<div id="pf1" class="pf w0 h0" data-page-no="1"><div class="pc pc1 w0 h0"><img class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/92b47cc2-ea0d-498c-b8f4-66b41ab64a47/bg1.png"><div class="t m0 x1 h2 y1 ff1 fs0 fc0 sc0 ls0 ws0">Metodologia de Pesquisa</div><div class="t m0 x2 h2 y2 ff1 fs0 fc0 sc0 ls0 ws0">Cientí\ue01f<span class="_0 blank"></span> <span class="_1 blank"></span>ca na Prática</div><div class="t m1 x3 h3 y3 ff2 fs1 fc0 sc0 ls1 ws0">José Guilherme Silva Vieira</div><div class="t m1 x4 h4 y4 ff3 fs2 fc1 sc0 ls0 ws0">1Capa.indd 1<span class="_2 blank"> </span>7/1/2010 17:31:45</div><div class="c x0 y0 w2 h5"><div class="t m1 x5 h6 y5 ff4 fs3 fc2 sc0 ls0 ws0">02 PEDAGOGIA - 1ª PROVA - 07/01/2010</div></div><div class="c x6 y0 w3 h5"><div class="t m1 x0 h6 y5 ff4 fs3 fc2 sc0 ls0 ws0">APROVADO: _______________</div></div></div><div class="pi" data-data='{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,-35.172300,-35.172300]}'></div></div> <div id="pf2" class="pf w4 h7" data-page-no="2"><div class="pc pc2 w4 h7"></div><div class="pi" data-data='{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}'></div></div> <div id="pf3" class="pf w4 h7" data-page-no="3"><div class="pc pc3 w4 h7"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w5 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/92b47cc2-ea0d-498c-b8f4-66b41ab64a47/bg3.png"><div class="t m1 x7 h8 y6 ff5 fs4 fc3 sc0 ls0 ws0">Metodologia de Pesquisa </div><div class="t m1 x8 h8 y7 ff5 fs4 fc3 sc0 ls0 ws0">Cientí\ue01fca na Prática</div><div class="t m1 x9 h9 y8 ff6 fs5 fc3 sc0 ls0">Curitiba</div><div class="t m1 xa h9 y9 ff6 fs5 fc3 sc0 ls0">2010</div></div><div class="pi" data-data='{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}'></div></div> <div id="pf4" class="pf w4 h7" data-page-no="4"><div class="pc pc4 w4 h7"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi xb ya w6 ha" alt="" src="https://files.passeidireto.com/92b47cc2-ea0d-498c-b8f4-66b41ab64a47/bg4.png"><div class="t m1 xc hb yb ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws1">\ue026\ue021\ue023\ue035\ue02c\ue024\ue021\ue024\ue025\ue0d5\ue025\ue024\ue035\ue023\ue021<span class="_3 blank"></span>\ue023\ue029\ue02f\ue02e\ue021\ue02c\ue0d5\ue024\ue021\ue0d5\ue02c\ue021\ue030\ue021</div><div class="t m1 xd hc yc ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws2">\ue024\ue049\ue052\ue045\ue054\ue04f\ue052\ue0d5\ue021\ue043\ue041\ue044\ue0bf\ue04d\ue049\ue043\ue04f <span class="ff8 ws0 v1">Osíris Manne Bastos</span></div><div class="t m1 xe hc yd ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws2">\ue024\ue049\ue052\ue045\ue054\ue04f\ue052\ue0d5\ue021\ue044\ue04d\ue049\ue04e\ue049\ue053\ue054\ue052\ue041\ue054\ue049\ue056\ue04f\ue00d\ue026\ue049\ue04e\ue041\ue04e\ue043\ue045\ue049\ue052\ue04f <span class="ff8 ws0 v1">Cássio da Silveira Carneiro</span></div><div class="t m1 xf hb ye ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws1">\ue024\ue049\ue052\ue045\ue054\ue04f\ue052\ue0d5\ue044\ue045\ue0d5\ue025\ue058\ue050\ue041\ue04e\ue053\ue0b8\ue04f\ue0d5\ue045\ue0d5<span class="_4 blank"></span>\ue0d5</div><div class="t m1 x10 hb yf ff7 fs6 fc1 sc0 ls0">\ue031\ue055\ue041\ue04c\ue049\ue044\ue041\ue044\ue045\ue0d5\ue021\ue043\ue041\ue044\ue0bf\ue04d\ue049\ue043\ue041</div><div class="t m1 x11 hd y10 ff8 fs6 fc1 sc0 ls0 ws0">Alfredo Angelo Pires</div><div class="t m1 x12 hc y11 ff7 fs6 fc1 sc0 ls2 ws3">\ue024\ue049\ue052\ue045\ue054\ue04f\ue052\ue0d5\ue044\ue045\ue0d5\ue025\ue058\ue050\ue041\ue04e\ue053\ue0b8\ue04f\ue0d5\ue045\ue04d\ue0d5\ue025\ue041\ue024 <span class="ff8 ls0 ws0 v1">Alex Rosenbrock Teixeira</span></div><div class="t m1 x13 hb y12 ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws1">\ue023\ue04f\ue04f\ue052\ue044\ue045\ue04e\ue041\ue044\ue04f\ue052\ue041\ue0d5\ue044\ue04f\ue0d5\ue023\ue055\ue052\ue053\ue04f\ue0d5\ue044\ue045\ue0d5<span class="_4 blank"></span>\ue0d5</div><div class="t m1 xa hb y13 ff7 fs6 fc1 sc0 ls0">\ue030\ue045\ue044\ue041\ue047\ue04f\ue047\ue049\ue041\ue0d5\ue025\ue041\ue024</div><div class="t m1 x11 hd y14 ff8 fs6 fc1 sc0 ls0 ws0">Vívian de Camargo Bastos </div><div class="t m1 x14 hc y15 ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws4">\ue033\ue045\ue043\ue052\ue045\ue054\ue0b6\ue052\ue049\ue041\ue0d5\ue027\ue045\ue052\ue041\ue04c <span class="ff8 ws0 v1">Dirlei Werle Fávaro</span></div><div class="t m1 x15 hb y16 ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws1">\ue033\ue029\ue033\ue034\ue025\ue02d\ue021\ue0d5\ue025\ue024\ue035\ue023\ue021\ue023\ue029\ue02f\ue02e\ue021\ue02c\ue0d5\ue025\ue021\ue024\ue023\ue02f\ue02e</div><div class="t m1 x16 hc y17 ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws5">\ue024\ue049\ue052\ue045\ue054\ue04f\ue052\ue0d5\ue025\ue058\ue045\ue043\ue055\ue054\ue049\ue056\ue04f <span class="ff8 ws0 v1">Julián Rizo</span></div><div class="t m1 x8 hc y18 ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws6">\ue024\ue049\ue052\ue045\ue054\ue04f\ue052\ue045\ue053\ue0d5\ue021\ue044\ue04d\ue049\ue04e\ue049\ue053\ue054\ue052\ue041\ue054\ue049\ue056\ue04f\ue00d\ue026\ue049\ue04e\ue041\ue04e\ue043\ue045\ue049\ue052\ue04f\ue053 <span class="ff8 ws0 v1">Ademilson Vitorino</span></div><div class="t m1 x11 hd y19 ff8 fs6 fc1 sc0 ls0 ws0">Júlio César Algeri</div><div class="t m1 xf hc y1a ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws7">\ue024\ue049\ue052\ue045\ue054\ue04f\ue052\ue041\ue0d5\ue044\ue045\ue0d5\ue02f\ue050\ue045\ue052\ue041\ue0bc\ue0ca\ue045\ue053 <span class="ff8 ws0 v1">Cristiane Andrea Strenske</span></div><div class="t m1 xf hc y1b ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws8">\ue024\ue049\ue052\ue045\ue054\ue04f\ue052\ue041\ue0d5\ue044\ue045\ue0d5\ue02d\ue041\ue052\ue04b\ue045\ue054\ue049\ue04e\ue047 <span class="ff8 ws0 v1">Ana Cristina Gomes</span></div><div class="t m1 x17 hc y1c ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws4">\ue023\ue04f\ue04f\ue052\ue044\ue045\ue04e\ue041\ue044\ue04f\ue052\ue041\ue0d5\ue027\ue045\ue052\ue041\ue04c <span class="ff8 ws0 v1">Dinamara Pereira Machado</span></div><div class="t m1 x18 hb y1d ff7 fs6 fc1 sc0 ls0">\ue025\ue024\ue029\ue034\ue02f\ue032\ue021\ue0d5\ue026\ue021\ue025\ue02c</div><div class="t m1 xf hc y1e ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 ws9">\ue023\ue04f\ue04f\ue052\ue044\ue045\ue04e\ue041\ue044\ue04f\ue052\ue0d5\ue025\ue044\ue049\ue054\ue04f\ue052\ue049\ue041\ue04c <span class="ff8 ws0 v1">William Marlos da Costa</span></div><div class="t m1 x18 hc y1f ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 wsa">\ue025\ue044\ue049\ue0bc\ue0b8\ue04f <span class="ff8 ws0 v1">Silvia Milena Bernsdorf</span></div><div class="t m1 x19 hc y20 ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 wsb">\ue032\ue045\ue056\ue049\ue053\ue0b8\ue04f <span class="ff8 ws0 v1">Lisiane Marcele dos Santos</span></div><div class="t m1 x1a hc y21 ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 wsc">\ue030\ue052\ue04f\ue04a\ue045\ue054\ue04f\ue0d5\ue027\ue052\ue0b6\ue046\ue049\ue043\ue04f\ue0d5\ue045\ue0d5\ue023\ue041\ue050\ue041 <span class="ff8 ws0 v1">Denise Pires Pierin</span></div><div class="t m1 x1b hc y22 ff7 fs6 fc1 sc0 ls0 wsd">\ue024\ue049\ue041\ue047\ue052\ue041\ue04d\ue041\ue0bc\ue0b8\ue04f <span class="ff8 ws0 v1">Ana Lúcia Ehler Rodrigues</span></div><div class="t m1 x11 hd y23 ff8 fs6 fc1 sc0 ls0 ws0">Denise Pires Pierin</div><div class="t m1 x1c he y24 ff8 fs7 fc1 sc0 ls0 ws0">Ficha Catalográfica elaborada pela Fael. Bibliotecária \u2013 Siderly Almeida CRB9/1022</div><div class="t m1 x1d hf y25 ff8 fs8 fc1 sc0 ls0 ws0">Vieira, José Guilherme Silva</div><div class="t m1 x1c hf y26 ff8 fs8 fc1 sc0 ls0 ws0">V657m<span class="_5 blank"> </span>Metodologia <span class="_6 blank"> </span>de <span class="_6 blank"> </span>pesquisa <span class="_6 blank"> </span>científica <span class="_6 blank"> </span>na <span class="_6 blank"> </span>prática <span class="_6 blank"> </span>/ <span class="_6 blank"> </span>José <span class="_6 blank"> </span>Guilherme </div><div class="t m1 x1d hf y27 ff8 fs8 fc1 sc0 ls0 ws0">Silva Vieira. \u2013 Curitiba: Editora Fael, 2010</div><div class="t m1 x1e hf y28 ff8 fs8 fc1 sc0 ls0 ws0">152 p.</div><div class="t m1 x1e hf y29 ff8 fs8 fc1 sc0 ls0 ws0">Nota: conforme Novo Acordo Ortográfico da Língua Portuguesa.</div><div class="t m1 x1e hf y2a ff8 fs8 fc1 sc0 ls0 ws0">1. Pesquisa. I. Título.</div><div class="t m1 x1f hf y2b ff8 fs8 fc1 sc0 ls0 ws0">CDD 001.42</div><div class="t m1 x1c he y2c ff8 fs7 fc1 sc0 ls0 ws0">Direitos desta edição reservados à Faculdade Educacional da Lapa \u2013 Fael.</div><div class="t m1 x1c he y2d ff8 fs7 fc1 sc0 ls0 ws0">É proibida a reprodução total ou parcial desta obra sem autorização expressa da Fael.</div><div class="t m1 x20 h10 y2e ff9 fs3 fc4 sc0 ls0 ws0">Metodologia da Pesquisa <span class="_7 blank"> </span>José Guilherme Silva Vieira <span class="_8 blank"> </span>001.42 <span class="_9 blank"> </span>V657m </div><div class="t m1 x20 h10 y2f ff9 fs3 fc4 sc0 ls0 ws0">1. Pesquisa. I. T<span class="_3 blank"></span>ítulo.</div></div><div class="pi" data-data='{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}'></div></div> <div id="pf5" class="pf w4 h7" data-page-no="5"><div class="pc pc5 w4 h7"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/92b47cc2-ea0d-498c-b8f4-66b41ab64a47/bg5.png"><div class="t m2 x21 h11 y30 ffa fs9 fc5 sc0 ls0">apresentação</div><div class="t m1 x22 h12 y31 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">Ao <span class="_3 blank"></span>ler <span class="_3 blank"></span>esta <span class="_3 blank"></span>obra <span class="_3 blank"></span>pela <span class="_3 blank"></span>prime<span class="_3 blank"></span>ira v<span class="_3 blank"></span>ez, <span class="_3 blank"></span>pensei <span class="_3 blank"></span>que <span class="_3 blank"></span>se <span class="_3 blank"></span>tratava<span class="_3 blank"></span> de <span class="_3 blank"></span>mais <span class="_3 blank"></span>um </div><div class="t m1 x23 h12 y32 ff6 fsa fc6 sc0 ls3 ws0">dentre tantos livros <span class="_3 blank"></span>que buscam ensinar <span class="_3 blank"></span>as pessoas a escrever <span class="_3 blank"></span>um traba<span class="ls0">-</span></div><div class="t m1 x23 h12 y33 ff6 fsa fc6 sc0 ls3 ws0">lho de conclusão de curso. No entanto, veri\ue01fquei que estava equiv<span class="_3 blank"></span>ocado.</div><div class="t m3 x22 h13 y34 ff6 fsb fc6 sc0 ls0 ws0">Metodologia <span class="_6 blank"> </span>de <span class="_a blank"> </span>Pesquisa <span class="_a blank"> </span>Cientí\ue01fca <span class="_6 blank"> </span>na <span class="_a blank"> </span>Prática</div><div class="t m1 x24 h12 y34 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0"> <span class="_a blank"> </span>vai <span class="_6 blank"> </span>além <span class="_a blank"> </span>de <span class="_6 blank"> </span>um <span class="_a blank"> </span>sim-</div><div class="t m1 x23 h12 y35 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">ples <span class="_3 blank"></span>manual <span class="_3 blank"></span>voltado <span class="_3 blank"></span>aos <span class="_3 blank"></span>alunos dos <span class="_3 blank"></span>últimos <span class="_3 blank"></span>anos <span class="_3 blank"></span>de <span class="_3 blank"></span>cursos <span class="_3 blank"></span>de <span class="_3 blank"></span>graduação </div><div class="t m1 x23 h12 y36 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">ou <span class="_3 blank"></span>pós-graduação; <span class="_3 blank"></span>trata-se <span class="_3 blank"></span>de <span class="_3 blank"></span>um <span class="_3 blank"></span>guia <span class="_3 blank"></span>de <span class="_b blank"></span>procedimentos <span class="_b blank"></span>sobre a <span class="_b blank"></span>pesqui-</div><div class="t m1 x23 h12 y37 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">sa, ao <span class="_3 blank"></span>mesmo tempo <span class="_3 blank"></span>em que <span class="_3 blank"></span>se converte <span class="_3 blank"></span>em um instrumento <span class="_b blank"></span>de re\ue01e<span class="_a blank"> </span>exão </div><div class="t m1 x23 h12 y38 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">sobre o que estamos fazendo, enquanto cientistas, nesse mundo.</div><div class="t m1 x22 h12 y39 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">Melhor <span class="_c blank"> </span>dizendo, <span class="_c blank"> </span>tanto <span class="_c blank"> </span>os <span class="_c blank"> </span>alunos <span class="_c blank"> </span>de <span class="_c blank"> </span>graduação, <span class="_c blank"> </span>que <span class="_c blank"> </span>desenv<span class="_3 blank"></span>olvem </div><div class="t m1 x23 h12 y3a ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">seus <span class="_d blank"> </span>trabalhos <span class="_d blank"> </span>de <span class="_d blank"> </span>conclusão <span class="_d blank"> </span>de <span class="_d blank"> </span>curso, <span class="_d blank"> </span>monogra\ue01fas <span class="_d blank"> </span>ou <span class="_d blank"> </span>artigos <span class="_d blank"> </span>cientí\ue01f-</div><div class="t m1 x23 h12 y3b ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">cos <span class="_d blank"> </span>como <span class="_c blank"> </span>requisitos <span class="_d blank"> </span>\ue01fnais <span class="_d blank"> </span>para <span class="_d blank"> </span>a <span class="_d blank"> </span>obtenção <span class="_c blank"> </span>de <span class="_d blank"> </span>grau, <span class="_d blank"> </span>quanto <span class="_d blank"> </span>os <span class="_c blank"> </span>alunos </div><div class="t m1 x23 h12 y3c ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">de <span class="_6 blank"> </span>mestrado <span class="_d blank"> </span>e <span class="_6 blank"> </span>doutorado <span class="_6 blank"> </span>\u2013 <span class="_d blank"> </span>sempre <span class="_6 blank"> </span>às <span class="_d blank"> </span>voltas <span class="_6 blank"> </span>com <span class="_6 blank"> </span>suas <span class="_d blank"> </span>dissertações <span class="_6 blank"> </span>e </div><div class="t m1 x23 h12 y3d ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">teses <span class="_b blank"></span>\u2013 <span class="_3 blank"></span>enxergam <span class="_b blank"></span>nesses trabalhos <span class="_b blank"></span>barreiras <span class="_b blank"></span>entre <span class="_3 blank"></span>eles <span class="_b blank"></span>e <span class="_3 blank"></span>seus <span class="_b blank"></span>objetivos. </div><div class="t m1 x23 h12 y3e ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">Esse <span class="_b blank"></span>é <span class="_3 blank"></span>o <span class="_b blank"></span>dilema <span class="_3 blank"></span>da <span class="_3 blank"></span>maioria <span class="_b blank"></span>dos <span class="_3 blank"></span>alunos <span class="_3 blank"></span>e <span class="_b blank"></span>é <span class="_3 blank"></span>o <span class="_b blank"></span>oposto <span class="_3 blank"></span>do <span class="_3 blank"></span>que <span class="_b blank"></span>deveria <span class="_3 blank"></span>vigorar </div><div class="t m1 x23 h12 y3f ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">nas suas mentes.</div><div class="t m1 x22 h12 y40 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">Popularmente, <span class="_a blank"> </span>uma <span class="_6 blank"> </span>pessoa <span class="_6 blank"> </span>só <span class="_6 blank"> </span>se <span class="_6 blank"> </span>completa <span class="_a blank"> </span>quando <span class="_6 blank"> </span>realiza <span class="_6 blank"> </span>três <span class="_6 blank"> </span>ta-</div><div class="t m1 x23 h12 y41 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">refas: <span class="_a blank"> </span>plantar <span class="_a blank"> </span>uma <span class="_a blank"> </span>árvore, ter <span class="_a blank"> </span>\ue01flhos <span class="_a blank"> </span>e <span class="_a blank"> </span>escrever <span class="_6 blank"> </span>um livro. <span class="_a blank"> </span>A <span class="_a blank"> </span>muda <span class="_a blank"> </span>de <span class="_a blank"> </span>f<span class="_6 blank"> </span>ei-</div><div class="t m1 x23 h12 y42 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">jão <span class="_a blank"> </span>\u2013 <span class="_6 blank"> </span>alvo <span class="_a blank"> </span>de <span class="_a blank"> </span>experiências <span class="_6 blank"> </span>cientí\ue01fcas <span class="_a blank"> </span>nos <span class="_6 blank"> </span>tempos <span class="_a blank"> </span>da <span class="_6 blank"> </span>escola <span class="_a blank"> </span>\u2013, <span class="_a blank"> </span>em <span class="_6 blank"> </span>certo </div><div class="t m1 x23 h12 y43 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">sentido, pode ser <span class="_a blank"> </span>vista <span class="_a blank"> </span>como uma <span class="_a blank"> </span>árvore \u2013 <span class="_a blank"> </span>nesse <span class="_a blank"> </span>caso, quase todos <span class="_a blank"> </span>nós </div><div class="t m1 x23 h12 y44 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">já plantamos <span class="_b blank"></span>uma. Os <span class="_3 blank"></span>\ue01flhos costumam <span class="_b blank"></span>vir com o <span class="_b blank"></span>tempo. E <span class="_b blank"></span>tanto as mono-</div><div class="t m1 x23 h12 y45 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">gra\ue01fas quanto os artigos, dissertações e teses são, em essência, livros.</div><div class="t m1 x22 h12 y46 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">Ass<span class="_3 blank"></span>im <span class="_c blank"> </span>sen<span class="_3 blank"></span>do,<span class="_3 blank"></span> <span class="_e blank"> </span>os <span class="_c blank"> </span>tra<span class="_3 blank"></span>bal<span class="_3 blank"></span>hos <span class="_c blank"> </span>de <span class="_c blank"> </span>con<span class="_3 blank"></span>clus<span class="_3 blank"></span>ão <span class="_c blank"> </span>de <span class="_c blank"> </span>curs<span class="_3 blank"></span>os <span class="_c blank"> </span>de <span class="_c blank"> </span>grad<span class="_3 blank"></span>uaç<span class="_3 blank"></span>ão, </div><div class="t m1 x23 h12 y47 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">mes<span class="_3 blank"></span>tra<span class="_3 blank"></span>do e do<span class="_3 blank"></span>utor<span class="_3 blank"></span>ado<span class="_3 blank"></span> deve<span class="_3 blank"></span>riam<span class="_3 blank"></span> ser um<span class="_3 blank"></span> mome<span class="_3 blank"></span>nto<span class="_3 blank"></span> de real<span class="_3 blank"></span>iza<span class="_3 blank"></span>ção<span class="_3 blank"></span> pesso<span class="_3 blank"></span>al \u2013 </div><div class="t m1 x23 h12 y48 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">e <span class="_c blank"> </span>não <span class="_d blank"> </span>de <span class="_c blank"> </span>sofrimento. <span class="_d blank"> </span>Mesmo <span class="_c blank"> </span>assim, <span class="_d blank"> </span>um <span class="_c blank"> </span>olhar <span class="_d blank"> </span>para <span class="_d blank"> </span>os <span class="_c blank"> </span>corredores <span class="_d blank"> </span>das </div><div class="t m1 x23 h12 y49 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">faculdades <span class="_6 blank"> </span>costuma <span class="_6 blank"> </span>contemplar <span class="_6 blank"> </span>cenas <span class="_6 blank"> </span>de <span class="_d blank"> </span>angústia <span class="_6 blank"> </span>de <span class="_6 blank"> </span>alunos <span class="_6 blank"> </span>prestes <span class="_6 blank"> </span>a </div><div class="t m1 x23 h12 y4a ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">se <span class="_d blank"> </span>f<span class="_a blank"> </span>ormarem <span class="_d blank"> </span>na <span class="_d blank"> </span>busca <span class="_c blank"> </span>de <span class="_6 blank"> </span>soluções <span class="_c blank"> </span>p<span class="_3 blank"></span>ara <span class="_d blank"> </span>seus <span class="_d blank"> </span>trabalhos <span class="_c blank"> </span>\ue01fnais, <span class="_d blank"> </span>em <span class="_d blank"> </span>um </div><div class="t m1 x23 h12 y4b ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">processo frenético <span class="_b blank"></span>de abordagens de <span class="_3 blank"></span>orientadores e <span class="_b blank"></span>de qualquer um <span class="_3 blank"></span>que </div><div class="t m1 x23 h12 y4c ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">lhes <span class="_a blank"> </span>possa <span class="_6 blank"> </span>\u201cestender <span class="_6 blank"> </span>a <span class="_a blank"> </span>mão\u201d. <span class="_6 blank"> </span>Nesse <span class="_a blank"> </span>sentido, <span class="_a blank"> </span>é <span class="_6 blank"> </span>preciso <span class="_6 blank"> </span>reconhecer <span class="_a blank"> </span>que </div><div class="t m1 x25 h11 y4d ffa fs9 fc7 sc0 ls0">apresentação</div></div><div class="pi" data-data='{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}'></div></div> <div id="pf6" class="pf w4 h7" data-page-no="6"><div class="pc pc6 w4 h7"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi xb y4e w6 h14" alt="" src="https://files.passeidireto.com/92b47cc2-ea0d-498c-b8f4-66b41ab64a47/bg6.png"><div class="t m1 x26 h12 y31 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">em <span class="_a blank"> </span>algum <span class="_a blank"> </span>momento <span class="_a blank"> </span>falhamos <span class="_a blank"> </span>ao <span class="_a blank"> </span>ensinar <span class="_a blank"> </span>a <span class="_6 blank"> </span>pesquisar ou <span class="_a blank"> </span>ao <span class="_6 blank"> </span>desenv<span class="_3 blank"></span>olver </div><div class="t m1 x26 h12 y32 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">um processo que ajude o aluno pesquisador a aprender a aprender<span class="_1 blank"></span>.</div><div class="t m1 x27 h12 y4f ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">Desse <span class="_e blank"> </span>modo, <span class="_c blank"> </span>as <span class="_e blank"> </span>primeiras <span class="_e blank"> </span>páginas <span class="_e blank"> </span>deste <span class="_e blank"> </span>livro <span class="_e blank"> </span>representam <span class="_e blank"> </span>uma </div><div class="t m1 x26 h12 y50 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">ruptura <span class="_3 blank"></span>com <span class="_3 blank"></span>o tradicional. <span class="_b blank"></span>Ao apresentar <span class="_b blank"></span>o processo <span class="_b blank"></span>de ev<span class="_3 blank"></span>olução <span class="_3 blank"></span>da <span class="_3 blank"></span>ciên-</div><div class="t m1 x26 h12 y51 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">cia <span class="_d blank"> </span>e <span class="_d blank"> </span>todos <span class="_6 blank"> </span>os <span class="_d blank"> </span>seus <span class="_d blank"> </span>percalços, <span class="_d blank"> </span>a <span class="_d blank"> </span>obra <span class="_d blank"> </span>aborda <span class="_d blank"> </span>os <span class="_d blank"> </span>desa\ue01fos <span class="_d blank"> </span>encontrados </div><div class="t m1 x26 h12 y52 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">no <span class="_d blank"> </span>processo <span class="_d blank"> </span>de <span class="_c blank"> </span>pesquisa. <span class="_d blank"> </span>Apresenta, <span class="_d blank"> </span>ainda, <span class="_d blank"> </span>a <span class="_d blank"> </span>dif<span class="_6 blank"> </span>erença <span class="_d blank"> </span>entre <span class="_d blank"> </span>o <span class="_d blank"> </span>saber </div><div class="t m1 x26 h12 y53 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">comum <span class="_d blank"> </span>e <span class="_c blank"> </span>o <span class="_d blank"> </span>saber <span class="_c blank"> </span>cientí\ue01fco<span class="_3 blank"></span>, <span class="_d blank"> </span>introduzindo <span class="_c blank"> </span>elementos <span class="_d blank"> </span>que <span class="_c blank"> </span>comprovam <span class="_d blank"> </span>a </div><div class="t m1 x26 h12 y54 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">necessidade de se ter um método cientí\ue01fco para a pesquisa.</div><div class="t m1 x27 h12 y55 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">O <span class="_a blank"> </span>livro <span class="_6 blank"> </span>se <span class="_a blank"> </span>destaca <span class="_6 blank"> </span>nas <span class="_a blank"> </span>partes <span class="_a blank"> </span>em <span class="_a blank"> </span>que <span class="_6 blank"> </span>se <span class="_a blank"> </span>aproxima <span class="_6 blank"> </span>dos <span class="_a blank"> </span>manuais <span class="_a blank"> </span>de </div><div class="t m1 x26 h12 y56 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">pesquisa. <span class="_d blank"> </span>A <span class="_d blank"> </span>forma <span class="_d blank"> </span>como <span class="_d blank"> </span>exempli\ue01fca <span class="_d blank"> </span>ricamente <span class="_d blank"> </span>o <span class="_d blank"> </span>\u201ccomo <span class="_d blank"> </span>fazer\u201d <span class="_d blank"> </span>(isto <span class="_6 blank"> </span>é, </div><div class="t m1 x26 h12 y57 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">como <span class="_6 blank"> </span>se <span class="_d blank"> </span>escreve <span class="_6 blank"> </span>e <span class="_d blank"> </span>se <span class="_6 blank"> </span>apresenta <span class="_d blank"> </span>um <span class="_6 blank"> </span>trabalho <span class="_d blank"> </span>cientí\ue01fco) <span class="_6 blank"> </span>rompe <span class="_d blank"> </span>com <span class="_6 blank"> </span>os </div><div class="t m1 x26 h12 y58 ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">padrões atuais, por p<span class="_b blank"></span>artir de exemplos reais de trabalhos cientí\ue01fcos. </div><div class="t m1 x27 h12 y59 ff6 fsa fc6 sc0 ls4 ws0">Em <span class="_c blank"> </span>síntese<span class="_3 blank"></span>, <span class="_c blank"> </span>é <span class="_c blank"> </span>uma <span class="_c blank"> </span>obra <span class="_d blank"> </span>excelente <span class="_c blank"> </span>para <span class="_d blank"> </span>aqueles <span class="_c blank"> </span>que <span class="_c blank"> </span>venham <span class="_d blank"> </span>a </div><div class="t m1 x26 h12 y5a ff6 fsa fc6 sc0 ls4 ws0">escrever <span class="_c blank"> </span>trabalhos <span class="_c blank"> </span>cientí\ue01fcos <span class="_d blank"> </span>e <span class="_c blank"> </span>também <span class="_c blank"> </span>p<span class="_3 blank"></span>ara <span class="_c blank"> </span>os <span class="_c blank"> </span>que <span class="_c blank"> </span>costumam <span class="_d blank"> </span>ler </div><div class="t m1 x26 h12 y5b ff6 fsa fc6 sc0 ls4 ws0">esses materiais.</div><div class="t m1 x28 h12 y5c ff6 fsa fc6 sc0 ls0 ws0">Hugo Eduardo Meza Pinto*</div><div class="t m1 x26 h10 y5d ff9 fs3 fc4 sc0 ls0 ws0">* Doutor em Integração da América Latina pela Universidade de <span class="_a blank"> </span>São Paulo (USP), </div><div class="t m1 x26 h10 y5e ff9 fs3 fc4 sc0 ls0 ws0">atualmente é diretor geral das Faculdades Integradas Santa Cruz de Curitiba-PR.</div><div class="t m2 x1 h11 y30 ffa fs9 fc8 sc0 ls0">apresentação</div><div class="t m1 x29 h11 y4d ffa fs9 fc9 sc0 ls0">apresentação</div></div><div class="pi" data-data='{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}'></div></div> <div id="pf7" class="pf w4 h7" data-page-no="7"><div class="pc pc7 w4 h7"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/92b47cc2-ea0d-498c-b8f4-66b41ab64a47/bg7.png"><div class="t m4 x0 h15 y5f ffa fsc fc5 sc0 ls0">sumário</div><div class="t m1 x2a h9 y60 ff6 fs5 fc3 sc0 ls0 ws0"> <span class="_f blank"> </span>Prefácio.......................................................................................<span class="_c blank"> </span>7</div><div class="t m1 x2a h16 y61 ff6 fsd fca sc0 ls0 wse">1<span class="ffb fs5 fc3 ls5 ws0"> <span class="ff6 ls0">Natureza da pesquisa cientí\ue01fca <span class="_10 blank"></span>...............................................<span class="_e blank"> </span>11</span></span></div><div class="t m1 x2a h16 y62 ff6 fsd fca sc0 ls0 wse">2<span class="ffb fs5 fc3 ls5 ws0"> <span class="ff6 ls0">Tipos de pesquisa <span class="_4 blank"></span>.....................................................................<span class="_e blank"> </span>45</span></span></div><div class="t m1 x2a h16 y63 ff6 fsd fca sc0 ls0 wse">3<span class="ffb fs5 fc3 ls5 ws0"> <span class="ff6 ls0">Roteiro essencial para a pesquisa <span class="_4 blank"></span>...........................................<span class="_e blank"> </span>51</span></span></div><div class="t m1 x2a h16 y64 ff6 fsd fca sc0 ls0 wse">4<span class="ffb fs5 fc3 ls5 ws0"> <span class="ff6 ls0">Projeto de pesquisa <span class="_11 blank"></span>..................................................................<span class="_e blank"> </span>79</span></span></div><div class="t m1 x2a h16 y65 ff6 fsd fca sc0 ls0 wse">5<span class="ffb fs5 fc3 ls5 ws0"> <span class="ff6 ls0">Pesquisas qualitativas <span class="_11 blank"></span>..............................................................<span class="_e blank"> </span>87</span></span></div><div class="t m1 x2a h16 y66 ff6 fsd fca sc0 ls0 wse">6<span class="fs5 fc3 ws0"> <span class="_12 blank"> </span>Pesquisas quantitativas <span class="_b blank"></span>.........................................................<span class="_e blank"> </span>107</span></div><div class="t m1 x2a h16 y67 ff6 fsd fca sc0 ls0 wse">7<span class="fs5 fc3 ls7 ws0"> A<span class="_13 blank"></span><span class="ls0">rtigo cientí\ue01fco e os demais trabalhos de </span></span></div><div class="t m1 x2b h9 y68 ff6 fs5 fc3 sc0 ls0 ws0">conclusão de curso <span class="_4 blank"></span>.................................................................<span class="_e blank"> </span>115</div><div class="t m1 x2a h17 y69 ffb fs5 fc3 sc0 ls6 ws0"> <span class="ff6 ls0 wsf">Ref erências.............................................................................<span class="_c blank"> </span>145</span></div><div class="t m1 x2a h9 y6a ff6 fs5 fc3 sc0 ls0 ws0"> <span class="_f blank"> </span>Glossário <span class="_11 blank"></span>.................................................................................<span class="_e blank"> </span>149</div><div class="t m1 x2c h15 y6b ffa fsc fc7 sc0 ls0">sumário</div></div><div class="pi" data-data='{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}'></div></div> <div id="pf8" class="pf w4 h7" data-page-no="8"><div class="pc pc8 w4 h7"></div><div class="pi" data-data='{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}'></div></div> <div id="pf9" class="pf w4 h7" data-page-no="9"><div class="pc pc9 w4 h7"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi x0 y0 w1 h1" alt="" src="https://files.passeidireto.com/92b47cc2-ea0d-498c-b8f4-66b41ab64a47/bg9.png"><div class="c x0 y0 w4 h18"><div class="t m1 x2d h19 y6c ff6 fse fc8 sc0 ls0">7</div></div><div class="t m4 x4 h1a y6d ffa fsf fc5 sc0 ls0">prefácio</div><div class="t m1 x2e h1a y6e ffa fsf fc7 sc0 ls0">prefácio</div><div class="t m1 x22 h1b y6f ffc fs10 fca sc0 ls8">F<span class="ffd fsa fc1 ls4 ws0">oi <span class="_c blank"> </span>em <span class="_d blank"> </span>1999 <span class="_c blank"> </span>que <span class="_c blank"> </span>tive <span class="_c blank"> </span>minha <span class="_d blank"> </span>primeira <span class="_c blank"> </span>experiência <span class="_c blank"> </span>com <span class="_c blank"> </span>a<span class="_3 blank"></span> </span></div><div class="t m1 x23 h1c y70 ffd fsa fc1 sc0 ls4 ws0">elaboração <span class="_c blank"> </span>de <span class="_d blank"> </span>um <span class="_c blank"> </span>trabalho <span class="_c blank"> </span>acadêmico. <span class="_d blank"> </span>Na <span class="_d blank"> </span>ocasião, <span class="_c blank"> </span>precisava <span class="_d blank"> </span>es<span class="ls0">-</span></div><div class="t m1 x23 h1c y71 ffd fsa fc1 sc0 ls4 ws0">crever uma monogra\ufb01a para a obtenção de meu bachar<span class="_3 blank"></span>elado.<span class="_3 blank"></span> </div><div class="t m1 x23 h1c y72 ffd fsa fc1 sc0 ls4 ws0">Lembro-me perfeitamente de <span class="_3 blank"></span>toda a inquietude <span class="_3 blank"></span>que essa tarefa <span class="_3 blank"></span>me </div><div class="t m1 x23 h1c y73 ffd fsa fc1 sc0 ls4 ws0">trouxe. <span class="_b blank"></span>Nunca <span class="_b blank"></span>havia escrito <span class="_b blank"></span>um texto <span class="_b blank"></span>cientí\ufb01co até <span class="_b blank"></span>então. <span class="_3 blank"></span>Referen<span class="ls0">-</span></div><div class="t m1 x23 h1c y74 ffd fsa fc1 sc0 ls4 ws0">cial <span class="_a blank"> </span>teórico, <span class="_6 blank"> </span>r<span class="_3 blank"></span>evisão <span class="_6 blank"> </span>bibliográ\ufb01ca, problematização <span class="_6 blank"> </span>\u2013 o <span class="_6 blank"> </span>que <span class="_a blank"> </span>seriam </div><div class="t m1 x23 h1c y75 ffd fsa fc1 sc0 ls4 ws0">todas essas coisas?</div><div class="t m1 x22 h1c y76 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">Corri <span class="_d blank"> </span>rapidamente <span class="_d blank"> </span>para <span class="_d blank"> </span>a <span class="_d blank"> </span>biblioteca, <span class="_c blank"> </span>a <span class="_6 blank"> </span>\ufb01m <span class="_c blank"> </span>de <span class="_6 blank"> </span>encontrar <span class="_c blank"> </span>obras </div><div class="t m1 x23 h1c y77 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">que me iluminassem nesse caminho<span class="_3 blank"></span>. Encontrei todo <span class="_3 blank"></span>o tipo de suges-</div><div class="t m1 x23 h1c y78 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">tões. <span class="_6 blank"> </span>Entre <span class="_6 blank"> </span>elas, <span class="_6 blank"> </span>a <span class="_6 blank"> </span>que <span class="_6 blank"> </span>mais <span class="_6 blank"> </span>me <span class="_6 blank"> </span>marcou <span class="_6 blank"> </span>foi <span class="_6 blank"> </span>a <span class="_6 blank"> </span>de <span class="_6 blank"> </span>Umberto <span class="_6 blank"> </span>Eco, <span class="_6 blank"> </span>que </div><div class="t m1 x23 h1c y79 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">dizia <span class="_6 blank"> </span>que <span class="_6 blank"> </span>se <span class="_6 blank"> </span>eu <span class="_d blank"> </span>não <span class="_6 blank"> </span>tivesse <span class="_6 blank"> </span>mais <span class="_6 blank"> </span>do <span class="_6 blank"> </span>que <span class="_6 blank"> </span>seis <span class="_d blank"> </span>meses <span class="_6 blank"> </span>para <span class="_6 blank"> </span>escrever <span class="_6 blank"> </span>era </div><div class="t m1 x23 h1c y7a ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">melhor esquecer<span class="_b blank"></span>. Eu tinha sete meses de praz<span class="_3 blank"></span>o.</div><div class="t m1 x22 h1c y7b ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">M<span class="_3 blank"></span>esmo assim, <span class="_a blank"> </span>percebi que a <span class="_a blank"> </span>tarefa não seria fácil <span class="_a blank"> </span>e, de <span class="_a blank"> </span>fato, deu </div><div class="t m1 x23 h1c y7c ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">muito <span class="_6 blank"> </span>trabalho. <span class="_6 blank"> </span>Discussões <span class="_6 blank"> </span>com <span class="_6 blank"> </span>o <span class="_6 blank"> </span>meu <span class="_6 blank"> </span>orientador <span class="_d blank"> </span>se <span class="_6 blank"> </span>tornaram <span class="_6 blank"> </span>fre-</div><div class="t m1 x23 h1c y7d ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">quentes, <span class="_3 blank"></span>e eu <span class="_b blank"></span>achava que <span class="_3 blank"></span>ele estav<span class="_3 blank"></span>a quase <span class="_b blank"></span>sempre errado<span class="_3 blank"></span>. N<span class="_b blank"></span>o \ufb01nal, <span class="_b blank"></span>fui </div><div class="t m1 x23 h1c y7e ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">bem <span class="_6 blank"> </span>sucedido <span class="_d blank"> </span>e <span class="_d blank"> </span>até <span class="_6 blank"> </span>ganhei <span class="_d blank"> </span>um <span class="_d blank"> </span>prêmio <span class="_6 blank"> </span>em <span class="_d blank"> </span>um <span class="_6 blank"> </span>concurso <span class="_d blank"> </span>de <span class="_d blank"> </span>mono-</div><div class="t m1 x23 h1c y7f ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">gra\ufb01as. <span class="_6 blank"> </span>O <span class="_6 blank"> </span>tempo <span class="_d blank"> </span>passou <span class="_6 blank"> </span>e <span class="_6 blank"> </span>pude <span class="_6 blank"> </span>perceber <span class="_6 blank"> </span>o <span class="_d blank"> </span>quanto <span class="_6 blank"> </span>fui <span class="_6 blank"> </span>ajudado <span class="_6 blank"> </span>por </div><div class="t m1 x23 h1c y80 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">meu <span class="_d blank"> </span>orientador<span class="_b blank"></span>, <span class="_6 blank"> </span>sobretudo <span class="_d blank"> </span>quando <span class="_d blank"> </span>me <span class="_6 blank"> </span>disse <span class="_d blank"> </span>o <span class="_d blank"> </span>que <span class="_d blank"> </span>não <span class="_6 blank"> </span>colocar <span class="_d blank"> </span>em </div><div class="t m1 x23 h1c y81 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">uma <span class="_c blank"> </span>monogra\ufb01a, <span class="_d blank"> </span>nas <span class="_c blank"> </span>sugestões <span class="_d blank"> </span>de <span class="_c blank"> </span>objetividade, <span class="_c blank"> </span>atenção <span class="_d blank"> </span>e <span class="_c blank"> </span>foco <span class="_c blank"> </span>no </div><div class="t m1 x23 h1c y82 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">problema <span class="_3 blank"></span>de pesquisa, <span class="_3 blank"></span>e em <span class="_3 blank"></span>quais obras <span class="_3 blank"></span>basear a <span class="_3 blank"></span>argumentação. <span class="_3 blank"></span>Hoje </div><div class="t m1 x23 h1c y83 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">lhe sou muito agradecido.</div><div class="t m1 x22 h1c y84 ffd fsa fc1 sc0 ls9 ws0">U<span class="_3 blank"></span>ma <span class="_d blank"> </span>monogra\ufb01a <span class="_c blank"> </span>é <span class="_d blank"> </span>um <span class="_c blank"> </span>trabalho <span class="_d blank"> </span>que <span class="_c blank"> </span>busca <span class="_d blank"> </span>discutir <span class="_c blank"> </span>sobr<span class="_3 blank"></span>e <span class="_c blank"> </span>um </div><div class="t m1 x23 h1c y85 ffd fsa fc1 sc0 ls9 ws0">tema <span class="_b blank"></span>especí\ufb01co <span class="_b blank"></span>e <span class="_b blank"></span>não <span class="_1 blank"></span>sobre <span class="_b blank"></span>vários. <span class="_b blank"></span>É <span class="_b blank"></span>obra <span class="_b blank"></span>de <span class="_1 blank"></span>um <span class="_b blank"></span>autor<span class="_b blank"></span>, <span class="_b blank"></span>e <span class="_b blank"></span>o <span class="_b blank"></span>orientador </div><div class="t m1 x23 h1c y86 ffd fsa fc1 sc0 ls9 ws0">é <span class="_a blank"> </span>apenas <span class="_a blank"> </span>um <span class="_6 blank"> </span>guia destinado <span class="_6 blank"> </span>a corrigir <span class="_6 blank"> </span>a <span class="_a blank"> </span>trajetória <span class="_a blank"> </span>e <span class="_a blank"> </span>não <span class="_6 blank"> </span>a escrevê-la </div><div class="t m1 x23 h1c y87 ffd fsa fc1 sc0 ls9 ws0">em <span class="_c blank"> </span>conjunto <span class="_e blank"> </span>com <span class="_e blank"> </span>o <span class="_c blank"> </span>orientando. <span class="_c blank"> </span>É <span class="_e blank"> </span>uma <span class="_e blank"> </span>ocasião <span class="_c blank"> </span>para <span class="_e blank"> </span>descobertas </div><div class="t m1 x23 h1c y88 ffd fsa fc1 sc0 ls9 ws0">e <span class="_d blank"> </span>amadurecimento<span class="_3 blank"></span>. <span class="_d blank"> </span>É <span class="_6 blank"> </span>a <span class="_d blank"> </span>oportunidade <span class="_d blank"> </span>para <span class="_d blank"> </span>o <span class="_d blank"> </span>ser <span class="_6 blank"> </span>humano <span class="_d blank"> </span>se <span class="_d blank"> </span>sentir </div></div><div class="pi" data-data='{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}'></div></div> <div id="pfa" class="pf w4 h7" data-page-no="a"><div class="pc pca w4 h7"><img fetchpriority="low" loading="lazy" class="bi xb y89 w6 h1d" alt="" src="https://files.passeidireto.com/92b47cc2-ea0d-498c-b8f4-66b41ab64a47/bga.png"><div class="t m1 x26 h1c y8a ffd fsa fc1 sc0 ls9 ws0">realizado <span class="_6 blank"> </span>em <span class="_6 blank"> </span>dizer <span class="_6 blank"> </span>algo <span class="_d blank"> </span>que <span class="_6 blank"> </span>\ufb01cará <span class="_6 blank"> </span>para <span class="_6 blank"> </span>a <span class="_d blank"> </span>posteridade. <span class="_6 blank"> </span>Aprendi <span class="_6 blank"> </span>isso </div><div class="t m1 x26 h1c y8b ffd fsa fc1 sc0 ls9 ws0">com um certo tempo.</div><div class="t m1 x27 h1c y8c ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">M<span class="_3 blank"></span>eu <span class="_b blank"></span>trabalho <span class="_3 blank"></span>terminou <span class="_b blank"></span>com <span class="_3 blank"></span>extensas <span class="_b blank"></span>153 <span class="_3 blank"></span>páginas <span class="_b blank"></span>\u2013 <span class="_b blank"></span>um <span class="_3 blank"></span>exagero, </div><div class="t m1 x26 h1c y8d ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">penso <span class="_b blank"></span>hoje. N<span class="_b blank"></span>a <span class="_3 blank"></span>década <span class="_3 blank"></span>de <span class="_3 blank"></span>90 <span class="_b blank"></span>do século <span class="_b blank"></span>passado, <span class="_b blank"></span>valorizava-se <span class="_3 blank"></span>a <span class="_3 blank"></span>exten-</div><div class="t m1 x26 h1c y8e ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">são <span class="_6 blank"> </span>do <span class="_d blank"> </span>trabalho <span class="_d blank"> </span>também. <span class="_6 blank"> </span>Vivemos <span class="_6 blank"> </span>agora <span class="_d blank"> </span>tempos <span class="_6 blank"> </span>de <span class="_d blank"> </span>objetividade <span class="_d blank"> </span>e, </div><div class="t m1 x26 h1c y8f ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">em <span class="_3 blank"></span>muitas <span class="_3 blank"></span>instituições, <span class="_3 blank"></span>as <span class="_3 blank"></span>monogra\ufb01as foram <span class="_b blank"></span>substituídas <span class="_3 blank"></span>por <span class="_3 blank"></span>artigos </div><div class="t m1 x26 h1c y90 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">cientí\ufb01cos, <span class="_c blank"> </span>como <span class="_c blank"> </span>requisito <span class="_c blank"> </span>para <span class="_e blank"> </span>a <span class="_c blank"> </span>conclusão <span class="_e blank"> </span>de <span class="_c blank"> </span>curso. <span class="_c blank"> </span>Mais <span class="_c blank"> </span>enxu-</div><div class="t m1 x26 h1c y91 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">tos, esses <span class="_3 blank"></span>trabalhos de <span class="_b blank"></span>cerca de vinte <span class="_b blank"></span>páginas não são <span class="_3 blank"></span>necessariamente </div><div class="t m1 x26 h1c y92 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">mais <span class="_6 blank"> </span>fáceis <span class="_a blank"> </span>de <span class="_6 blank"> </span>fazer<span class="_b blank"></span>. <span class="_a blank"> </span>Em <span class="_6 blank"> </span>síntese, <span class="_a blank"> </span>os <span class="_6 blank"> </span>artigos <span class="_6 blank"> </span>são <span class="_a blank"> </span>monogra\ufb01as <span class="_6 blank"> </span>enxutas, </div><div class="t m1 x26 h1c y93 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">pois <span class="_6 blank"> </span>guardam <span class="_6 blank"> </span>todas <span class="_d blank"> </span>as <span class="_d blank"> </span>suas <span class="_6 blank"> </span>partes, <span class="_d blank"> </span>sendo <span class="_d blank"> </span>apenas <span class="_6 blank"> </span>mais <span class="_d blank"> </span>objetivos <span class="_6 blank"> </span>em </div><div class="t m1 x26 h1c y94 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">cada uma delas.</div><div class="t m1 x27 h1c y95 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">P<span class="_b blank"></span>osteriormente, <span class="_6 blank"> </span>quando <span class="_6 blank"> </span>ingr<span class="_3 blank"></span>essei <span class="_6 blank"> </span>no <span class="_6 blank"> </span>mestrado, <span class="_a blank"> </span>vi-me <span class="_6 blank"> </span>obrigado </div><div class="t m1 x26 h1c y96 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">a <span class="_d blank"> </span>escrever <span class="_c blank"> </span>uma <span class="_d blank"> </span>dissertação. <span class="_c blank"> </span>D<span class="_3 blank"></span>escobri <span class="_c blank"> </span>que <span class="_d blank"> </span>uma <span class="_c blank"> </span>dissertação <span class="_c blank"> </span>se <span class="_d blank"> </span>trata-</div><div class="t m1 x26 h1c y97 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">va <span class="_a blank"> </span>de <span class="_6 blank"> </span>uma <span class="_a blank"> </span>monogra\ufb01a <span class="_a blank"> </span>mais <span class="_6 blank"> </span>aprofundada, <span class="_a blank"> </span>com <span class="_6 blank"> </span>leituras <span class="_a blank"> </span>mais <span class="_a blank"> </span>densas, </div><div class="t m1 x26 h1c y98 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">fontes <span class="_6 blank"> </span>originais <span class="_a blank"> </span>\u2013 <span class="_6 blank"> </span>muitas <span class="_6 blank"> </span>vezes <span class="_a blank"> </span>em <span class="_6 blank"> </span>outros <span class="_6 blank"> </span>idiomas <span class="_6 blank"> </span>\u2013 <span class="_a blank"> </span>que <span class="_6 blank"> </span>retratavam </div><div class="t m1 x26 h1c y99 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">o <span class="_a blank"> </span>estado <span class="_a blank"> </span>das <span class="_a blank"> </span>ar<span class="_a blank"> </span>tes <span class="_a blank"> </span>em <span class="_a blank"> </span>uma <span class="_a blank"> </span>determinada <span class="_a blank"> </span>ciência. T<span class="_3 blank"></span>ive um <span class="_6 blank"> </span>orientador </div><div class="t m1 x26 h1c y9a ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">liberal que <span class="_3 blank"></span>me deixou <span class="_3 blank"></span>à vontade <span class="_3 blank"></span>para escr<span class="_3 blank"></span>ever<span class="_b blank"></span>. Destruiu <span class="_3 blank"></span>quase tudo o </div><div class="t m1 x26 h1c y9b ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">que <span class="_a blank"> </span>escrevi <span class="_a blank"> </span>da <span class="_a blank"> </span>primeira <span class="_a blank"> </span>vez <span class="_6 blank"> </span>em que <span class="_a blank"> </span>mostrei <span class="_a blank"> </span>os <span class="_6 blank"> </span>r<span class="_3 blank"></span>esultados <span class="_a blank"> </span>parciais <span class="_a blank"> </span>de </div><div class="t m1 x26 h1c y9c ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">meu trabalho e <span class="_3 blank"></span>me sugeriu outras bibliogra\ufb01as. F<span class="_b blank"></span>oi fantástica a expe-</div><div class="t m1 x26 h1c y9d ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">riência: <span class="_6 blank"> </span>devo <span class="_a blank"> </span>ter <span class="_6 blank"> </span>escrito <span class="_6 blank"> </span>umas <span class="_6 blank"> </span>quatrocentas <span class="_a blank"> </span>páginas <span class="_6 blank"> </span>e <span class="_6 blank"> </span>no <span class="_6 blank"> </span>\ufb01nal <span class="_6 blank"> </span>\ufb01quei </div><div class="t m1 x26 h1c y9e ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">apenas <span class="_a blank"> </span>com <span class="_a blank"> </span>oitenta. <span class="_a blank"> </span>N<span class="_3 blank"></span>ovo sucesso. Sem <span class="_a blank"> </span>prêmio, dessa <span class="_a blank"> </span>vez, <span class="_a blank"> </span>mas <span class="_a blank"> </span>com </div><div class="t m1 x26 h1c y9f ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">a mesma nota: 10.</div><div class="t m1 x27 h1c ya0 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">Escolhi <span class="_c blank"> </span>o <span class="_d blank"> </span>mesmo <span class="_c blank"> </span>orientador <span class="_c blank"> </span>do <span class="_c blank"> </span>mestrado <span class="_d blank"> </span>para <span class="_c blank"> </span>minha <span class="_c blank"> </span>tese <span class="_c blank"> </span>de </div><div class="t m1 x26 h1c ya1 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">doutorado. <span class="_d blank"> </span>Lembro-me <span class="_d blank"> </span>do <span class="_d blank"> </span>rosto <span class="_d blank"> </span>dele <span class="_c blank"> </span>no <span class="_d blank"> </span>primeiro <span class="_d blank"> </span>dia <span class="_d blank"> </span>em <span class="_c blank"> </span>que <span class="_d blank"> </span>nos </div><div class="t m1 x26 h1c ya2 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">reunimos para <span class="_3 blank"></span>falar da tese <span class="_3 blank"></span>de doutorado<span class="_3 blank"></span>. Ele <span class="_3 blank"></span>me disse que tínhamos </div><div class="t m1 x26 h1c ya3 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">um <span class="_3 blank"></span>grande desa\ufb01o <span class="_b blank"></span>pela frente; <span class="_3 blank"></span>que <span class="_3 blank"></span>uma tese <span class="_b blank"></span>é mais <span class="_3 blank"></span>que uma <span class="_b blank"></span>disser<span class="_a blank"> </span>ta-</div><div class="t m1 x26 h1c ya4 ffd fsa fc1 sc0 ls0 ws0">ção aprofundada, trata-se de descobrir e pro<span class="_3 blank"></span>var algo novo<span class="_b blank"></span>.</div><div class="t m4 x2f h1a ya5 ffa fsf fc8 sc0 ls0">prefácio</div><div class="t m1 x30 h1a ya6 ffa fsf fc9 sc0 ls0">prefácio</div></div><div class="pi" data-data='{"ctm":[1.000000,0.000000,0.000000,1.000000,0.000000,0.000000]}'></div></div>
Compartilhar