en letras mäs pequenas qu£ particularidades presenta la respectiva comunicaciön: si se trata de un borrador o un fragmento, qu£ fecha se le ha dado en ediciones anteriores, si existen copias o notas, qu£ seudönimos o apodos han sido usados. N r. 1 2 3 4 5 18 44 , Ok t. bis 18 45 , M är z En ge ls an M ar x in Pa ris [B arm en , A nf an g O kt . 18 44 ] ( D) Bi sh er da tie rt: [ca . 8. -I 0. O kt . 18 44 ] En ge ls an M ar x in Pa ris Ba rm en , 19 .N ov . 18 44 (D ) En ge ls an M ar x in Pa ris [B arm en , 2O .Ja n. 18 45 ] (D ) En ge ls an M ar x in Br üs se l Ba rm en , 22 .-2 6. Fe br . [un d 7. M är z] 18 45 (D ) Bi sh er da tie rt: 22 .F eb r.- 7. M 8r z 18 45 En ge ls an M ar x in Br üs se l Ba rm en , 17 . M är z 18 45 (D ) M EW 27 5 9 14 19 24 M EB W I 3 6 13 18 22 M EA B 17 * 19 * Zu r dt . G es ch . II 12 18 * 2 63 5* 2 63 6* II 12 19 * 2 64 1* Bd K 11 96 20 4 20 6 21 0 Br .K ap . 11 * 18 -2 5 22 6 23 3 24 3 25 4 26 1 Bu re au 15 5* 25 * 28 * Nr. 6 7 8 9 10 11 12 1846, Juli bis Okt. Engels an Marx in Brüssel Ostende, 27. Juli 1846 (D) Engels an Marx in Brüssel [Paris] 19. Aug. 1846 (D) Engels an das Kommunisti- sche Korrespondenz-Komitee in Brüssel [Paris] 19. Aug. 1846 (D) Engels an das Kommunisti- sche Korrespondenz-Komitee in Brüssel [Paris] lö.Sept. 1846 (D) Engels an Marx in Brüssel [Paris] 18.Sept. 1846 (D) Engels an Marx in Brüssel [Paris, Sept. 1846] (D) Bisher datiert: [Anfang Aug. 1846] Fragment Engels an Marx in Brüssel [Paris, 18.0kt. 1846] (D) Bisher datiert: [Mitte Okt. 1846] MEW 27 29 32 36 40 47 53 55 MEBW I 27 32 36 39 47 50 53 MEAB 25* Br. Kap. 15* BdK I 398 409 413 424 Nr . 13 14 15 16 18 46 , Ok t. bi s D ez . En ge ls an da s K om m un ist isc he K or re sp on de nz -K om ite e in Br üs se l Pa ris , 23 .0 kt . 18 46 (D ) En ge ls an M ar x in Br üs se l [P ari s, um de n 23 .0 kt . 18 46 ] ( D) En ge ls an M ar x in Br üs se l [P ari s] 2. N ov . [18 46 ] ( Ö) En ge ls an M ar x in Br üs se l [P ari s, D ez . 18 46 ] ( D) Bi sh er da tie rt : [E nd e D ez . 18 46 ] M EW 27 60 65 67 68 M EB W I 58 64 65 68 M EA B 26 * 28 * M EA W I 60 1 Bd K I 42 5 43 0 44 1 N r. 17 18 19 20 21 22 23 18 47 , Ja n. bi s No v. En ge ls an M ar x in Br üs se l [P ari s] 15 .Ja n. 18 47 (D ) En ge ls an M ar x in Br üs se l [P ari s] 9, M är z [18 47 ] ( D) M ar x an En ge ls in Pa ris [B rüs sel ] 1 5.M ai [18 47 ] ( D) M it ei ne r N ac hs ch ri ft v o n Ph ili pp e G ig ot En ge ls an M ar x in H ol lan d [B rüs sel ] 2 8. -3 0. Se pt . 18 47 (D ) En ge ls an M ar x in Br üs se l Pa ris , [25 .-] 26 .O kt. 18 47 (D ) En ge ls an M ar x in Br üs se l [P ari s, 14 .-] 15 .N ov . 18 47 (D ) En ge ls an M ar x in Br üs se l [P ari s. 23 ./2 4. N ov . 18 47 ] ( D) M EW 27 73 77 82 84 93 10 0 10 4 M EB W I 74 77 83 84 94 101 10 4 M EA B 55 * G ru nd - sä tz e 4. A uf l. 61 * 79 * Bd K 14 63 46 4 55 0 58 4 61 0 61 1 Nr . 24 25 26 27 28 29 30 18 48 , Ja n. bis Ap ril En ge ls an M ar x in Br üs se l Pa ris , 14 .Ja n. 18 48 (D ) En ge ls an M ar x in Br üs se l Pa ris [21 .Ja n. 18 48 ] ( D) En ge ls an M ar x in Pa ris [B rüs sel ] 9 .M är z [18 48 ] ( D) B is he r da tie rt : 8. -9 . M är z [1 84 8] M ar x an En ge ls in Br üs se l Pa ris [um de n 12 . M är z 18 48 ] ( D) M ar x an En ge ls in Br üs se l [P ari s] 16 . M är z 18 48 (D ) En ge ls an M ar x in Pa ris [B rüs sel , 18 .M är z 18 48 ] ( D) M ar x an En ge ls in Ba rm en K öl n [vo r de m 25 .A pr il 18 48 ] ( D) Bi sh er da tie rt : [ca . 24 . A pr il [8 48 ] M EW 27 10 9 11 3 11 5 11 8 11 9 12 1 12 4 M EB W I 10 7 11 0 11 2 11 5 11 5 11 7 11 9 Zu r dt . G es ch . 2 64 6* Bd K 16 50 65 3 71 9 72 5 72 9 73 0 77 3 Nr. 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 1848, April bis 1849, Juni Engels an Marx in Köln [Barmen] 25. April 1848 (D) Engels an Marx in Köln [Barmen] 9.Mai 1848 (D) Marx an Engels in Genf [Köln, 26.0kt. 1848] (D) Mit einer Nachschrift von Louis Schulz Bisher datiert: [ca. 26. Okt. 1848] Marx an Engels in Lausanne [Köln, Mitte Nov. 1848] (D) Bisher dotiert: [ca. lO.Nov. 1848] Marx an Engels in Bern Köln, 29.Nov. 1848 (D) Engels an Marx in Köln Bern, 28.Dez. [1848] (D) Engels an Marx in Köln Bern, 7.[-8.] Jan. 1849 (D) Marx an Engels in Köln Hamburg, 23.April 1849 (D) Marx an Engels in Köln [zweite Aprilhälfte-Anfang Mai 1849] (D) Bisher datiert: [März 1849] Marx an Engels in Kaiserslautern Paris, 7Juni [1849] (D) MEW 27 125 127 128 129 131 132 133 135 136 137 MEBW I 120 121 122 123 124 125 127 129 128 129 . BdK 1773 781 858 869 875 955 10 Nr. 41 42 43 44 45 46 47 48 1849, Aug. bis 1850, Dez. Marx an Engels in Morges [Paris, um den 1 -Aug. 1849] (D) Bisherige Angabe des Adressatortes: Vevey Marx an Engels in Morges Paris, 17.Aug. [1849] (D) Bisherige Angabe des Adressatortes: Vevey Marx an Engels in Lausanne [Paris] 23. Aug. [1849] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 19.Nov. 1850 (D) Marx an Engels in Manchester London, 23.Nov. 1850 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 25.Nov. 1850 (D) Marx an Engels in Manchester London, 2.Dez. [1850] (D) Mit einer Nachschrift von Jenny Marx Engels an Marx in London Manchester, 17.Dez. 1850 (D) MEW 27 139 140 142 143 144 145 146 154 MEBW I 133 134 137 138 138 139 140 148 11 N r. 49 50 51 52 53 54 55 18 51 , Ja n. M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] 6. Ja n. [18 51 ] ( D) M ar x an En ge ls in M an ch es te r Lo nd on , 7. Ja n. 18 51 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on M an ch es te r, 8. Ja n. 18 51 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] 22 . Ja n. 18 51 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er, 25 .Ja n. 18 51 ] ( D) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] 27 .Ja n. 18 51 (D ) M it ei ne r N ac hs ch ri ft v o n W ilh el m Pi ep er En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er] 29 .Ja n. [18 51 ] ( D) M EW 27 15 6 15 7 16 3 16 5 16 6 16 8 17 0 M EB W I 15 2 15 2 15 6 15 8 15 8 161 16 2 M EA B 63 * Br . K ap . 41 * 44 * Bu re au 67 * Nr. 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 1851. Febr. Marx an Engels in Manchester [London] 3. Febr. 1851 (D) Engels an Marx in London Manchester, 5.Febr. 1851 (D) Marx an Engels in Manchester [London] lO.Febr. 1851 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 11.Febr. 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester, 12.Febr. 1851] (D) Engels an Marx in London [Manchester] 13.Febr. 1851 (D) Marx an Engels in Manchester London, 23.Febr. [1851] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 24.Febr. 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 25.Febr.[1851] (D) Engels an Marx in London [Manchester] 26.Febr. [1851] (D) Marx an Engels in Manchester [London, 26.Febr. 1851] (D) MEW 27 173 178 182 184 186 189 192 198 200 203 206 MEBW I 165 170 174 176 177 179 182 188 189 191 194 Br. Kap. 45* i 50* 13 Nr. 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 1851, Febr. bis März Engels an Marx in London [Manchester, 26. Febr. 1851] (D) Engels an Marx in London [Manchester] 27.Febr. 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester, 28.Febr. 1851] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 1.März 1851 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 8.März 1851 (D) In der Handschrift: 8. Febr. 1851 Engels an Marx in London [Manchester] lO.März 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 17.März 1851 (D) Marx an Engels in Manchester London, 17.MärzI851 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 19.März 1851 (D) Marx an Engels in Manchester [London, 22.März 1851] (D) MEW 27 208 209 210 212 214 216 217 219 222 224 MEBW I 199 199 200 202 203 204 205 206 209 211 14 N r. 77 78 79 80 81 82 83 18 51 , M är z bi s M ai M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] 31 .M är z 18 51 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] 2. A Pr il 18 51 (D ) In de r H an ds ch ri ft: 2. M är z 18 51 En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er] 3. A pr il [18 51 ] ( D) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er] 11 . A pr il 18 51 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] IS .A pr il 18 51 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on M an ch es te r, 15 .A pr il [18 51 ] ( D) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er] I.M ai 18 51 (D ) M EW 27 22 6 22 8 23 0 23 5 23 7 23 9 24 0 M EB W 12 15 21 7 21 9 22 4 22 6 22 7 Br . K ap . 52 * 52 * Zu r dt . G es ch . 2 65 3* Nr. 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 1851, Mai Marx an Engels in Manchester [London] 3.Mai 1851 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 5.Mai [1851] (D) Engels an Marx in London [Manchester, 6. oder 7.Mai 1851] (D) Bisher datiert: K.Mai 1851] Engels an Marx in London [Manchester] 8.Mai [1851] (D) Ia der Handschrift: 8. Juni Engels an Marx in London [Manchester] 9. Mai 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester, 15.Mai 1851] (D) Bisher datiert: [9.0kt. 1856] Marx an Engels in Manchester London, I6.Mai 1851 (D) Engels an Marx in London Manchester, 19.Mai 1851 (D) Marx an Engels in Manchester London, 21.Mai 1851 (D) Engels an Marx in London Manchester, 23.Mai 1851 (D) MEW 27 243 245 248 250 252 256 257 259 262 265 MEBW 1230 232 235 237 238 ü 190 1242 244 246 249 16 Nr. 94 95 96 97 1851, Mai bis Juni Marx an Engels in Manchester [London] 28.Mai 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester, 3. Juni 1851] (D) Marx an Engels in Manchester [London] lö.Juni 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 27.Juni 1851 (D) MEW 27 269 272 273 274 MEBW 1253 255 256 256 2 Marx/Engels-Verzeichnis II 17 00 N r. 98 99 10 0 10 1 10 2 10 3 10 4 18 51 , Ju li En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er, u m de n 6. Ju li 18 51 ] ( D) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] B .J ul i 1 85 1 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n, u m de n 17 .Ju li 18 51 ] ( D) En ge ls an M ar x in Lo nd on M an ch es te r, I7 .Ju li 18 51 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er, u m de n 2O .Ju li 18 51 ] ( D) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er] 30 .Ju li 18 51 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] 31 . Ju li 18 51 M EW 27 27 6 27 8 28 3 28 4 28 7 29 0 29 1 M EB W 12 58 25 9 26 4 26 7 26 8 27 0 27 1 M EA B 66 * 68 * Zu r dt . G es ch . 2 65 3* 65 3* Bu re au 34 * Nr. 1851, Aug. MEW MEBW Br.Kap. 105 106 107 108 109 110 111 Engels an Marx in London [Manchester, um den l.Aug. I85I](D) Bisher datiert: [ca. 2.AuS . 1851] Marx an Engels in Manchester [London] 8. Aug. 1851 (D u. F) Engels an Marx in London [Manchester, um den lO.Aug. 1851] (D) Engels an Marx in London [Manchester, um den 1 l.Aug. 1851] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 14.Aug. 1851 (D) Marx an Engels in Manchester [London, um den 2O.Aug. 1851] (D) Bisher datiert: [ca. 27. Aug. 1851] Engels an Marx in London Manchester, 21. Aug. 1851 (D) 27 294 296 305 308 312 316 317 1275 277 287 289 293 306 296 53* 19 Nr. 112 113 114 115 116 117 118 1851, Aug. bis Sept. Marx an Engels in Manchester [London] 25.Aug. 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester, um den 27. Aug. 1851] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 31. Aug. 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester] l.Sept. [1851] (D) Engels an Marx in London [Manchester] 8.Sept. [1851] (D) Engels an Marx in London [Manchester] 11. Sept. [1851] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 13.Sept. 1851 (D) MEW 27 320 328 330 334 336 338 339 MEBW 1299 307 308 312 314 316 316 MEAB 71* 20 N r. 11 9 12 0 12 1 12 2 12 3 12 4 12 5 18 51 , Se pt . bis Ok t. En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er] 19 .S ep t. [18 51 ] ( D) En ge ls an M ar x in Lo nd on M an ch es te r, 23 .S ep t. 18 51 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] 23 .S ep t. 18 51 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er, 25 ;]S ep t. 18 51 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er, 26 .S ep t. 18 51 ] ( D) M ar x an En ge ls in M an ch es ter [L on do n] !3 .0 kt . 18 51 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er] 15 . O kt . 18 51 (D ) M EW 27 34 1 34 2 34 7 35 2 35 3 35 6 36 0 M EB W 13 18 31 9 32 3 32 8 32 9 33 2 33 6 M EA B 72 * 73 * B r. K «p . 56 * Nr. 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 1851, Okt. bis Dez. Marx an Engels in Manchester [London] 19.0kt. 1851 (D) Marx an Engels in Manchester [London] ' 25.0kt. 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester, um den 27.0kt. 1851] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 24.Nov. 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 27.Nov. 1851 (D) Marx an Engels in Manchester [London] I.Dez. 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 3.Dez. 1851 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 9.Dez. 1851 (D) Engels an Marx in London Manchester, I O.Dez. 1851 (D) Engels an Marx in London Manchester, 11.Dez. 1851 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 16.Dez. 1851 (D) MEW 27 363 366 367 370 373 376 379 383 385 387 391 MEBW 1339 342 343 345 347 350 352 356 358 360 363 MEAB 74* 78* 79 22 Nr. 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 1852, Jan. bis Febr. Engels an Marx in London [Manchester] ö.Jan. 1852 CD) Marx an Engels in Manchester [London] 2O.Jan. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 22Jan. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 24.Jan. 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 28Jan. 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 29.Jan. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 2.Febr. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 4.Febr. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 6. Febr. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 17.Febr. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 18.Febr. [1852] (D) MEW 28 5 7 9 12 14 15 17 18 22 23 25 MEBW 1367 373 374 377 378 382 383 384 388 388 389 Bureau 36* 23 Nr. 148 149 150 151 152 153 154 1852, Febr. bis März Engels an Marx in London Manchester, 19. Febr. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 23. Febr. [1852] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 27.Febr. 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 2.März 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 3.März [1852] (D) Engels an Marx in London [Manchester] 18.März 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 3O.März 1852 (D) MEW 28 26 27 30 33 37 39 43 MEBW 1390 391 394 396 399 401 404 MEAB 87* Bureau 74* 24 Nr. 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 1852, April bis Mai Engels an Marx in London [Manchester] I.April 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 5. April 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 14.April 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 2O.APril 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 24.April 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 25. April 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 27. April 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 29.Apri11852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 30. April 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, I.Mai 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 4. Mai 1852 (D) MEW 28 46 48 50 51 54 56 58 59 61 64 66 MEBW 1406 408 409 410 412 413 415 416 418 420 422 25 Nr. 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 1852, Mai bis Juli Marx an Engels in Manchester London, 6. Mai 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 7.Mai 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] B.Mai 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 19. Mai 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 21. Mai 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 22. Mai 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 22.Mai 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 24.Mai [1852] (D) Engels an Marx in London Manchester, 30. Juni 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 3Juli 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 6.Juli 1852 (D) MEW 28 68 70 73 74 76 77 78 79 80 81 85 MEBW 1423 425 428 428 429 429 431 431 434 434 438 Bureau 38* 26 Nr. 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 1852, Juli bis Aug. Marx an Engels in Manchester [London] B.Juli 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 15.Juli 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 20. Juli 1852 (D) In der Handschrift: 20. Aug. 1852 Engels an Marx in London Manchester, 22. Juli 1852 (D) Bisher datiert: 22. Aus. 1852 Marx an Engels in Manchester [London] 2.Aug. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 5.Aug. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 6. Aug. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 6.Aug. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester, 9. Aug. 1852] (D) Marx an Engels in Manchester London, 10. Aug. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 16.Aug. 1852 (D) MEW 28 87 90 92 94 95 96 98 100 105 106 110 MEBW 1439 441 443 445 446 447 448 449 454 454 458 27 Nr. 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 1852, Aug. bis Sept. Marx an Engels in Manchester London, I9.Aug. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester, 24.Aug. 1852] (D) Bisher dauert: [2J.Au*. 1852] Marx an Engels in Manchester [London] 27.Aug. 1852 (D) Bisher datiert: 24. Aug. 1852 Marx an Engels in Manchester London, 3O.Aug. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 2.Sept. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 7.Sept. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 8.Sept. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 9.Sept. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 14. Sept. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 18.Sept. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 20. Sept. 1852 (D) MEW 28 112 117 119 120 124 126 128 130 131 133 134 MEBW 1460 464 466 467 471 473 475 476 477 478 479 28 Nr. 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 1852, Sept. bis Okt. Engels an Marx in London [Manchester, 23.Sept. 1852] (D) Bisher datiert: [1 [.März 1853] Marx an Engels in Manchester [London] 23.SePt. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 24.Sept. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 28.SePt. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester, um den l.Okt. 1852] (D) Engels an Marx in London [Manchester] 4.0kt. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] lO.Okt. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 12.0kt. [1852] (D) Engels an Marx in London [Manchester, 14.0kt. 1852] (D) Engels an Marx in London Manchester, 18. Okt. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 20.Okt. 1852 (D) MEW 28 136 142 145 147 150 151 154 156 ' 157 158 159 MEBW 1481 482 485 487 489 490 492° 494 494 495 496 29 Nr. 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 18S2, Okt. bis Nov. Engels an Marx in London [Manchester, 22. Okt. 1852] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 25. Okt. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 26.0kt. [1852] (D) Bisher datiert: 26.0kl. [1851] Engels an Marx in London Manchester, 27.0kt. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 27.0kt. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 28. Okt. 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 28.0kt. 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 28.0kt. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester, 31.Okt. 1852] (D) Bisher datiert: [16. Okt. 1852] Marx an Engels in Manchester London, 2.Nov. 1852 (D) MEW 28 160 161 164 165 167 168 30 501* 28 175 176 178 182 MEBW 1496 497 499 499 501 502 : 509 510 512 516 30 Nr. 220 221 222 223 224 225 226 227 228 1852, Nov. bis Dez. Marx an Engels in Manchester London, 4.Nov. 1852 (D) Mit'einer Nachschrift von Jenny Marx Engels an Marx in London [Manchester, 5.-6.Nov.] 1852 (D) Bisher datiert: [ca. 12.Nov. 1852] Jahreszahl von Engels eingesetzt Marx an Engels in Manchester [London] lO.Nov. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 16.Nov. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 19.Nov. 1852 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 27.Nov. 1852 (D) Engels an Marx in London Manchester, 29.Nov. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 3. Dez. 1852 (D) Marx an Engels in Manchester London, 14-Dez. 1852 (D) MEW 28 184 185 189 194 195 30 491 28 196 198 200 ' 203 MEBW 1518 518 522 526 527 527 529 531 533 MEAB 147 Kunst II278 31 Nr. 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 1853, Jan. bis April Marx an Engels in London Manchester, 1 I.Jan. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 21.Jan. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester London, 29. Jan. 1853 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 11.Febr. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 23. Febr. 1853 (D) Engels an Marx in London [Manchester, 9.März 1853] (D) Bisher datiert: [ca. 4. März 1853] Marx an Engels in Manchester [London] lO.März 1853 (D) Engels an Marx in London [Manchester, 11.März 1853] (D) Bisher datiert: [I2.Mära 1853] Marx an Engels in Manchester [London] 22.[-23.] März 1853 (D) Bisher datiert: 22. März 1853 Engels an Marx in London [Manchester] 10. April [1853] (D) MEW 28 205 207 208 212 214 217 221 225 228 232 MEBW 1535 536 537 540 542 545 548 552 555 558 32 Nr. 239 240 241 242 1853. April Marx an Engels in Manchester [London] 23.April 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 26. April 1853 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 26.April 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 27.April 1853 (D) MEW 28 234 235 238 240 MEBW 1560 561 563 565 3 Manc/Eneels-Verzeichnis II 33 Nr . 24 3 24 4 24 5 24 6 24 7 24 8 24 9 18 53 , Ap ril bis Ju ni En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er, 27 .A pr iI 18 53 ] ( D) M ar x an En ge ls in M an ch es ter [L on do n] 28 .A Pr il 18 53 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er] 2O .M ai 18 53 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es ter [L on do n] 21 . M ai 18 53 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er, u m de n 26 . M ai 18 53 ] (D ) Bi sh er da tie rt : [ca . 18 . M ai 18 53 ] En ge ls an M ar x in Lo nd on M an ch es te r, 31 .M ai 18 53 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er, 1. Ju ni 18 53 ] ( D) M EW 28 24 1 24 2 24 3 24 4 24 5 24 8 24 9 M EB W 15 66 56 6 56 9 57 0 56 7 57 1 57 2 M EA B 94 * Re lig io n 95 * K un st i 12 40 * N r. 25 0 25 1 25 2 25 3 25 4 25 5 25 6 18 53 , Ju ni bis Ju li M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] 2. Ju ni 18 53 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on M an ch es te r, 6J un i [ 18 53 ] ( D) En ge ls an M ar x in Lo nd on M an ch es te r, 9. Ju ni 18 53 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r Lo nd on , 14 . Ju ni 18 53 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] 29 .Ju ni 18 53 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] . 8. Ju li 18 53 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on M an ch es te r, 9. Ju li [18 53 ] ( D) M EW 28 25 0 25 5 26 2 26 4 27 0 27 2 27 3 M EB W 15 72 57 8 58 3 58 4 59 0 59 1 59 2 M EA B 96 * 99 * 10 0* Br . K ap . 61 * 61 * 63 * Re lig io n 97 * 10 0* K un st 13 36 * Bu re au 76 * Nr. 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 1853. Juli bis Okt. Marx an Engels in Manchester [London] 18.Juli 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 18.Aug. 1853 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 24.Aug. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 3.Sept. 1853 (D) Bisher datiert: 2.Sept. 1853 Marx an Engels in Manchester [London] 7.Sept. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 17.Sept. 1853 (D) Engels an Marx in London Manchester, 19.Sept. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 28.Sept. 1853 (D) In der Handschrift: 28.Auj. 1853 Engels an Marx in London [Manchester] 29.Sept. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 3O.Sept. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester London, 8.0kt. 1853 (D) MEW 28 275 277 279 280 286 289 291 293 296 298 300 MEBW 1594 595 596 599 606 609 611 596 612 613 614 36 Nr. 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 1853, Okt. bis 1854, Jan. Marx an Engels in Manchester [London] 12.0kt. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 28.0kt. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 2.Nov. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 6.Nov. [1853] (D) Marx an Engels in Manchester London, 21.Nov. 1853 (D) Engels an Marx in London Manchester, 23.Nov. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 23.Nov. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester London, 2.Dez. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London, um den 12.Dez. 1853] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 14.Dez. 1853 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 5.Jan, 1854 (D) MEW 28 302 304 306 308 309 9 498 28 310 311 , 313 314 317 MEBW 1617 618 620 621 622 622 623 625 626 n 3 37 Nr. 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 1854, Jan. bis April Marx an Engels in Manchester [London] lO.Jan. 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 18. Jan. 1854 (D) Mit einer Nachschrift von Kinderhand Marx an Engels in Manchester London, 25. Jan. 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 9.Febr. 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 15.Febr. 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 9.März 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London, um den 11 .März 1854] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 17. März 1854 (D) Bisher datiert: 14. März 1854 Engels an Marx in London Manchester, 23. März 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 29.März 1854 (D) Engels an Marx in London Manchester, 3.April 1854 (D) MEW 28 318 319 321 324 326 327 329 330 331 333 336 MEBW 114 4 6 8 10 10 14 14 14 16 19 38 Nr. 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 1854, April bis Mai Marx an Engels in Manchester [London] 4.April 1854 (D) Marx an Engels in Manchester London, 19. April 1854 (D) Engels an Marx in London Manchester, 20. April 1854 (D) Engels an Marx in London [Manchester, um den 21 .April 1854] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 22. April 1854 (D) Engels an Marx in London [Manchester, um den 24. April 1854] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 29.April 1854 (D) Engels an Marx in London Manchester, I.Mai 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 3.Mai 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 6.Mai 1854 (D) Engels an Marx in London Manchester, 9.Mai 1854 (D) MEW 28 338 340 342 344 346 349 350 351 354 357 359 MEBW 1121 23 24 26 27 30 31 31 34 37 39 39 Nr. 301 302 303 304 305 306 1854, Mai bis Juni Marx an Engels in Manchester London, 22.Mai 1854 (D) Marx an Engels in Manchester London, 3Juni 1854 (D) Engels an Marx in London Manchester, 1 O.Juni 1854 (D) Marx an Engels in Manchester London, 13.Juni 1854 (D) Engels an Marx in London [Manchester] 15. Juni 1854 (D) Bisher datiert: 25.Juni 1854 Marx an Engels in Manchester London, 21.Juni 1854 (D) MEW 28 362 363 365 367 369 370 MEBW II 41 43 45 47 50 48 40 Nr . 18 54 , Ju ni bi s A ug . M EW M EB W M EA B M EA W Z ur dt , G es ch . I. -3 . A uf l. 30 7 30 8 31 0 31 1 31 2 31 3 31 4 M ar x an En ge ls in M an ch es ter [L on do n] 27 Ju ni 18 54 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on [M an ch est er] ö. Ju li 18 54 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es ter [L on do n] 7. Ju li 18 54 (D ) En ge ls an M ar x in Lo nd on M an ch es te r, 2O .Ju li 18 54 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es ter [L on do n] 22 .JÜ H 18 54 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r [L on do n] 27 .Ju li 18 54 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es ter [L on do n] 8. A ug . 18 54 M ar x an En ge ls in M an ch es ter [L on do n] 26 .A ug . 18 54 (D ) 28 37 2 37 3 37 4 37 5 37 7 38 0 38 6 38 7 n 5i 5 1 51 52 53 56 61 62 10 5* II 53 1* 15 95 * N r. 31 5 31 6 31 7 31 8 31 9 32 0 32 1 32 2 18 54 , Se pt . bis Ok t. M ar x an En ge ls in M an ch es ter Lo nd on , 2. Se pt . 18 54 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es ter Lo nd on , 13 .S ep t. 18 54 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es te r Lo nd on , 22 .S ep t. 18 54 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es ter Lo nd on , 29 .S ep t. 18 54 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es ter Lo nd on , lO .O kt . 18 54 (D ) In de r H an ds ch ri ft: 10 . N ov . 18 54 M ar x an En ge ls in M an ch es te r Lo nd on , 17 .0 kt . 18 54 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es ter [L on do n] 25 .0 kt . 18 54 (D ) M ar x an En ge ls in M an ch es ter [L on do n] 26 .0 kt . 18 54 (D ) M EW 28 38 9 39 1 39 3 39 4 39 5 39 8 40 3 40 4 M EB W II 63 65 66 67 80 68 73 73 Zu r dt . G es ch . 1. -3 . A uf l. 15 97 * K un st 15 81 * Nr. 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 1854, Nov. bis 1855, Jan. Marx an Engels in Manchester London, lO.Nov. 1854 P ) Marx an Engels in Manchester London, 22.Nov. 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 30.Nov. 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 2.Dez. 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 8.Dez. 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 15.Dez. 1854 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 12.Jan. 1855 (D) Marx an Engels in Manchester London, 17. Jan. 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 19. Jan. 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 24.Jan. [1855] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 3O.Jan. 1855 (D) MEW 28 410 411 413 415 419 420 422 423 , 424 425 426 MEBW n so 83 84 86 89 89 91 91 92 93 93 43 Nr. 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 1855, Jan. bis April Marx an Engels in Manchester London, 31.Jan. 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 2.Febr. 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 13.Febr. 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 3.März 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 8.März 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 16.März 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 27.März 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 3O.März 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 6.April 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 12.April 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 16.April [1855] (D) MEW 28 427 432 434 436 438 440 441 442 443 444 445 MEBW II 94 99 100 102 104 107 108 109 110 111 111 44 Nr. 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 1855, Mai bis Sept. Marx an Engels in Manchester [London] 16.Mai 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 18.Mai 1855 (D) In der Handschrift: 18. März I8S5 Marx an Engels in Manchester London, 15.Juni [1855] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 26. Juni 1855 (D) Marx an Engels in Manchester London, 29.Juni [1855] (D) Marx an Engels in Manchester [London] 3Juli 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London] 17.Juli 1855 (D) Marx an Engels in Manchester [London]
Compartilhar