<div id="pf1" class="pf w0 h0" data-page-no="1"><div class="pc pc1 w0 h0"><img class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/86ae5ff3-44f9-4207-ac74-372e39607c31/bg1.png"><div class="t m0 x1 h2 y1 ff1 fs0 fc0 sc0 ls0 ws3">Micr<span class="blank _0"></span>obiologia Geral</div><div class="t m0 x2 h3 y2 ff2 fs1 fc0 sc0 ls0 ws3">Darlene Ana de Paula Vieira</div><div class="t m0 x3 h3 y3 ff2 fs1 fc0 sc0 ls0 ws3">Nayara Cláudia de Assunção Queiroz Fernandes</div><div class="t m0 x4 h4 y4 ff1 fs2 fc0 sc0 ls0">2012</div><div class="t m0 x5 h4 y5 ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Inhumas - GO</div><div class="t m0 x6 h5 y6 ff3 fs3 fc0 sc0 ls1 ws0">INSTITUT<span class="ws3">O FEDERAL DE</span></div><div class="t m0 x6 h5 y7 ff3 fs3 fc0 sc0 ls1 ws0">EDUC<span class="ls2 ws1">AÇ<span class="blank"> </span>ÃO</span><span class="ws3">, CIÊNCIA E <span class="blank _1"></span><span class="ws0">TECNOL<span class="ls3">OGIA</span></span></span></div><div class="t m0 x6 h6 y8 ff4 fs4 fc1 sc0 ls4 ws2">Campus<span class="blank"> </span>Inhuma<span class="ls0">s</span></div><div class="t m0 x6 h7 y9 ff4 fs5 fc1 sc0 ls0">GOIÁS</div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf2" class="pf w0 h0" data-page-no="2"><div class="pc pc2 w0 h0"><img class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/86ae5ff3-44f9-4207-ac74-372e39607c31/bg2.png"><div class="t m1 x7 h8 ya ff5 fs6 fc2 sc0 ls0 ws3"><span class="fc6 sc0">RIO GRANDE</span></div><div class="t m1 x7 h8 yb ff5 fs6 fc2 sc0 ls0 ws3"><span class="fc6 sc0">DO SUL</span></div><div class="t m2 x7 h9 yc ff6 fs7 fc0 sc0 ls0"><span class="fc6 sc0">INSTITUTO</span></div><div class="t m2 x7 h9 yd ff6 fs7 fc0 sc0 ls0"><span class="fc6 sc0">FEDERAL</span></div><div class="t m0 x8 ha ye ff1 fs8 fc3 sc0 ls0 ws3">Presidência da República Federativa do Brasil</div><div class="t m0 x9 ha yf ff1 fs8 fc3 sc0 ls0 ws3">Ministério da Educação</div><div class="t m0 xa ha y10 ff1 fs8 fc3 sc0 ls0 ws3">Secretaria de Educação Pr<span class="blank _0"></span>o\ufb01ssional e T<span class="blank _2"></span>ecnológica</div><div class="t m0 xb hb y11 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Equipe de Elaboração \u2013 Instituto Federal de </div><div class="t m0 xb hb y12 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Educação, Ciência e T<span class="blank _2"></span>ecnologia de Goiás/</div><div class="t m0 xb hb y13 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws6">IFG - Inhumas</div><div class="t m0 xb hb y14 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0">Reitor</div><div class="t m0 xb hc y15 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Paulo César Pereira/IFG-Inhumas</div><div class="t m0 xb hb y16 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Diretor Geral</div><div class="t m0 xb hc y17 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Cleiton José da Silva/IFG-Inhumas</div><div class="t m0 xb hb y18 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Coordenação Institucional</div><div class="t m0 xb hc y19 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Daniel Aldo Soares/IFG-Inhumas</div><div class="t m0 xb hb y1a ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws5">Professor<span class="blank _0"></span>-autor</div><div class="t m0 xb hc y1b ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Darlene Ana de Paula Vieira/IFG <span class="blank _2"></span>- <span class="blank _3"></span>Inhumas</div><div class="t m0 xb hc y1c ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Nayara Cláudia de A. Queiroz Fernandes/IFG-Inhumas</div><div class="t m0 xb hb y1d ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Equipe T<span class="blank _2"></span>écnica</div><div class="t m0 xb hc y1e ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Renata Luiza da Costa/IFG-Inhumas </div><div class="t m0 xb hc y1f ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws6">Rodrigo <span class="blank"> </span>Cândido <span class="blank _4"> </span>Borges/IFG - Inhumas</div><div class="t m0 xb hc y20 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Shirley Carmem da Silva/IFG-Inhumas</div><div class="t m0 xb hc y21 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws6">Viviane <span class="blank"> </span>Margarida <span class="blank _4"> </span>Gomes/ IFG - Inhumas</div><div class="t m0 xc hb y22 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Comissão de Acompanhamento e V<span class="blank _0"></span>alidação</div><div class="t m0 xc hb y23 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Colégio T<span class="blank _2"></span>écnico Industrial de Santa Maria/CTISM</div><div class="t m0 xc hb y24 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Coordenador Institucional</div><div class="t m0 xc hc y25 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Paulo Roberto Colusso/CTISM</div><div class="t m0 xc hb y26 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Coordenação T<span class="blank _2"></span>écnica</div><div class="t m0 xc hc y27 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Iza Neuza T<span class="blank _2"></span>eixeira Bohrer/CTISM</div><div class="t m0 xc hb y28 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Coordenação de Design</div><div class="t m0 xc hc y29 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Erika Goellner/CTISM</div><div class="t m0 xc hb y2a ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Revisão Pedagógica</div><div class="t m0 xc hc y2b ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Andressa Rosemárie de Menezes Costa/CTISM</div><div class="t m0 xc hc y2c ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Francine Netto Martins T<span class="blank _2"></span>adielo/CTISM</div><div class="t m0 xc hc y2d ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Marcia Miglior<span class="blank _1"></span>e Freo/CTISM</div><div class="t m0 xc hb y2e ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Revisão T<span class="blank _2"></span>extual</div><div class="t m0 xc hc y2f ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Daiane Siveris/CTISM</div><div class="t m0 xc hc y30 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Lourdes Maria Gr<span class="blank _1"></span>otto de Moura/CTISM</div><div class="t m0 xc hc y31 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">V<span class="blank _0"></span>era Maria Oliveira/CTISM</div><div class="t m0 xc hb y32 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Revisão T<span class="blank _2"></span>écnica</div><div class="t m0 xc hc y33 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Josiane Pacheco Menezes/CTISM</div><div class="t m0 xc hc y34 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Diego Pascoal Golle/CTISM</div><div class="t m0 xc hb y35 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0">Ilustração</div><div class="t m0 xc hc y36 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Rafael Cavalli Viapiana/CTISM</div><div class="t m0 xc hb y37 ff1 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Diagramação </div><div class="t m0 xc hc y38 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Gustavo Schwendler/CTISM</div><div class="t m0 xc hc y39 ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Leandro Felipe Aguilar Fr<span class="blank _1"></span>eitas/CTISM</div><div class="t m0 xc hc y3a ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Maíra Rodrigues/CTISM</div><div class="t m0 xc hc y3b ff7 fs9 fc0 sc0 ls0 ws3">Máuren Fernandes Massia/CTISM</div><div class="t m0 xb hd y3c ff7 fs8 fc4 sc0 ls0 ws3">© Instituto Federal de Educação, Ciência e T<span class="blank _3"></span>ecnologia de Goiás</div><div class="t m0 xb hd y3d ff7 fs8 fc4 sc0 ls0 ws3">Este Caderno foi elaborado em parceria entre o Instituto Federal de Educação, </div><div class="t m0 xb hd y3e ff7 fs8 fc4 sc0 ls0 ws3">Ciência e T<span class="blank _3"></span>ecnologia de Goiás/IFG-Inhumas e a Universidade Federal de Santa </div><div class="t m0 xb hd y3f ff7 fs8 fc4 sc0 ls0 ws3">Maria para o Sistema Escola T<span class="blank _3"></span>écnica Aberta do Brasil \u2013 Rede e-T<span class="blank _3"></span>ec Brasil.</div><div class="t m0 xd he y40 ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">Vieira, Darlene Ana de Paula</div><div class="t m0 xe he y41 ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">V658m <span class="blank _3"></span> <span class="blank _3"></span>Micr<span class="blank _1"></span>obiologia Geral / Darlene Ana de Paula V<span class="blank _0"></span>eira, Nayara</div><div class="t m0 xd he y42 ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">Cláudia de Assunção Queiroz. \u2013 \u2013 Inhumas: IFG; Santa Maria:</div><div class="t m0 xd he y43 ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">Universidade Federal de Santa Maria, 2012.</div><div class="t m0 xf he y44 ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">100 p. : il.</div><div class="t m0 xf he y45 ff1 fsa fc5 sc0 ls0">Bibliogra\ufb01a.</div><div class="t m0 xf he y46 ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">Caderno elaborado em parceria entre o Instituto Federal de</div><div class="t m0 xd he y47 ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">Educação, Ciência e T<span class="blank _3"></span>ecnologia de Goiás/IFG-Inhumas e a </div><div class="t m0 xd he y48 ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">Universidade Federal de Santa Maria para o Sistema Escola </div><div class="t m0 xd he y49 ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">T<span class="blank _3"></span>écnica Aberta do Brasil \u2013 e-T<span class="blank _2"></span>ec Brasil.</div><div class="t m0 xf he y4a ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">1. Microbiologia Geral. 2. Micr<span class="blank _1"></span>organismos. 3. Fernandes,</div><div class="t m0 xd he y4b ff1 fsa fc5 sc0 ls0 ws3">Nayara Cláudia de Assunção Queiroz. I. Título.<span class="blank _5"> </span><span class="v1">CDD 579</span></div><div class="t m0 xe ha y4c ff1 fs8 fc3 sc0 ls0 ws3">Ficha catalográ\ufb01ca elaborada por Maria Aparecida Rodrigues de Souza</div><div class="t m0 x10 ha y4d ff1 fs8 fc3 sc0 ls0 ws3">CRB 1/1497 \u2013 bibliotecária do IFG \u2013 Campus Inhumas</div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf3" class="pf w0 h0" data-page-no="3"><div class="pc pc3 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/86ae5ff3-44f9-4207-ac74-372e39607c31/bg3.png"><div class="t m0 x11 hf y4e ff8 fs8 fc2 sc0 ls0 ws3">e-T<span class="blank _2"></span>ec Brasil<span class="blank _6"></span><span class="fs2 fc5 ws7"><span class="fc6 sc0">3</span><span class="blank _7"></span><span class="fc6 sc0">3</span></span></div><div class="t m0 x12 h10 y4f ff1 fsb fc3 sc0 ls0 ws3">Apr<span class="blank _0"></span>esentação e-T<span class="blank _8"></span>ec Brasil</div><div class="t m0 x12 h11 y50 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">Prezado estudante,</div><div class="t m0 x12 h11 y51 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">Bem-vindo ao e-T<span class="blank _3"></span>ec Brasil!</div><div class="t m0 x12 h11 y52 ff7 fsc fc0 sc0 ls5 ws9">V<span class="blank _0"></span>ocê faz parte de uma rede nacional pública de ensino, a Escola T<span class="blank _3"></span>écnica<span class="blank _1"></span> </div><div class="t m0 x12 h11 y53 ff7 fsc fc0 sc0 ls0 ws9">Aberta do Brasil, instituída pelo Decreto nº 6.301, de 12 de dezembr<span class="blank _0"></span>o de </div><div class="t m0 x12 h11 y54 ff7 fsc fc0 sc0 lsa wsa">2007, com o objetivo de democratizar o acesso ao ensino técnico público, na </div><div class="t m0 x12 h11 y55 ff7 fsc fc0 sc0 lsa wsb">modalidade a distância. O programa é r<span class="blank _0"></span>esultado de uma parceria do Minis<span class="ls0">-</span></div><div class="t m0 x12 h11 y56 ff7 fsc fc0 sc0 lsa wsc">tério da Educação, por meio das Secretarias de Educação a Distância (SEED) </div><div class="t m0 x12 h11 y57 ff7 fsc fc0 sc0 lsa wsd">e de Educação Pro\ufb01ssional e T<span class="blank _3"></span>ecnológica (SETEC), as universidades e escolas </div><div class="t m0 x12 h11 y58 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">técnicas estaduais e federais.</div><div class="t m0 x12 h11 y59 ff7 fsc fc0 sc0 lsa wse">A educação a distância no nosso país, de dimensões continentais e grande </div><div class="t m0 x12 h11 y5a ff7 fsc fc0 sc0 lsa wsf">diversidade regional e cultural, longe de distanciar<span class="blank _3"></span>, aproxima as pessoas ao </div><div class="t m0 x12 h11 y5b ff7 fsc fc0 sc0 ls6 ws9">garantir acesso à educação de qualidade e ao promover o fortalecimento </div><div class="t m0 x12 h11 y5c ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws10">da formação de jovens moradores de r<span class="blank _0"></span>egiões distantes dos grandes centros </div><div class="t m0 x12 h11 y5d ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">geográ\ufb01ca e ou economicamente.</div><div class="t m0 x12 h11 y5e ff7 fsc fc0 sc0 ls7 ws9">O e-T<span class="blank _3"></span>ec Brasil leva os cursos técnicos a locais distantes das instituições de </div><div class="t m0 x12 h11 y5f ff7 fsc fc0 sc0 lsb ws11">ensino e para a periferia das grandes cidades, incentivando os jovens a concluir </div><div class="t m0 x12 h11 y60 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws11">o ensino médio. Os cursos são ofertados pelas instituições públicas de ensino, </div><div class="t m0 x12 h11 y61 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws12">e o atendimento ao estudante é realizado em escolas-polo integrantes das </div><div class="t m0 x12 h11 y62 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">redes públicas municipais e estaduais.</div><div class="t m0 x12 h11 y63 ff7 fsc fc0 sc0 ls8 ws13">O Ministério da Educação, as instituições públicas de ensino técnico, seus </div><div class="t m0 x12 h11 y64 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws14">servidores técnicos e pr<span class="blank _0"></span>ofessores acreditam que uma educação pr<span class="blank _0"></span>o\ufb01ssional </div><div class="t m0 x12 h11 y65 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws15">quali\ufb01cada \u2013 integradora do ensino médio e da educação técnica, \u2013 é capaz </div><div class="t m0 x12 h11 y66 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws16">de promover o cidadão com capacidades para pr<span class="blank _0"></span>oduzir<span class="blank _2"></span>, mas também com </div><div class="t m0 x12 h11 y67 ff7 fsc fc0 sc0 ls9 ws9">autonomia diante das diferentes dimensões da r<span class="blank _0"></span>ealidade: cultural, social, </div><div class="t m0 x12 h11 y68 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">familiar<span class="blank _3"></span>, esportiva, política e ética.</div><div class="t m0 x12 h11 y69 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">Nós acreditamos em você!</div><div class="t m0 x12 h11 y6a ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">Desejamos sucesso na sua formação pro\ufb01ssional!</div><div class="t m0 x13 h11 y6b ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">Ministério da Educação</div><div class="t m0 x14 h11 y6c ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">Janeiro de 2010</div><div class="t m0 x15 hd y6d ff7 fs8 fc0 sc0 lsc ws3">Nosso contato</div><div class="t m0 x16 hd y6e ff7 fs8 fc5 sc0 lsc ws8">etecbrasil@mec.gov<span class="blank _2"></span>.br</div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf4" class="pf w0 h0" data-page-no="4"><div class="pc pc4 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/86ae5ff3-44f9-4207-ac74-372e39607c31/bg4.png"></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf5" class="pf w0 h0" data-page-no="5"><div class="pc pc5 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/86ae5ff3-44f9-4207-ac74-372e39607c31/bg5.png"><div class="t m0 x11 hf y4e ff8 fs8 fc2 sc0 ls0 ws3">e-T<span class="blank _2"></span>ec Brasil<span class="blank _6"></span><span class="fs2 fc5"><span class="fc6 sc0">5</span></span></div><div class="t m0 x12 h10 y6f ff1 fsb fc3 sc0 ls0 ws3">Indicação de ícones</div><div class="t m0 x12 h11 y70 ff7 fsc fc0 sc0 lsd ws18">Os ícones são elementos gráficos utilizados para ampliar as formas de <span class="blank _9"></span><span class="ls0 ws3"> </span></div><div class="t m0 x12 h11 y71 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">linguagem e facilitar a organização e a leitura hipertextual.</div><div class="t m0 x17 h12 y72 ff1 fsc fc0 sc0 lsa">Atenção<span class="ff7 ls0 ws17">:</span><span class="ls0 ws3"> </span><span class="ff7 ws3">indica pontos de maior relevância no texto.</span></div><div class="t m0 x17 h12 y73 ff1 fsc fc0 sc0 ls10 ws1a">Saiba mais<span class="ff7 lse">:</span><span class="lsf ws3"> </span><span class="ff7">oferece novas informações que enriquecem o<span class="blank _0"></span> </span></div><div class="t m0 x17 h11 y74 ff7 fsc fc0 sc0 ls5 ws9">assunto ou \u201ccuriosidades\u201d e notícias recentes r<span class="blank _0"></span>elacionadas ao </div><div class="t m0 x17 h11 y75 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">tema estudado.</div><div class="t m0 x17 h12 y76 ff1 fsc fc0 sc0 lsa">Glossário<span class="ff7 ls0 ws17">:</span><span class="ls0 ws3"> </span><span class="ff7 ws1b">indica a de\ufb01nição de um termo, palavra ou expr<span class="blank _0"></span>essão<span class="blank _a"> </span> </span></div><div class="t m0 x17 h11 y77 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">utilizada no texto.</div><div class="t m0 x17 h12 y78 ff1 fsc fc0 sc0 ls11 ws13">Mídias integradas<span class="ff7">: sempre que se desejar que os estudantes<span class="blank _1"></span> </span></div><div class="t m0 x17 h11 y79 ff7 fsc fc0 sc0 ls6 ws9">desenvolvam atividades empregando difer<span class="blank _0"></span>entes mídias: vídeos, </div><div class="t m0 x17 h11 y7a ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">\ufb01lmes, jornais, ambiente A<span class="blank _0"></span>VEA e outras.</div><div class="t m0 x17 h12 y7b ff1 fsc fc0 sc0 ls12 ws1c">Atividades de apr<span class="blank _1"></span>endizagem<span class="ff7">: apresenta ati<span class="blank _1"></span>vidades em diferentes </span></div><div class="t m0 x17 h11 y7c ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws1d">níveis de aprendizagem para que o estudante possa r<span class="blank _0"></span>ealizá-las e </div><div class="t m0 x17 h11 y7d ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">conferir o seu domínio do tema estudado. </div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf6" class="pf w0 h0" data-page-no="6"><div class="pc pc6 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/86ae5ff3-44f9-4207-ac74-372e39607c31/bg6.png"><div class="t m0 x18 hf y4e ff8 fs8 fc5 sc0 ls0 ws3"><span class="fc6 sc0">T</span><span class="blank _2"></span><span class="fc6 sc0">ecnologia da Informática</span><span class="blank _b"></span><span class="fc2"><span class="fc6 sc0">e-T</span><span class="blank _2"></span><span class="fc6 sc0">ec Br</span><span class="fc6 sc0">asil</span><span class="blank _c"> </span><span class="fs2 fc5"><span class="fc6 sc0">6</span></span></span></div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf7" class="pf w0 h0" data-page-no="7"><div class="pc pc7 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/86ae5ff3-44f9-4207-ac74-372e39607c31/bg7.png"><div class="t m0 x11 hf y4e ff8 fs8 fc2 sc0 ls0 ws3">e-T<span class="blank _2"></span>ec Brasil<span class="blank _6"></span><span class="fs2 fc5"><span class="fc6 sc0">7</span></span></div><div class="t m0 x12 h10 y6f ff1 fsb fc3 sc0 ls0">Sumário</div><div class="t m0 x12 h4 y7e ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Palavra do professor<span class="blank _2"></span>-autor <span class="blank _d"> </span>9</div><div class="t m0 x12 h4 y7f ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Apresentação da disciplina <span class="blank _e"> </span>11</div><div class="t m0 x12 h4 y80 ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Projeto instrucional <span class="blank _f"> </span>13</div><div class="t m0 x12 h4 y81 ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Aula 1 \u2013 Principais áreas da micr<span class="blank _0"></span>obiologia e microscopia <span class="blank _10"> </span>15</div><div class="t m0 x19 h4 y82 ff7 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">1.1 Apresentação<span class="ff1 ls13"> </span>15</div><div class="t m0 x19 h4 y83 ff7 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">1.2 Microbiologia básica<span class="ff1 ls14"> </span>15</div><div class="t m0 x19 h4 y84 ff7 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">1.3 Microbiologia aplicada<span class="ff1 ls15"> </span>16</div><div class="t m0 x19 h4 y85 ff7 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">1.4 Características dos principais grupos de microrganismos<span class="ff1 ls16"> </span>16</div><div class="t m0 x19 h4 y86 ff7 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">1.5 Microscopia<span class="ff1 ls17"> </span>17</div><div class="t m0 x12 h4 y87 ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Aula 2 \u2013 A célula <span class="blank _11"> </span>23</div><div class="t m0 x19 h4 y88 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">2.1 Apresentação<span class="ff1 ls18"> </span><span class="ls0">23</span></div><div class="t m0 x19 h13 y89 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">2.2 A célula: unidade fundamental da vida que se ligam ao DNA. <span class="blank _12"></span>23</div><div class="t m0 x19 h4 y8a ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">2.3 Diferenças entr<span class="blank _0"></span>e organismos procariontes e eucariontes<span class="ff1 ls19"> </span><span class="ls0">26</span></div><div class="t m0 x19 h4 y8b ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">2.4 Citoplasma<span class="ff1 ls1a"> </span><span class="ls0">27</span></div><div class="t m0 x19 h4 y8c ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">2.5 Organelas citoplasmáticas<span class="ff1 ls1b"> </span><span class="ls0">27</span></div><div class="t m0 x12 h4 y8d ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Aula 3 \u2013 Bactérias: morfologia e estruturas <span class="blank _13"> </span>37</div><div class="t m0 x19 h4 y8e ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">3.1 Apresentação<span class="ff1 ls18"> </span><span class="ls0">37</span></div><div class="t m0 x19 h4 y8f ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">3.2 Bactérias<span class="ff1 ls1c"> </span><span class="ls0">37</span></div><div class="t m0 x19 h4 y90 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">3.3 Morfologia: tamanho, forma e arranjos bacterianos<span class="ff1 ls1d"> </span><span class="ls0">37</span></div><div class="t m0 x19 h4 y91 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">3.4 Estruturas externas da célula bacteriana<span class="ff1 ls1e"> </span><span class="ls0">41</span></div><div class="t m0 x19 h4 y92 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">3.5 Membrana plasmática \u2013 modelo mosaico \ufb02uido<span class="ff1 ls1f"> </span><span class="ls0">47</span></div><div class="t m0 x19 h4 y93 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">3.6 Estruturas internas da célula bacteriana<span class="ff1 ls20"> </span><span class="ls0">48</span></div><div class="t m0 x12 h4 y94 ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Aula 4 \u2013 Bactérias: repr<span class="blank _0"></span>odução, nutrição e crescimento <span class="blank _14"> </span>51</div><div class="t m0 x19 h4 y95 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">4.1 Apresentação <span class="ff1 ls21"> </span><span class="ls0">51</span></div><div class="t m0 x19 h4 y96 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">4.2 Reprodução bacteriana<span class="ff1 ls22"> </span><span class="ls0">51</span></div><div class="t m0 x19 h4 y97 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">4.3 Nutrição das bactérias<span class="ff1 ls23"> </span><span class="ls0">55</span></div><div class="t m0 x19 h4 y98 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">4.4 Crescimento das bactérias<span class="ff1 ls24"> </span><span class="ls0">56</span></div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf8" class="pf w0 h0" data-page-no="8"><div class="pc pc8 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/86ae5ff3-44f9-4207-ac74-372e39607c31/bg8.png"><div class="t m0 x1a hf y4e ff8 fs8 fc2 sc0 ls0 ws3">e-T<span class="blank _2"></span>ec Brasil<span class="blank _c"> </span><span class="fs2 fc5">8</span></div><div class="t m0 xb h4 y99 ff1 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">A<span class="blank _a"> </span>u<span class="blank _a"> </span>l<span class="blank _a"> </span>a<span class="blank _a"> </span> <span class="blank _a"> </span>5<span class="blank _15"> </span> <span class="blank _a"> </span>\u2013<span class="blank _a"> </span> <span class="blank _a"> </span>Fungos (leveduras): morfologia e estruturas<span class="ls0"> <span class="blank _16"> </span>61</span></div><div class="t m0 x1b h4 y9a ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">5.1 Apresentação<span class="ff1 ls18"> </span><span class="ls0">61</span></div><div class="t m0 x1b h4 y9b ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">5.2 Fungos<span class="ff1 ls26"> </span><span class="ls0">61</span></div><div class="t m0 x1b h4 y9c ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">5.3 Leveduras<span class="ff1 ls27"> </span><span class="ls0">62</span></div><div class="t m0 x1b h4 y9d ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">5.4 Estruturas da célula da levedura<span class="ff1 ls28"> </span><span class="ls0">64</span></div><div class="t m0 xb h4 y9e ff1 fs2 fc0 sc0 ls35 ws3">Aula 6 \u2013 Fungos (leveduras): repr<span class="blank _0"></span>odução, nutrição e crescimento<span class="ls0"> <span class="blank _17"> </span>67</span></div><div class="t m0 x1b h4 y9f ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">6.1 Apresentação<span class="ff1 ls18"> </span><span class="ls0">67</span></div><div class="t m0 x1b h4 ya0 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">6.2 Reprodução das leveduras<span class="ff1 ls29"> </span><span class="ls0">67</span></div><div class="t m0 x1b h4 ya1 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">6.3 Nutrição das leveduras<span class="ff1 ls2a"> </span><span class="ls0">69</span></div><div class="t m0 x1b h4 ya2 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">6.4 Crescimento das leveduras<span class="ff1 ls2b"> </span><span class="ls0">70</span></div><div class="t m0 xb h4 ya3 ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Aula 7 \u2013 Metabolismo e cinética dos microrganismos <span class="blank _18"> </span>73</div><div class="t m0 x1b h4 ya4 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">7.1 Apresentação<span class="ff1 ls18"> </span><span class="ls0">73</span></div><div class="t m0 x1b h4 ya5 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">7.2 Metabolismo<span class="ff1 ls2c"> </span><span class="ls0">73</span></div><div class="t m0 x1b h4 ya6 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">7.3 Microrganismos para aplicação em pr<span class="blank _0"></span>ocessos industriais<span class="ff1 ls2d"> </span><span class="ls0">78</span></div><div class="t m0 x1b h4 ya7 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">7.4 Cinética dos processos fermentativos<span class="ff1 ls2e"> </span><span class="ls0">79</span></div><div class="t m0 x1b h4 ya8 ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">7.5 Métodos para quanti\ufb01cação do crescimento<span class="ff1 ls2f"> </span><span class="ls0">84</span></div><div class="t m0 xb h4 ya9 ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Aula 8 \u2013 Provas bioquímicas e cultura de micr<span class="blank _0"></span>organismos <span class="blank _19"> </span>87</div><div class="t m0 x1b h4 yaa ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">8.1 Apresentação<span class="ff1 ls18"> </span><span class="ls0">87</span></div><div class="t m0 x1b h4 yab ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">8.2 Provas bioquímicas<span class="ff1 ls30"> </span><span class="ls0">87</span></div><div class="t m0 x1b h4 yac ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">8.3 Prova da motilidade<span class="ff1 ls31"> </span><span class="ls0">90</span></div><div class="t m0 x1b h4 yad ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">8.4 Meios de cultivo<span class="ff1 ls32"> </span><span class="ls0">91</span></div><div class="t m0 x1b h4 yae ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">8.5 T<span class="blank _3"></span>écnicas de semeadura<span class="ff1 ls33"> </span><span class="ls0">92</span></div><div class="t m0 x1b h4 yaf ff7 fs2 fc0 sc0 ls25 ws3">8.6 Método do Número Mais Pr<span class="blank _0"></span>ovável (NMP)<span class="ff1 ls34"> </span><span class="ls0">96</span></div><div class="t m0 xb h4 yb0 ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Referências <span class="blank _1a"> </span>99</div><div class="t m0 xb h4 yb1 ff1 fs2 fc0 sc0 ls0 ws3">Currículo do professor<span class="blank _2"></span>-autor <span class="blank _8"></span> <span class="blank _1b"> </span>100</div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pf9" class="pf w0 h0" data-page-no="9"><div class="pc pc9 w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/86ae5ff3-44f9-4207-ac74-372e39607c31/bg9.png"><div class="t m0 x11 hf y4e ff8 fs8 fc2 sc0 ls0 ws3">e-T<span class="blank _2"></span>ec Brasil<span class="blank _6"></span><span class="fs2 fc5">9</span></div><div class="t m0 x12 h10 y6f ff1 fsb fc3 sc0 ls0 ws3">Palavra do pr<span class="blank _0"></span>ofessor<span class="blank _2"></span>-autor</div><div class="t m0 x12 h11 yb2 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws1e">A disciplina de microbiologia, juntamente com a matemática, a química e a </div><div class="t m0 x12 h11 yb3 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws1f">física, constitui um dos ramos fundamentais das ciências básicas. O conheci<span class="ls0">-</span></div><div class="t m0 x12 h11 yb4 ff7 fsc fc0 sc0 ls37 ws11">mento e o estudo detalhado dos microrganismos e de suas funções permitem </div><div class="t m0 x12 h11 yb5 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws20">estabelecer seu uso em aplicações muito variadas, desde o campo médico, </div><div class="t m0 x12 h11 yb6 ff7 fsc fc0 sc0 ls36 ws9">alimentar e ambiental, agrícola e industrial. Desse modo, a microbiologia<span class="blank _1"></span> </div><div class="t m0 x12 h11 yb7 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">consolida-se como um dos pilares da biotecnologia.</div><div class="t m0 x12 h11 yb8 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws21">Neste caderno apresentaremos a micr<span class="blank _0"></span>obiologia geral, que é voltada para o </div><div class="t m0 x12 h11 yb9 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws22">estudo da morfologia, seus arranjos e reações aos pr<span class="blank _0"></span>ocessos de coloração, </div><div class="t m0 x12 h11 yba ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws23">\ufb01siologia, metabolismo, caracterização e identi\ufb01cação dos micr<span class="blank _1"></span>oorganismos. </div><div class="t m0 x12 h11 ybb ff7 fsc fc0 sc0 ls37 ws11">Ao adentrar o universo microbiológico, você terá condições de multiplicar seu </div><div class="t m0 x12 h11 ybc ff7 fsc fc0 sc0 ls38 ws24">conhecimento, mas como em toda disciplina, não serão esgotados os assuntos </div><div class="t m0 x12 h11 ybd ff7 fsc fc0 sc0 ls39 ws24">aqui iniciados, propor<span class="blank _0"></span>cionando a retomada e a complementação dos assuntos </div><div class="t m0 x12 h11 ybe ff7 fsc fc0 sc0 ls3a ws24">abordados através de atividades e sugestões de estudo no ambiente virtual de </div><div class="t m0 x12 h11 ybf ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws25">ensino-aprendizagem do curso. Uma fonte importante de consulta serão os </div><div class="t m0 x12 h11 yc0 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws26">sítios eletrônicos sobr<span class="blank _0"></span>e microbiologia. T<span class="blank _3"></span>ambém, para que se possa aproveitar </div><div class="t m0 x12 h11 yc1 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws22">melhor o presente material, sugerimos car<span class="blank _0"></span>o estudante, que você faça uma </div><div class="t m0 x12 h11 yc2 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws27">leitura cuidadosa do texto, explorando também as \ufb01guras que acompanham </div><div class="t m0 x12 h11 yc3 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">e ilustram as explicações.</div><div class="t m0 x12 h11 yc4 ff7 fsc fc0 sc0 ls3b ws9">Como em todo curso, ou em qualquer situação nova, existirão momentos </div><div class="t m0 x12 h11 yc5 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws28">desa\ufb01adores, que nos levarão a <span class="blank _1"></span>mudanças, as quais são imprescindíveis para </div><div class="t m0 x12 h11 yc6 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">a nossa formação. </div><div class="t m0 x1c h11 yc7 ff7 fsc fc0 sc0 lsa ws3">Bons estudos.</div></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div> <div id="pfa" class="pf w0 h0" data-page-no="a"><div class="pc pca w0 h0"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/86ae5ff3-44f9-4207-ac74-372e39607c31/bga.png"></div><div class="pi" data-data="{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}"></div></div>
Compartilhar