Buscar

eckardt-14-a-sociologia-urbana

Prévia do material em texto

A	
  Sociologia	
  urbana	
  
(Introdução)	
  
	
  
	
  
	
  
	
  
	
  
	
  	
  
	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
   	
   	
  Frank	
  Eckardt	
  
	
   	
  Bauhaus-­‐Universität	
  Weimar	
  
Contéudo	
  
1.  O	
  que	
  é	
  a	
  sociologia?	
  
2.  A	
  escola	
  de	
  Chicago	
  
3.  A	
  cidade	
  post-­‐fordista	
  
4.  A	
  cidade	
  europeia	
  
5.  Cidade	
  brasileira?	
  
1.	
  O	
  que	
  é	
  a	
  sociologia?	
  
Sociologia	
  (	
  socius	
  =companheiro,	
  logia	
  =ensino)	
  é	
  a	
  ciência	
  que	
  
trata	
  do	
  estudo	
  do	
  comportamento	
  social	
  
1.	
  O	
  que	
  é	
  a	
  sociologia?	
  
Max	
  Weber	
  (1895):	
  ”A	
  ciência	
  social	
  é	
  
uma	
  ciência	
  da	
  realidade.	
  Queremos	
  
entender	
  o	
  realidade	
  da	
  vida	
  em	
  que	
  
estamos	
  e	
  nele	
  encontrado	
  em	
  seu	
  
caráter	
  -­‐	
  o	
  contexto	
  cultural	
  de	
  sua	
  
aparência	
  individual	
  na	
  sua	
  concepção	
  
atual	
  	
  e	
  as	
  razões	
  para	
  o	
  seu	
  histórico	
  de	
  
ser	
  “So-­‐	
  e	
  -­‐não-­‐	
  de	
  outra	
  forma.”	
  ”	
  	
  
1.	
  O	
  que	
  é	
  a	
  sociologia?	
  
	
  
•  A sociologia é uma "terceira cultura" ao lado da 
philosophia (idéias e “compreensão” puro) e da 
ciência ( leis e "explicar" ) 
•  A sociologia é uma ciência da ação social 
•  O foco é sobre o significado e a importância 
•  Uma ação não é comprehensivel de si mesmo 
•  “Explicar” e “compreender”, a análise causal e de 
significado se entrelaçam 
	
  
1.	
  O	
  que	
  é	
  sociologia?	
  
Max	
  Weber:	
  "Atuar	
  é	
  um	
  comportamento	
  
humano	
  (fora	
  ou	
  para	
  dentro	
  ,	
  omissão	
  
ou	
  aquiescência	
  ),	
  quando	
  ele	
  tem	
  um	
  
sen^do	
  subje^vo.	
  A	
  ação	
  social	
  é	
  
orientada	
  no	
  que	
  significa	
  para	
  o	
  agente	
  e	
  
o	
  seu	
  senso	
  de	
  agir	
  está	
  relacionado	
  com	
  
o	
  comportamento	
  dos	
  outros	
  e	
  é	
  
orientada	
  em	
  seu	
  curso."	
  
1.	
  O	
  que	
  é	
  a	
  sociologia?	
  
•  A	
  sociedade	
  surge	
  a	
  par^r	
  da	
  repe^ção	
  e	
  a	
  renovação	
  da	
  
ação	
  social	
  	
  
•  A	
  sociedade	
  também	
  age	
  sobre	
  as	
  ro^nas	
  e	
  molda	
  a	
  
nossa	
  percepção,	
  pensando	
  e	
  sen^ndo-­‐se	
  sobre	
  a	
  
situação	
  concreta	
  	
  
•  A	
  sociedade	
  fornece	
  a	
  seus	
  valores	
  e	
  padrões,	
  através	
  da	
  
socialização	
  	
  
2.	
  A	
  escola	
  de	
  Chicago	
  
2.	
  A	
  escola	
  de	
  Chicago	
  
Founding	
  Idea	
  
	
  
„Chicago	
  University	
  has	
  during	
  the	
  past	
  six	
  months	
  
given	
  birth	
  to	
  the	
  fruits	
  of	
  ten	
  years	
  of	
  gesta^on	
  
under	
  John	
  Dewey.	
  The	
  result	
  is	
  wonderful	
  a	
  real	
  
school	
  and	
  real	
  thought.	
  Important	
  thought,	
  too!	
  
Did	
  you	
  ever	
  hear	
  of	
  such	
  a	
  city	
  or	
  such	
  a	
  
University?	
  At	
  Harvard,	
  we	
  have	
  thought,	
  but	
  no	
  
school.	
  At	
  Yale	
  a	
  school	
  but	
  no	
  thought.	
  Chicago	
  
has	
  both.“	
  
	
  	
  
	
   	
  William	
  James	
   9	
  
2.	
  A	
  escola	
  de	
  Chicago	
  
Chronology	
  
•  1892	
  Founding	
  as	
  First	
  Sociological	
  Ins^tute	
  worldwide	
  
•  Founding	
  fathers:	
  Albion	
  Small	
  and	
  W.	
  I.	
  Thomas	
  
•  1986	
  Founding	
  of	
  the	
  American	
  Journal	
  of	
  Sociology	
  
•  From	
  1913:	
  Robert	
  Park	
  and	
  Ernest	
  W.	
  Burgess	
  
•  1918-­‐1920	
  „The	
  Polish	
  Peasant	
  in	
  Europe	
  and	
  America“	
  (Thomas/
Zaniecki)	
  
•  1922	
  The	
  Negro	
  in	
  Chicago	
  (Johnson)	
  
•  1923	
  Founding	
  of	
  the	
  book	
  series	
  „Sociological	
  Series“	
  with„The	
  
Hobo“	
  (Anderson)	
  
•  Later	
  books:	
  „Family	
  Disorganiza^on“	
  (Mowrer),	
  „The	
  
Gang“	
  (Trasher),	
  „Suicide“	
  (Cavan),	
  „The	
  Gheto“	
  (Wirth),	
  „The	
  Gold	
  
Coast	
  and	
  the	
  Slum“	
  (Zorbaugh),	
  „The	
  Negro	
  Family	
  in	
  
Chicago“	
  (Frazier),	
  The	
  Taxi-­‐Dance	
  Hall	
  „(Cressy),	
  „Vice	
  in	
  
Chicago“	
  (Reckless),	
  „Hotel	
  Life“	
  (Hayner)	
  
•  1924-­‐1952:	
  Domina^ng	
  the	
  American	
  Sociological	
  Associa^on	
  
10	
  
2.	
  A	
  escola	
  de	
  Chicago	
  
Robert	
  E.	
  Park	
  (1864	
  -­‐	
  1944)	
  
•  1883-­‐87	
  Study	
  of	
  Philosophie,	
  Univ.	
  of	
  
Michigan,	
  Ann	
  Arbor	
  
•  1887	
  Exchange	
  with	
  John	
  Dewey,	
  Idea	
  of	
  a	
  
soziological	
  journal	
  („The	
  Thought	
  News“)	
  
•  1887-­‐98	
  Journalist	
  in	
  Minneapolis,	
  
Detroit,	
  NY,	
  Chicago	
  
•  1898/99	
  Study	
  at	
  Harvard,	
  1899	
  MA	
  
•  1899-­‐1903	
  Study	
  in	
  Germany,	
  lectures	
  by	
  
Simmel	
  
•  1903	
  Dr.	
  phil.	
  Heidelberg	
  („Masse	
  und	
  
Publikum“)	
  
•  1905	
  Secretary	
  of	
  the	
  Congo	
  Reform	
  
Associa^on	
  
•  1905-­‐14	
  Press	
  agent	
  of	
  Booker	
  T.	
  
Washington	
  
•  1912	
  Organisator	
  of	
  the	
  conference„On	
  
the	
  Negro“	
  
11 
	
  
2.	
  A	
  escola	
  de	
  Chicago	
  
Ernest	
  Watson	
  Burgess	
  
(1886	
  -­‐	
  1966)	
   •  Born	
  inTilbury,	
  Ontario,	
  Canada	
  
•  1908-­‐13	
  Study	
  in	
  Chicago	
  
•  1913	
  Promo^on,	
  then	
  different	
  
Professorships	
  
•  1916-­‐57	
  Prof.	
  for	
  Sociology	
  at	
  the	
  
Univ.	
  of	
  Chicago	
  
•  1931-­‐34	
  Director	
  of	
  the	
  Behavior	
  
Research	
  Fund	
  
•  1934-­‐43	
  Chicago	
  Area	
  Project	
  
•  1934	
  Präsident	
  of	
  ASS	
  
•  1951	
  Emerita^on	
  
12 
2.	
  A	
  escola	
  de	
  Chicago	
  
„The	
  City“	
  -­‐	
  1925	
  
13 
www.mdx.ac.uk/WWW/Study/
xPark.htm 
2.	
  A	
  escola	
  de	
  Chicago	
  
„The	
  city,	
  …in	
  which	
  more	
  than	
  elsewhere	
  human	
  rela^ons	
  are	
  likely	
  to	
  
be	
  impersonal	
  and	
  ra^onal,	
  defined	
  in	
  terms	
  of	
  interest	
  and	
  in	
  terms	
  of	
  
cash,	
  is	
  in	
  a	
  very	
  real	
  sense	
  a	
  laboratory	
  for	
  the	
  inves^ga^on	
  of	
  collec^ve	
  
behavior.“	
  	
  
„The	
  city	
  …	
  shows	
  the	
  good	
  and	
  evil	
  in	
  human	
  nature	
  in	
  excess.	
  It	
  is	
  this	
  
fact,	
  perhaps,	
  more	
  than	
  any	
  other,	
  which	
  jus^fies	
  the	
  view	
  that	
  would	
  
make	
  of	
  the	
  city	
  a	
  laboratory	
  or	
  clinic	
  in	
  which	
  human	
  nature	
  and	
  social	
  
processes	
  may	
  be	
  conveniently	
  and	
  profitably	
  studied.“	
  	
  
2.	
  A	
  escola	
  de	
  Chicago	
  
2.	
  A	
  escola	
  de	
  Chicago	
  
	
  
Heritage:	
  	
  
	
  
•  Ligando	
  o	
  comportamento	
  individual,	
  espaço	
  e	
  
sociedade	
  juntos	
  	
  
•  Tentando	
  entender	
  o	
  comportamento	
  social	
  
para	
  iden^ficar	
  padrões	
  	
  
•  Trabalhando	
  com	
  impressões	
  pessoais	
  (	
  trabalho	
  
de	
  campo	
  )	
  	
   16 
3.	
  A	
  cidade	
  post-­‐fordista	
  
•  Interpretando	
  a	
  cidade	
  a	
  par^r	
  das	
  estruturas	
  	
  
• Assumindo	
  uma	
  predominância	
  da	
  economia	
  	
  
• Assumindo	
  um	
  desenvolvimento	
  de	
  cidade	
  
industrial	
  para	
  a	
  pós-­‐industrial	
  	
  
• Usando	
  a	
  história	
  da	
  indústria	
  automóvel	
  Ford	
  
como	
  metáfora.	
  Cidades	
  paradima^cas:	
  Detroit	
  
(fordista),	
  Los	
  Angeles	
  (pós-­‐fordista)	
  
3.	
  A	
  cidade	
  fordista:	
  
Detroit	
  
A	
  economia	
  urbana	
  é	
  predominada	
  pela	
  produção	
  em	
  massa	
  	
  
3.	
  A	
  cidade	
  fordista:	
  
Detroit	
  
•  planejamento	
  e	
  a	
  lógica	
  do	
  desenvolvimento	
  são	
  
subordinados	
  as	
  grandes	
  indústrias	
  
3.	
  A	
  cidade	
  fordista:	
  
Detroit	
  
A	
  produção	
  fordista	
  requer	
  uma	
  engenharia	
  social	
  (taylorismo)	
  	
  
3.	
  A	
  cidade	
  post-­‐fordista:Los	
  Angeles	
  
	
  
Nova	
  lógica	
  de	
  crescimento	
  :	
  	
  
	
  
	
  
•  Indicada	
  pela	
  concorrência	
  urbana	
  global	
  	
  
•  Setores	
  em	
  expansão	
  fora	
  da	
  paisagem	
  
industrial	
  	
  
•  Regionalização	
  da	
  geografia	
  urbana	
  (	
  "não	
  mais	
  
sub	
  para	
  o	
  urb	
  "	
  )	
  
	
  
3.	
  A	
  cidade	
  post-­‐fordista:	
  
Los	
  Angeles	
  
3.	
  A	
  cidade	
  post-­‐fordista:	
  
Los	
  Angeles	
  
3.	
  A	
  cidade	
  post-­‐fordista:	
  
Los	
  Angeles	
  
Six	
  discourses	
  on	
  the	
  postmodern	
  geography	
  (Soja):	
  
	
  
•  Flexicity:	
  Desindustrialização	
  vem	
  ocorrendo	
  ao	
  lado	
  de	
  um	
  
processo	
  de	
  reindustrialização	
  potente	
  construído	
  não	
  apenas	
  
na	
  alta	
  tecnologia.	
  
•  Cosmopolis:	
  A	
  primazia	
  da	
  globalização.	
  Globalização	
  da	
  
cultura,	
  trabalho	
  e	
  capital.	
  
•  Expolis:	
  A	
  cidade	
  que	
  já	
  não	
  transmite	
  as	
  qualidades	
  
tradicionais	
  de	
  cityness.	
  Nenhuma	
  cityness	
  existe	
  em	
  Los	
  
Angeles.	
  Crescimento	
  da	
  cidade	
  exterior	
  e	
  as	
  bordas	
  da	
  
cidade.	
  Mais	
  vida	
  urbana.	
  
3.	
  A	
  cidade	
  post-­‐fordista:	
  
Los	
  Angeles	
  
	
  
•  Metropolari^es:	
  O	
  aumento	
  das	
  desigualdades	
  sociais	
  ,	
  
ampliando	
  as	
  diferenças	
  de	
  renda	
  ,	
  novos	
  ^pos	
  de	
  polarização	
  
social	
  com	
  um	
  sobreposição	
  dos	
  dualismos	
  tradicionais	
  
baseados	
  em	
  classe	
  ou	
  raça.	
  
•  Carcereal	
  Archipielagos:	
  A	
  cidade	
  for^ficada	
  com	
  prisões.	
  A	
  
“cidade	
  de	
  quartz"	
  (Mike	
  Davis)	
  Mais	
  vigilância.	
  	
  
•  Simcity:	
  Um	
  lugar	
  onde	
  as	
  simulações	
  de	
  um	
  mundo	
  
supostamente	
  o	
  “real”,	
  cada	
  vez	
  mais	
  capturam	
  e	
  a^vam	
  
nosso	
  imaginário	
  urbano	
  e	
  infiltram-­‐se	
  na	
  vida	
  urbana.	
  
4.	
  A	
  cidade	
  europeia	
  
4.	
  A	
  cidade	
  europeia	
  
Young adult 
Individual development 
Sekundary socialisation 
One room 
Temporary housing 
Innercity 
Personal relationship 
 
Cooperative Intimicy 
Tertiary socialisation 
2 room appartment 
Close to innercity 
Family 
 Biological regeneration 
Primary socialisation 
3-4 room house 
suburban 
4.	
  A	
  cidade	
  europeia	
  
Hipóteses	
  principais:	
  	
  
	
  
•  “Diga-­‐me	
  onde	
  você	
  mora	
  e	
  eu	
  te	
  digo	
  como	
  
você	
  vive”	
  
• Alta	
  congruência	
  entre	
  a	
  área	
  de	
  habitação,	
  a	
  
renda,	
  a	
  fase	
  de	
  vida	
  e	
  o	
  es^lo	
  de	
  habitação	
  	
  
•  implica	
  uma	
  mobilidade	
  social	
  ascendente,	
  
pouca	
  mobilidade	
  geográfica	
  e	
  estabilidade	
  
4.	
  A	
  cidade	
  europeia	
  
Flexibilização	
  contemporânea	
  deste	
  regime:	
  	
  
•  Flexibilização	
  e	
  precarização	
  do	
  mercado	
  de	
  trabalho	
  
interrompe	
  a	
  constante	
  mobilidade	
  social	
  ascendente	
  	
  
•  Terceira	
  fase	
  de	
  socialização	
  será	
  con^nuada	
  
(aprendizagem	
  ao	
  longo	
  da	
  vida)	
  e	
  as	
  vezes	
  não	
  tem	
  fim	
  
•  Um	
  terço	
  das	
  mulheres	
  permanecem	
  sem	
  filhos.	
  
Relações	
  se	
  tornaram	
  mais	
  complicadas,	
  os	
  divórcios	
  
aumentam	
  e	
  há	
  um	
  movimento	
  de	
  volta	
  para	
  a	
  primeira	
  
fase	
  (single)	
  	
  
•  Preferências	
  para	
  a	
  vida	
  no	
  centro	
  da	
  cidade	
  aumenta	
  
4.	
  A	
  cidade	
  europeia	
  
O	
  aumento	
  da	
  mobilidade	
  espacial	
  (viajante	
  habitual	
  ):	
  
	
  
4.	
  A	
  cidade	
  europeia	
  
4.	
  A	
  cidade	
  europeia	
  
5.	
  A	
  cidade	
  brasileira	
  
	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  
	
   	
   	
   	
  	
  ?	
  
	
  
	
  
As	
  minhas	
  perguntas	
  
• O	
  que	
  sabemos	
  sobre	
  a	
  mobilidade	
  na	
  cidade?	
  
(Chicago)	
  
• Como	
  são	
  os	
  bairros	
  organizados	
  e	
  o	
  que	
  eles	
  
significam	
  ?	
  (Chicago)	
  	
  
•  Existem	
  caracterís^cas	
  dominantes	
  
(	
  econômica	
  )	
  ?	
  (Detroit	
  )	
  
• Pode	
  a	
  cidade	
  ser	
  melhor	
  vista	
  como	
  unidade	
  ou	
  
fragmentada	
  em	
  diferentes	
  discursos	
  ?	
  (Los	
  
Angeles)	
  
• Quais	
  são	
  as	
  ins^tuições	
  da	
  mediação	
  da	
  vida	
  
urbana?	
  (cidade	
  europeia)

Continue navegando