Buscar

Aula 02 - Células e tecidos do SI

Prévia do material em texto

10/08/15	
  
1	
  
Células	
  e	
  tecidos	
  do	
  
Sistema	
  imunológico	
  
	
  
	
  
	
  
	
  
	
  
	
  
	
  
	
  
	
  
	
  
Profª Msc. Iukary Takenami 
IMUNIDADE	
  INATA	
  x	
  ADQUIRIDA	
  
Quem são as células que atuam e onde elas 
são produzidas? 
•  Origem:	
  hematopoese	
  (Medula	
  óssea)	
  
•  Distribuídas	
  por	
  todo	
  organismo:	
  	
  
–  Livres	
  à	
  circulação	
  sanguínea	
  
– Agrupadas	
  à	
  Tecidos	
  Linfóides	
  secundários	
  
•  Responsáveis	
  pela	
  resposta	
  imune	
  inata	
  e	
  adquirida	
  
•  Agem	
  como	
  “soldados”	
  patrulhando	
  o	
  tecido	
  
CÉLULAS	
  DO	
  SISTEMA	
  IMUNOLÓGICO	
  
•  HEMATOPOESE	
  
–  Processo	
  de	
  formação	
  e	
  desenvolvimento	
  
–  Local:	
  MO	
  	
  
CÉLULAS	
  DO	
  SISTEMA	
  IMUNOLÓGICO	
  
CÉLULAS-­‐TRONCO	
  
Por	
  que	
  é	
  necessário	
  esperar	
  dois	
  (homens)	
  ou	
  
três	
  (mulheres)	
  meses	
  para	
  doar	
  sangue	
  
novamente?	
  
	
  
O	
  organismo	
  repõe	
  o	
  plasma	
  em	
  cerca	
  de	
  um	
  dia	
  
após	
  a	
  doação	
  e	
  os	
  demais	
  componentes	
  em	
  
algumas	
  semanas	
  
DOAÇÃO	
  DE	
  SANGUE	
  
10/08/15	
  
2	
  
•  Leucemia	
  representa	
  um	
  grupo	
  de	
  neoplasias	
  malignas	
  
derivadas	
  das	
  células	
  hematopoiéAcas	
  
–  PROLIFERAÇÃO	
  ANORMAL	
  DE	
  CÉLULAS	
  
•  8º	
  apo	
  de	
  câncer	
  mais	
  frequente	
  na	
  população	
  Brasileira	
  
•  Dois	
  apos	
  à	
  LEUCEMIA	
  MIELÓIDE	
  OU	
  LINFOCÍTICA	
  
O	
  QUE	
  É	
  LEUCEMIA?	
  
LEUCEMIA	
  MIELÓIDE	
  
LEUCEMIA	
  MIELOBLÁSTICA	
  
LEUCEMIA	
  LINFOCÍTICA	
  
LEUCEMIA	
  LINFÓIDE	
  
LEUCEMIA	
  LINFOBLÁSTICA	
  
O	
  QUE	
  É	
  LEUCEMIA?	
  
LEUCEMIA	
  MIELÓIDE	
  
LEUCEMIA	
  MIELOBLÁSTICA	
  
LEUCEMIA	
  LINFOCÍTICA	
  
LEUCEMIA	
  LINFÓIDE	
  
LEUCEMIA	
  LINFOBLÁSTICA	
  
O	
  QUE	
  É	
  LEUCEMIA?	
  
Linfoma	
  representa	
  um	
  grupo	
  de	
  neoplasias	
  
malignas	
  com	
  origem	
  nas	
  células	
  linfóides	
  
localizadas	
  nos	
  tecidos	
  linfóides	
  como	
  os	
  
linfonodos	
  
...	
  CONTINUA	
  
O	
  QUE	
  É	
  LINFOMA?	
  
É O MESMO QUE LEUCEMIA? 
Neutrófilo	
  
Linfócito	
  
Monócito	
   Neutrófilo	
  
Eosinófilo	
  
Basófilo	
  
CÉLULAS	
  QUE	
  FAZEM	
  PARTE	
  DO	
  SI	
  
	
  Resposta	
  Imune	
  Inata	
  
	
  Neutrófilos	
  
	
  Eosinófilos	
  
	
  Basófilos/mastócitos	
  
	
  Monócitos/macrófagos	
  
	
  Células	
  NK	
  
	
  Células	
  dendríAcas	
  
	
  Resposta	
  Imune	
  AdaptaAva	
  
	
  Linfócitos	
  B	
  
	
  Linfócitos	
  T	
  
Resposta	
  imune	
  inata	
   	
   	
   	
   	
   	
  Resposta	
  imune	
  adquirida	
  
CÉLULAS	
  QUE	
  FAZEM	
  PARTE	
  DO	
  SI	
  
10/08/15	
  
3	
  
CÉLULAS	
  QUE	
  FAZEM	
  PARTE	
  DO	
  SI	
  
•  Células	
  da	
  linhagem	
  linfóide	
  
–  Linfócitos:	
  B	
  ou	
  T	
  
–  São	
  as	
  únicas	
  células	
  do	
  corpo	
  capazes	
  de	
  reconhecer	
  
e	
  disanguir	
  diversos	
  ags	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  LINFÓIDE	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  LINFÓIDE	
  
QUAL	
  É	
  O	
  LINFÓCITO	
  B?	
  
QUAL	
  É	
  O	
  LINFÓCITO	
  T?	
  	
  
CD	
  (cluster	
  of	
  designa0on):	
  disanção	
  do	
  apo	
  celular	
  e	
  
estágio	
  de	
  diferenciação	
  	
  
Semelhança	
  morfológica	
  	
  
ê	
  
	
  Diferenças	
  fisiológicas	
  	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  LINFÓIDE	
  
•  Linfócitos	
  B	
  (CD19,	
  CD21)	
  
–  Produção	
  e	
  maturação:	
  M.O.	
  
– Únicas	
  céls	
  capazes	
  de	
  sinteazar	
  Anacorpos	
  
• Mediadores	
  da	
  imunidade	
  humoral	
  
CD19+	
  
CD21+	
  Linfócito	
  B	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  LINFÓIDE	
  
•  Linfócitos	
  T	
  (CD3,	
  CD4,	
  CD8)	
  
–  Produção:	
  M.O.	
  	
  
– Maturação:	
  Timo	
  	
  
– Mediadores	
  da	
  imunidade	
  celular	
  
	
  
CD3+	
  
CD4+	
  
CD3+	
  
CD8+	
  Linfócito	
  T	
   Linfócito	
  T	
  
Linfócito	
  T	
  CD4+	
  
Linfócito	
  T	
  auxiliar	
  
Linfócito	
  T	
  CD8+	
  
Linfócito	
  T	
  citotóxico	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  LINFÓIDE	
  
10/08/15	
  
4	
  
•  Qual	
  é	
  o	
  marcador	
  uAlizado	
  para	
  diferenciar	
  linfócitos	
  
T	
  e	
  B?	
  
– CD3	
  à	
  Linfócitos	
  T	
  
– CD19	
  e	
  CD21	
  à	
  Linfócitos	
  B	
  
•  Qual	
  é	
  o	
  marcador	
  para	
  diferenciar	
  linfócitos	
  T	
  
citotóxico	
  dos	
  linfócitos	
  T	
  auxiliar?	
  
– CD4	
  à	
  Linfócito	
  T	
  auxiliar	
  
– CD8	
  à	
  Linfócito	
  T	
  citotóxico	
  
	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  LINFÓIDE	
  
•  Qual	
  é	
  o	
  Apo	
  de	
  célula	
  que	
  o	
  vírus	
  HIV	
  infecta	
  e	
  
destrói?	
  
	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  LINFÓIDE	
  
•  Células	
  exterminadoras	
  naturais	
  	
  
–  SINÔNIMOS:	
  células	
  NK	
  –	
  células	
  Natural	
  killer	
  
–  São	
  aavadas	
  diretamente	
  pela	
  alteração	
  celular	
  
– Destruição	
  de	
  células	
  infectadas	
  por	
  vírus	
  e	
  céls	
  
tumorais	
  
– Mediadoras	
  da	
  imunidade	
  inata	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  LINFÓIDE	
   CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  LINFÓIDE	
  
•  Macrófagos	
  (MØs)	
  
– Monócitos	
  (sangue)	
  à	
  Macrófagos	
  (tecidos)	
  	
  
–  Capacidade	
  fagocíaca	
  
–  Enzimas	
  hidrolíacas	
  (hidrolases	
  ácidas	
  e	
  peroxidase)	
  	
  
–  Secreta	
  inúmeras	
  moléculas	
  solúveis	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  MIELÓIDE	
  
•  Macrófagos	
  	
  
–  Dispersos	
  em	
  todo	
  o	
  organismo	
  –	
  denominação/local	
  
(ossos	
  –	
  osteoclastos;	
  figado	
  –	
  cels	
  de	
  Kupffer	
  etc)	
  
	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  MIELÓIDE	
  
10/08/15	
  
5	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  MIELÓIDE	
  
•  Neutrófilos	
  
–  SINÔNIMO:	
  PMN	
  
–  Primeiras	
  céls	
  de	
  defesa	
  –	
  processo	
  inflamatório	
  
–  Fagocitose:	
  	
  
•  Grânulos	
  citoplasmáacos	
  à	
  enzimas	
  hidrolíacas	
  	
  
	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  MIELÓIDE	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  MIELÓIDE	
  
•  Eosinófilos	
  
–  Importante	
  na	
  defesa	
  contra	
  parasitas	
  
–  Associado	
  aos	
  processos	
  alérgicos	
  
	
  
•  Basófilos/mastócito	
  
–  Sem	
  aavidade	
  fagocíaca	
  
–  Grânulos	
  citoplasmáacos	
  –	
  mediadores	
  inflamatórios*	
  	
  
–  Importante	
  nos	
  processos	
  alérgicos	
  	
  
	
  
*	
  histamina,	
  leucotrienos,	
  prostaglandinas	
  	
  
	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  MIELÓIDE	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  MIELÓIDE	
   CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  MIELÓIDE	
  
10/08/15	
  
6	
  
•  Células	
  dendríacas	
  (DCs)	
  	
  
–  Extensões	
  de	
  membrana	
  ≅	
  dentritos	
  
–  Células	
  especializadas	
  –	
  “profissionais”	
  
–  Função:	
  capturar	
  (fagocitose),	
  processar	
  e	
  apresentar	
  
Ag	
  ao	
  linf	
  T	
  	
  
CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  MIELÓIDE	
   CÉLULAS	
  DA	
  LINHAGEM	
  MIELÓIDE	
  
Existe alguma forma de verificar se o nosso 
sistema imunológico esta funcionando 
adequadamente? 
IMUNIDADE	
  INATA	
  e	
  ADQUIRIDA	
  
•  ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES:	
  
– Agrupamentos	
  de	
  linfócitos	
  	
  
– Maturação	
  +	
  proliferação	
  +	
  diferenciação	
  	
  
	
  
1.   Primários	
  ou	
  centrais:	
  	
  
–  Produção	
  linfócitos	
  T	
  e	
  B	
  	
  
• Medula	
  óssea	
  à	
  células	
  B	
  e	
  T	
  
•  Timo	
  à	
  células	
  T	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
2.	
  Secundários	
  ou	
  periféricos:	
  
–  Baço	
  /	
  Linfonodos	
  /	
  SI	
  mucosas	
  /	
  SI	
  cutâneo	
  
–  Local	
  de	
  contato	
  com	
  o	
  Ag	
  onde	
  ele	
  será	
  deado	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
10/08/15	
  
7	
  
•  MEDULA	
  ÓSSEA	
  	
  
– Adulto:	
  externo,	
  fêmur,	
  pélvis,	
  vértebras,	
  clavícula	
  	
  
–  Síntese	
  ininterrupta	
  de	
  cél	
  do	
  sist.imune	
  	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
Local	
  da	
  hematopoiese	
  em	
  humanos	
  durante	
  o	
  desenvolvimento	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
•  TIMO	
  
–Local:	
  cav.	
  torácica	
  próx	
  coração	
  e	
  gdes	
  vasos	
  
–  Estrut.:	
  órgão	
  bilobulado	
  
	
  	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
•  BAÇO	
  	
  
– Órgão	
  maciço	
  avermelhado	
  
–  Local:	
  quadrante	
  superior	
  esquerdo	
  do	
  abdômen	
  
–  Função:	
  filtração	
  à	
  remover	
  hemácias	
  velhas	
  ou	
  danificadas	
  
	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
Pergunta:	
  Uma	
  pessoa	
  pode	
  viver	
  sem	
  baço?	
  
	
  Resp.:	
  SIM	
  
Pergunta:	
  Como	
  isso	
  é	
  possível?	
  	
  
	
  Resp.:	
  Outros	
  órgãos	
  exercem	
  a	
  sua	
  função	
  
	
  hemocateréAca	
  
	
   	
   	
   	
  M.O.,	
  fgado	
  e	
  linfonodos	
  
Pergunta:	
  Qual	
  o	
  nome	
  desse	
  procedimento?	
  
	
  Resp.:	
  Esplenectomia	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
•  LINFONODOS	
  E	
  SISTEMA	
  LINFÁTICO	
  
– Órgãos	
  nos	
  quais	
  as	
  resposta	
  imunes	
  
adquiridas	
  são	
  iniciadas	
  	
  
–  Pequenos	
  agregados	
  de	
  tec.	
  ricos	
  em	
  
linfócitos	
  
–  Local:	
  distribuídos	
  ao	
  longo	
  dos	
  canais	
  
linfáacos	
  
–  Filtros	
  de	
  linfa,	
  retendo	
  par}culas	
  
estranhas.	
  	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
10/08/15	
  
8	
  
O	
  QUE	
  É	
  LINFOMA?	
  
É O MESMO QUE LEUCEMIA? 
Neoplasia	
  nos	
  LINFONODOS	
  
	
  
•  DOIS	
  TIPOS:	
  	
  
Linfoma	
  Não-­‐Hodgkin	
  (LNH):	
  comprome0mento	
  de	
  
múl0plos	
  linfonodos	
  
Linfoma	
  de	
  Hodgkin	
  ou	
  doença	
  de	
  Hodgkin	
  (DH):	
  
Geralmente	
  localizado	
  em	
  um	
  único	
  grupo	
  de	
  linfonodos	
  
•  Quimioterapia	
  e/ou	
  radioterapia	
  
– Destruição	
  de	
  células	
  tumorais	
  através	
  de	
  drogas	
  
– Destruição	
  de	
  células	
  tumorais	
  através	
  de	
  radiações	
  
ionizantes	
  
•  Transplante	
  de	
  M.O.	
  
–  Autólogo:	
  o	
  próprio	
  paciente	
  é	
  o	
  doador	
  
–  Singênico:	
  o	
  irmão	
  gêmeo	
  idênaco	
  é	
  o	
  doador	
  	
  
–  Alogênico:	
  outra	
  pessoa	
  (testes	
  de	
  compaabilidade)	
  
LINFOMA	
  e	
  LEUCEMIAS	
  à	
  tratamento	
  
•  Sistema	
  imunológico	
  cutâneo	
  
–  Importante	
  barreira	
  �sica	
  
–  Paracipa	
  aavamente	
  na	
  defesa	
  do	
  hospedeiro	
  
–  Células	
  de	
  Langerhans	
  formam	
  uma	
  rede	
  que	
  lhes	
  
permitem	
  capturar	
  o	
  an}geno	
  à	
  linfonodo	
  
	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
•  Sistema	
  Imunológico	
  associado	
  às	
  mucosas	
  (MALT)	
  
–  Sistema	
  gastrointesanal	
  
–  Sistema	
  respiratório	
  	
  
•  Possuem	
  APCs	
  e	
  linfócitos	
  que	
  iniciam	
  as	
  resposta	
  
imunológicas	
  contra	
  ags	
  ingeridos	
  e	
  inalados	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
–  Placa	
  de	
  Peyer	
  à	
  tecido	
  linfóide	
  organizado	
  
TECIDOS/ÓRGÃOS	
  LINFÓIDES	
  
•  Quais	
  são	
  as	
  células	
  que	
  fazem	
  parte	
  do	
  SI?	
  
•  Células	
  da	
  Imunidade	
  inata?	
  
•  Células	
  da	
  Imunidade	
  adquirida	
  celular?	
  
•  Células	
  da	
  Imunidade	
  adquirida	
  humoral?	
  
•  Onde	
  elas	
  são	
  fabricadas	
  e	
  onde	
  sofre	
  o	
  processo	
  de	
  
maturação?	
  
•  O	
  que	
  são	
  e	
  quais	
  são	
  os	
  órgãos	
  linfóides	
  primários?	
  
•  O	
  que	
  são	
  e	
  quais	
  são	
  os	
  órgãos	
  linfóides	
  secundários?	
  
	
  
RESUMO	
  
10/08/15	
  
9	
  
Órgãos	
  linfóides	
  primários?	
  
-­‐  Geração	
  	
  
-­‐  Amadurecimento	
  das	
  células	
  de	
  defesa	
  
TIMO	
   MEDULA	
  ÓSSEA	
  
Linfócitos	
  T	
   Linfócitos	
  B	
  
Quem	
  efeAvamente	
  parAcipa	
  da	
  resposta	
  imune?	
  
Órgãos	
  linfóides	
  secundários	
  
RESUMO	
   Órgãos	
  linfóides	
  secundários	
  –	
  os	
  primeiros	
  a	
  entrarem	
  em	
  contato	
  com	
  os	
  ags?	
  
MALT	
   SISTEMA	
  IMUNOLÓGICO	
  CUTÂNEO	
  
GALT	
  
O	
  Ag	
  é	
  capturado	
  à	
  APC	
  à	
  
sistema	
  linfáaco	
  à	
  linfonodos	
  
Trato	
  respiratório	
  
O	
  Ag	
  é	
  capturado	
  à	
  APC	
  à	
  
sangue	
  à	
  baço

Continue navegando

Outros materiais